"Η παγίδα" γράφει η Μαρία Μαθιουδάκη ("Εφημερίδα των Συντακτών", 3.4.2024)

 ...............................................................

Η παγίδα

γράφει η Μαρία Μαθιουδάκη

("Εφημερίδα των Συντακτών",

3.4.2024)

Είναι μέρες που η επωδός «όλα ή τίποτα» φαντάζει η μοναδική απάντηση όποιο κι αν είναι το ερώτημα. Τελευταία το ακούω από όλο και περισσότερο κόσμο, η πλειονότητα των οποίων, παλιότερα, αποτελούσε παράδειγμα των πιο ήπιων και ρεαλιστικών φωνών.

«Στο σημείο που έχουμε φτάσει μόνο ένα restart θα μας σώσει». Το πού βρίσκεται, βέβαια, αυτή η αρχή του νήματος που θέλουμε να πιάσουμε είναι ακόμα ένα θέμα που χρήζει συζήτησης. Αλλοι την ψάχνουν στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος του 2015, άλλοι στην επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, άλλοι στην περίοδο των Ολυμπιακών και υπάρχουν κι εκείνοι που φτάνουν ακόμα και μέχρι τις πρώτες ημέρες της Μεταπολίτευσης για να βρουν το σημείο εκκίνησης.

Η επανεκκίνηση και το σβήσιμο του παρελθόντος πάντα φάνταζαν γοητευτικά. Πάντα, θεωρούμε τους τωρινούς εαυτούς μας πιο σοφούς σε σχέση με ό,τι ήμασταν στο παρελθόν. Αν όμως συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε οι υποστηρικτές αυτού του restart πέφτουν στην ίδια την πλάνη αυτής της υποτιθέμενης σοφίας τους. Η οπτική του παρελθόντος με τα σημερινά μας μάτια διαθλάται μέσα από την προσωπική ιστορία του καθένα μας. Δεν αναπολούμε εποχές. Τους εαυτούς μας αναπολούμε μέσα σε αυτές τις εποχές. Λέμε, για παράδειγμα, «δεν γράφονται πια τέτοιες μουσικές» και απλά αναπολούμε τον εαυτό μας έφηβο, σε μια παραλία με τους φίλους μας να τραγουδάμε το τάδε ή το δείνα τραγούδι. Ή σκεφτόμαστε, «πια δεν βγαίνουν τέτοιες ταινίες», ενώ στην πραγματικότητα, μας θυμόμαστε να βλέπουμε τη συγκεκριμένη ταινία με το πρώτο μας αγόρι στο θερινό σινεμά της γειτονιάς. Αλλοι φωνάζουν στα κανάλια «τέτοιοι πολιτικοί δεν υπάρχουν πια» τη στιγμή που σκέφτονται τους εαυτούς τους, φοιτητές, να ζητωκραυγάζουν για τον συγκεκριμένο πολιτικό, με πλήθος κόσμου για τη ζωή που ανοιγόταν μπροστά τους. Για τη δική τους ζωή.

Δεν θέλω να ισοπεδώσω το συλλογικό αίσθημα και τους κοινούς αγώνες των ανθρώπων για ένα καλύτερο αύριο. Ακριβώς το αντίθετο. Ομως, παρατηρώντας γύρω μου τη ρητορική που επικρατεί, νιώθω ότι ο κόσμος μιλώντας για επανεκκίνηση εννοεί πισωγύρισμα. Με μια πρώτη ματιά αυτό φαίνεται πολύ θλιβερό. Ομως, αν κάτσει κάποιος να ξύσει λίγο πάνω από αυτή την παρελθοντολαγνική επιφάνεια, θα δει πως μπορεί να μην είναι τίποτα παραπάνω από την ανάγκη αναπόλησης του προσωπικού παρελθόντος του καθένα. Οι αναμνήσεις μας δεν αποτελούν αντικειμενικά γεγονότα αλλά μια ωραιοποιημένη ή ακόμα και ηρωοποιημένη οπτική του παρελθόντος.

Αυτή η ανάγκη μας να αποδείξουμε ότι κάποτε ζήσαμε καλύτερα ή ότι, στην τελική, «μας αξίζει» να ζήσουμε καλύτερα λόγω «πρότερου έντιμου βίου» ίσως να αποτελεί, δυστυχώς, και τη μεγαλύτερη παγίδα που μπορεί να πέσουμε. Και ποτέ κανείς δεν γλιτώνει από τις παγίδες προχωρώντας προς τα πίσω.