Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2022

"Θαλασσινά Φεγγάρια" Μ.Θεοδωράκης - Ν.Γκάτσος 1974 full album (youtube, 30.5.2014)

 ..............................................................


"Θαλασσινά Φεγγάρια" 

Μ.Θεοδωράκης - Ν.Γκάτσος  1974 full album







Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Στίχοι: Νίκος Γκάτσος Τραγουδάνε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Βίκυ Μοσχολιού & η Μαρία Φαραντούρη 

01. ΘΑ ΡΙΞΩ ΠΕΤΡΑ ΣΤΗ ΖΩΗ - Γρηγόρης Μπιθικώτσης 00:00 
02. ΚΟΙΜΗΣΟΥ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙ (Θ' αλλάξει το φεγγάρι) - Βίκυ Μοσχολιού 02:39 
03. ΦΕΡΤΕ ΜΟΥ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ - Γρηγόρης Μπιθικώτσης 07:14 
04. ΝΥΧΤΑ ΔΙΧΩΣ ΑΚΡΗ - Βίκυ Μοσχολιού 10:07 
05. ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ* - Γρηγόρης Μπιθικώτσης 12:17 
06. ΣΗΜΕΡΑ ΒΡΑΔΙΑΣΕ ΝΩΡΙΣ - Βίκυ Μοσχολιού 15:45 ........................................­........................................­........ 

07. Τ' ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΠΝΟΣ - Μαρία Φαραντούρη 19:47 
08. ΣΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΝ ΑΝΗΦΟΡΙΑ - Γρηγόρης Μπιθικώτσης 23:16 
09. ΤΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ - Μαρία Φαραντούρη 27:01 
10. ΣΤΡΑΤΑ ΤΗ ΣΤΡΑΤΑ - Γρηγόρης Μπιθικώτσης 30:32 
11. ΜΑΤΩΜΕΝΟ ΦΕΓΓΑΡΙ - Μαρία Φαραντούρη 34:17


Ο δίσκος με τίτλο "Θαλασσινά φεγγάρια" (6 τραγούδια του Νίκου Γκάτσου) με τραγουδιστές τον Μπιθικώτση & τη Μοσχολιού επρόκειτο να κυκλοφορήσει την 21η Απριλίου 1967. Για ευνόητους λόγους, κυκλοφόρησε στη μεταπολίτευση. Τελικά, συμπεριλήφθηκαν στο δίσκο κι άλλα 5 τραγούδια, που είχαν κυκλοφορήσει παλιότερα, σε στίχους Νίκου Γκάτσου.

"ΤΑ ΟΧΙ και τα ΝΑΙ" από τον συγγραφέα και φίλο στο fb Aris Maragopoulos (facebook, 30.12.2022)

 ...............................................................


ΤΑ ΟΧΙ και τα ΝΑΙ



από τον συγγραφέα και φίλο στο fb Aris Maragopoulos (facebook, 30.12.2022)


Ι. To δράμα των αριστερών μελών και ψηφοφόρων ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος: αυτοί 63% ΟΧΙ, εκείνο ΝΑΙ. Αυτοί γενναίες ελπίδες αλλαγής με την αριστερή «παρένθεση», εκείνο: μία από τα ίδια στα πάντα, ακόμα και στη παιδεία ή τον πολιτισμό. Αυτοί ΟΧΙ στην Εκκλησία, αυτό ΝΑΙ. Αυτοί ΟΧΙ στον πασοκικό συνδικαλισμό, αυτό ΝΑΙ. Αυτοί ΟΧΙ στο αρχηγικό κόμμα, αυτό, φυσικά, ΝΑΙ. Αυτοί ΟΧΙ στo bonus των μπάτσων, αυτό ΝΑΙ κλπ. κλπ.
Είναι τόσα πολλά τα ΟΧΙ απ' τη μια και αντιστοίχως τα καταφατικά ΝΑΙ του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (με τα αριστερά μέλη και ψηφοφόρους) που, αναρωτιέται κανείς, ως πότε ακόμα το μη χείρον βέλτιστον ως επιλογή θα επιτρέπει σε ένα τέτοιο φασματικό κόμμα να διεκδικεί πολιτικό ρόλο.
ΙΙ. Κάτι ακόμα, πολύ σοβαρότερο: η Δεξιά παραμένει δεξιά. Πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια, αυτό είναι πάντα η δεξιά κι αυτό με λύσσα, διαφθορά, εξαγορά συνειδήσεων, καταστολή, μη ανοχή, κατά περίπτωση ρητορεία και πρακτική φασισμού, υποστηρίζει. Η Δεξιά είναι σαφής, ο λόγος της είναι σαφής, η βαρβαρότητά της σαφέστατη. Όσοι την ψηφίζουν ξέρουν τον λόγο, έχουν τον λόγο τους.
Αντίθετα το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (με τους αριστερούς μέλη και ψηφοφόρους) παραπαίει ανάμεσα στην προσπάθεια να είναι πρώτα αρεστό στους πατρίδα-θρησκεία-οικογένεια και σ' εκείνη του να διεκδικεί (κατόπιν εορτής) κάτι μικρό (έστω) που να ανταποκρίνεται στις ελπίδες της αριστεράς που από τους κόλπους της προήλθε.
Έτσι συμβαίνει πάντα με τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα.
Συμπέρασμα: απέναντι στη σαφήνεια και την πυγμή της Δεξιάς εξουσίας το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (με τους αριστερούς μέλη και ψηφοφόρους) δεν προτείνει μια εξίσου σαφή, διεκδικητική αριστερή πολιτική, που να μπορεί να αντιπαρατεθεί ισάξια. Δεν το κάνει επειδή, απλούστατα, η σοσιαλδημοκρατία δεν το έκανε ποτέ. Συμβιβασμός, αυτοταπείνωση εμπρός στο αστικό κράτος, αυτή είναι η δική της ιστορική κληρονομιά, μ' αυτή πορεύεται και μ' αυτή θα πεθάνει.





Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2022

Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2022

"When I'm Blue" - Buddy Tate (Paris, France 1967)

 ...............................................................


When I'm Blue - Buddy Tate

(Paris, France 1967)


«Ο ΝΕΟΣ ΟΡΦΕΑΣ» ποίημα του Ιβάν Γκολ (1891-1950) . Από τη συλλογή «Έξι Ευρωπαίοι ποιητές» (μτφ. Αλέξανδρος Ίσαρης, εκδ. Gutenberg, 2015)

 ...............................................................





Ιβάν Γκολ (1891 - 1950)


·       «Ο ΝΕΟΣ ΟΡΦΕΑΣ» ποίημα του Ιβάν Γκολ (1891-1950) . Από τη συλλογή «Έξι Ευρωπαίοι ποιητές» (μτφ. Αλέξανδρος Ίσαρης, εκδ. Gutenberg, 2015)

 

         Ο ΝΕΟΣ ΟΡΦΕΑΣ

                                                                              στην Claire

Ορφέα

μουσικέ του φθινοπώρου

μεθυσμένε από μούστο αστρικό

ακούς σήμερα πιο δυνατά

το τρίξιμο που κάνει η γη καθώς γυρίζει;

Σκούριασε ο άξονάς της

Κάθε πρωί και κάθε βράδυ πετούν κορυδαλλοί ψηλά

      στον ουρανό

μάταια ψάχνοντας να βρουν το άπειρο

λιοντάρια πλήττουν

ρυάκια παρακμάζουν

και τα μη με λησμόνει θέλουν ν’ αυτοκτονήσουν

 

Κουράστηκε η φύση η καλή

αραίωσε το οξυγόνο των αιώνιων δασών

παθαίνουμε ασφυξία στο όζον των κορυφών

βρέχει το σύννεφο και λαχταρά τη λάσπη

Ο άνθρωπος επιστρέφει πάντα στους ανθρώπους

 

Παντοτινό μας πεπρωμένο

η Ευρυδίκη:

η γυναίκα η ακατανόητη ζωή

ο καθείς κι ένας Ορφέας

 

Ορφέας: και ποιος δεν τον γνωρίζει;

1 και 78 ψηλός

68 κιλά

μάτια καστανά

μέτωπο στενό

σκληρό καπέλο

πιστοποιητικό γεννήσεως στην τσέπη του σακακιού

καθολικός

συναισθηματικός

δημοκρατικός

μουσικός το επάγγελμα

 

Έχει ξεχάσει την Ελλάδα

το πρωινό άσμα της αλκυόνας

το σκοτεινό πένθος των κέδρων

το γάμο των ανθέων

και την απλόχερη φιλία των ρυακιών

 

Τι να του κάνουν σήμερα οι αίγαγροι και οι γεντιανές

οι άνθρωποι είναι μίζεροι και δυστυχείς

έτσι που ζουν φυλακισμένοι μες στον Άδη

σε τσιμεντένιες πόλεις

από χαρτί και λαμαρίνα

Αυτός πρέπει να τους λευτερώσει

αυτούς τους άπορους που δεν έχουνε

φεγγάρια ανέμους και πουλιά

 

Κύριε μείνε ακίνητος

εσύ με το καλοραμμένο σμόκιν

Στοπ: Δείξε μου την καρδιά σου!

Κεντροευρωπαϊκός πολιτισμός

με στέψεις αυτοκρατόρων

οικοδομικούς συνεταιρισμούς

αγώνες μποξ

 

Ω σύγχρονέ μου, αξιότιμε κύριε!

Ο Ορφέας ήρθε σε σένα

από τους ελληνικούς λοφίσκους

στο χωματόδρομο της καθημερινής ζωής

είναι ο καινούργιος ποιητής

 

Τον βρίσκεις όπου υπάρχουνε χείλη διψασμένα

όπου χτυπούν καρδιές πεινασμένες

σε σκεπάζει με τη μουσική όπως μ’ έναν ζεστό μανδύα

πάνω στην παγκόσμια οδύνη

 

Ο Ορφέας ψάλλει την άνοιξη στους ανθρώπους

κάθε Τετάρτη ανάμεσα μιάμιση και δυόμισι

σαν συνεσταλμένος δάσκαλος της μουσικής

ελευθερώνει ένα κορίτσι απ’ τη φιλαργυρία της μαμάς του

 

Το βράδυ στο βαριετέ του κόσμου

ανάμεσα σε νεαρές Αμερικάνες και τον Άνθρωπο-φίδι

το κουπλέ με θέμα την αγάπη είναι το τρίτο νούμερο

 

Τα μεσάνυχτα ένας κλόουν

στο απαστράπτον τσίρκο

ξυπνά τους κοιμισμένους με το μεγάλο του ταμπούρλο

 

Τις Κυριακές μπροστά σ’ ενώσεις παλαιών πολεμιστών

στη δρύινη σάλα του χορού

ο μαέστρος των τραγουδιών που μιλούν για ελευθερία

 

αδύνατος οργανοκρούστης

παίζει το όργανο γλυκά για τα παιδιά του Ιησού

 

Σε όλα τα κοντσέρτα των συνδρομητών

με μουσική του Γκούσταφ Μάλερ

απάνθρωπα σαρώνει τις καρδιές

 

Στον συνοικιακό κινηματογράφο στο κλειδοκύμβαλο του πόνου

συνοδεύει τη χορωδία των προσκυνητών

που θρηνεί τη δολοφονία της Παρθένου –

 

Γραμμόφωνα

πιανόλες

εκκλησιαστικά όργανα ατμού

παίζουν τη μουσική του Ορφέα

 

Στον πύργο του Άιφελ

στις 11 Σεπτεμβρίου

δίνει μια ασύρματη συναυλία

 

Ο Ορφέας αναγνωρίζεται ως μεγαλοφυΐα:

ταξιδεύει από χώρα σε χώρα

πάντα με βαγκόν λι

ζητάει χίλια μάρκα

για να βάλει την υπογραφή του

σε ποιητικά λευκώματα

 

Απ’ την Αθήνα πάει στο Βερολίνο

διασχίζει το γερμανικό πρωινό

περιμένει στο σταθμό της Σιλεσίας

Ευρυδίκη! Ευρυδίκη!

 

Να την η πολυπόθητη, η πολυαγαπημένη

με την παλιά ομπρέλα της

και τα κουρελιασμένα γάντια

Τούλι σκεπάζει το καπέλο της

Κι έχει βάλει πολύ κραγιόν πάνω στα χείλη   

όπως τότε

άμουση

δίχως ψυχή

Ευρυδίκη: η αλύτρωτη ανθρωπότης!

 

Και ο Ορφέας κοιτάζει γύρω του

κοιτάζει – και θέλει να τη σφίξει στην αγκαλιά του

 

Να τη φέρει για τελευταία φορά από τον Κάτω Κόσμο!

Απλώνει το χέρι

υψώνει τη φωνή

αλλά ματαίως! Τα πλήθη δεν τον ακούνε πια

τρέχουν στον Άδη, στην καθημερινή ζωή και στον πόνο!

 

Μονάχος ο Ορφέας στην αίθουσα αναμονής

Κομματιάζει μ’ ένα πιστόλι την καρδιά του!

 

Ο Γαλλοεβραίος ΙΒΑΝ ΓΚΟΛ γεννήθηκε στο Saint-Die της Αλσατίας το 1891. Ήταν ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, σύζυγος της γνωστής συγγραφέως Κλερ Γκολ. Ο πατέρας του ήταν υφασματέμπορος. Μετά το θάνατο του πατέρα του, όταν ήταν έξι χρονών, εγκαταστάθηκε με τη μητέρα του στο Μετς. Αργότερα πήγε στο Στρασβούργο, στο Φράιμπουργκ και στο Μόναχο, όπου σπούδασε νομική και φιλοσοφία.

   Θερμός φιλειρηνιστής, κατά τη φυγή του στην Ελβετία τάχθηκε στο πλευρό του Ρομέν Ρολάν, συνδέθηκε με τον κύκλο των ντανταϊστών και έγινε φίλο με τον Τζόις και τον Τσβάιχ. Εκεί γνώρισε τη Γερμανίδα δημοσιογράφο Κλερ Άισμαν, την οποία παντρεύτηκε όταν εγκαταστάθηκε στο Παρίσι μετά το τέλος του πολέμου. Σε σπίτι φίλων του στο Βερολίνο γνώρισε την κατά εννέα χρόνια νεότερή του ποιήτρια Πάουλα Λούντβιχ, με την οποία είχε μια θυελλώδη ερωτική σχέση.

   Το 1939, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, εγκατέλειψε με τη γυναίκα του την Ευρώπη και μετανάστευσε στη Νέα Υόρκη. Εκεί έγινε με τις μεταφράσεις του ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των ποιητών που φιλοξένησε στο περιοδικό του «Ημισφαίρια» (1943-1945) κατά την εξορία του στις ΗΠΑ. Έγινε ο συνεχιστής του Απολινέρ με τα θεατρικά του έργα, με τα γεμάτα λυρισμό μυθιστορήματά του και με τη μελέτη του «Σουρρεαλισμός» (1924). Ήταν ο Νέος Ορφέας του έργου με αυτόν τον τίτλο, όπως επιβεβαιώνεται με τα «Ερωτικά ποιήματα» (1925) και με τα «Μαλαισιανά τραγούδια» (1934).

   Αυθεντικός Εβραίος ποιητής στις λύπες του (Νοεμί) όπως και στις χαρές του (Νεϊλά), καθώς και στις μυστικιστικές αναζητήσεις του, δημιούργησε με τον ημιτελή κύκλο μυθιστορημάτων υπό τον γενικό τίτλο «Ιωάννης ο Ακτήμονας» (1930-1949) – όπου ο Ιωάννης εμφανίζεται ως αδελφός του Περιπλανώμενου Ιουδαίου – μια αλληγορία των ανθρώπινων πραγμάτων και καταστάσεων.

   Μετά την κατάρρευση του Τρίτου Ράιχ, ο Γκολ επέστρεψε με την γυναίκα του στη Γαλλία, όπου πέθανε σ’ ένα προάστιο του Παρισού, στο Neilly-sur-Seine, σε ηλικία 58 ετών.

Κ υ ρ ι ό τ ε ρ α  π ε ζ ο γ ρ α φ ι κ ά  έ ρ γ α : «Σόδομα και Βερολίνο», «Ιωάννης ο Ακτήμονας».

Θ ε α τ ρ ι κ ό  έ ρ γ ο : «Μαθουσάλας».

Κ υ ρ ι ό τ ε ρ α  π ο ι η τ ι κ ά  έ ρ γ α : «Ο νέος Ορφέας», «Ερωτικά ποιήματα», «Μαλαισιανά τραγούδια», «Νοεμί», «Νεϊλά».  


Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2022

"Εμφανής και αφανής αποικιοκρατία" γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου ("Εφημερίδα των Συντακτών", 22.12.2022)

 ...............................................................



  Εμφανής και αφανής αποικιοκρατία






γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου ("Εφημερίδα των Συντακτών", 22.12.2022)

«Η εμφανής αποικιοκρατία σε ακρωτηριάζει απροσχημάτιστα: σου απαγορεύει να λες, σου απαγορεύει να κάνεις, σου απαγορεύει να είσαι. Αντίθετα, η αφανής αποικιοκρατία σε πείθει ότι η υποτέλεια είναι ο προορισμός σου και η αδυναμία η φύση σου: σε πείθει ότι δεν γίνεται να λες, δεν γίνεται να κάνεις, δεν γίνεται να είσαι» (Εντουάρντο Γκαλεάνο, «Η κουλτούρα του τρόμου», από «Το βιβλίο των εναγκαλισμών», εκδόσεις Κέδρος).

Η σημερινή αποικιοκρατία συνδυάζει στοιχεία τόσο της εμφανούς όσο και της αφανούς αποικιοκρατίας. Και μην πείτε ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα στις δημοκρατίες μας. Γελιέστε! Το μεγαλύτερο και σοβαρότερο καθήκον μας ως πολίτες είναι να αποαποικοποιήσουμε τη σκέψη, τη φαντασία και τη ζωή μας από τα στερεότυπα ενός τρόπου ζωής που στοιχειώνει την καθημερινότητά μας με ψέματα και φαντάσματα που μας καθηλώνουν στον καναπέ.

Γιατί τι άλλο από φαντάσματα είναι ο άκρατος καταναλωτισμός, η αδηφάγα απληστία και η επίπλαστη εικόνα μιας ζωής βουτηγμένης στη ρουτίνα, στους συμβιβασμούς και στην υποταγή; Μπορεί να μη σου απαγορεύουν να λες, αλλά με τον τρόπο τους σου απαγορεύουν να κάνεις και να είσαι. Τι να κάνεις και τι να είσαι; Να αμφισβητείς στην πράξη, να διεκδικείς όταν σε αδικούν και να παλεύεις για ό,τι θέλεις να γίνεις.


Η εκπαίδευση σε διδάσκει υποταγή, συμβιβασμό και σεβασμό στις αυθεντίες. Η κοινωνική συμβατικότητα σε διδάσκει κομφορμισμό και σε γεμίζει αλλοτρίωση. Η προπαγάνδα των ΜΜΕ αναλαμβάνει όλα τα υπόλοιπα, όπως να βαφτίσει το κρέας ψάρι και να κάνει το μαύρο άσπρο. Η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το διαδίκτυο –πλην μετρημένων στα δάχτυλα τιμητικών εξαιρέσεων- πλημμυρίζουν από ασύστολα ψεύδη, παραπληροφόρηση, κουτσομπολιό, ρατσισμό και παραποίηση της αλήθειας σε οργουελικές διαστάσεις.

Οι λεγόμενοι φορείς της ενημέρωσης και τα συστήματα διακυβέρνησης αποτελούν σχολεία μοιρολατρίας. «Τίποτα δεν αλλάζει, όλα μένουν τα ίδια», «Τις είδαμε και τις επαναστάσεις· οδήγησαν σε νέες τυραννίες!», «Οι ιεραρχίες αποτελούν τη φυσική τάξη των πραγμάτων», «Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί», «Ολα οφείλονται στην ελαττωματική φύση του ανθρώπου»!

Ο καπιταλισμός προβάλλεται σαν ένα υπεριστορικό κοινωνικοοικονομικό σύστημα και η «αγορά» σαν το νερό μέσα στο οποίο κινείται το ψάρι και έξω από το οποίο είναι αδύνατο να ζήσει. Εχει γίνει πλέον έκφραση του συρμού, όμως διατηρεί το σκληρό πυρήνα αλήθειας η έκφραση του φιλοσόφου Φρέντρικ Τζέιμσον ότι «είναι ευκολότερο να φανταστούμε το τέλος του κόσμου παρά το τέλος του καπιταλισμού».

Η έλλειψη ενός «ορίζοντα της προσμονής» (Ρ. Κοζέλεκ) ασκεί τεράστια πίεση στην καθημερινότητά μας, αφού μας στερεί την επιλογή εκτός από το παρελθόν της «βιωμένης εμπειρίας» να μπορούμε να φανταστούμε ένα μέλλον και να προσπαθήσουμε να το δημιουργήσουμε.

Η «κουλτούρα του τρόμου», όπως την ονομάζει ο Γκαλεάνο, συνίσταται σε ακριβώς αυτό: φοβόμαστε να φανταστούμε, φοβόμαστε να ονειρευτούμε, φοβόμαστε να πράξουμε. Και η σύγχρονη αποικιοκρατία δεν έχει να κάνει μόνο με τις σχέσεις Βορρά – Νότου, αλλά ενός Βορρά και ενός Νότου μέσα σε κάθε κράτος χωριστά. Και εάν δεν διεξάγουμε έναν αντιαποικιακό αγώνα που θα μας βγάλει από τη μοιρολατρία, την κατάθλιψη και την ηττοπάθεια, είμαστε καταδικασμένοι σε μια υπαρξιακή καταστροφή που δεν θα αφορά γενικά «κάποιο σύστημα», αλλά τον ίδιο τον πολιτισμό όπως τον γνωρίσαμε μέχρι σήμερα.

Από το αφήγημα του Τζόζεφ Κόνραντ (1857-1924) «Έιμι Φόστερ» (μτφ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Ποικίλη Στοά, 2017). Αποσπάσματα...

 ..............................................................



           Τζόζεφ Κόνραντ (1857 - 1924)




·       Από το αφήγημα του Τζόζεφ Κόνραντ (1857-1924) «Έιμι Φόστερ» (μτφ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Ποικίλη Στοά, 2017)

 

Σελ. 29-30

«…Αργά το βράδυ ο Κένεντι, αποτινάσσοντας τη βαρυθυμία που τον είχε κυριέψει, ξανάπιασε την ιστορία. Καπνίζοντας την πίπα του, βημάτιζε στο μακρύ δωμάτιο από τη μια άκρη ως την άλλη. Μια λάμπα ανάγνωσης έριχνε όλο της το φως στα χαρτιά πάνω στο γραφείο του· και, καθισμένος στο ανοιχτό παράθυρο, μετά την καυτή άπνοια της μέρας, έβλεπα τη θαμπή θάλασσα ν’ απλώνεται με ψυχρή μεγαλοπρέπεια, ασάλευτη, κάτω απ’ το φεγγάρι. Κανένας ψίθυρος, κανένα φλοίβισμα ή ανάδεμα των βότσαλων, κανένα βήμα ή αναστεναγμός δεν ακουγόταν από τη γη από κάτω – ούτε ένα σημείο ζωής, πέρα από τη μυρωδιά του γιασεμιού· και η φωνή του Κένεντι, που μίλαγε πίσω μου, περνούσε μέσ’ απ’ το φαρδύ παράθυρο και χανόταν έξω, μέσα στην ψυχρή θεσπέσια σιγαλιά.

   «Οι συγγενείς ναυαγών τον παλιό καιρό μάς λένε για μαρτύρια και βάσανα. Συχνά οι ναυαγοί γλίτωναν τον πνιγμό μόνο και μόνο για να βρουν άθλιο θάνατο από την πείνα σε μια έρημη ακτή· άλλοι πέθαιναν βίαια ή σκλαβώνονταν και ζούσαν χρόνια ολόκληρα μια επισφαλή ζωή με ανθρώπους για τους οποίους η ξενότητά τους ήταν αντικείμενο καχυποψίας, αντιπάθειας ή φόβου. Διαβάζουμε για τούτα τα πράγματα – κι είναι πολύ οικτρά. Πράγματι, είναι σκληρό για έναν άνθρωπο να βρίσκεται κάπου που οι άλλοι δεν τον καταλαβαίνουν, σε μια άγνωστη γωνιά της γης, ξένος και χαμένος, αβοήθητος, με μυστηριώδη καταγωγή. Ωστόσο, μεταξύ όσων αναζήτησαν μια καλύτερη τύχη και βρέθηκαν ναυαγισμένοι σ’ όλους τους αγριότοπους του κόσμου, δεν υπάρχει ούτε ένας, μου φαίνεται, που να αναγκάστηκε ποτέ να υποφέρει μια μοίρα τόσο τραγική όσο αυτός για τον οποίο μιλώ, ανάμεσα στους κυνηγούς της περιπέτειας ο πιο αθώος, που η θάλασσα τον έριξε στην παγίδα αυτού του κόλπου, σ’ ένα σημείο που φαίνεται από τούτο δω το παράθυρο…»

         Σελ. 60-61

   «…Η ξενότητά του είχε αφήσει πάνω του την ιδιόμορφη κι ανεξίτηλη βούλα της. Τελικά οι άνθρωποι συνήθισαν να τον βλέπουν. Όμως ποτέ δεν συνήθισαν τον ίδιο. Η γρήγορη πηδηχτή περπατησιά του· η σκούρα επιδερμίδα του· το καπέλο του που ήταν γερτό στο αριστερό αφτί· το συνήθειό του τις ζεστές βραδιές να φοράει το σακάκι στον έναν ώμο σαν ντουλαμά ουσάρου· ο τρόπος που πηδούσε πάνω από τους φράχτες όχι ως επίδειξη σβελτάδας αλλά με φυσικότητα όπως πορευόταν – όλες αυτές οι παραξενιές ήταν, όπως θα έλεγε ίσως κάποιος, αιτίες περιφρόνησης και προσβολής για τους κατοίκους του χωριού. Εκείνοι την ώρα του φαγητού δεν θα ξάπλωναν ανάσκελα στο γρασίδι και θα κοιτούσαν τον ουρανό. Ούτε γυρόφερναν στους αγρούς σκούζοντας καταθλιπτικές μελωδίες. Πόσες φορές δεν είχα ακούσει τη φωνή του, με τον ψηλό της τόνο, από πίσω από την κορυφή μιας πλαγιάς όπου βοσκούσαν πρόβατα· μια φωνή που υψωνόταν ανάλαφρη σαν του κορυδαλλού μα με μια μελαγχολική ανθρώπινη νότα, πάνω απ’ τους αγρούς μας που ακούν μονάχα το τραγούδι των πουλιών. Και ξαφνιαζόμουν κι ο ίδιος. Αχ! Ήταν διαφορετικός: μ’ αθώα καρδιά και γεμάτος καλή θέληση που κανένας δεν την ήθελε, αυτός ο ναυαγός που ήταν σαν άνθρωπος μεταφερμένος σ’ άλλον πλανήτη και τον χώριζε ένα απέραντο διάστημα από το παρελθόν του και μια απέραντη άγνοια από το μέλλον του. Η ευερέθιστη και παθιασμένη ομιλία του σκανδάλιζε τους πάντες. «Ευερέθιστο διάβολο» τον αποκαλούσαν…»    

         Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

   «Απ’ όλες του τις ιστορίες είναι η πιο θλιβερή», έγραψε ο Έντουαρντ Σαΐντ για την «Έιμι Φόστερ». Πράγματι, είναι μια σπαραχτική ιστορία για την απόλυτη αθωότητα – τόσο απόλυτη, που μόνο με απλότητα μπορεί να μιλήσει γι’ αυτήν. Ο Γιάνκο, ο ναυαγός που ως το τραγικό του τέλος παραμένει πεντάξενος στον άξενο τόπο όπου τον έριξε η μοίρα, είναι αθώος ως τα τρίσβαθά του, περισσότερο κι από παιδί – από τα παιδιά που τον παίρνουν στο κατόπι και τον κοροϊδεύουν. Κάτω από τα ξενικά του ρούχα κι από το δέρμα του, που ‘ναι φτιαγμένο για τον ήλιο ενός άλλου τόπου, φοράει κατάσαρκα τη μοναξιά του – κι αυτή την ξεχωριστή αξιοπρέπεια που η μοναχικότητα χαρίζει στον άνθρωπο.








Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2022

"Κωνσταντίνος Μπούρας: ΛΕΝΑ ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ: ΤΑ ΝΕΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΑΡΩΤΙΚΑ, σε …παράταση στο ποιοτικό και ποιητικό (κατά τα άλλα) θέατρο ΣΦΕΝΔΟΝΗ." (έγραψε ο Κωνσταντινος Μπούρας (https://www.periou.gr, 17 Δεκεμβρίου 2022)

 ..............................................................



Κωνσταντίνος Μπούρας: ΛΕΝΑ ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ: ΤΑ ΝΕΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΑΡΩΤΙΚΑ, σε …παράταση στο ποιοτικό και ποιητικό (κατά τα άλλα) θέατρο ΣΦΕΝΔΟΝΗ.

έγραψε ο Κωνσταντινος Μπούρας (https://www.periou.gr, 17 Δεκεμβρίου 2022)






Δεν ήταν τελείως χάλια το κακόγουστο, ασεβέστατο, προκλητικότατο, ανοητότατο αυτό θέαμα. Μπορώ να το δω – ως ανεκτικός θεατράνθρωπος και δάσκαλος κριτικής – ακόμα και σαν παρωδία του βλαχομπαρόκ kitsch Neanderthal macho αρσενικού. Είχε ενδιαφέροντα λαϊκά στοιχεία από αρχαίες γονιμολατρικές τελετές. Ήταν όμως επιτηδευμένα αντιαισθητικό.
Σε καρναβαλικά συμφραζόμενα θα ήταν μια χαρά.
ΣΑΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΗΚΜΑΣΜΕΝΩΝ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΩΝ ΜΠΟΥΛΟΥΚΙΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΡΤΙΖΟΝΤΑΝ ΑΠΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ (σαν κωφάλαλους) ΠΑΝΤΟΜΙΜΟΥΣ, ΜΙΜΟΥΣ, ΜΙΜΑΔΕΣ, jogulatores (ζογκλέρ)… και άλλα ευανθή, που διέσωσαν όμως άθελά τους αρχαίους, πανάρχαιους εκφραστικούς κώδικες. Η σωματικότητα δεν είναι ρυπαρή όταν «ευλαβής» και σεβαστική είναι.
Εν πάση περιπτώσει όμως, ας θυμηθούμε την παροιμία με την μυλωνού και την …καλλιγραφία.
Ως κοινωνικό σχόλιο για την εξάπλωση τού εμπορευματοποιημένου κιτς, επίσης θα το έλεγα ανεκτό.
Όμως τόση βία, οπτική και ηχητική, προσβάλλει το αισθητήριο τού επαρκούς κοινού και λειτουργεί ως «βρίζοντας/βιάζοντας/προσβάλλοντας/υποτιμώντας τον/την/το θεατή».
Αυτό όμως θα πρέπει να είσαι πολύ αποστασιοποιημένος, ανεκτικός, ψυχρός ή αδιάφορος για να το αντέξεις.
Εκπληκτικές παντομίμες, καταπληκτικά tableaux–vivants σε περιβάλλον κόμικς.
Αναρχικός αναστεναγμός απέναντι σε κάθε περιορισμό, ακόμα κι απέναντι στον ίδιο τον εαυτό του.
Αν προτάξουμε την ομαδική ψυχοθεραπευτική λειτουργικότητα τής θεατρικής πράξης εν γένει – από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα – θα μπορούσαμε να δούμε όλη αυτή την τερατωδία ως έναν τεράστιο παραμορφωτικό καθρέφτη μέσα στον οποίο αντικατοπτρίζονται οι όποιες παθογένειες της ελληνικής (και όχι μόνον) κοινωνίας.
Ο θεατής δεν μπορεί να δηλώσει «προδομένος» ή «απογοητευμένος», γιατί ήδη από την αφίσα και τα Δελτία Τύπου φαίνονται σαφώς και πεντακάθαρες οι προθέσεις (και οι προτάσεις) μιας δημιουργού που θα μείνει στην ιστορία τού νεοελληνικού θεάτρου για την τόλμη της, αλλά όχι και για την δραματουργική της δεινότητα. Είναι τόσο αποδομημένο, τόσο ξεχειλωμένο αυτό το διαρκώς επαναλαμβανόμενο τέχνασμα που χάνει τη νοστιμιά του.
Το στοιχείο της εκπλήξεως λειτουργεί σε καθαρά βιοενεργειακό/φωνητικό/αναπνευστικό επίπεδο.
Από αυτή την άποψη, είναι πεδίον ευεπίφορον δια έρευναν προς εξαγωγήν ωφελίμων συμπερασμάτων στην αέναη διαδικασία καλλιτεχνικής διαμορφώσεως τού παρόντος και μέλλοντος κόσμου (με την έννοια τού κοσμήματος).
ΑΥΤΟ ΤΑ ΓΥΑΛΙΑ-ΚΑΡΦΙΑ ΟΜΩΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΣΕ ΚΑΚΟΜΑΘΗΜΕΝΑ ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΑ ΠΑΙΔΑΚΙΑ ΠΟΥ «ΠΑΙΖΟΥΝ» ΣΤΗΝ ΠΙΣΩ ΑΥΛΗ, ΕΝΟΣΩ ΟΙ ΥΠΗΡΕΤΡΙΕΣ/ΥΠΗΡΕΤΕΣ/ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΦΟΡΤΙΣΜΕΝΟΙ ΝΑ ΚΑΘΑΡΙΣΟΥΝ ΤΑ ΣΠΑΣΜΕΝΑ.
Το αν η «μέση τάξη» τείνει προς εξαφάνισιν κι αν αυτό το θέαμα είναι – υποτίθεται – μια διαμαρτυρία, φέρνει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα στην συναισθηματική/νοητική οντότητα τού/τής θεατή.
Εν κατακλείδι, να πάτε να το δείτε, αλλά αφού υπογράψετε και απευθύνετε στον εαυτό σας υπεύθυνη δήλωση περί γνώσεως των συνεπειών της κακογουστιάς στην υγεία τού ανθρώπου.
Τώρα, εάν και κατά πόσον αυτός ο καθρέφτης λειτουργεί ομοιοπαθητικά, τότε μπορεί και να της αναγνωρίσουμε τής σκηνοθέτιδος/ηθοποιού το πλεονέκτημα τής δραματοθεραπεύτριας. Άγνωστοι αι βουλαί τού «θεού» αυτής της ψυχο-νευρο-επιστήμης. Αφού οι άλλοι, οι «κανονικοί» θεοί μάς τελειώσανε, ας πορευτούμε στο Κενό που αφήσανε, όπως-όπως…
ΔΥΟ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ: το Κενό και το Τίποτα (εξ ου και το μαρτύριο τού εγκλεισμού σε «λευκά κελιά», ή το μαρτύριο τής μονοτόνως πιπτούσης σταγόνας)…
Είμαστε άξιοι τής τύχης μας ως Ανθρωπότητα, εάν η καρναβαλική περίοδος διαρκέσει όλο το έτος (ημερολογιακό, ηλιακό, αλλά και γαλαξιακό)…
Τότε, ναι, όντως, η Κόλαση θα είναι εδώ. Και το Χάος θα μας τσουρουφλίζει με τις ηφαιστειακές φλόγες του. Ελπίζω πως όχι. Είναι τόσο όμορφη η Φύση αυτού του πλανήτη, αντίθετα από τις μαδημένες κοτούλες τής παράστασης (και της αφίσας).
Και ο νοών α-νοήτω!!!

Μετά Λόγου από-Γνώσεως,

Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας

Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2022

Περί ποιητικής… Δύο ποιήματα του ποιητή Ηλία Κεφάλα (από την ποιητική του συλλογή «γραφέας του φυσικού έπους», εκδ. «Θράκα», Ιούλιος 2021)

 ...............................................................




Ηλίας Κεφάλας (γ. 1951)





·       Περί ποιητικής… Δύο ποιήματα του ποιητή Ηλία Κεφάλα (από την ποιητική του συλλογή «γραφέας του φυσικού έπους», εκδ. «Θράκα», Ιούλιος 2021)

 


         ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

 

Υπάρχουν ποιήματα κατανοητά

Και ποιήματα ακατανόητα

Υπάρχουν ποιήματα με ερείσματα

Και σαφείς αναφορές

Και ποιήματα μετέωρα και αόριστα

Που φλυαρούν μονάχα την κενότητά τους

Υπάρχουν ποιήματα για το κοινό

Και ποιήματα μόνο για τον ποιητή

Υπάρχουν ποιήματα που επεκτείνουν

Και άλλα που συρρικνώνουν την ποίηση

Υπάρχουν ακόμα ποιήματα για να τα προσπερνάς

Και ποιήματα για να γέρνεις πάνω τους

Και ν’ ακουμπάς εκεί

Την κουρασμένη σου ζωή.

                                             21 Φεβρουαρίου 2017

 

         ΚΑΘΕ ΠΟΙΗΜΑ

 

Κάθε ποίημα είναι ένα πλοίο

Που ταξιδεύει στ’ ανοιχτά

Κι έχει μοναδικό του προορισμό

Την αμφιβολία

 

Κάθε ποίημα είναι ένα ποδήλατο

Μεθυσμένο από λύπη

Κι όπως κυλάει

Σταματάει κάποτε μπροστά σε πόρτες

Που δεν φαντάστηκε ποτέ ο ποιητής

Ή κάποτε σ’ άλλες πόρτες

Που θα του μείνουν άγνωστες για πάντα

 

Κάθε ποίημα είναι ένα λιτό τραπέζι

Στρωμένο διακριτικά

Για να καθίσουν οι μοναχικοί

Και να τραφούν με όνειρα

 

Κάθε ποίημα είναι ένα καλάθι

Με λέξεις ναυαγισμένες

Σε μια ζοφερή και κρυφή τρικυμία

                                        27 Μαΐου 2019