"Για τη «μεσαία τάξη» και πάλι" έγραψε ο Χρήστος Λάσκος ("Εφημερίδα των Συντακτών", 17.2.2023)

 ...............................................................

Για τη «μεσαία τάξη» και πάλι

έγραψε ο Χρήστος Λάσκος ("Εφημερίδα των Συντακτών", 17.2.2023)

Ο σπουδαίος Γιάννης Καλαϊτζής συνήθιζε να ζωγραφίζει όσους είχαν αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ το 2015, ως «πολύ αριστερούς». Τα περισσότερα από αυτά του τα σκίτσα ήταν σπαρταριστά. Μας «αδικούσαν» συχνά, αλλά είναι στη φύση της σάτιρας αυτή η «αδικία» - ως αίσθηση αυτών που αφορά. Εδώ, τους «πολύ αριστερούς».

Το ξανάφερα στη μνήμη μου, μια και, όσο πλησιάζουν οι εκλογές, θα αρχίσει, πάλι μια διαμάχη ανάμεσα στους «καθόλου», τους «λίγο» και τους «πολύ» αριστερούς. Στην πράξη, το πλεονέκτημα το έχουν, πάντοτε σχεδόν, οι «καθόλου» και οι «λίγο», μια και οι «πολύ» θεωρούνται, γενικώς, μη ρεαλιστές και αιθεροβάμονες. Ακόμη και όταν δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η συνέπεια ή η σοβαρότητά τους, δεν παύουν να αιθεροβατούν.

Ενώ οι άλλοι, όντας η μοναδική εκδοχή που μπορεί «να διώξει τον Μητσοτάκη», ζητούν τη χρήσιμη ψήφο υπέρ τους. Συνέβαινε με το ΠΑΣΟΚ για δεκαετίες, συμβαίνει τώρα με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ψηφίστε μας, είμαστε η μόνη αληθοφανής εναλλακτική.

Advertisement

Σπάνια είναι οι «πολύ» αριστεροί που πλεονεκτούν. Συνέβη, π.χ., με τον προκυβερνητικό ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου ο ριζοσπαστισμός τον έφερε και στην εκλογική κυριαρχία, ενώ η μετριοπαθής ΔΗΜΑΡ εξαχνώθηκε μέχρις εκμηδενισμού.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν πραγματικά ριζοσπαστικός, αν δεν αγκάλιαζε -μόνος αυτός- τη δεκεμβριανή εξέγερση της νεολαίας, αν δεν είχε μια αταλάντευτη στάση υποστήριξης των προσφύγων, αν δεν διατύπωνε έναν «αδιάλλακτα» ταξικό λόγο, υπέρ του κόσμου της εργασίας, αν δεν συμμετείχε πρωταγωνιστικά σε όλες τις «εξεγέρσεις» ενάντια στη λιτότητα και τα μνημόνια, όχι δεν θα έπαιρνε 36% τον Ιανουάριο του ’15, αλλά ούτε την ψήφο του θα έβρισκε ήδη από το ’12.

Το ξέρουν όλοι κι ας μην το λένε. Το λέω ξανά, γιατί, εδώ και πολύ καιρό, διάφοροι διαμορφωτές γνώμης (sic) φτύνουν τον ΣΥΡΙΖΑ του 3%, εκείνον, δηλαδή, που μεγαλούργησε πολιτικά και κινηματικά, φτάνοντας, από αυτόν τον δρόμο, στην κυβέρνηση. Δεν έδωσε μια δεκάρα στο «Κέντρο» και μια χαρά κέρδισε - έχοντας, απέναντί του, θεούς και δαίμονες, περισσότερο, προφανώς, από ό,τι σήμερα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε όπου έφτασε γιατί επέλεγε, κατ’ εξακολούθηση, να κάνει «αντιδημοφιλή» πράγματα. Επέλεγε, δηλαδή, να διαμορφώσει πλειοψηφικά ένα κριτήριο, που θα πήγαινε αντίθετα σε όσα ήταν δεδομένα και αποδεκτά για πολλά πολλά χρόνια. Επέλεγε να ξεπεράσει, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, τον ενδιάθετο κομφορμισμό μιας κοινωνίας, που νόμιζε πως τα καλύτερα ήταν μπροστά και πως αυτά θα επιτυγχάνονταν, ως ατομικό επίτευγμα, σε μια κοινωνία ανταγωνιστική και δίκαιη με τους «άξιους».

Στα κομματικά κείμενα και αποφάσεις εκείνου του κόμματος βρίσκουμε ελάχιστη «μεσαία τάξη», καθόλου «Κέντρο», πολύ «κόσμο της εργασίας», πολύ «πρόσφυγες και μετανάστες», πολύ «αριστερό χέρι του κράτους» -δημόσιους εκπαιδευτικούς και γιατρούς-, καθόλου θετική στάση απέναντι στους υπαλλήλους του κατασταλτικού μηχανισμού -κι ας ήταν «παιδιά του λαού»-, καμιά «εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη» και στους «θεσμούς» - του καπιταλιστικού κράτους, που λένε και οι «πολύ αριστεροί».

Είναι παράδοξο, λοιπόν, πως σήμερα έφτασε να κυριαρχεί ο ισχυρισμός ότι η Αριστερά μόνο με τη στροφή στο «Κέντρο» και με συμπερίληψη της «μεσαίας τάξης» στην απεύθυνσή της μπορεί να καταφέρει την εκδίωξη των θατσερικών κανίβαλων.

Ακούγονται πολλών ειδών επιχειρήματα.

Κάποιος λέει πως ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων της Αριστεράς αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρο(αριστεροί) - ακόμη και για το ΚΚΕ είναι της τάξης του 40%. Φαντάζομαι πως αυτό το 40% δεν ψηφίζει ΚΚΕ γιατί μετατοπίστηκε προς το «Κέντρο».

Ενας άλλος ισχυρίζεται πως η συζήτηση αναφορικά με τη «μεσαία τάξη» είναι προβληματική στο μέτρο που εμφανίζεται -τουλάχιστον σε δικά μου άρθρα- σύγχυσή της με τους μικροϊδιοκτήτες κεφαλαίου. Μόνο που να, είναι δύσκολο να μην καταλαβαίνω τη «σύγχυση», άρα μάλλον συνειδητά την επιλέγω. Σκέφτομαι, π.χ., πως ο middle class hero έχει βάσιμους λόγους, ως κάτοχος ιδιοκτησίας -και όχι μόνο κεφαλαίου-, να μην πολυθέλει πολιτικό συγχρωτισμό με την εργατική τάξη. Αρα, η ανταπόκριση σε ένα πολιτικό κάλεσμα από μέρους του απαιτεί μια απομάκρυνση από τον «εργατισμό» (sic).

Να το πω κι αλλιώς. Το σε ποιους απευθύνεσαι εξαρτάται από το τι θέλεις να κάνεις. Αν ήταν σοφή επιλογή η προσαρμογή «στα γούστα του κοινού» μας, τότε τους πρόσφυγες θα έπρεπε, όσο να 'ναι, κάπως «να τους απωθούμε».

Ισχυρίζομαι πως μ’ αυτά και μ’ αυτά, με τις «μεσαίες τάξεις» και τα «Κέντρα», στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου η εργατική τάξη δόθηκε βορά στην Ακροδεξιά. Ευτυχώς, η ίδια είχε το ένστικτο, τις περισσότερες φορές, να επιλέξει την αποχή - ελλείψει, δυστυχώς, Αριστεράς.

Για να αλλάξει η ζωή απαιτούνται πια δραστικές αλλαγές μεγάλης κλίμακας - καμιά «προοδευτική» διαχείριση δεν μας σώζει. Ακόμη περισσότερο: η καλλιέργεια ελάχιστων προσδοκιών δεν μπορεί να κινητοποιήσει κανέναν.