"Η σπηλιά του facebook" γράφει ο ο Χάρης Ναξάκης* ("Εφημερίδα των Συντακτών", 28.02.2018)

..............................................................
 

Η σπηλιά του facebook

 

 γράφει ο ο Χάρης Ναξάκης*

 

("Εφημερίδα των Συντακτών", 28.02.2018)

 

 

Σε μια από τις διασημότερες αλληγορίες από καταβολής κόσμου, της σπηλιάς του Πλάτωνα, οι άνθρωποι ζουν φυλακισμένοι και αλυσοδεμένοι σε μια σπηλιά και το μόνο που βλέπουν είναι οι σκιές των αντικειμένων, που από το φως μιας φωτιάς που σιγοκαίει πίσω τους προβάλλονται στον τοίχο της σπηλιάς.

Οι σκιές είναι ο πραγματικός κόσμος των δεσμωτών. Σε όλη τη ζωή τους βλέπουν τις σκιές των πραγμάτων, ο πραγματικός κόσμος γι’ αυτούς είναι εικονικός, μια αναπαράσταση της πραγματικότητας.

Αν κάποιοι δεσμώτες απελευθερωθούν από τις ψευδαισθήσεις τους, σπάσουν τα εικονικά δεσμά τους και εξέλθουν από τη σπηλιά, θα γνωρίσουν τον πραγματικό κόσμο και όχι τα αντίγραφά του.

Η πιο σύγχρονη παραλλαγή της σπηλιάς του Πλάτωνα είναι το facebook και τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι δεσμώτες του facebook είναι καθηλωμένοι κατά μόνας σε μια σκοτεινή τρύπα, την οθόνη του υπολογιστή, στην οποία ζουν οι φίλοι και οι συγγενείς τους με το περίεργο όνομα likes.

Μήπως όμως η σπηλιά του facebook είναι πιο σκοτεινή και αδυσώπητη από τη σπηλιά του Πλάτωνα; 

Το 1779, σύμφωνα με τον μύθο, σ’ ένα χωριό της Βρετανίας, ένας οργισμένος άντρας, ο Νεντ Λουντ, καταστρέφει σε ένα εργοστάσιο δυο μηχανές πλεξίματος για κάλτσες.

Το 1811, στην αυγή της βιομηχανικής επανάστασης, κάνουν την εμφάνισή τους οι Λουδίτες, οι οπαδοί του Λουντ, και μέχρι το 1816 κατέστρεφαν τις μηχανές, κυρίως των κλωστοϋφαντουργιών, τις οποίες θεωρούσαν υπεύθυνες για την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.

Τελικά το κίνημα των Λουδιτών, ο «στρατός των εκδικητών», υπό τον μυθικό στρατηγό Λουντ, κατεστάλη βίαια από τον Βρετανό κυβερνήτη Σ. Πέρσιβαλ.

Είχαν λάθος οι Λουδίτες, όπως διακήρυξε το σύνολο της νεωτερικής σκέψης, φιλελεύθερης και αριστερής, διότι τα «μέσα παραγωγής, η τεχνολογία είναι ουδέτερη, η χρήση τους είναι καλή ή κακή»; 

Και καλά οι Λουδίτες ήταν «αγράμματοι και τεχνοφοβικοί», η ελίτ των σχεδιαστών του σημερινού τεχνοκόσμου είναι και αυτοί τεχνοφοβικοί, είναι νεολουδίτες;

Μπορεί κανείς να κατηγορήσει ως τεχνοφοβικό τον πρώην αντιπρόεδρο του facebook C. Palihapitiya που πρόσφατα δήλωσε: «Οργανώνουμε τις ζωές μας γύρω από αυτήν τη θεωρούμενη αίσθηση της τελειότητας, επειδή παίρνουμε ως ανταμοιβή αυτά τα πρόσκαιρα σήματα, καρδούλες και likes, και το ταυτίζουμε αυτό με κάποια αξία. Αντίθετα, στην πραγματικότητα, είναι μια εύθραυστη δημοφιλία που είναι βραχυπρόθεσμη και σας αφήνει ακόμα περισσότερο κενούς και άδειους από ό,τι πριν. Την ίδια στιγμή ο Σ. Πάρκερ, πρώτος πρόεδρος του facebook, δήλωσε ότι «τα likes είναι σαν μια δόση ντοπαμίνης για να ενθαρρύνονται οι χρήστες να ανεβάζουν περισσότερο περιεχόμενο». 

Το facebook αποτυπώνει το βασικό αγαθό της φιλελεύθερης κοινωνίας, τον εξατομικευμένο εαυτό βπου φαντασιώνεται ότι είναι ελεύθερος μέσω των κοινωνικών δικτύων να κάνει πράξη την προσωπική του αυτοπραγμάτωση.

Οι εικονικοί φίλοι όμως και τα likes δεν είναι τίποτα άλλο από μια γυμνή ζωή, μια ναρκισσιστική επιβεβαίωση του εγώ, ένας εκπτωχευμένος εαυτός, ο δεσμώτης εαυτός.

Ταυτόχρονα το facebook αποδεικνύει τον μύθο ότι η φιλελεύθερη κοινωνία είναι μια κοινωνία ελευθερίας του ατόμου, διότι το άτομο πρόθυμα πουλάει τα προσωπικά του δεδομένα, τον εαυτό του, τον περιορισμό της ελευθερίας του και μάλιστα δωρεάν.

Πώς γίνεται η πρόσβαση στο facebook να είναι δωρεάν και η εταιρεία να αξίζει μισό τρισ. δολάρια και να έχει διαφημιστικά έσοδα το 2016 26 τρισ δολάρια; 

Οι χρήστες προσφέρουν δωρεάν τις προτιμήσεις τους, τα συναισθήματά τους, τον τρόπο ζωής τους, που ως ψηφιοποιημένη πληροφορία το facebook την πουλάει στους διαφημιστές, στα ΜΜΕ, στις κυβερνήσεις, κ.λπ.

Οι εταιρείες που παράγουν και πωλούν πληροφορία, όπως το facebook, χρησιμοποιούν μια δωρεάν πρώτη ύλη, τις προσωπικές πληροφορίες των χρηστών, που τις προσφέρουν δωρεάν και βγάζουν κέρδος. Ο ψηφιοποιημένος μας εαυτός πουλιέται ως εμπόρευμα.

Ποιος είπε ότι στον καπιταλισμό μόνο η εργατική δύναμη μετατρέπεται σε εμπόρευμα;

Η ζωή έχει γίνει πλέον εμπόρευμα. Αναζητούνται νεολουδίτες για να καταστρέψουν αυτό το εμπόρευμα. Υπάρχει όμως και μια άλλη αθέατη, σκοτεινή πλευρά του facebook.

Λίγοι γνωρίζουν ότι στα ερευνητικά κέντρα, διάσημων πανεπιστημίων, σχεδιάζεται ο ψηφιακός ολοκληρωτικός καπιταλισμός, ο τεχνοκόσμος, με αιχμή του δόρατος την τεχνητή νοημοσύνη.

Η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης οφείλεται στα δωρεάν δεδομένα που εμείς διαθέτουμε όταν κάνουμε αναζήτηση στο google, αγοράζουμε στο amazon ή σχολιάζουμε στο facebook, στο ότι δηλαδή ψηφιοποιείται στο διαδίκτυο η ανθρώπινη δραστηριότητα δημιουργώντας μια δεξαμενή καταγραφής των ανθρώπινων εμπειριών.

Ο ψηφιοποιημένος εαυτός μας στη συνέχεια χρησιμοποιείται ως γνωστικό υπόβαθρο της τεχνητής νοημοσύνης. Η γνώση που διαθέτουν οι ευφυείς μηχανές είναι η ψηφιοποιημένη ζωή μας. 

*καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο ΤΕΙ Ηπείρου, συγγραφέας/ charisnax@yahoo.gr

"ΤΟ ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ" αφήγημα του Κώστα Γ. Καρυωτάκη

..............................................................

 Κώστας Γ. Καρυωτάκης 
(1896 - 1928)






 

ΤΟ ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ

Ι

Ἡ θάλασσα εἶναι ἡ μόνη μου ἀγάπη. Γιατί ἔχει τὴν ὄψη τοῦ ἰδανικοῦ. Καὶ τ᾿ ὄνομά της εἶναι ἕνα θαυμαστικό.

Δὲ θυμᾶμαι τὸ πρῶτο ἀντίκρισμά της. Χωρὶς ἄλλο θὰ κατέβαινα ἀπὸ μία κορφή, φέρνοντας ἀγκαλιὲς λουλούδια. Παιδὶ ἀκόμα, ἐσκεπτόμουν τὸ ρυθμὸ τοῦ φλοίσβου της. Ξαπλωμένος στὴν ἀμμουδιά, ἐταξίδευα μὲ τὰ καράβια ποὺ περνοῦσαν. Ἕνας κόσμος γεννιόταν γύρω μου. Οἱ αὖρες μοῦ ἄγγιζαν τὰ μαλλιά. Ἄστραφτε ἡ μέρα στὸ πρόσωπό μου καὶ στὰ χαλίκια. Ὅλα μοῦ ἦταν εὐπρόσδεκτα: ὁ ἥλιος, τὰ λευκὰ σύννεφα, ἡ μακρινὴ βοή της.

Ἀλλὰ ἡ θάλασσα ἐπειδὴ ἤξερε, εἶχε ἀρχίσει τὸ τραγούδι της, τὸ τραγούδι της ποὺ δεσμεύει καὶ παρηγορεῖ.

Εἶδα πολλὰ λιμάνια. Στοιβαγμένες πράσινες βάρκες ἐπήγαιναν δῶθε κεῖθε σὰν εὔθυμοι μικροὶ μαθητές. Κουρασμένα πλοῖα, μὲ ὀνόματα περίεργα, ἐξωτικά, ὕψωναν κάθε πρωὶ τὴ σκιά τους. Ἄνθρωποι σκεφτικοί, ὥριμοι ἀπὸ τὴν ἅλμη, ἀνέβαιναν σταθερὰ τὶς ἀπότομες, κρεμαστὲς σκάλες. Ἄγρια περιστέρια ζυγίζονταν στὶς κεραῖες.

Ὕστερα ἐνύχτωσε. Μιὰ κόκκινη γραμμὴ στὸν ὁρίζοντα, μόλις ἔβρισκε ἀπάντηση στὶς ράχες τῶν μεγάλων, ἀργῶν κυμάτων. Ἐσάλευαν σὰν ἀπὸ κάποια μυστική, ἐσωτερικὴ αἰτία, καὶ ἅπλωναν πλησιάζοντας, γιὰ νὰ σπάσουν ἀπαλά, βουβά. Ὅλα τ᾿ ἄλλα -- ὁ οὐρανός, τὰ βουνὰ ἀντίκρυ, τὸ ἀνοιχτὸ πέλαγος -- ἕνα τεράστιο μαῦρο παραπέτασμα.

ΙΙ

Ἔζησε κανεὶς θλιβερὰ πράγματα. (Σπίτια μαῦρα, κλειστά. Ἀναιμικά, ἐξόριστα δέντρα τοῦ δρόμου. Ἡ «μαντάμα» μετράει ἀπογοητευμένη τὶς μάρκες της. Στὴν πλατεία οἱ λοῦστροι, κουρασμένοι νὰ κάθονται, σηκώνονται καὶ παίζουν μεταξύ τους. Ὁ νέος νομάρχης, μὲ μονόκλ, ἐπροσφώνησε τοὺς ὑπαλλήλους. Δίπλα ἐξύπνησαν γιὰ νὰ πάρουν τὸ τρένο. Ποτὰ ἀνδρῶν 10 δρ., ποτὰ γυναικῶν 32,50 δρ.) Στὸν ἄνεμο ἀνοίγει ἕνα παράθυρο, κ᾿ ἔρχεται μπροστά μας. Ὅλα ξεχνιοῦνται. Εἶναι ἐκεῖ, ἄσπιλη, ἀπέραντη, αἰώνια. Μὲ τὸ πλατύ της γέλιο σκεπάζει τὴν ἀσχήμια της. Μὲ τὴ βαθύτητά της μυκτηρίζει. Ἡ ψυχὴ τοῦ ἐμπόρου πεθαμένη καὶ περπατεῖ. Ἡ ψυχὴ τῆς κοσμικῆς κυρίας φορεῖ τὰ πατίνια της. Ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου λούζεται στὴν ἁγνότητα τῆς θαλάσσης. Βρίσκει ἡ νοσταλγία μας διέξοδο καὶ ὁ πόνος μας τὴν ἔκφρασή του.

---

"Σονέτο της πόρτας" ποίημα του Λέντου Ίβου (μτφ.Στάθης Ιντζές, http://argentinoi-poihtes.blogspot.gr

..........................................................


Σονέτο της πόρτας
 


Αυτός που χτυπά την πόρτα μου δεν γυρεύει εμένα.
Ψάχνει εκείνον πάντα που δεν είμαι
μάζα ακίνητη πίσω από κάθε τοίχο είμαι,
σωσίας ή κλώνος μου, μέσα μου κρυμμένος.

Να ξέρω ποιος με ψάχνει και δεν με βρίσκει:
είμαι εκείνος που βρίσκεται μακριά από τον εαυτό του,
ίσκιος που πίνει ή ήλιος,
λίμνη είμαι ή λιμάνι
στην χίμαιρα του ορίζοντα.
Βάδισα ψάχνοντας να με βρω και ποτέ δεν με βρήκα:
και το σούρουπο, σαν καρτερώ
το χαμένο φως ενός νεκρού αστέρα
νιώθω νοσταλγία γι’ αυτό που ποτέ δεν ήμουν,
αυτό που έπαψα να είμαι, αυτό που ήχησε
και κρύφτηκε μέσα μου πίσω από εκείνη την πόρτα.

Λέντου Ίβου [1924-2012]

Painting: John Singer Sargent, Open Doorway, Morocco

VALSE DE NIGLOS (youtube, 22 Αυγ 2011)

..............................................................

VALSE DE NIGLOS

(youtube, 22 Αυγ 2011)

"Περί έρωτος..." από τον φίλο στο fb Giannis Smoilis (facebook, 27/2/2018)

..............................................................


                      Περί έρωτος...

            από τον φίλο στο fb Giannis Smoilis (facebook, 27/2/2018)
 

Ο Χάιντεγγερ, σχολιάζοντας τον "Φαίδρο" του Πλάτωνα, αναλύει τον τρόπο με τον οποίο ο Έρως στρέφει τον άνθρωπο προς την ουσία του Είναι, πέρα δηλαδή από τα επιφαινόμενα, κατευθείαν στην καρδιά των πραγμάτων. Είναι γνωστό ότι για τον Γερμανό φιλόσοφο, το πρόβλημα της λήθης του Είναι, αποτελεί το μείζον ζήτημα στην ιστορία της Δύσης (κάτι αντίστοιχο του "μηδενισμού" για τον οποίο μιλάει ο Νίτσε). Η καθημερινότητα με τις διάφορες έγνοιες της κι η πολυπραγμοσύνη που χαρακτηρίζει το ανθρώπινο ον στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, μπαίνουν εμπόδιο σε μια βαθιά αντίληψη του Είναι. Όμως ο άνθρωπος είναι το ον εκείνο, δυνάμει του οποίου εμφανίζονται τα υπόλοιπα όντα και κάτι που να μπορεί να ονομαστεί, "κόσμος". Ο άνθρωπος, στη χαϊντεγγεριανή φιλοσοφία, βρίσκεται με το βλέμμα στραμμένο στο Είναι, αλλά αυτό το βλέμμα δεν είναι ενεργό καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, εύκολα μπορεί να χαθεί και οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν έχοντας στερηθεί αυτή την πρωταρχική δυνατότητα, φεύγουν από τη ζωή χωρίς να έχουν κοιτάξει πραγματικά τίποτα, έχοντας μισοαντικρίσει τα πάντα. Η ύπαρξη των όντων συνίσταται στην εμφάνιση, στην εκ-κάλυψή τους, στον τρόπο τους να ξεδιπλώνονται και να αποκαλύπτουν την όψη τους, αλλά τίποτα δεν είναι πιο σπάνιο από την αυθεντική αυτή εμφάνιση. Κατά βάση, είμαστε περικυκλωμένοι από επιφαινόμενα. Ο έρωτας, κατά τον Πλάτωνα, επιτρέπει το ξεπέρασμα του επιφαινόμενου και στρέφει το βλέμμα εκεί όπου θα έπρεπε να βρίσκεται πρωταρχικά: στο αληθώς Ον, στο Είναι. Αν αντικαταστήσουμε την ιδιαίτερη ορολογία του Χάιντεγγερ με πιο απλά λόγια, αυτό που καταφέρνει ο άνθρωπος μέσω του Έρωτα είναι η υπέρβαση του επουσιώδους, του ευτελούς, του ψευτοσημαντικού μέσα στην καθημερινή ύπαρξη, και η ενατένιση όλων εκείνων που βρίσκονται πίσω από το πέπλο. Στον Πλάτωνα, που αληθινός κόσμος είναι ο κόσμος των ιδεών, του υπεραισθητού και όχι του αισθητού, ο ερωτευμένος αποκτά πρόσβαση στην αόρατη αλήθεια, στην Ιδέα, μέσω αισθητών μορφών, όμως. Συνεπώς η ωραιότητα είναι αυτό το αισθητό, χάρη στο οποίο και δυνάμει αυτού, ο άνθρωπος ανέρχεται στο υπεραισθητό, στην αληθινή γνώση και ύπαρξη. Στον μοντέρνο κόσμο που έχει -υποτίθεται- ξεμπερδέψει με τη μεταφυσική, ο Έρως και πάλι ανοίγει τον δρόμο προς το αυθεντικό Είναι, και πάλι δίνει πρόσβαση στην Αλήθεια, η αλήθεια αυτή, όμως, δεν βρίσκεται τοποθετημένη σε κάποιο αόρατο, υπεραισθητό βασίλειο ιδεών, τις σκιές των οποίων θα αντιλαμβανόμασταν στον εδώ κόσμο ως είδωλα των αληθινών πραγμάτων, αλλά κατοικεί στα τρίσβαθα του εαυτού μας. Ο "άλλος" κόσμος του Πλάτωνα, είναι ο εσωτερικός κόσμος του μοντέρνου ανθρώπου, η αυθεντική αλήθεια μιας ύπαρξης αλλοτριωμένης και εν γένει παγιδευμένης στο ανούσιο της καθημερινότητας. Με το να είναι κανείς ερωτευμένος, εμφανίζει και εμφανίζεται στον εαυτό του, γίνεται διαυγής και ορατός, γνωρίζει τι πραγματικά τον συνιστά. Συνεπώς, οι μεταφυσικές πραγματικότητες δεν εξαφανίστηκαν, απλώς άλλαξαν θέση, κατέβηκαν από πανω προς τα κάτω, μετατοπίστηκαν μέσα μας. Η δύναμη του έρωτα, παραμένει καθοριστικής σημασίας: ο αυθεντικά ερωτευμένος (όχι ο "καθ' έξην φουστανάκιας" -που λέει κι ο Παπαγιώργης-, που δεν ανέρχεται πουθενά, ούτε αποκτά μια διαυγέστερη θέαση του Είναι, απλώς μετατρέπει τον ερωτισμό σε μια ακόμα καθημερινή υπόθεση, στο ελάχιστο διαφορετική από το κυνήγι του χρήματος, της επαγγελματικής ανέλιξης ή της κοινωνικής επιτυχίας), είναι ένα πλάσμα με το βλέμμα προσανατολισμένο σ' αυτό που δεν φαίνεται, με σκοπό να το εμφανίσει, να το απο-καλύψει, να του επιτρέψει να ανθίσει και να εκδιπλώσει την αυθεντική του ύπαρξη. Το αγαπώμενο ον εξέρχεται, χάρη στο βλέμμα του ερωτευμένου, απ' το σύμπαν της λήθης, και παρουσιάζεται με φόντο το Είναι, ως αυτό που πραγματικά είναι. Δεν είναι τυχαίο, ασφαλώς, το γεγονός ότι μόνο οι μεγάλοι ποιητές έχουν πει πράγματα αληθινά σημαντικά για τον έρωτα. Ο Έρως, τους επιτρέπει να κοιτάζουν πέρα απ' το επιφαινόμενο, στην καρδιά του Είναι, εκεί όπου ο ορθολογισμός, με όλο τον θετικιστικό εξοπλισμό του, αδυνατεί να φτάσει. Η γλώσσα που μιλάει για τον έρωτα, δεν μπορεί να είναι επιτελεστική, θεωρητική, επιστημονική, ούτε καν απλώς επικοινωνιακή. Είναι, αναγκαστικά, μια γλώσσα σολιψιστική. Μιλά κανείς στον εαυτό του, αλλά -με μια θαυμαστή διαλεκτική- καταλήγει να εκφράζει μια οικουμενική πραγματικότητα, αθέατη στα μάτια των απασχολημένων με τα πρακτικά ζητήματα. Διότι μέσω του έρωτα, εγκαθίσταται κανείς στο βαθύτερο κέντρο της ύπαρξής του ενώ παράλληλα ίσταται έξω από τον εαυτό του, βρίσκεται σε έκ-σταση, αδιαφορώντας για οτιδήποτε κοινότοπο, τετριμμένο, ελαφρύ. Η ομορφιά, λοιπόν, με το -κατά την πλατωνική διατύπωση- "εκφανέστατον και ερασμιώτατον" της λαμπρότητάς της, είναι η δύναμη εκείνη που, γεννώντας το φως του έρωτα, απο-καλύπτει την αλήθεια του Είναι. Το συμπέρασμα προκύπτει απλά, και τα παραπάνω από δύο χιλιάδες χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την εποχή του Πλάτωνα δεν έχουν αλλάξει την ισχύ του: το να ζει κανείς χωρίς έρωτα, σημαίνει να ζει, κατά κάποιον τρόπο, στο σκοτάδι ή έστω σ' ένα υπαρξιακό ημίφως, σ' ένα σύθαμπο όπου ο αληθινός εαυτός του, ο κόσμος και τα όντα παραμένουν στη σκιά.

Από τον «Οδυσσέα» του Τζαίημς Τζόυς (μτφ. Σωκράτης Καψάσκης, εκδ. «Κέδρος», 1990) Από το κεφάλαιο 17 («Ιθάκη»)

.............................................................

  






Τζαίημς Τζόυς 
(1882 - 1941)

·       Από τον «Οδυσσέα» του Τζαίημς Τζόυς

(μτφ. Σωκράτης Καψάσκης, εκδ. «Κέδρος», 1990)

       Από το κεφάλαιο 17 («Ιθάκη»)

        (σελ. 758-759)

   …Ποίαν εντύπωσιν απούσης μορφής ανεκάλεσε σιωπηρώς ο Μπλουμ, όταν στάθηκε;

   Της μορφής του πατέρα της, του εκλιπόντος ταγματάρχου Μπράιαν Κούπερ Τουήντυ, των Βασιλικών Τυφεκιοφόρων του Δουβλίνου, του Γιβραλτάρ και του Ρίχομποτ, του Ντόλφινγκ Μπαρν.

   Ποίαι επανερχόμεναι εντυπώσεις του ιδίου ήσαν υποθετικώς πιθαναί;

   Απομακρυνόμενος, εις το τέρμα του Μεγάλου Βορινού Σιδηροδρόμου, εις την οδόν Άμιενς, με σταθεράν ομοιόμορφον επιτάχυνσιν, κατά μήκος παραλλήλων γραμμών, αι οποίαι, εάν συνέχιζαν, θα συναντώντο εις το άπειρον. Κατά μήκος παραλλήλων γραμμών, αι οποίαι ξεκινούσαν από το άπειρον, με σταθεράν ομοιόμορφον επιβράδυνσιν, εις το τέρμα του Μεγάλου Βορινού Σιδηροδρόμου, εις την οδό Άμιενς, επιστρέφοντας.

   Ποία διαφορετικά προσωπικά αντικείμενα γυναικείας ενδυμασίας έγιναν αντιληπτά;

   Ένα ζεύγος καινούργιες άοσμες ημιμέταξες μαύρες γυναικείες κάλτσες, ένα ζεύγος καινούργιες μωβ ζαρτιέρες, μια γυναικεία υπερμεγέθης κυλότα εξ ινδικής μουσελίνας χωρίς λαστιχάκια στα μπατζάκια, που μύριζε οποπονάξ, γιασεμί και τούρκικα τσιγάρα Μουράτι, φέρουσα μια μακριά γυαλιστερή ατσάλινη παραμάνα κλεισμένη, κυκλικά, μία κομπιναιζόν από μπατίστα με μπορντούρα από λεπτή δαντέλα, ένα μισό μεσοφόρι φουρώ από μαύρη μεταξωτή μουαρέ, όλα αυτά τα αντικείμενα εκτεθειμένα ακατάστατα πάνω σ’ ένα ορθογώνιο μπαούλο με τέσσερα ράφια κι ενισχυμένες γωνίες, με πολύχρωμες ετικέτες, με αρχικά επωνύμου χαραγμένα κατά την προσθίαν επιφάνειάν του με λευκά γράμματα Μ. Κ. Τ. (Μπράιαν Κούπερ Τουήντυ)

   Ποία μη προσωπικά αντικείμενα έγιναν αντιληπτά;

   Μια πολυθρόνα με σπασμένο το ένα πόδι, καλυμμένη πλήρως με τετράγωνο κρετόν κάλυμμα με σχέδια μήλων, όπου πάνω της ήτο ακουμπισμένο ένα μαύρο ψάθινο γυναικείο καπέλο. Μπιμπελό χρώματος πορτοκαλί, αγορασμένα στου Χένρυ Πράις, κατασκευαστή καλαθιών, ειδών διακοσμήσεως, ειδών πορσελάνης και σιδηροκατασκευασμάτων, οδός Μουρ 21, 22 και 23, εκτεθειμένα ακατάστατα επί του νιπτήρος και εις το πάτωμα και συνιστάμενα εκ λεκάνης, σαπουνοθήκης και βουρτσοθήκης (επί του νιπτήρος, μαζί), κανάτας και δοχείου νυκτός (εις το πάτωμα, χωριστά). 

   Οι πράξεις του Μπλουμ;

   Απέθεσε τα είδη ενδύσεως εις μίαν καρέκλαν, αφήρεσε τα υπόλοιπα αντικείμενα της ενδυμασίας του, πήρε κάτω από το μαξιλάρι στο κεφάλι του κρεβατιού ένα διπλωμένο μακρύ άσπρο νυχτικό, έβαλε το κεφάλι του και τα μπράτσα του μέσα εις τα αντίστοιχα ανοίγματα του νυχτικού, ετοίμασε τα σεντόνια κατά την πρέπουσαν τάξιν και μπήκε στο κρεβάτι.

   Πως;

   Με περίσκεψη, όπως απαράλλακτα έμπαινε σε κάθε κατοικία (τη δική του ή τη μη δική του). Με προσοχή, επειδή τα ελικοειδή σαν φίδια ελατήρια του σωμιέ είχαν παλιώσει, οι χάλκινοι κρίκοι και οι κρεμαστές οφιοειδείς ακτίνες είχαν ξεσφίξει και έτρεμαν υπό την πίεσιν και το τέντωμα. Με σύνεση, σαν να έμπαινε σε φωλιά οχιάς ή σε άντρον ακολασίας. Με ελαφράδα, για ελάχιστη ενόχληση. Με σεβασμό προς το κρεβάτι της συλλήψεως και της γεννήσεως, της ολοκληρώσεως του γάμου και της ρήξεως του γάμου, του ύπνου και του θανάτου.

   Τι συνάντησαν τα μέλη του όταν σταδιακά απλώθηκαν;

    Καινούργια σεντόνια, συμπληρωματικές μυρωδιές, την παρουσία ενός ανθρωπίνου σχήματος, γυναικείου, του δικού της, το αποτύπωμα ενός ανθρωπίνου σχήματος, ανδρικού, όχι του δικού του, μερικά ψίχουλα, μερικά κομματάκια από ζαμπονάκι, ξαναζεσταμένου, τα οποία και απεμάκρυνε.

   Αν είχε χαμογελάσει, γιατί θα είχε χαμογελάσει;

   Αναλογιζόμενος ότι καθένας που μπαίνει φαντάζεται ότι είναι ο πρώτος που μπαίνει, ενώ είναι πάντα ο τελευταίος μιας σειράς που ξεκίνησε, ακόμα και αν είναι ο πρώτος μιας σειράς που θα συνεχιστεί, καθένας φανταζόμενος ότι είναι ο πρώτος, ο τελευταίος, ο μοναδικός και ο μόνος, ενώ δεν είναι ούτε ο πρώτος, ούτε ο μοναδικός, ούτε ο μόνος, σε μια σειρά που ξεκίνησε και που επαναλαμβάνεται μέχρι το άπειρο…