..............................................
Μόδα και φασισμός: Κοκό Σανέλ
"Μόδα και Φασισμός": Σαν σήμερα, 10 Ιανουαρίου 1971, πεθαίνει η πράκτορας των ναζί και σχεδιάστρια μόδας/επιχειρηματίας Γκαμπριέλ Μπονέρ "Κοκό" Σανέλ. Γεννήθηκε στο Σωμύρ, στην κοιλάδα του Λίγηρα της Γαλλίας.
Είχε φτωχή παιδική ηλικία και αυστηρή, μοναχική εκπαίδευση. Μεγάλωσε σε ένα γαλλικό ορφανοτροφείο, όπου έμαθε να ράβει. Δούλεψε σαν μοδίστρα και στην συνέχεια σαν χορεύτρια σε καμπαρέ όπου σύχναζαν αξιωματικοί του ιππικού. Εκεί ήταν που της κόλλησαν το χαϊδευτικό Κοκό (Coco), με το οποίο έγινε γνωστή τα επόμενα χρόνια.
Το 1906, σ’ ένα κλαμπ όπου εμφανιζόταν, γνώρισε τον Ετιέν Μπαλσάν, πρώην αξιωματικό του ιππικού και γόνο πλούσιας οικογένειας υφαντουργών, με τον οποίο πέρασε τρία χρόνια πλούσιας ζωής. Το 1909 δημιούργησε σχέση με τον φίλο του Μπαλσάν, τον άγγλο λογαχό Μπόι Κέιπελ, επίλεκτο μέλος της αγγλικής "υψηλής κοινωνίας". Το 1913, άνοιξε ένα μικρό κατάστημα στη Ντοβίλ, στο οποίο πουλούσε καπέλα που έφτιαχνε η ίδια. Σύντομα, άρχισε να πουλάει και ρούχα.
Το ταλέντο της, οι γνωριμίες της και οι χρηματοδοτήσεις της (ο Μπαλσάν τη βοήθησε να αρχίσει την επιχείρησή της, προσφέροντάς της το διαμέρισμά του στο Παρίσι και ο Κέιπελ στη συνέχεια χρηματοδότησε την ενοικίαση του πρώτου της καταστήματος στην καρδιά του Παρισιού),οδήγησαν σε επέκταση των δραστηριοτήτων της.
Το 1914, άνοιξε το πρώτο της κατάστημα στο Παρίσι και το 1916 ίδρυσε τον οίκο υψηλής ραπτικής "Chanel". To 1923, μπήκε και στους κύκλους της Βρετανικής "υψηλής κοινωνίας" και άρχισε να δημιουργεί δίκτυο σχέσεων με Βρετανούς αριστοκράτες/επιχειρηματίες και πολιτικούς, ανάμεσα τους και τον Ουίνστον Τσώρτσιλ.
Ιδιαίτερες σχέσεις ανέπτυξε με τον συντηρητικό αριστοκράτη και φανατικό αντισημίτη γαιοκτήμονα Χιου Γκρόσβενορ, δούκα του Ουεστμίνστερ, έναν απο τους πιο πλούσιος του κόσμου εκείνη την εποχή, ο οποίος χρηματοδοτούσε τα επιχειρηματικά της σχέδια και της αγόρασε σπίτι, πολύτιμα κοσμήματα, πανάκριβα έργα τέχνης κ.α.
Η σχέση της Σανέλ με τον Γκρόσβενορ κράτησε δέκα χρόνια. Ο Γκρόσβενορ, απο την δεκαετία του 1930,υποστήριζε ανοιχτά την προσπάθεια ενοποιήσης όλων των ακροδεξιών, αντισημιτικών οργανώσεων στην Βρετανία για να "καθαρίσει" η πολιτική ζωή της χώρας απο τους "Εβραίους".
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος,δημιούργησε μια ειδική οργάνωση για να προπαγανδιστεί το κλείσιμο ειρήνης με τους ναζί. Η Σανέλ μοιραζόταν τις ίδιες απόψεις με τον Γκρόσβενορ, που έβλεπε σαν πρώτο έχθρο την Σοβιετική Ένωση και τους "εβραιομπολσεβίκους" (όπως ακριβώς προπαγάνδιζαν και οι ναζί).
Πίσω απο αυτές τις απόψεις δεν υπήρχαν απλά κάποιες ιδεοληψίες αλλά ταξικά συμφέροντα, που ντύνονταν με ρατσισμό κ.α αφού η δημιουργία του πρώτου Εργατικού Κράτους, έμπνευση για τα εργατικά και εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα σε όλο τον κόσμο, είχε τρομάξει τις αστικές τάξεις, που φοβόντουσαν ότι θα έχαναν την δυνατότητα να εκμεταλλεύονται τους εργάτες και να συγκεντρώνουν περιουσίες και προνόμια. Η προστασία των "επενδύσεων" ήταν ,τελικά, ο λόγος που όλο και περισσότερα μέλη των κυρίαρχων τάξεων σε όλη την Ευρώπη έδειχναν συμπάθεια η και στήριξη στον φασισμό και τον ναζισμό.
Φυσικά, τα κέρδη ήταν πάνω απο όλα. Το 1924, η Σανέλ πούλησε .σε Εβραίους επιχειρηματίες,τους αδελφούς Βερτχάιμερ, τα δικαιώματα των αρωμάτων της, μεταξύ αυτών και του “Νο 5” με αντάλλαγμα το 10% των πωλήσεων.
Την περίοδο του Μεσοπολέμου, ο Οίκος της ήταν από τους μεγαλύτερους στο Παρίσι, με κύκλο εργασιών 120 εκατομμυρίων γαλλικών φράγκων της εποχής και οι επιχειρήσεις της (οίκος μόδας, εργοστάσιο υφασμάτων, εργαστήρια παραγωγής αρωμάτων και κοσμημάτων) απασχολούσαν 3.500 άτομα.
Το 1931, διάσημη πια για τις δημιουργίες της, η Σανέλ μισθώθηκε από τον Σάμιουλ Γκόλντγουιν για ένα εκατομμύριο δολάρια για να ντύσει αστέρια του Χόλυγουντ. Τον Γκόλντγουιν τον γνώρισε μέσα απο έναν κοινό τους φίλο, τον πρώην Δούκα Ρομανόφ, ξάδελφο του σφαγέα του Ρωσικού λαού Τσάρου Νικόλαου Β, που είχε ανατρέψει η μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση.
To 1936, την περίοδο μεγάλου εργατικού ξεσηκωμού στη Γαλλία, οι εργαζόμενες της Σανέλ κατέβηκαν σε απεργία για καλύτερους μισθούς και λιγότερες ώρες εργασίας. H απεργία κράτησε πολλές μέρες και μεγάλωσε το μίσος της Σανέλ για τις εργαζόμενες (και όλους τους εργαζόμενους γενικά), που είχαν "τολμήσει" να διεκδικήσουν καλύτερες εργασιακές συνθήκες.
Το 1939, στην αρχή του πολέμου, η Σανέλ έκλεισε τα καταστήματά της, απολύοντας έτσι 4.000 εργαζόμενες. Ήταν πράξη αντεκδίκησης για τη γενική απεργία του 1936, στην οποία είχαν συμμετάσχει οι δικοί της εργαζόμενοι.
Όταν οι ναζί κατέλαβαν την Γαλλία, η Σανέλ εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο "Ρίτζ", άντρο των ανώτερων κλιμακίων της ναζιστικής στρατιωτικής διοίκησης και δημιούργησε σχέση με τον ναζί διπλωμάτη Βαρόνο Χανς Γκίντερ φον Ντίκλατζ.
Προβάλλοντας τον αντισημιτισμό και την "αρία" καταγωγή της εκμεταλλεύτηκε την πολιτική των ναζί κατά των Εβραίων, για να ζητήσει αναγνώριση της αποκλειστικότητας στην ιδιοκτησία του"Chanel Νο 5" και να το αρπάξει απο τους Βερτχάιμερ, στους οποίους το είχε..πουλήσει το 1924. Όμως,οι Βερτχάιμερ είχαν προνοήσει να μεταβιβάσουν τα περιουσιακά στοιχεία σε "άριο" επιχειρηματία, ο οποίος τα επέστρεψε μεταπολεμικά.
Η δωσίλογη σχεδιάστρια ήταν πράκτορας των ναζί απο το 1941, όπως αποκαλύφθηκε απο αποχαρακτηρισμένα αρχεία που ανέδειξε ο βιογράφος της Χαλ Βον δεκαετίες μετά τον πόλεμο. Η Σανέλ δούλευε με την "Abwehr" (γερμανική Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών), ως μέλος της μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών του Χίτλερ.
Μετά την απελευθέρωση, η Σανέλ συνελήφθη από την κυβέρνηση του Ντε Γκωλ, με την κατηγορία του δωσιλογισμού. Αφέθηκε ελεύθερη με την παρέμβαση του γνώριμου της Ουίνστον Τσώρτσιλ.Πιθανώς, ο Τσώρτσιλ δεν ήθελε να αποκαλυφθούν-σε μια πιθανή δίκη της- φιλοναζιστικοί κύκλοι στην Βρετανική κυρίαρχη τάξη.
Όταν o Γάλλος γκεσταπίτης, Λουί ντε Βοφρελάν, αποκάλυψε την Σανέλ ως συνεργό του, εκδόθηκε επείγον ένταλμα και επέστρεψε το 1946 στη Γαλλία (απο την Λωζάνη, όπου είχε διαφύγει), για να καταθέσει. Χαρακτήρισε "φαντασιώσεις" τους ισχυρισμούς του Βοφρελάν.
Η Σανέλ ήρθε και σε συμφωνία με τους Βερτχάιμερ οι οποίοι,με τον φόβο,ότι μια δίκη για το "Νο.5" θα οδηγούσε σε κατάρρευση το προιόν και τα κέρδη τους, κατέληξαν σε συμβιβασμό.
Η Σανέλ δεν ξέχασε τους φίλους της.Πχ όταν ο στρατηγός Βάλτερ Σέλενμπεργκ, επικεφαλής των ναζιστικών μυστικών υπηρεσιών στο Παρίσι,απελευθερώθηκε το 1951,μετά την ποινή που του είχε επιβάλει το δικαστήριο στη Νυρεμβέργη, ανέλαβε τα έξοδά του και πλήρωσε και για την κηδεία του το 1952.
Το 1954 επέστρεψε στο Παρίσι. Πέθανε το 1971 και ενταφιάστηκε σε τάφο που είχε σχεδιάσει η ίδια,χωρίς πέτρα ("Για την περίπτωση που θα ήθελα να ξαναβγώ").
Πηγές: "Coco Chanel: From Fashion Icon to Nazi Agent", G.Jones/E.Grandjean, Harvard bs, H.Vaughan,
"Sleeping With The Enemy: Coco Chanel’s Secret War", "Chanel and Nazis: what Coco Avant Chanel and other films don't tell you", K.Muir, Times, "Was Chanel a Nazi Agent?, NY Times.
Από Praxis Review
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου