..............................................................
Ερωτικό μένος και ερωτική μανία. Αρχίλοχος (680 π.Χ.-630 π.Χ) και Κωστής Παλαμάς (1859-1943)
Στη μαλακή τη χλαίνη μου, στα μπράτσα μου βαθιά,
έτρεμε σύγκορμη σαν το κυνηγημένο ελάφι.
Τα χέρια μου τα στήθη της τ’ άγγιξαν απαλά
κι άστραψε η ήβη της γυμνή κι η νιότη της στο χάδι.
Τ’ όμορφο έσφιξα κορμί, ώσπου εκειδά γερμένος
στο εφήβαιό της το ξανθό λευκό χύθηκα μένος.
Το ποίημα του Αρχίλοχου (196a West), ο Κωστής Παλαμάς δεν το γνώριζε. Από τα καινούργια παπυρικά ευρήματα, δημοσιεύθηκε δεκαετίες μετά τον θάνατό του. Όμως με το δικό του ποίημα «Ηδονισμός» είναι σαν να διαλέγεται μαζί του:
για να φάω το κορμί σου που με τρώει.
Του λαγκαδιού σου τη δροσάτη χλόη
με το χέρι θρασά θα την πυρώσω.
Το κρασί που ξανάφτει και το γάλα
που κοιμίζει, θα φέρω στάλα στάλα,
μ’ όλο μου το κορμί, να σε ποτίσω.
Και στα πόδια σου τ’ ασπροσκαλισμένα,
δυο βάζα που μου παίρνουνε τα φρένα,
στερνή μανία το μέλι μου θα χύσω.
Η φωτεινή γυμνότητα της θηλυκής σάρκας, η χλόη της ηβικής χώρας, οι παρομοιώσεις της περίπτυξης οι εμπνευσμένες από τη φυσική ζωή – το θήραμα που αναριγεί όλο τρόμο εμπρός στους διώκτες του, το αναρριχητικό φυτό που καταβροχθίζει τα πάντα στο πέρασμά του–, οι πρωτοβουλίες των ανδρικών χεριών – αβρές στον Αρχίλοχο, αναιδείς στον Παλαμά–, τα στοιχεία αυτά είναι κοινά.
Η προφανέστερη ομοιότητα όμως είναι στον ακροτελεύτιο στίχο των δύο ποιημάτων: «λευκόν ἀφῆκα μένος ξανθῆς ἐπιψαύων τριχός», γράφει ο Αρχίλοχος· «στερνή μανία το μέλι μου θα χύσω» ο Παλαμάς. Για «μένος» μιλάει ο ένας, για «μανία» ο άλλος. Αλλά και στα χρώματά τους συμπίπτουν, μόνο που τα έχουν αντίστροφα. Τη λευκότητα του σπέρματος πάνω στο ξανθό εφήβαιο της κοπέλας περιγράφει ο Πάριος ποιητής. Ως μέλι ξανθό χυμένο στα κάτασπρα πόδια της δικής του αγαπημένης μάς ιστορεί το σπέρμα ο Μεσολογγίτης.
Από τον ποιητή, συγγραφέα, δοκιμιογράφο και φίλο στο fb Κώστα Κουτσουρέλη (facebook, 31.8.2023)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου