.............................................................
Άτιτλο. Από "Το αλάτι του Bad Ischl" (Κίχλη, 2023, σελ. 24).
*
Αν οι ανδριάντες των δημόσιων χώρων ήταν φιλοτεχνημένοι από τον Φερνάντο Μποτέρο, θα είχαμε λυτρωθεί από τρεις τουλάχιστον δαίμονες: την ανάγκη για εθνική αυτοκατάφαση, την ακαδημαϊκή ακαμψία και την αγέλαστη σοβαρότητα. Η εικόνα τους θα γινόταν εξωιστορική και ακίνδυνη, γιατί η Ευρώπη πιο εύσωμη απ’ τον ταύρο που τη μεταφέρει, και το άλογο μικρότερο απ’ τον ιππέα του, είναι αυτόχρημα στοιχεία παρωδίας. Η παραμόρφωση –απαιτητικότερη απ’ τον ρεαλισμό– θα καινοτομούσε με τον ήρωα. Οι ισχνές φιγούρες του Τζακομέτι υποβάλλουν την ιδέα της συντριβής. Οι αντιήρωες του Μποτέρο –φόρμες με αναφορές στη Λίθινη εποχή– παίζουν με το πρόσωπο. Παλιά ακούσαμε τη φράση «Σκέπτομαι ιστορικά, δηλαδή απάνθρωπα», και λίγο αργότερα ο Μαλρώ ψιθύρισε (για τον ηγέτη) κάτι παρεμφερές: «Όταν ανήκεις στην Ιστορία, ανήκεις στο μίσος». Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο Κολοκοτρώνης έφιπποι, ολοστρόγγυλοι, εύθυμοι, ο Βενιζέλος με το σακάκι του έτοιμο να διαρραγεί, αλλά και ο τροφαντός Καραϊσκάκης (που θα ήθελε να καθαρίσει με το σπαθί του πατάτες), όλοι θα ήταν όψεις μιας αθωότητας που όμοιά της μόνον στα σχολικά αναγνωστικά συναντήσαμε. Το γκροτέσκο είναι κρησφύγετο από την Ιστορία. Ο μποτερικός ήρωας είναι προγενέστερος της πυρίτιδας. Η γλυπτική του πρωτογένεια δύσκολα θα ενσωμάτωνε σημασίες όπως «τακτική υποχώρηση», «άλωση της Τριπολιτσάς», «εθνοκάθαρση». Κανείς δεν θα αναγνώριζε φρονήματα σε έναν ανδριάντα του Μποτέρο. Με απόκλιση ανάμεσα στην ταυτότητα και την εικόνα του, αντιδιδακτικός, έξω απ’ τον χρόνο, θα ανήκε σε μιαν ανώδυνη διαδοχή γεγονότων, σε μια ξένοιαστη Ιστορία που θα αγνοούσε τις εποχές, που δεν θα την άγγιζαν τα τραγικά πεπρωμένα.
*
Φερνάντο Μποτέρο, 1932-2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου