Ο Θανάσης πριν από τον... Βέγγο
Οι άγνωστες ηµέρες του µεγάλου κωµικού στο ξεκίνηµα της καριέρας του
Του Μανώλη Πιµπλή
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στα "ΝΕΑ", Τρίτη 21 Ιουνίου 2011
Στοιχεία για τη σχέση των ταινιών και του παιξίµατος του Θανάση Βέγγου µε το µετεµφυλιακό κλίµα στην Ελλάδα και άγνωστες λεπτοµέρειες από την καριέρα του βρίσκονται στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και βλέπουν τώρα το φως, στο νέο «Αρχειοτάξιο», την ετήσια περιοδική έκδοση των ΑΣΚΙ. «Ο κινηµατογράφος, όπως και οι άλλες µορφές τέχνης, εκφράζονται από την εποχή τους και οι ικανότεροι δηµιουργοί την εκφράζουν», λέει ο ιστορικός και πρόεδρος των ΑΣΚΙ Σπύρος Ασδραχάς.
Ο Θανάσης Βέγγος είναι µάλλον µια τέτοια περίπτωση που εξέφρασε την εποχή του. «Η προσωπική υποκριτική διάθεση του Θανάση Βέγγου µοιάζει ν’ αντανακλά τη συλλογική διάθεση του ελληνικού λαού στα χρόνια που ακολούθησαν τον εµφύλιο πόλεµο», λέει ο ιστορικός Θανάσης Γάλλος.
«Ο Βέγγος δεν αντιπροσωπεύει τον ελληνικό λαό αφηρηµένα, αντιπροσωπεύει τον ηττηµένο, πληγωµένο αλλά περήφανο λαό της δεκαετίας του 1940. Εκπροσωπεί ό,τι έµεινε από τις ελπίδες και τα οράµατα που συνετρίβησαν µέσα σε λουτρό αίµατος. Είναι ο ηττηµένος αλλά αξιοπρεπής και χαµογελαστός αγωνιστής, που επιµένει να µην το βάζει κάτω, και ο λαϊκός άνθρωπος του µόχθου είναι ο µεγαλύτερος αγωνιστής».
Κάτι ακόµα που τον έκανε ξεχωριστό ήταν «η ικανότητά του να ερµηνεύει µια τεράστια γκάµα λαϊκών χαρακτήρων, φτωχοδιαβόλων και µικροεπαγγελµατιών».
Αυτό έχει να κάνει καιµε το ότι ανάµεσα στην απόλυσή του από τη Μακρόνησο, το 1950, και το κινηµατογραφικό ντεµπούτο του µε τον Κούνδουρο στη «Μαγική πόλη», το 1954, επιβίωσε δύσκολα δουλεύοντας εδώ κι εκεί.
Από το 1954 µέχρι το 1962 έπαιξε σε 71 ταινίες! Πολλές από αυτές είναι αδικηµένες και «αποτελούν έναν άγνωστο θησαυρό». Ανάµεσά τους και οι «Αστροναύτες» του Σωκράτη Καψάσκη, σάτιρα για την κούρσα κατάκτησης του ∆ιαστήµατος.
Αµέσως µετά (1963-64) γυρίζει µερι κές από τις πιο αναρχικές του κωµωδίες («Πολυτεχνίτης και ερηµοσπίτης», «Σχολή για σοφερίνες» κ.ά.) ενώ στο «Θα σε κάνω βασίλισσα» του Αλέκου Σακελλάριου ακούγονται για πρώτη φορά – αλλά και τελευταία µέχρι τη δικτατορία – οι απαγορευµένες λέξεις «ΚΚ».
Από κει και πέρα αρχίζει ένας Βέγγος πιο πολιτικός, που αναδύεται µάλιστα στα χρόνια της δικτατορίας. Στο «Πάρε κόσµε!» του Ερρίκου Θαλασσινού ονειρεύεται να γίνει Ροµπέν των φτωχών, στο «Ενα ασύλληπτο κορόιδο» (1969), σε δική του σκηνοθεσία, αναπολεί τις πέτρες που πέταγε παιδί στους Γερµανούς, ενώ αφήνει αιχµές για τις σχέσεις των νικητών του Εµφυλίου µε τους δωσίλογους.Ετσι ανοίγει ο δρόµος για το «Τι έκανες στον πόλεµο Θανάση;» (1971) του Ντίνου Κατσουρίδη, αλλά και άλλες σηµαντικές ταινίες των Πάνου Γλυκοφρύδη, Ερρίκου Θαλασσινού.
«Ο “Τσαρλατάνος” (1973)
του Ερρίκου Θαλασσινού γράφει τον επίλογο της µετεµφυλιοπολεµικής εποχής για τον Θανάση Βέγγο», καταλήγει ο Θανάσης Γάλλος.
«Η κραυγή του πρωταγωνιστή είναι η κραυγή του λαού που έχει φτάσει πια στα όριατων αντοχών του», λέει. «Σε ένα αξέχαστο κινηµατογραφικό πεντάλεπτο, ο Βέγγος, µε συγκλονιστική ερµηνεία, καταθέτει µια οργισµένη καταγγελία, που όµοιά της ο ελληνικός κινηµατογράφος δεν είχε ξαναδεί από τον ηθοποιό. Τις ίδιες µέρες ο ελληνικός λαός ξεχύνεται γύρω από το Πολυτεχνείο. Από το κίνηµα του 1935 έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες αδιάκοπης σχεδόν αναταραχής».
Στο ίδιο τεύχος του «Αρχειοταξίου», µε αφιέρωµα στη σχέση του ελληνικού κινηµατογράφου µε την Ιστορία, θέση έχουν νέα στοιχεία για τις ελληνικές ταινίες µε θέµα τούς ληστές της υπαίθρου· η παρουσίαση και το περιεχόµενο των κρατικών κινηµατογραφικών επικαίρων στη διάρκεια της χούντας· ένα άγνωστο σενάριο του Σταύρου Τορνέ για τη ζωή και τον θάνατο του Νίκου Πλουµπίδη που δεν έγινε ποτέ ταινία· το τι είπε και τι δεν είπε για τη Μακρόνησο το «Happy Day» του Παντελή Βούλγαρη.
Ο Θανάσης Βέγγος είναι µάλλον µια τέτοια περίπτωση που εξέφρασε την εποχή του. «Η προσωπική υποκριτική διάθεση του Θανάση Βέγγου µοιάζει ν’ αντανακλά τη συλλογική διάθεση του ελληνικού λαού στα χρόνια που ακολούθησαν τον εµφύλιο πόλεµο», λέει ο ιστορικός Θανάσης Γάλλος.
«Ο Βέγγος δεν αντιπροσωπεύει τον ελληνικό λαό αφηρηµένα, αντιπροσωπεύει τον ηττηµένο, πληγωµένο αλλά περήφανο λαό της δεκαετίας του 1940. Εκπροσωπεί ό,τι έµεινε από τις ελπίδες και τα οράµατα που συνετρίβησαν µέσα σε λουτρό αίµατος. Είναι ο ηττηµένος αλλά αξιοπρεπής και χαµογελαστός αγωνιστής, που επιµένει να µην το βάζει κάτω, και ο λαϊκός άνθρωπος του µόχθου είναι ο µεγαλύτερος αγωνιστής».
Κάτι ακόµα που τον έκανε ξεχωριστό ήταν «η ικανότητά του να ερµηνεύει µια τεράστια γκάµα λαϊκών χαρακτήρων, φτωχοδιαβόλων και µικροεπαγγελµατιών».
Αυτό έχει να κάνει καιµε το ότι ανάµεσα στην απόλυσή του από τη Μακρόνησο, το 1950, και το κινηµατογραφικό ντεµπούτο του µε τον Κούνδουρο στη «Μαγική πόλη», το 1954, επιβίωσε δύσκολα δουλεύοντας εδώ κι εκεί.
Από το 1954 µέχρι το 1962 έπαιξε σε 71 ταινίες! Πολλές από αυτές είναι αδικηµένες και «αποτελούν έναν άγνωστο θησαυρό». Ανάµεσά τους και οι «Αστροναύτες» του Σωκράτη Καψάσκη, σάτιρα για την κούρσα κατάκτησης του ∆ιαστήµατος.
Αµέσως µετά (1963-64) γυρίζει µερι κές από τις πιο αναρχικές του κωµωδίες («Πολυτεχνίτης και ερηµοσπίτης», «Σχολή για σοφερίνες» κ.ά.) ενώ στο «Θα σε κάνω βασίλισσα» του Αλέκου Σακελλάριου ακούγονται για πρώτη φορά – αλλά και τελευταία µέχρι τη δικτατορία – οι απαγορευµένες λέξεις «ΚΚ».
Από κει και πέρα αρχίζει ένας Βέγγος πιο πολιτικός, που αναδύεται µάλιστα στα χρόνια της δικτατορίας. Στο «Πάρε κόσµε!» του Ερρίκου Θαλασσινού ονειρεύεται να γίνει Ροµπέν των φτωχών, στο «Ενα ασύλληπτο κορόιδο» (1969), σε δική του σκηνοθεσία, αναπολεί τις πέτρες που πέταγε παιδί στους Γερµανούς, ενώ αφήνει αιχµές για τις σχέσεις των νικητών του Εµφυλίου µε τους δωσίλογους.Ετσι ανοίγει ο δρόµος για το «Τι έκανες στον πόλεµο Θανάση;» (1971) του Ντίνου Κατσουρίδη, αλλά και άλλες σηµαντικές ταινίες των Πάνου Γλυκοφρύδη, Ερρίκου Θαλασσινού.
«Ο “Τσαρλατάνος” (1973)
του Ερρίκου Θαλασσινού γράφει τον επίλογο της µετεµφυλιοπολεµικής εποχής για τον Θανάση Βέγγο», καταλήγει ο Θανάσης Γάλλος.
«Η κραυγή του πρωταγωνιστή είναι η κραυγή του λαού που έχει φτάσει πια στα όριατων αντοχών του», λέει. «Σε ένα αξέχαστο κινηµατογραφικό πεντάλεπτο, ο Βέγγος, µε συγκλονιστική ερµηνεία, καταθέτει µια οργισµένη καταγγελία, που όµοιά της ο ελληνικός κινηµατογράφος δεν είχε ξαναδεί από τον ηθοποιό. Τις ίδιες µέρες ο ελληνικός λαός ξεχύνεται γύρω από το Πολυτεχνείο. Από το κίνηµα του 1935 έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες αδιάκοπης σχεδόν αναταραχής».
Στο ίδιο τεύχος του «Αρχειοταξίου», µε αφιέρωµα στη σχέση του ελληνικού κινηµατογράφου µε την Ιστορία, θέση έχουν νέα στοιχεία για τις ελληνικές ταινίες µε θέµα τούς ληστές της υπαίθρου· η παρουσίαση και το περιεχόµενο των κρατικών κινηµατογραφικών επικαίρων στη διάρκεια της χούντας· ένα άγνωστο σενάριο του Σταύρου Τορνέ για τη ζωή και τον θάνατο του Νίκου Πλουµπίδη που δεν έγινε ποτέ ταινία· το τι είπε και τι δεν είπε για τη Μακρόνησο το «Happy Day» του Παντελή Βούλγαρη.
[Ανάµεσα στην απόλυσή του από τη Μακρόνησο, το 1950, και το κινηµατογραφικό ντεµπούτο του το 1954, επιβίωσε δύσκολα δουλεύοντας εδώ κι εκεί.]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου