Ετερόκλητοι στο Σύνταγµα
Οι µαζικές διαµαρτυρίες, οι αντιφάσεις και το δηµοκρατικό αίτηµα
ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στα "ΝΕΑ", Πέμπτη 2 Ιουνίου 2011
«Η µεγάλη γιορτή της διαµαρτυρίας» έγραφαν «ΤΑ ΝΕΑ» πρωτοσέλιδα (30/5). Ορθά. Η επίµονη, επαναλαµβανόµενη και µη κεντρικά καθοδηγούµενη συγκέντρωση δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων δεν αποτελεί αµελητέο γεγονός. Αυτή η κινητικότητα, έτσι κι αλλιώς προτιµότερη από την παγωµάρα του φόβου, µπορεί να κρύβει δυναµική απρόβλεπτη ακόµα. Και πάντως, το πλήθος στις πλατείες σχετίζεται µε τον µέγιστο κοινό διαιρέτη που διδαχτήκαµε στην αριθµητική του δηµοτικού σχολείου. ∆ηλαδή, πόσο ψηλά τίθεται ο πήχυς των κοινών στοιχείων που ενώνουν τις χιλιάδες ανθρώπων. Αν ο πήχυς µένει στο ελάχιστο, στο συλλογικό θυµικό ενός λαού τραυµατισµένου και οργισµένου, τότε εύλογα συγκεντρώνονται δεκάδες χιλιάδες. Και λίγοι είναι. Οσο (και αν) όµως ο πήχυς ανεβαίνει, τότε τα πράγµατα αλλάζουν. Γιατί αναπόφευκτα αυτή η µεγάλη σύναξη θα αποκτά πρόσηµο.
Η µιντιακή απεικόνιση του συµβάντος της Πλατείας Συντάγµατος αλλά και πολλοί συµµετέχοντες προτάσσουν το στερητικό άλφα ως στίγµα αυτής της σύναξης. Την προβάλλουν ως α-κοµµατική, α(ν)-ιδεολογική, α-ταξική και α-πολιτική. Τα µεγάλα, ηλεκτρονικά κυρίως, ΜΜΕ φέρονται ωσάν οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι να προέκυψαν από παρθενογένεση, σε ένα ιστορικό κενό. Αντιµετωπίζουν τη διαµαρτυρία σαν να µην έχουν κυλήσει οι τελευταίες δεκαετίες στον τόπο αυτό: εκλογές, κυβερνήσεις, αντιπολιτεύσεις, κινήµατα, αγώνες, συγκρούσεις, ιδεολογίες. Γιατί όλα αυτά θα ρυτίδωναν το προσωπείο µιας οµογενοποιητικής, απολιτίκ αγανάκτησης και θα αποµείωναν τη lifestyle αντιµετώπισή της.
Η µιντιακή απεικόνιση του συµβάντος της Πλατείας Συντάγµατος αλλά και πολλοί συµµετέχοντες προτάσσουν το στερητικό άλφα ως στίγµα αυτής της σύναξης. Την προβάλλουν ως α-κοµµατική, α(ν)-ιδεολογική, α-ταξική και α-πολιτική. Τα µεγάλα, ηλεκτρονικά κυρίως, ΜΜΕ φέρονται ωσάν οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι να προέκυψαν από παρθενογένεση, σε ένα ιστορικό κενό. Αντιµετωπίζουν τη διαµαρτυρία σαν να µην έχουν κυλήσει οι τελευταίες δεκαετίες στον τόπο αυτό: εκλογές, κυβερνήσεις, αντιπολιτεύσεις, κινήµατα, αγώνες, συγκρούσεις, ιδεολογίες. Γιατί όλα αυτά θα ρυτίδωναν το προσωπείο µιας οµογενοποιητικής, απολιτίκ αγανάκτησης και θα αποµείωναν τη lifestyle αντιµετώπισή της.
Οι πιο παρατηρητικοί όµως έχουν διαπιστώσει ότι στο Σύνταγµα υπάρχουν δύο πλατείες. Η πάνω πλατεία ρέπει προς συµπεριφορές κερκίδας: γηπεδικά συνθήµατα, µούντζες προς τη Βουλή, οµοιώµατα από κρεµάλες και φτηνός «ελληναράδικος τσαµπουκάς». Στην κάτω πλατεία τα πράγµατα είναι αλλιώς. Εκεί οι συµµετέχοντες εµπλέκονται ενεργά, αυτοοργανώνονται σε οµάδες, συζητούν σε ανοιχτές συνελεύσεις. Το αν θα αρθρωθεί νέος, συνεκτικός και στοχευµένος συλλογικός λόγος, το αν η άσκηση πολιτικής µέσω της επανάκτησης του δηµόσιου χώρου θα οδηγήσει κάπου ή θα µείνει λυρική αυταρέσκεια είναι ακόµα ασαφές.
Προς το παρόν, η αµηχανία κοµµατικών και συνδικαλιστικών σχηµάτων απέναντι στο καινοφανές γεννά κάποιες ελπίδες. Και βέβαια, για να µορφοποιηθεί η διαµαρτυρία µε ουσιαστικό τρόπο, πρέπει να τεθούν ερωτήµατα υπαρξιακής φύσης για την ίδια τη σύνθεση του διαµαρτυρόµενου πλήθους. Χωράνε στην πλατεία τα ρετιρέ του ∆ηµοσίου µαζί µε τη γενιά των 500 ευρώ; Χωράνε εκπρόσωποι των πιο προστατευµένων συντεχνιών αλλά και της πιο ευέλικτης εργασίας; Χωράνε µαζί φοροφυγάδες και φορολογούµενοι; Χωράνε εκείνοι που επί δεκαετίες έκαναν καταναλωτική στάχτη και µπούρµπερη ευρωπαϊκά κονδύλια και αγροτικές επιδοτήσεις µαζί µετους ανέργους πουθυσιάζονται στο βωµό του Μνηµονίου χωρίς να έχουν καρπωθεί τίποτα; Χωράει στην πλατεία ο αγανακτισµένος «εθνικόςµουσικοσυνθέτης» που δίνει µάχες υπέρ βωµών και εστιών την ώρα που διεκδικεί υψηλόποσα αναδροµικά βουλευτικών αποζηµιώσεων;Για να παραφράσουµε τη ρήση της χρονιάς, «όλοι αυτοί µαζί τα φάγανε;» Οταν βρεθούµε αντιµέτωποι µε αυτά τα ερωτήµατα, θα έχει έρθει η ώρα για το µεγάλο µας «κοινωνικό ξεκαθάρισµα». Προς το παρόν είναι σηµαντικό πως διατυπώνεται επιτακτικά και µε ειρηνικό τρόπο, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, το αίτηµα επανάκτησης του χώρου της πολιτικής πουέχει κυριευθεί σχεδόν άνευ όρων από τις δυνάµεις της αγοράς.
Προς το παρόν, η αµηχανία κοµµατικών και συνδικαλιστικών σχηµάτων απέναντι στο καινοφανές γεννά κάποιες ελπίδες. Και βέβαια, για να µορφοποιηθεί η διαµαρτυρία µε ουσιαστικό τρόπο, πρέπει να τεθούν ερωτήµατα υπαρξιακής φύσης για την ίδια τη σύνθεση του διαµαρτυρόµενου πλήθους. Χωράνε στην πλατεία τα ρετιρέ του ∆ηµοσίου µαζί µε τη γενιά των 500 ευρώ; Χωράνε εκπρόσωποι των πιο προστατευµένων συντεχνιών αλλά και της πιο ευέλικτης εργασίας; Χωράνε µαζί φοροφυγάδες και φορολογούµενοι; Χωράνε εκείνοι που επί δεκαετίες έκαναν καταναλωτική στάχτη και µπούρµπερη ευρωπαϊκά κονδύλια και αγροτικές επιδοτήσεις µαζί µετους ανέργους πουθυσιάζονται στο βωµό του Μνηµονίου χωρίς να έχουν καρπωθεί τίποτα; Χωράει στην πλατεία ο αγανακτισµένος «εθνικόςµουσικοσυνθέτης» που δίνει µάχες υπέρ βωµών και εστιών την ώρα που διεκδικεί υψηλόποσα αναδροµικά βουλευτικών αποζηµιώσεων;Για να παραφράσουµε τη ρήση της χρονιάς, «όλοι αυτοί µαζί τα φάγανε;» Οταν βρεθούµε αντιµέτωποι µε αυτά τα ερωτήµατα, θα έχει έρθει η ώρα για το µεγάλο µας «κοινωνικό ξεκαθάρισµα». Προς το παρόν είναι σηµαντικό πως διατυπώνεται επιτακτικά και µε ειρηνικό τρόπο, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, το αίτηµα επανάκτησης του χώρου της πολιτικής πουέχει κυριευθεί σχεδόν άνευ όρων από τις δυνάµεις της αγοράς.
Είναι το κυρίαρχο δηµοκρατικό αίτηµα της εποχής µας, ο δρόµος που µπορεί να αποκαταστήσει στοιχειωδώς σχέσεις εµπιστοσύνης στις διαδικασίες αντιπροσώπευσης. Αυτό το αίτηµα δεν µπορεί όµως να στρέφεται µόνο έξω από εµάς, σε µακρινούς υπαίτιους των δεινών µας.
Προϋπόθεση της υπέρβασης ο γενναίος αναστοχασµός που θα φέρει την αναγνώριση µιας απλής αλήθειας: το εκτρωµατικό, διεφθαρµένο, αντιπαραγωγικό, πελατειακό κράτος δεν δηµιουργήθηκε µόνο απότις µερικές εκατοντάδες ανθρώπων που εκλέχτηκαν στο µεταπολιτευτικό Κοινοβούλιο. Οσοι αρκούνται να φτύνουν τα βουλευτικά αυτοκίνητα για τη ζηµιά που τάχα έγινε ερήµην ηµών των υπολοίπων εξαντλούν την οργή τους σε µια ανόητη, εκτονωτική αυταπάτη. Αυτοί θα αποτελούν πάντα βολικό άλλοθι και µέρος του προβλήµατος. Αντίθετα, όσοι διαµαρτύρονται στην πλατεία αλλά παράλληλα βιώνουν µια συλλογική εσωτερική αλλαγή ίσως αποτελούν µέρος µιας κάποιας λύσης. Πάνω απ’ όλα, θα είναι ασυγχώρητος αυτοακρωτηριασµός να καταφέρουν τόσοι άνθρωποι να συνδιαµορφώσουν κοινά αιτήµατα κι αυτά εντέλει ναµην πάνε πέρα από τα τοκοχρεολύσια .
ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα ∆ικαιώµατα του Ανθρώπου www.antiphono.wordpress.com
[Οσοι αρκούνται να φτύνουν τα βουλευτικά αυτοκίνητα για τη ζηµιά που τάχα έγινε ερήµην ηµών των υπολοίπων εξαντλούν την οργή τους σε µια ανόητη, εκτονωτική αυταπάτη. Αυτοί θα αποτελούν πάντα βολικό άλλοθι και µέρος του προβλήµατος]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου