Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2022

Ελένη Καραΐνδρου: «Πρέπει να κάνει κανείς αυτές τις βουτιές στο κενό πού και πού» συνέντευξη στον M. Hulot (www.lifo.gr, 25.11.2020)

 ..............................................................


Ελένη Καραΐνδρου: «Πρέπει να κάνει κανείς αυτές τις βουτιές στο κενό πού και πού»



                  συνέντευξη στον M. Hulot (www.lifo.gr,  25.11.2020)


Γεννήθηκα στο Τείχιο της Δωρίδας, ένα ορεινό χωριό της Ρούμελης, στη Φωκίδα. Εκεί μεγάλωσα τα πρώτα μου επτά χρόνια. Ο πατέρας μου ήταν εκπαιδευτικός, μαθηματικός. Κάποια στιγμή, λίγο πριν πάω στο σχολείο, εκείνος μετατέθηκε στην Αθήνα. Φορτώσαμε την πραμάτεια μας σ’ ένα μουλάρι, την αφεντιά μου πάνω σε μια βελέντζα και διασχίσαμε τα δάση, μέχρι που συνάντησα το πρώτο όχημα της ζωής μου, ένα φορτηγό με κάτι τεράστια φώτα σαν μεγάλα μάτια. Μ’ αυτό ήρθαμε στην πόλη.

Η πρώτη μνήμη μου απ’ την Αθήνα είναι η βενζίνα. Βενζίνα και πάλι βενζίνα. Αυτή η μυρωδιά, που για ένα παιδί που είχε μεγαλώσει μέχρι τα επτά του στα δάση δεν υπήρχε στο ρεπερτόριο των οσμών του, είναι το πρώτο πράγμα που θυμάμαι στην Αθήνα...

Η παιδική μου ηλικία είναι εντελώς μυθιστορηματική. Μέχρι τα επτά μου χρόνια θυμάμαι πολύ έντονα χρώματα, μυρωδιές και ήχους. Οι ήχοι ήταν καθοριστικής σημασίας για μένα, το χαλάζι που χτυπούσε στη σκεπή του σπιτιού, ο ήχος της βροχής, το σφύριγμα του ανέμου στα δάση, το τσακάλι που άκουγα ν’ αλυχτάει μέσα στο δάσος - τέτοιοι ήχοι, φυσικοί. Το πιο εντυπωσιακό που θυμάμαι είναι η απόλυτη ελευθερία. Θυμάμαι που ανεβοκατέβαινα την πλαγιά και διέσχιζα το χωριό ξυπόλυτη, με τα πόδια να είναι σαν σόλα, δεν μας χρειάζονταν παπούτσια. Αυτές είναι στιγμές που θα θυμάμαι πάντα με φοβερή νοσταλγία. Όταν φτάσαμε στην Αθήνα μείναμε σ’ ένα υπόγειο που μας είχαν παραχωρήσει στο κτίριο του σχολείου, γιατί ήταν πολύ δύστοκα χρόνια - ήταν τα χρόνια λίγο πριν το ’50, το ’49,το ’48, χρόνια πολύ ζόρικα. Εκεί θα μπορούσα να πω ότι υπήρξε ένα είδος ασφυξίας, αλλά υπήρχε μια τεράστια αυλή, μια τεράστια αλάνα που την περικύκλωναν γαζίες και απ’ το δεξί μέρος, κάτω από το παράθυρο του σχολείου, υπήρχε ένα σινεμά. Το λεγόμενο «Φλερύ». Εκεί πια ξεκίνησε η επαφή μου με την Αθήνα, άρχισα να βλέπω εικόνες, ν’ ακούω μουσική και να έχω επαφή με αυτούς τους καταπληκτικούς ήχους.


Έχω αρνηθεί πάρα πολλές προτάσεις να γράψω μουσική για σίριαλ κι εμπορικές ταινίες, κάθε χρόνο τουλάχιστον τέσσερις-πέντε δουλειές που θα πληρώνονταν πολλά χρήματα το επεισόδιο. Σε κάποιες προτάσεις πολύ δελεαστικές, με το που είδα το πρώτο πλάνο είπα «Παναγία μου, αυτό δεν θα το έκανα ποτέ». Με χαροποιεί να τα πετάω τα λεφτά.

Άρχισα να παίζω τυχαία. Μέσα στο σχολείο βρήκα ένα πιάνο με ουρά, το οποίο άρχισα να γραντζουνάω ασύστολα. Όταν πήγα στην πρώτη τάξη, είδα ένα παιδάκι που έπαιζε έναν απλό ρυθμό, τι ρι ρι παμ παμ, μου φάνηκε καταπληκτικό, κάπως έτσι ξεκίνησε. Στη συνέχεια, έφαγα τον πατέρα μου να μου πάρει δασκάλα και από τότε δεν σταμάτησα ποτέ.

Θυμάμαι ότι, όταν ήμουν μικρή, μ’ έδεναν στο κρεβάτι. Έβλεπα την Άννα Καρένινα μια φορά, την έβλεπα δύο, τρεις, κάθε μέρα, μετά άκουγα τη μουσική στον ύπνο μου, πεταγόμουν το βράδυ! Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα και ιδιόρρυθμη εποχή. Θυμάμαι καλούσα τη μαρίδα της γειτονιάς και τους έπαιζα. Τότε χάνω τη μάνα μου, λίγο καιρό αφότου ήρθαμε στην Αθήνα. Το πιάνο γίνεται τρομαχτική παρηγοριά για μένα, αρχίζω να επιδεικνύω τα ταλέντα μου σε όσους θέλω να με αγαπάνε - είχα φαίνεται την κλίση, γιατί προχώρησα πολύ γρήγορα. Εκεί φτιάχτηκαν οι βάσεις όλης της προσωπικότητας και της ζωής μου. Ξέρω πολύ καλά τι ρόλο παίζει μια απώλεια όπως αυτή της μάνας, αποχωρισμός τεράστιας σημασίας. Ήμουν πολύ ευαίσθητο παιδί, αλλά και πολύ περήφανο. Ουδέποτε έδειξα στην οικογένειά μου, στον πατέρα μου, πόσο με είχε σημαδέψει. Είχα έναν αδελφό 7 χρόνια μεγαλύτερο που ανέλαβε καθήκοντα μάνας, να με πλένει, να με φροντίζει, να μαγειρεύει - περάσαμε μια φάση πολύ δύσκολη, κάποια χρόνια με πολύ σκληρές συνθήκες. Ο πατέρας μου δούλευε σε δυο σχολεία για να τα φέρει βόλτα, μέχρι που τελικά ξαναπαντρεύτηκε. Γι’ αρκετό διάστημα ψάχναμε να βρούμε την κατάλληλη, μ’ έπαιρνε μαζί του κι εγώ διάλεγα! Καμιά δεν μου άρεσε. Κάποια στιγμή με πήγε σε μια κυρία (30 χρόνων κοπέλα ήταν, μη φανταστείς, κι πατέρας μου 36), η οποία ήταν λεπτών τρόπων κι είχε ένα πιάνο με κηροπήγια κι η συμφωνία κλείστηκε! Έτσι δέχτηκα στα δέκα μου χρόνια ο πατέρας μου να ξαναπαντρευτεί και από κει και στο εξής μπήκα σε μια ζωή πολύ διαφορετική, μετρημένη, με πιάνο στο σπίτι, με δασκάλα και με ωδεία...

Προσπαθώ να κρατήσω αυτό το άφθαρτο: να είμαι ο εαυτός μου χωρίς 
εξαρτήσεις. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO



Αισθάνομαι πλήρης, ευγνώμων γι’ αυτά που έχω ζήσει. Μπορεί να μην ήρθαν μόνα τους, προετοίμασα κι εγώ τον δρόμο, αλλά δεν έχω κάτι απωθημένο, μπορώ και να μη γράψω ούτε μια νότα πια. Πάντοτε, όταν τελείωνα ένα έργο μου, έβγαζα κάτι από μέσα μου και δεν ήξερα αν θα ξανανιώσω την ανάγκη να το επαναλάβω. Πάντα το κάνω μόνο όταν αισθανθώ την ανάγκη. Αυτή την ανάγκη δεν μπορεί να την προεξοφλήσει ποτέ κανένας, αν θέλει πραγματικά να μην είναι η τέχνη επάγγελμα, αλλά ακούμπισμα της ψυχής του, μια ευχαρίστησή του προσωπική, ένας τρόπος να εκφράζει τα συναισθήματά του. Αυτό που έκανα από την πρώτη στιγμή της ζωής μου δεν έχω σταματήσει να το κάνω και αδιαφορώ πλήρως για όλες τις σειρήνες που έχουν διάφορα ονόματα, είτε αυτό είναι χρήμα είτε δόξα. Προτιμώ να λοξοδρομώ όταν ακούγονται οι σειρήνες, να πηγαίνω στην εξοχή να μαζεύω μαργαρίτες... 

Προσπαθώ να κρατήσω αυτό το άφθαρτο: να είμαι ο εαυτός μου χωρίς εξαρτήσεις. Εξαρτήσεις σε κάθε επίπεδο, από ποτά, τσιγάρα, από ανθρώπους, από λεφτά, από διάθεση για φήμη. Δεν έχω αισθανθεί ποτέ ανταγωνισμό. Αυτό που με γεμίζει περισσότερο στη ζωή μου είναι οι άνθρωποι που αγαπάω. Είχα τη μεγάλη τύχη να κάνω οικογένεια, ένα παιδί σε πολύ νεαρή ηλικία, κι αυτό είναι κάτι που μ’ έχει γεμίσει, μου έχει δώσει έναν στόχο. Τώρα έχω και τα εγγονάκια μου... Δεν αισθάνομαι ν’ αλλάζω, προχωράω, έχω τα ίδια πιστεύω, αγαπώ τα ίδια πράγματα, στον δρόμο μου μπαίνουν κι άλλοι δικοί μου άνθρωποι κι αυτό είναι πάρα πολύ όμορφο...

Τη σύνθεση την ξεκίνησα απ’ τα πολύ μικρά μου χρόνια και το έκανα εν είδει αυτοσχεδιασμού. Τον αυτοσχεδιασμό, τον οποίο θεωρώ ύψιστη τέχνη, εξακολουθώ να τον εφαρμόζω και τώρα. Μπαίνω κάθε φορά σε μια κατάσταση και αυτοσχεδιάζω. Μπορεί να είναι για 20 λεπτά, για 10, για 3, όσο χρειαστεί για να εκτονωθεί αυτό το πράγμα που θέλω να εκφράσω. Δεν ξεκίνησα να γράφω μουσική για το σινεμά. Αντίθετα, αυτοσχεδίασα πάνω σε ποίηση, μελοποίησα κάποια τραγούδια για τη Μαρία Φαραντούρη, λόγω φιλίας. Έχω γράψει μουσική για 19 ταινίες, πολύ περισσότερη μουσική για το θέατρο, πάνω από 42 παραστάσεις, έχω γράψει και πολλά έργα με τις πολύ όμορφες αφορμές των συναυλιών και με αφορμές συναντήσεις. Οι συναντήσεις για μένα δοξάζονται μέσα από κάτι που θα φτιάξουμε από κοινού.

Έχω αρνηθεί πάρα πολλές προτάσεις να γράψω μουσική για σίριαλ κι εμπορικές ταινίες, κάθε χρόνο τουλάχιστον τέσσερις-πέντε δουλειές που θα πληρώνονταν πολλά χρήματα το επεισόδιο. Σε κάποιες προτάσεις πολύ δελεαστικές, με το που είδα το πρώτο πλάνο είπα «Παναγία μου, αυτό δεν θα το έκανα ποτέ». Με χαροποιεί να τα πετάω τα λεφτά.

Το να γίνεις επαγγελματίας έχει μια ψυχρότητα, το να μην είσαι 
επαγγελματίας σημαίνει οτι έχεις και μια ερωτική σχέση με το αντικείμενο, 
δεν το παντρεύεσαι. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO



Δεν θέλω να κάνω καριέρα στον κινηματογράφο, δεν θέλω να είμαι επαγγελματίας σε τίποτα. Και μ’ άρεσε και μια φορά που άκουσα και τον Θόδωρο, σε μια κοινή συνέντευξη που κάναμε στις Βρυξέλλες, που είπε, «δεν αισθάνομαι ότι είμαι επαγγελματίας στον χώρο του κινηματογράφου». Μ’ αυτό τρελάθηκα, μου άρεσε πάρα πολύ. Τι σημαίνει αυτό; Το να γίνεις επαγγελματίας έχει μια ψυχρότητα, το να μην είσαι επαγγελματίας σημαίνει οτι έχεις και μια ερωτική σχέση με το αντικείμενο, δεν το παντρεύεσαι.

Τους αγαπάω τους νέους, είναι το μόνο κομμάτι που κρατάει μια αθωότητα μέσα του, οι άλλοι είναι ή συμβιβασμένοι ή κουρασμένοι, φοβισμένοι. Οι νέοι ξεκινάνε με όραμα και με όνειρα, αυτό προσπαθώ κι εγώ, να μην παρεκκλίνω απ’ την αρχική πορεία μου, να μη χάσω τα πολύτιμα στοιχεία μου. Δεν μπορώ να πω ότι είναι δυνατόν να κρατήσω την αιώνια νεότητα, αλλά κάποια ατίθασα στοιχεία της νεότητας τα έχω μέσα μου.

Δεν έχω ατζέντη! ΔΕΝ ΕΧΩ ΑΤΖΕΝΤΗ! Και είμαι πάρα πολύ περήφανη γι’ αυτό.Ξέρεις ποιο είναι το πιο καταπληκτικό; Όταν το 1986 μου ‘ρθε η μούρλια, η τρέλα, να γράψω ένα θέμα για τον Μελισσοκόμο (το «Βαλς του αποχαιρετισμού») και σκέφτηκα ότι θα ήταν ιδανικό για τον Jan Garbarek, σηκώθηκα και πήγα στο Όσλο. Δεν ήξερα τότε κανέναν, απλά τον πήρα τηλέφωνο και του εξήγησα με τα λίγα αγγλικά που μιλούσα τότε ότι έχω γράψει ένα θέμα μουσικής «που μόνο εσείς μπορείτε να το παίξετε» και μου είπε αυτός ήρεμα «great»! Αυτό ήταν όλο. Πήγα στο Όσλο, του έπαιξα το κομμάτι και μου είπε αμέσως, «εντάξει, θα το κάνω». Ούτε Αγγελόπουλο ήξερε, ούτε τίποτα. Μετά μου εξομολογήθηκε ότι, αν είχα βάλει ατζέντη, δεν θα είχε δεχτεί ποτέ. Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαι μόνη σε αυτό τον κόσμο, «όμοιος ομοίω αεί πελάζει», που έλεγαν κι οι αρχαίοι. Δεν το κάνω από στυλ, δεν θέλω να έχω εξαρτήσεις. Θα έχω κάποιον κύριο απέναντί μου να λέει θα πας εδώ, θα πας εκεί, όταν εγώ δεν θα έχω διάθεση να πάω να παίξω. Δεν θέλω να είμαι επαγγελματίας. Παρ’ όλα αυτά, είμαι τελειομανής. Αυτά τα δύο δεν συνδέονται. Έχω μια τρομακτική ανάγκη να κάνω τέλεια ό,τι κάνω, αλλά έχοντας επιλέξει ελεύθερα.

— Πόσο εξοικειωμένη είστε με το ίντερνετ; Γνωρίζετε ότι μπορεί εύκολα να βρει κάποιος όλα τα άλμπουμ σας και να τα κατεβάσει. Δωρεάν.

Μα, αυτό είναι θαυμάσιο! Να μπορούν ν’ ακούσουν τη μουσική νέοι άνθρωποι, αυτός δεν είναι ο σκοπός; Δεν με νοιάζει καθόλου. Εγώ δεν είμαι εταιρεία. Ούτε ζω από αυτό! Ένας άνθρωπος που είναι γενναιόδωρος και δεν τον ενδιαφέρουν τα χρήματα απ’ τους δίσκους μπορεί να βγάλει χρήματα από άλλα μέρη που εσύ δεν φαντάζεσαι. Δηλαδή, οι πωλήσεις των δίσκων δεν σου αφήνουν τόσο πολλά χρήματα. Αυτό που δίνει τα χρήματα στον συνθέτη που είναι καταξιωμένος και τον αγαπάνε είναι το να παίρνουν τα έργα του και να τα παίζουν στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση. Τα πιο πολλά λεφτά βγαίνουν απ’ τα δικαιώματα. Κι εγώ είμαι απ’ τους συνθέτες που παίζονται πάρα πολύ. Παίζεται η μουσική μου στα ραδιόφωνα, υπάρχει η μουσική μου σε ντοκιμαντέρ, σε κανάλια διαφόρων χωρών. Χάνω κι από κει πάρα πολλά, γιατί δεν είναι δυνατόν να πέφτουν όλα στην αντίληψή σου, ούτε γίνεται να κυνηγάς όλη την ώρα όποιον δεν σου πληρώνει δικαιώματα - θα πρέπει να είσαι συνέχεια στα δικαστήρια. Αυτού του είδους το κλέψιμο απέναντι στους καλλιτέχνες είναι κάτι απίστευτο. Αυτό, που κατεβάζουν απ’ το ίντερνετ, δεν είναι τίποτα. Εδώ έφτιαξαν το «Μιλάγκρος», αυτό το αργεντίνικο σίριαλ, σε παραγωγή του Μπερλουσκόνι παρακαλώ, στο οποίο χρησιμοποίησαν ολόκληρο τον δίσκο μου «Music for Films» και δεν μπήκε ούτε καν το όνομά μου στα credits. Ξέρεις τι θα πει 360 επεισόδια, τι χρήματα θα μπορούσα να είχα βγάλει; Έχω κι άλλα 20 τέτοια και απ’ την Ελλάδα πολλά. Φαντάσου, έφυγε απ’ την Ελλάδα η συναυλία μου στο Ηρώδειο και πουλήθηκε σε διάφορες χώρες, χωρίς να γίνει γνωστό ότι ήταν δική μου παραγωγή! Δεν γίνεται, δεν είναι στον χαρακτήρα μου να τους τρέχω στα δικαστήρια.

Ξεκίνησα την καριέρα μου όταν ο γιος μου πήρε το αεροπλάνο και πήγε στο πανεπιστήμιο στη Γαλλία. Όλο το προηγούμενο ήταν ένα αρχιτεκτόνημα που φτιαχνόταν.

Ουσιαστικά τότε ξεκίνησα. Μέχρι εκείνη τη στιγμή δούλευα για να τα βγάλουμε πέρα. Δούλευα στο Τρίτο Πρόγραμμα, έκανα διάφορες εκπομπές, έκανα παραγωγές. Το ’82, που ο γιος μου πήγε στο πανεπιστήμιο έξω, παραιτήθηκα απ’ το Τρίτο Πρόγραμμα, έγιναν και τα μύρια όσα, παραιτήθηκε κι ο Μάνος (Χατζιδάκις), ήταν μια εντελώς ηλίθια εποχή και δεν μπορούσα να μείνω. Έφυγα εξαιτίας του Μάνου, είχε φτιάξει ένα κλίμα εκεί πέρα αυτός ο άνθρωπος… Όταν έφυγε, παραιτήθηκα κι έμεινα στον αέρα, δεν είχα και μία... Αλλά είπα, άμα δεν φύγω τώρα, θα κολλήσω και τελείωσα... Κι από τότε άνθισα, έφαγα τα μούτρα μου κι ασχολήθηκα με αυτά που μου άρεσαν - πρέπει να κάνει κανείς αυτές τις βουτιές στο κενό πού και πού. Ξέρεις πόσο σημαντικό είναι; Κάτι γίνεται, κάτι έρχεται στη ζωή κι έχεις μια ανταπόδοση μετά...

"Black Friday και «πράσινα άλογα»" γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου ("Εφημερίδα των Συντακτών", 25.11.2022)

 ..............................................................



   Black Friday και «πράσινα άλογα»







γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου ("Εφημερίδα των Συντακτών", 25.11.2022)




«Σε αντίθεση με τα υποκείμενα, τα αντικείμενα, τα “πράγματα”, είναι άψυχα, ανενεργά, συναινούντα, απαθή, υποχωρητικά, πειθήνια, πάσχοντα και υπομένοντα: στέκουν ακλόνητα στη δεκτική πλευρά της δράσης. “Υποκείμενο” είναι ο άνθρωπος που πράττει, ενώ “αντικείμενο” είναι αυτό που η πράξη αφορά». Αυτό γράφει ο μεγάλος Πολωνός κοινωνιολόγος Ζίγκμουντ Μπάουμαν, στο βιβλίο του «Πλούτος και ανισότητα» (εκδόσεις Οκτώ), αναφερόμενος σε μια «πράξη», αυτή της κατανάλωσης.

Τις τελευταίες ημέρες, όλοι μας δεχόμαστε έναν καταιγισμό διαφημίσεων που αφορά τη λεγόμενη Black Friday, η οποία αποτελεί ίσως την επιτομή του μάρκετινγκ, της αποπλάνησης - παραπλάνησης των καταναλωτών και, τελικά, του κομφορμισμού και της αλλοτρίωσης. Μία φορά τον χρόνο, για μια εβδομάδα ή μία και μοναδική μέρα, ο καταναλωτής μπορεί να πάρει το αίμα του πίσω από τις επιχειρήσεις και να πετύχει «λαβράκια» στα καταστήματα, στο πλαίσιο των «προσφορών».

Η αλήθεια, βέβαια, είναι πως οι επιχειρήσεις είναι πολύ μεγάλες για να «τους τη φέρουμε», όπως τεράστια είναι και τα συμφέροντα που κρύβονται πίσω απ’ αυτές. Οι τεχνικές προώθησης και πώλησης των προϊόντων τους είναι μια πραγματική επιστήμη και βασίζεται στην ψυχολογία της μάζας. Οι ατέλειωτες ουρές στα πολυκαταστήματα του εξωτερικού (εσχάτως και της Ελλάδας) για μια «καλή ευκαιρία» το μόνο που επιβεβαιώνουν είναι το αγελαίο αίσθημα του μέσου καταναλωτή.


Ο Μαρξ έχει αναλύσει επαρκώς τη διαφορά της «αξίας χρήσης» και της «ανταλλακτικής αξίας», με την πρώτη να αφορά την αξία που ένα προϊόν έχει για μένα που το χρησιμοποιώ και τη δεύτερη να αφορά την τιμή με την οποία αλλάζει χέρια στο πλαίσιο μιας αγοράς, ενσωματώνοντας και την υπεραξία των εργαζομένων που το κατασκεύασαν.

Ο σημερινός καταναλωτισμός είναι η νέα θρησκεία και τα προϊόντα (χρηστικά ή γκατζετάκια) αποτελούν τον νέο Θεό εν είδει Χρυσού Μόσχου της Αγίας Γραφής. Ομως, αυτό δεν διαφέρει και πολύ από την ειδωλολατρία, για την οποία ο Μωυσής κατηγόρησε τους Ισραηλίτες, αφότου κατέβηκε από το όρος Σινά.

Η σχέση υποκειμένου - αντικειμένου έχει αντιστραφεί πλήρως, με το αντικείμενο να είναι ο αφέντης και το υποκείμενο να είναι ο δούλος. Δεν επιθυμούμε τα προϊόντα γι’ αυτό που είναι. Δεν τα «χρησιμοποιούμε» για να καλύψουμε τις ανάγκες μας, αλλά μάλλον αυτά μας χρησιμοποιούν. Οπως λέει ο ψυχαναλυτής Εριχ Φρομ, όταν πίνουμε μια Coca Cola, δεν πίνουμε με τον ουρανίσκο μας, δεν χρησιμοποιούμε τη μύτη για το άρωμά της, αλλά καταναλώνουμε τη «δροσερή» διαφήμιση με την παραλία και τα ωραία και γυμνασμένα νεανικά κορμιά.

Σήμερα, με την υπερπαραγωγή προϊόντων και τη δημιουργία πλαστών αναγκών από τη διαφήμιση, ο κόσμος μας «καταναλώνει» τον πλανήτη, καταβροχθίζει τους πόρους του και τον γεμίζει με απορρίμματα και βρόμα. Στην εποχή που πλέον γεφυρώνεται το χάσμα μεταξύ της επιθυμίας και της ικανοποίησής της, αξίες όπως η ολιγάρκεια, η ποιότητα, η ιεράρχηση των αναγκών, η επαναχρησιμοποίηση και η συνειδητότητα αποκτούν τεράστια σημασία για την επιβίωση του ανθρώπινου γένους.

Ο κίνδυνος για την κοινωνία μας είναι να γίνουμε όλοι αυτόματα, που θα ακολουθούμε τις εκάστοτε ηγεσίες χωρίς την ανάγκη άσκησης βίας, που θα «κατασκευάζουμε μηχανές που θα ενεργούν σαν άνθρωποι και θα κάνουμε ανθρώπους που θα ενεργούν σαν μηχανές» [Εριχ Φρομ, «Η υγιής κοινωνία» (εκδόσεις Μπουκουμάνη)].

"Μαθήματα ελληνικών" γράφει ο Πέτρος Μανταίος ("Εφημερίδα των Συντακτών", 25.11.2022)

 ............................................................


Μαθήματα ελληνικών




γράφει ο Πέτρος Μανταίος ("Εφημερίδα των Συντακτών", 25.11.2022)


Προσωπικά, δεν πιστεύω πως η διπλή εισβολή αστυνομικών (υπερ)δυνάμεων στις προσφυγικές πολυκατοικίες στην Αλεξάνδρας (που στέγασαν πρόσφυγες του 1922 και τώρα στέγαζαν και πρόσφυγες του 2022· συνελήφθησαν κι απ’ αυτούς· ανάμεσα στους συλληφθέντες και μία έγκυος) έγινε, επειδή εκεί «εντοπίστηκε» υποτιθέμενος δράστης εμπρησμού ραδιοσταθμού. Διότι τα κατά συρροήν συμβάντα της Τρίτης (που συνεχίστηκαν στην Ευελπίδων και την Τετάρτη) δεν συνάδουν με τις θέσεις Θεοδωρικάκου (σημ. νυν υπουργός Προστασίας του Πολίτη), καθώς ο λόγος της εισβολής ήταν δυσανάλογος των επιπτώσεών της.

Προφανώς η εισβολή έγινε για άλλους λόγους· που ίσως αποκαλυφθούν αργότερα· μάλλον «ανάπλαση» τύπου… Στρέφη μυρίζομαι. Αλλωστε, την επομένη, πάλι ο Θεοδωρικάκος –γνώστης ως φαίνεται της κοινωνικής και οικιστικής δομής των Προσφυγικών στην Αλεξάνδρας!– έκανε και λεπτομερή καταγραφή: τόσες πολυκατοικίες επί τόσα διαμερίσματα εκάστη, τόσοι ιδιοκτήτες, τόσα η Περιφέρεια, τόσοι οι μόνιμοι κάτοικοι και τόσοι αυτοί που… περισσεύουν! Ούτε εργολάβος να ήταν….

Εχω κι εγώ απόψεις. Δεν έχει μόνο ο (κάθε) Θεοδωρικάκος. Δημοκρατία έχουμε στο κάτω κάτω. Και αυτό είναι το τραγικό με τη σημερινή κυβέρνηση: Αυθαιρετεί τόσο σκληρά που βάζει τη δημοκρατία… στο κάτω κάτω. Η πολιτεία της είναι μάθημα αντιδημοκρατικής παιδείας για πρωτοετείς φοιτητές Πολιτικής Επιστήμης. Και τι μας είπε ο υπουργός σε αφελή ή σκοπούμενα ελληνικά αμέσως με τη σύλληψη του «αντιεξουσιαστή»; Οτι: «Ακόμα μια εγκληματική πράξη εξιχνιάστηκε». Τρίχες κατσαρές! Τίποτα, «ακόμα» και τώρα, δεν «εξιχνιάστηκε». Το βεβαιώνει και ο υπουργός… εμμέσως: «… συνελήφθη σήμερα ο φερόμενος ως δράστης…». Το «φερόμενος ως δράστης» και το «εξιχνιάστηκε» έχουν τόση σχέση μεταξύ τους όση σχέση έχει ο κ. Θεοδωρικάκος με τα ελληνικά. Οσο για το… θριαμβικό: «Συνεχίζουμε αποτελεσματικά για να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη όλοι οι δράστες κάθε εγκληματικής δράσης». Του θυμίζω ένα όνομα: Γιώργος Καραϊβάζ· τον παρακολουθούσαν κι αυτόν τα Predator, όπως είδα…

Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2022

"Η στενογραφία της νεκρής ζώνης" ποίημα του Άρη Αλεξάνδρου (1922-1978) από τη συλλογή «Άγονος γραμμή» (1952).

 ...............................................................









Άρης Αλεξάνδρου (1922-1978)




Η στενογραφία της νεκρής ζώνης



Είπες πως δε θέλεις μήτε να νικήσεις

Είπες πως δε σε νοιάζει

τούτος ο ήλιος τρεις οργιές πιο πάνω απ’ το Λαύριο

μήτε το χρώμα της σημαίας

κ’ η προσοχή

κ’ η υποστολή

κ’ οι φαντάροι που προσμένουν να αποδώσουν τις τιμές

πυροβολώντας σε την πλάτη.



Λοιπόν, λίγο κουράγιο ακόμα

Όποιος βρεθεί με άλογο

του μένει να τραβήξει για την ήττα

καβαλάρης.



Άη - Στράτης 1951


Το πέμπτο ποίημα της ενότητας "Η στενογραφία της νεκρής ζώνης" (Άη-Στράτης, 1951) από τη συλλογή «Άγονος γραμμή» (1952).

Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2022

Se L'aura spira Girolamo Frescobaldi (1583-1643) - Gabriella Di Laccio

...............................................................


Se L'aura spira  Girolamo Frescobaldi (1583-1643) - Gabriella Di Laccio

 



GABRIELLA DI LACCIO and the Baroque Ensemble CAPELA STRUMENTALE, under the direction of FERNANDO CORDELLA, explore all the baroque drama on the CD 'Affetti Barocchi'. .

Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2022

«Ένας φίλος» κι ο Επίλογος από τους «Ανθρωποφύλακες» του Περικλή Κοροβέση (20 Ιουλίου 1941, Αργοστόλι - 11 Απριλίου 2020, Αθήνα)

..............................................................


 ·       «Ένας φίλος» κι ο Επίλογος 

από τους  «Ανθρωποφύλακες» του Περικλή Κοροβέση      

(20 Ιουλίου 1941, Αργοστόλι - 11 Απριλίου 2020, Αθήνα)



         Ένας φίλος

 

   Μια νοσοκόμα αξιωματικίνα, όταν τύχαινε να ‘ναι μόνη της στο δωμάτιο, μου μίλαγε μ’ έναν τέτοιο τρόπο, που ένας μη φανατικός θα μπορούσε να το ονομάσει ακόμα και συμπάθεια. Μου έσιαχνε το μαξιλάρι, τα σκεπάσματα, με φώναζε – δεν ξέρω για ποιο λόγο – Νικολάκη, επέμενε να τρώω όλο το φαγητό και πραγματικά θύμωνε όταν έπαιρνε τον δίσκο απείραχτο. Μου έλεγε πως μού χρειάζεται ένα γερό ξύλο για να βάλω μυαλό. Αλλά το έλεγε με τέτοιο αθώο τρόπο, που σίγουρα αγνοούσε τι σήμαινε πραγματικά ένα γερό ξύλο και μου ερχόταν κάτι σαν διάθεση γέλιου.

    Μια μέρα ήρθε να πάρει το φαγητό. Με έκπληξη διαπιστώνει πως ο δίσκος ήταν εντελώς άδειος. Πραγματικά ενθουσιάστηκε. Ο ασφαλίτης έλειπε και ο απ’ έξω φρουρός, ο φαντάρος, είχε πιάσει την κουβέντα στο βάθος του διαδρόμου. Αφού βεβαιώθηκε δυο τρεις φορές πως έτσι έχουνε τα πράγματα, μου είπε:

   «Γιατί, βρε Νικολάκη μου, δεν κάνεις κάθε μέρα το ίδιο; Είσαι πολύ αδύνατος. Τρώε το φαγητό σου να γίνεις καλά, να πας όπου αλλού στην ευχή της Παναγίας, να ησυχάσεις από δαύτους. Μην τους μπαίνεις, κάνε τον κουτό λιγάκι. Χέρι που δεν μπορείς να το δαγκάσεις, φίλα το».

   Μού μίλαγε με πραγματική συγκίνηση. Μού ‘ρθε να της φιλήσω το χέρι. Πήρα θάρρος και τη ρώτησα γιατί με φωνάζει Νικολάκη κι όχι με το πραγματικό μου όνομα, που είναι Περικλής Κοροβέσης. Έδειξε κατάπληξη. Μετά μου εξήγησε πολύ φυσικά πως μ’ έχουν γραμμένο Νικόλαο Πανόπουλο, Σταυρόπουλο, κάπως έτσι· δεν το θυμότανε καλά. Σταμάτησε απότομα. Κάτι κατάλαβε, κάτι κατάλαβα κι επακολούθησε εκείνη η αμηχανία που δημιουργείται μετά τις γκάφες. Ύστερα, συνέχισε με τον ίδιο πονεμένο και τρυφερό πόνο τις απόψεις της για τη Χούντα, που την πίστευε.

    Από τα πολλά παραδείγματα, θα διάλεγε μόνο κάτι δικό της. Είχε ένα μικρό αυτοκινητάκι που το ‘χε πάρει με πολλές θυσίες. Εκείνη μονάχα ήξερε πώς το πήρε· το χρωστάει ακόμα. Ε, λοιπόν, πριν από την 21η, κάθε βράδυ πήγαιναν Λαμπράκηδες και της κατουράγανε την πόρτα του αυτοκινήτου και κάθε πρωί πήγαινε μ’ έναν κουβά νερό να το καθαρίσει. Αυτό είχε γίνει πραγματικό μαρτύριο. Σε τι αστυνομίες είχε πάει, σε τι εκατό είχε τηλεφωνήσει! Τίποτα! Οι αστυνομίες πού να προλάβουν. Έπρεπε, κάθε μέρα, να τρέχουν στα συλλαλητήρια και να τρώνε ξύλο από τους κομμουνιστές. Μόλις έγινε η «επανάσταση», το κακό σταμάτησε με το μαχαίρι. Το αυτοκίνητο από τότε ήταν πεντακάθαρο.

   «Να τι θα πει επανάσταση. Όλοι οι άνθρωποι έχουν βρει την ησυχία τους. Οι εφημερίδες πια δεν γράφουν ό,τι θέλουνε. Τα λεωφορεία δεν κάνουν απεργίες. Γιατί, βρε παιδάκι μου, δεν σ’ αρέσει το καλό του τόπου μας;»

 

                                      …Επίλογος

 

   Οι φυλακές είχανε γεμίσει και δεν χωράγανε άλλους. Όταν φτάσαμε στην Αίγινα, δεν είχανε κρεβάτια και μας δώσανε δυο σανίδες και δυο κουβέρτες. Οι παλιοί λέγανε πως όπου να ‘ναι θα δοθεί και μια αμνηστία για να βγάλουνε τουλάχιστον αυτούς που είχανε πιάσει κατά τύχη. Πράγματι, δόθηκε κάτι που το λέγανε αμνηστία, φύγανε αυτοί που είχανε πιαστεί κατά τύχη κι εμείς μείναμε στη φυλακή. Πάλι όμως δεν είχε χώρο. Ύστερα από τρεις μήνες, δώσανε απολυτήριο σε όσους από μας τύχαινε να ‘ναι η πρώτη φυλακή.

   Έγινε όμως κάτι περίεργο. Μόλις υπογράψαμε το απολυτήριο, μας περάσανε πάλι τις χειροπέδες και, με τεράστια συνοδεία, μας βάλανε στη γραμμή δυο-δυο και – με το απολυτήριο στην τσέπη – μας πήγανε ξανά στην Ασφάλεια. Κάποιος από μας είχε καρφιτσώσει το απολυτήριο στον κόρφο του και φώναξε  μέσα στο πλοίο που μας πήγαινε από την Αίγινα στον Πειραιά:

   «Τώρα είμαι κι εγώ λεύτερος σαν κι εσάς· έχω και χαρτί μάλιστα, που λέει πως είμαι ελεύθερος. Εσείς έχετε χαρτί; Τώρα για τις χειροπέδες θα μου πείτε «ψιλά γράμματα!». Κι εσείς έχετε, αλλά δεν τις βλέπετε».

   Η συνοδεία δεν του είπε τίποτα.

   Στην Ασφάλεια μάς ζητάγανε δηλώσεις μετανοίας. Από μας κανείς δεν υπέγραψε. Τους πάνω από τα τριάντα τους στείλανε εξορία. Τους υπόλοιπους, ύστερα από αρκετές μέρες στην Ασφάλεια, μας άφησαν ελεύθερους, με την υποχρέωση να δίνουμε δύο φορές παρόν στην Ασφάλεια.

   Είχα και δύο τελευταίες συζητήσεις με τον Γκραβαρίτη και τον Καραπαναγιώτη. Ο Γκραβαρίτης μού έλεγε πως ό,τι έγινε, έγινε και πρέπει να το ξεχάσουμε. «Πάνε αυτά, περάσανε, τώρα είμαστε φίλοι!». Δεν φταίει αυτός. Τι να σου κάνει; Υπάλληλος είναι, έχει γυναίκα και δύο παιδιά. Τι νομίζω πως παίρνει; Πενταροδεκάρες. Ύστερα από είκοσι χρόνια υπηρεσίας δεν μπορεί να πάρει ένα δεύτερο πουκάμισο· κι αυτός προλετάριος είναι, που τον εκμεταλλεύονται άλλοι. Βγάζει όλη τη δουλειά αυτός και τελικά ο Καραπαναγιώτης παίρνει τους βαθμούς. Έτσι του ‘ρχεται να δώσει μια κλωτσιά και να τα παρατήσει όλα, να γίνει αλήτης και να κοιμάται κάτω από τις γέφυρες. Καλύτερα θα ‘ναι. Εμένα πολύ μ’ έχει εκτιμήσει και μ’ έχει παραδεχτεί. Ό,τι θέλω, στη διάθεσή του. Να περνάω να τον βλέπω, να πίνουμε καφέ και κανένα βραδάκι να πάρουμε τις γυναίκες μας και να πάμε να πιούμε κανένα κρασάκι. Να γνωριστούμε και οικογενειακώς.

   Ο Καραπαναγιώτης μ’ αποχαιρέτησε αλλιώς.

   «Είμαι σίγουρος πως θα το μετανιώσω που σ’ αφήνω. Από την πρώτη στιγμή που σε είδα, δεν σε χώνεψα. Μη γελαστείς και νομίσεις πως μπορείς να μου κάνεις τίποτα. Έχω διαταγές για όλα όσα κάνω», μου έδειξε ένα ντοσιέ. «Εγώ εκτελώ διαταγές και δεν μ’ ενδιαφέρει η πολιτική. Όποια κυβέρνηση και να ‘ναι, δεν μ’ ενδιαφέρει. Εγώ διαταγές εκτελώ. Μη νομίσεις πως θα σε στείλω στην εξορία για να μου κάνεις τον ήρωα. Δεν είμαι τρελός να δώσω στελέχη στο ΚΚΕ. Και πέντε χρόνια να μείνεις εξορία, θα γυρίσεις επαγγελματικό στέλεχος του ΚΚΕ. Μη νομίσεις πως τώρα είσαι ελεύθερος, φυλακή είσαι πάλι, αλλά με πιο μεγάλη αυλή. Κιχ να κάνεις, χάθηκες. Στη φυλακή είχες μάσες, ξάπλες, φούμες, όλα τζάμπα. Άντε τώρα να δουλέψεις, να βγάλεις το μεροκάματο, και τα λέμε. Να δούμε αν θα μείνει καιρός για πολιτική. Λοιπόν, τελευταία συμβουλή: μακριά από το θέατρο. Να αλλάξεις επάγγελμα, να γίνεις υπάλληλος, να νοικοκυρευτείς. Να ‘χεις μια τακτική ζωή. Παρέες και τέτοια κομμένα. Είναι ο μόνος τρόπος να σωθείς. Αν τυχόν σε ξαναφέρουνε εδώ, έχεις τον λόγο της τιμής μου: χάθηκες. Τώρα μπορείς και περπατάς. Ε, την άλλη φορά δεν πρόκειται να ξανασηκωθείς. Στρίβε.»

 

 

                                  Υστερόγραφο

  

   Αυτό το βιβλίο δεν θα γραφόταν ποτέ, αν οι φιλήσυχοι και αντικειμενικοί άνθρωποι όλης της γης δεν βοηθούσαν, με την αδιαφορία τους και τη σιωπή τους, στην επέκταση και στη συνέχιση των βασανιστηρίων. Εδώ, θα μπορούσαμε να εντάξουμε και ανθρώπους σαν τον ερευνητή του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, Μαρτί, που δεν βρήκε την ταράτσα ή σαν τον Αμερικανό γερουσιαστή Πουσίσκυ, που αφού «συνομίλησε με εκατοντάδες κρατουμένων, κατέληξε εις το συμπέρασμα ότι αι καταγγελίαι περί βασανιστηρίων και απανθρωπιών ήσαν τελείως αναληθείς και καθαρά μυθεύματα» ή ακόμα ανθρώπους σαν τους Εγγλέζους βουλευτές που συμμετείχαν στην περίφημη αποστολή Φρέιζερ, και που αποκάλυψαν, μαζί με τους Sunday Times, ότι «αυτές οι δουλειές είναι λίαν επικερδείς».






Fleurette Africaine (African Flower) Duke Ellington, Charles Mingus, Max Roach (youtube, 2002 Blue Note Records)

 ...............................................................


Fleurette Africaine (African Flower)



Piano: Duke Ellington  

Bass (vocal): Charles Mingus 

Drums: Max Roach 

Composer: Duke Ellington


 

Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2022

"Ο ΣΥΡΙΖΑ του 36 %" έγραψε ο Κύρκος Δοξιάδης ("Εφημερίδα των Συντακτών", 15.11.2022)

 ...............................................................


Ο ΣΥΡΙΖΑ του 36 %




έγραψε ο Κύρκος Δοξιάδης* ("Εφημερίδα των Συντακτών", 15.11.2022)







Στη σύγχρονη ελληνική πολιτική, επικρατεί μια πρωτοφανής αρνητική συναίνεση. Εκτός από ένα σταθερά μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων/πολιτών που (εξακολουθεί να) υποστηρίζει το κόμμα της Δεξιάς, όλοι/ες οι υπόλοιποι/ες επιθυμούν διακαώς να φύγει η παρούσα κυβέρνηση. Για να μη φανεί ταυτολογία τούτη η διατύπωση, τονίζω το «διακαώς». Δεν πρόκειται απλώς για προτίμηση σε κάποιο κόμμα άλλο από τη Νέα Δημοκρατία, αλλά για απόλυτη έλλειψη ανοχής στο συγκεκριμένο κόμμα που σήμερα κυβερνά. (Προφανώς εδώ παραλείπω να αναφερθώ στο αποκαρδιωτικά μεγάλο ποσοστό των πολιτικά αδιάφορων συμπολιτών μας.)

Ας εξηγήσω όμως τον όρο «αρνητική συναίνεση». Η συναίνεση υπάρχει μόνο όσον αφορά τον αρνητικό στόχο: να φύγει η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Δεν υπάρχει καμία συμφωνία ή έστω σύγκλιση ως προς το τι θα έπρεπε να αντικαταστήσει την εν λόγω κυβέρνηση. Χρησιμοποιώ την αόριστη διατύπωση «τι (θα έπρεπε να αντικαταστήσει)» διότι η έλλειψη συμφωνίας είναι όντως γενική. Αφορά τόσο το συγκεκριμένο κόμμα ή τα κόμματα που θα έπρεπε να διαδεχτούν τη Ν.Δ. στην κυβέρνηση, όσο και το τι θα έπρεπε να είναι αυτό το κόμμα (ή κόμματα) από πλευράς ιδεολογικής ταυτότητας, οργανωτικής δομής και πολιτικής στρατηγικής.


Πιστεύω ότι τούτο το διάχυτο κλίμα έλλειψης συμφωνίας ως προς τη διάδοχη κατάσταση είναι μια εξήγηση για το μεγάλο ερώτημα που πλανάται διαρκώς από πάνω μας μετά από κάθε δημοσκόπηση: Γιατί δεν εισπράττει ο ΣΥΡΙΖΑ την όποια φθορά που υφίσταται η Ν.Δ.; Δεδομένου ότι δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι ο κόσμος τείνει να συμφωνεί πως η διάδοχη κατάσταση πρέπει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, γιατί να προκύψει κάτι τέτοιο από τις δημοσκοπήσεις; Διατυπώνοντας το ζήτημα με πιο «τεχνικούς» όρους, και παρά τις όποιες διαπιστώσεις (ή επιθυμίες) περί του αντιθέτου: Στη σημερινή Ελλάδα φαίνεται ότι δεν υπάρχει ο λεγόμενος «δικομματισμός», ο οποίος όντως υπήρχε από τις εκλογές του 1977 έως και εκείνες του 2009. Που σημαίνει ακριβώς αυτό: Δεν υπάρχουν (πλέον) δύο κόμματα που αυτονόητα και προδιαγεγραμμένα -περίπου όπως το κόκκινο και το μαύρο στη ρουλέτα- εναλλάσσουν μεταξύ τους την κυβερνητική εξουσία.

Είναι αναπόφευκτο να λαμβάνουμε υπόψη τούτη τη γενικότερη κατάσταση απροσδιοριστίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει έναν επιπλέον λόγο. Οπως έχω υποστηρίξει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν (βλ., για παράδειγμα, «Η πλάνη της ηγεσίας» - «Εφ.Συν.», 22.2.2022), αλλά όπως φαίνεται και από τις δημοσκοπήσεις, τη μεγάλη εκλογική καθίζηση, από την οποία ακόμη δεν έχει συνέλθει, ο ΣΥΡΙΖΑ την έπαθε κατά τους πρώτους μήνες του 2016, όταν είχε αρχίσει να εφαρμόζει μνημόνιο. Μέχρι τότε, στη συνείδηση του κόσμου, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα αντιμνημονιακό, και κατά συνέπεια αντισυστημικό κόμμα – με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει. Εφαρμόζοντας μνημόνιο, πάλι στη συνείδηση του κόσμου, ο ΣΥΡΙΖΑ κατέστη κόμμα συστημικό, ή τουλάχιστον κόμμα που δεν αμφισβητεί ριζικά και αποτελεσματικά το υπάρχον σύστημα.

Τούτη η μετάλλαξη, ακριβώς επειδή αφορά το πώς αντιλαμβάνεται ο πολύς κόσμος τον ΣΥΡΙΖΑ και όχι τη συζήτηση μεταξύ κάποιων διανοουμένων, και παρότι έχει να κάνει με την ιδεολογική «ταυτότητα» του κόμματος, δεν είναι θεωρητικό ζήτημα, είναι πρακτικότατο – πιο πρακτικό πεθαίνεις, για να εκφραστούμε με τη σύγχρονη αργκό. Είναι η αρχική και θεμελιώδης αιτία που εξηγεί γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις παραμένει καθηλωμένος σε συγκριτικά χαμηλά ποσοστά, παρά την αυξανόμενη αγανάκτηση του κόσμου με την κυβέρνηση της Ν.Δ. Αφού λοιπόν είναι πρακτικό το ζήτημα, ας το αντιμετωπίσουμε πρακτικά. Ας επιχειρηματολογήσουμε για το πρακτικό ζητούμενο: Πώς κερδίζονται οι εκλογές;

Σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν παραπάνω, υπάρχουν δύο εναλλακτικές. Η πρώτη συνίσταται στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να πείσει τον κόσμο ότι μπορεί να μεταλλάχθηκε σε συστημικό κόμμα, αλλά ως συστημικό ακριβώς κόμμα είναι καλύτερο από το συστημικό κόμμα της Ν.Δ. Τούτη η λογική δικαιολογεί πλήρως την απόλυτη προτεραιότητα που δίνεται στο ζήτημα των υποκλοπών. Οπως φαίνεται άλλωστε, ισχυροί παράγοντες του ίδιου του συστήματος είναι δυσαρεστημένοι με τις υποκλοπές, έχοντας πέσει και οι ίδιοι θύματα παρακολουθήσεων. Η άλλη λογική αποσκοπεί στο να θυμηθεί ο κόσμος τον ΣΥΡΙΖΑ του 36%. Οταν κέρδιζε εκλογές επειδή έπειθε για τον αντισυστημικό του χαρακτήρα. Τώρα δεν έχουμε -ακόμα- μνημόνιο, έχουμε όμως ακρίβεια. Που είναι ο σύγχρονος τρόπος αναπαραγωγής των κοινωνικών ανισοτήτων – δεδομένου ότι πλήττονται από αυτήν κυρίως οι κατώτερες και μεσαίες τάξεις. Εφόσον -πρακτικά σκεπτόμενοι- αναφερόμαστε στις δημοσκοπήσεις, θυμίζω ότι, σύμφωνα με αυτές, οι υποκλοπές είναι σταθερά το τελευταίο πρόβλημα που απασχολεί τον κόσμο, ενώ η ακρίβεια σταθερά το πρώτο.

* Kαθηγητής της Κοινωνικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

"Χωρίς Ιθάκη" - Γιώργος Καρράς (youtube, 14.10.2022)

 ...............................................................


"Χωρίς Ιθάκη" - Γιώργος Καρράς 


Ο Γιώργος Καρράς, γνωστός στους παλαιότερους ως ιδρυτικό μέλος στις "Τρύπες" με τον Γιάννη Αγγελάκα, επανέρχεται στην ελληνική μουσική σκηνή με το πρώτο single "Χωρίς Ιθάκη" από το πολυαναμενόμενο επερχόμενο album του. Το "Χωρίς Ιθάκη" προέκυψε στην αρχική του μορφή το καλοκαίρι του 2018, όταν σε μια κουβέντα με ένα φίλο του, ο Γιώργος Καρράς εξέφρασε την λαχτάρα του για ένα ταξίδι: "Θέλω πολύ να ταξιδέψω, δε με νοιάζει πού, δεν θέλω να έχω προορισμό. Όπου βγει". Το ίδιο απόγευμα έκανε το πρώτο προσχέδιο με μια κιθάρα και ένα πιάνο.

Βασίλης Μπαχαρίδης: Drums, 
Γιώργος Καρράς: Bass, 
Μπάμπης Παπαδόπουλος: Guitar, 
Ηρακλής Ιωσηφίδης: Double Bass, 
Γιώργος Χριστιανάκης: Piano, 
Θάνος Σιδέρης: Clarinet, 
Λίλα Μανώλα: Cello, 
Νίκος Χαρμπίλας: Glockenspiel


 

Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2022

"Να τελειώνουμε με τους ρομαντισμούς..." Από τη φίλη στο fb Anna Doulia (facebook, 9.11.2022)

 ..............................................................






Να τελειώνουμε με τους ρομαντισμούς...


- Η τέχνη δεν είναι αθώα.

- Όσοι γράφουν ερωτικά ποιήματα, εννιά στα δέκα επινοούν.

- Κάποιοι ξυπνούν το ίδιο νεκροί με χτες, κάποιοι ξυπνούν ζωντανοί, κάποιοι δεν ξυπνούν ποτέ.

- Τις μέρες που είμαστε ο εαυτός μας, δεν είμαστε ευτυχείς.

- Ο Θεός δεν μας παιδεύει, επειδή είμαστε καλοί, το συνηθίζει με όλους.

- Οι άνθρωποι που καλλιεργούν μόνο το μυαλό, δεν έχουν ψυχή και είναι κούφιοι.

- Oι μεγαλύτεροι υποκριτές είναι οι "ευαίσθητοι" που σκορπούν παντού τον πόνο, εκλιπαρώντας την κατανόησή μας.

- Όλοι μας έχουμε έναν αρλεκίνικο υποκειμενισμό, για αυτό και πορωνόμαστε όπου υπάρχει φασαρία και δυστοπία.

- Δεν είναι εδώ Πολυτεχνείο.

Από τη φίλη στο fb Anna Doulia (facebook, 9.11.2022)




Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2022

"Έφυγε από την ζωή η κινηματική δικηγόρος και αγωνίστρια, Κατερίνα Ιατροπούλου (1948-2022), μετά από μακροχρόνια ασθένεια..." από τον φίλο fb στο Ιωαννη Μποφιλιο (facebook, 7.11.2022)

 ..............................................................


Έφυγε απο την ζωή η κινηματική δικηγόρος και αγωνίστρια,
Κατερίνα Ιατροπούλου, μετά από μακροχρόνια ασθένεια.




"Γεννήθηκα στην Τρίπολη. Ήμουν κόρη διευθυντού Τραπέζης, οι οποίοι τότε ήταν κάτι σαν προύχοντες, ειδικά στις μικρές πόλεις – κι αλλάξαμε αρκετές, οπότε έχανα διαρκώς τα σημεία αναφοράς μου. Σε κάποια, έτυχε να μένουμε στο ίδιο κτίριο και νόμιζα, πιτσιρίκα ούσα, πως η Τράπεζα ήταν δική μας, κανονικά.
Όσο μεγάλωνα, τώρα, τόσο πιο πολύ πνεύμα αντιλογίας γινόμουν. Στο σχολείο, στη γραμμή μάς έλεγαν «στρίψτε δεξιά», «στρίψτε αριστερά» κι εγώ πάντα μπερδευόμουν, έστριβα ανάποδα. Επιπλέον, δεν άντεχα με τίποτα το άδικο. Ένστικτο αυτοσυντήρησης μηδέν, ακόμα κι ένα γατί να έβλεπα ότι πάει να το πατήσει ένα αμάξι έμπαινα στη μέση, πόσο μάλλον άνθρωπο. Παρότι μικροκαμωμένη,ένιωθα πάντα πως, για κάποιον λόγο, έπρεπε πάση θυσία να προστατεύω τον αδύναμο και να αποκαθιστώ τη δικαιοσύνη. Οι δικοί μου με προόριζαν επίσης για την Τράπεζα ήδη από τα 17 μου κι εγώ έφριττα. Φοβούνταν επιπλέον ότι, αν ερχόμουν στην Αθήνα να σπουδάσω, θα έτρεχα συνέχεια σε πορείες.
• Στην Κρήτη και στα σχολεία των καλογραιών υπέφερα, αλλά ευτυχώς τα τελευταία γυμνασιακά χρόνια τα πέρασα στην περισσότερο προοδευτική και κοσμοπολίτικη Λέσβο. Γνωρίστηκα με έναν κύκλο καλλιτεχνών και διανοουμένων που σύχναζαν στην κινηματογραφική Λέσχη του Κούνδουρου και που με «υιοθέτησαν». Κοντά τους κιόλας πολιτικοποιήθηκα – οι γονείς μου τους χρέωναν την καταστροφή μου κι εγώ έκανα το παν να τους δικαιώσω!
Πέρασα στη Νομική δίνοντας εξετάσεις σχεδόν κρυφά, εγκαταστάθηκα στα Άνω Πατήσια αρχικά, έμαθα και τα Προπύλαια διαδηλώνοντας με τη Νεολαία Λαμπράκη. Μέχρι και σε μια «παράτυπη» –δίχως καν κομματική έγκριση– πορεία για το Βιετνάμ είχα κατέβει. Μ' έβρισκες στην Tropicana, απέναντι από τη Νομική, στα πατάρια των γύρω καφέ όπου συνεδριάζαμε, στα γραφεία της ΕΔΑ στην Αριστείδου, στην κινηματογραφική Λέσχη Μητροπούλου –ήταν, βλέπεις, πεδία διαπαιδαγώγησης τότε αυτές οι Λέσχες–, αλλά και σε Εξάρχεια, Πλάκα, Θησείο, παντού όπου υπήρχε ζωή και κίνηση ανθρώπων και ιδεών.
Τα Εξάρχεια παίξανε σπουδαίο ρόλο μεταπολιτευτικά, έφτιαξαν συνειδήσεις. Ήταν επίσης –κι εν μέρει παραμένουν– καταφύγιο και άσυλο κάθε διαφορετικού. Αντικατέστησαν, επίσης, την Αριστερά σε μια σειρά ζητήματα που εκείνη σνόμπαρε (φυλακές, σεξουαλικότητα, πορνεία, αποποινικοποίηση ουσιών, ψυχασθένεια, άρνηση στράτευσης κ.λπ.).
• Ξημερώματα της 21ης Απριλίου '67 κι ενώ είχαμε διαγώνισμα για τις ατομικές ελευθερίες στον Γάφο, αυτές ήδη είχαν καταλυθεί το προηγούμενο βράδυ. Τα τανκς στο δρόμο, συλλήψεις. Κατεβαίνουμε με κάτι συμφοιτητές στα Εξάρχεια να δούμε τι γίνεται, το κέντρο αποκλεισμένο, στην Καλλιδρομίου βλέπω να συλλαμβάνουν τον Κιάο.
Η καθοδήγηση μάς παραμύθιαζε πως αποκλειόταν να γίνει χούντα γιατί ο λαός θα πλημμύριζε, λέει, τους δρόμους και θα την απέτρεπε. Καμία σχέση. Κάποια μπουλούκια που έκαναν να συγκεντρωθούν στον ΟΤΕ και αλλού διαλύθηκαν άμεσα. Παράδοση άνευ όρων. Άκυρη εννοείται η εξέταση, ποια δικαιώματα και ποιες ελευθερίες.
• Λίγοι παλέψαμε τη χούντα. Εγώ εντάχθηκα στο Πατριωτικό Μέτωπο ως δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ Ρήγα Φεραίου και κάποιων ακόμα υποτυπωδών αντιστασιακών πυρήνων. Συγκεντρώναμε πληροφορίες και έντυπα, έκανα τη διανομή. Η εν γένει εμφάνισή μου βοηθούσε να περνώ απαρατήρητη, ώσπου τον Ιούνιο του '68, δίχως να πολυκαταλάβω πώς, βρίσκομαι δαρμένη στην απομόνωση της Μπουμπουλίνας.
Πλήρης οπτικοακουστική απομόνωση σε ένα στενό υπόγειο κελί για 25 μέρες. Παραδίπλα άλλοι λιανισμένοι σύντροφοι. Ύπνος στο νοτισμένο τσιμέντο, απανωτές ανακρίσεις στο Σπουδαστικό με πρωταγωνιστές τους Καραπαναγιώτη, Καλύβα, Κραββαρίτη. Τα χρειάστηκα, είναι η αλήθεια. Η καθωσπρέπει μητέρα μου στέλνει ένα τάπερ με ζελέ φρούτων για επιδόρπιο, δεν διανοείται καν πως μας κρατάνε νηστικούς. Απελευθερώθηκα χάρη στις οικογενειακές γνωριμίες, ωστόσο μέχρι τέλους επέμεναν να υπογράψω, να ταπεινωθώ.
• Επιστρέφοντας σπίτι, οι γονείς συμφωνούν με την εντολή του διοικητή Λάμπρου να με ελέγχουν ασφυκτικά, αναφέροντας κάθε μου κίνηση. Οι περισσότεροι φίλοι μου φυλακή ή φευγάτοι εξωτερικό. Θέλουν και να με προξενέψουν. Ασφυξία. Το σκάω εντέλει κι εγώ στο Λονδίνο. Είναι καλοκαίρι του '69, ο κόσμος έξω αλλάζει ραγδαία, αναστάτωση παντού, είναι σαν να είχαμε επιτέλους κυριαρχήσει στον πλανήτη οι νέοι. Διαδηλώσεις για Βιετνάμ, Ιρλανδία, Ελλάδα, νέες ιδέες, κοινωνικά κινήματα...
Οι Έλληνες έχουν δημιουργήσει σχήματα εκτός παραδοσιακών κομμάτων. Κυριαρχεί η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, μια και ο γαλλικός Μάης είχε αναβιώσει την επαναστατική προοπτική. Γνώρισα από διανοούμενους μέχρι πολιτικούς πρόσφυγες. Έκανα διάφορες δουλειές, από σερβιτόρα μέχρι μεταφράστρια. Ταυτόχρονα, διεύρυνα τους πνευματικούς μου ορίζοντες σε τέχνη, λογοτεχνία, μουσική. Αλλάξαμε πολύ όλοι μας μέσα από αυτές τις εμπειρίες.
• Με τη Μεταπολίτευση επιστρέφω στην Αθήνα. Ενθουσιασμός, πανηγύρι, εκδοτικός οργασμός και μια απέραντη –δικαιολογημένη, ωστόσο– πολυλογία. Σε πανεπιστημιακά αμφιθέατρα, καφέ, πλατείες, παρέες, παντού. Μόλις, βέβαια, καταλάγιασαν οι ζητωκραυγές, αναδύθηκαν τα πραγματικά ζητήματα της κοινωνίας. Ξεκινούν μεγάλες απεργίες, διαδηλώσεις, κινητοποιήσεις. Ξημεροβραδιαζόμαστε στα εργοστάσια, συμπαραστεκόμενοι στους εργαζόμενους.
Το '76 αρχίζω τη δικηγορία, μετακομίζω στα Εξάρχεια κι ανοίγω γραφείο στη Ναυαρίνου. Αστυνομικές αγριότητες εναντίον των διαδηλωτών και των εξωκοινοβουλευτικών, κυρίως, πολιτικών ομάδων. Μαζικές δίκες και καταδίκες. Ψηφίζονται οι πρώτοι τρομονόμοι με θύματα τον Σκανδάλη (ομάδα γιατρού Τσιρώνη), τους Κυρίτσηδες, τον Σερίφη, διώκονται οι Άσιμος, Μπαλής, Κωνσταντινίδης, Πρωτοψάλτης, το '77 δολοφονείται ο Κασίμης στην AEG, το '80 οι Κουμής-Κανελλοπούλου στο Πολυτεχνείο. Οι υποθέσεις αυτές με έφεραν κοντά στον κόσμο και στα κινήματα των φυλακών, μια πορεία που με καθόρισε στο εξής. Σανταρόζα - Αρσάκειο - Ομόνοια -Αίγινα - Κορυδαλλός - Ευελπίδων - Αλεξάνδρας ήταν ο άξονας που κινούμουν επί 36 χρόνια.
• Με τον Ρολφ Πόλε γνωριστήκαμε το '82. Είχε μόλις απελευθερωθεί κι επιστρέψει στην Ελλάδα για να δει τους ανθρώπους που αντιτάχθηκαν στην έκδοσή του το '77. Πίστευε κιόλας ότι εδώ θα ζούσε πιο ανθρώπινα. Είχα επίσης συμμετάσχει ενεργά στο κίνημα συμπαράστασης, οπότε παρευρέθηκα στην υποδοχή του. Υπήρξε μια ψυχική συγγένεια που μας έφερε κοντά. Δικηγόρος επίσης, διέθετε απίστευτη διορατικότητα και τεράστια εμπειρία κινηματική, πράγματα που είχε πληρώσει ακριβά – η γερμανική καταστολή δεν αστειευόταν.
Μου φαινόταν αστείο, αλλά εκείνος πίστευε σοβαρά ότι κάποια στιγμή θα τον εκδικηθώ για την εκτέλεση της θείας μου από τους ναζί το '43 στην Τρίπολη, ήταν πολύ ενοχική η γενιά του! Παντρευτήκαμε το '84, προκαλώντας το διεθνές αστυνομικό ενδιαφέρον. Βέβαια και μου λείπει, σε όλους μας λείπει. Φοβόταν διαρκώς, ξέρεις, ότι αν καταλάβουν πως απέκτησε συναισθήματα για κάποιον άνθρωπο θα τον χτυπήσουν μέσω αυτού, όπως κι έγινε – ήταν η βασική αφορμή της σκευωρίας για όπλα και ναρκωτικά που στήθηκε το '86 σε βάρος μου.
• Τα Εξάρχεια παίξανε σπουδαίο ρόλο μεταπολιτευτικά, έφτιαξαν συνειδήσεις. Ήταν επίσης –κι εν μέρει παραμένουν– καταφύγιο και άσυλο κάθε διαφορετικού. Αντικατέστησαν, επίσης, την Αριστερά σε μια σειρά ζητήματα που εκείνη σνόμπαρε (φυλακές, σεξουαλικότητα, πορνεία, αποποινικοποίηση ουσιών, ψυχασθένεια, άρνηση στράτευσης κ.λπ.).
Άσε που και ως γειτονιά είναι πολύ ιδιαίτερα, με γωνιές μοναδικές. Αλλάξανε, βέβαια, πια, όπως όλα, ίχνη όμως του παλιού χαρακτήρα τους συναντάς ακόμα Σάββατα στην Καλλιδρομίου στη λαϊκή, στη Μουριά, στον Ηριδανό, στην πλατεία και στα στέκια ολόγυρα. Θυμάμαι τη νύχτα της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου, οπότε έσμιξαν αι γενεαί των Εξαρχείων πάσαι. Τίποτα δεν χάνεται τελικά, η μνήμη παραμένει ζωντανή σε αυτή την πόλη και στα δύσκολα αφυπνίζεται. Όχι, δεν νιώθω τελικά πως υπήρξα κάποιο ιδιαίτερο άτομο. Απλώς αντιστάθηκα."


-Συνέντευξη σε Θ. Αντωνόπουλο, το 2013.






Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2022

Gurdjieff - De Hartmann Vol 12: Prière Pour La Miséricorde, Alain Kremski

 ..............................................................


Gurdjieff - De Hartmann Vol 12: Prière Pour La Miséricorde, Alain Kremski

Dix Danses sacrees et Musiques pour les Mouvements : 

1 Musique pour les mouvements - n°14 des 39 5'04 

2 Musique pour les mouvements - n°35 des 39 5'28 (5:06

3 Musique pour les mouvements - n°30 des 39 3'47 (10:37

4 Les trois canons 2'57 (14:26

5 Ballet La lutte des Mages (Fragment n'4) 5'17 (17:26

6 Quatrieme Obligatoire des 39" 3'18 (22:46

7 Deuxieme Obligatoire des 39 2'09 (26:07

8 Lettres grecques 3'04 (28:19

9 Andantino 6'04 (31:27

10 Danse sacree n°33 (Pentatonique) 4'45 (37:34) 4 pieces : 

11 13.III.1927 4'15 (42:22

12 6.I.1927 5'28 (46:40

13 25.III.1926 2'28 (52:11

14 Priere pour la misericorde 5'54 (54:42)


"Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ" ποίημα της ποιήτριας και φίλης στο fb Χλόης Κουτσουμπέλη (γ.1962) (facebook, 5.11.2022)

 .............................................................




            Χλόη Κουτσουμπέλη (γ.1962)


Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ


Με τον καιρό κανείς μαθαίνει
πως από κάθε καπέλο λείπει ένα κεφάλι,
από κάθε δέντρο ένας δρυοκολάπτης,
από κάθε σκαντζόχοιρο ένα χάδι.
Όσο όμως και να εκπαιδεύει κάποιος τη σκιά του,
να κάνει υπόκλιση,
να περπατάει σε ηλεκτροφόρα καλώδια
να κόβει τις φλέβες μες στο μπάνιο,
αυτή συνεχίζει να τεντώνεται επικίνδυνα,
ιδίως το καλοκαίρι,
δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο πολλές
παθαίνουν εξαρθρώσεις αυτή την εποχή.
Στο τέλος καταλαβαίνεις.
Για κάθε αδελφό που χάνεις
κερδίζεις στη σκοποβολή στο Λούνα Παρκ
μια λούτρινη μητέρα.
Γι αυτό λοιπόν φροντίστε.
Τα δάκρυα πάντα θερμοκηπίου.
Όσο για το χαμόγελο
να έχει διαστάσεις τρία με πέντε εκατοστά.
Όχι παραπάνω, γιατί μοιάζει χαρακιά.
Ούτε λιγότερο,
γιατί γίνεται σφραγίδα.
Και πώς θα πεις μετά
το τελευταίο σ’ αγαπώ;
.

.

(από τη συλλογή ΤΑ ΑΛΛΑ, του τόμου 4Χ4 εκδόσεις ΑΩ, 2022)


                               ο πίνακας της SHIORI MATSUMOTO




«Η Λιομαζώχτρα» ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991) από «Το Απογευματινό Ηλιοτρόπιο», 1976 (Διογένης)

 .............................................................




Νικηφόρος Βρεττάκος (1912 - 1991) 



«Η Λιομαζώχτρα»


«Με τη σκάλα στον ώμο, ανάμεσα στις ελιές, επέρασε
το φάντασμά της. Ήταν η μάνα μου, τη γνώρισα
απ’ το τσεμπέρι της που σάλευε λυμένο, από τα χέρια
κι από τη δέσμη του φωτός που απόπνεε το χαμόγελό της.
Η ώρα, το χώμα, ο γνώριμος κυματισμός του εδάφους
ταίριαζαν με την παρουσία της. Τη φώναξα χωρίς
αμφιβολία καμιά. εκείνη με χαιρέτησε
μ’ ένα νόημα αέρινο. Πάτησε έπειτα στα νύχια,
πήρε ν’ ανυψώνεται. Διάσχιζε τον αέρα
προς τον ουρανό, όπως ήταν, με τη σκάλα της.


(Κάθε τέτοια εποχή, απλώνει τα λιοπάνια της
και τα ξαναμαζεύει. Έρχεται και βοηθάει τη γη.)»


από «Το Απογευματινό Ηλιοτρόπιο», 1976 (Διογένης)




                                    “Λιομάζωμα”, Στρατής Αξιώτης (1907-1994)