Αποσπάσματα από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Δ. Τζαμιώτη «Η συνάντηση» (εκδ. «Ίνδικτος», 2001)

 ...............................................................

               Κωνσταντίνος Δ. Τζαμιώτης (γ. 1970)

·       Αποσπάσματα από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Δ. Τζαμιώτη «Η συνάντηση» (εκδ. «Ίνδικτος», 2001)

 

         Σελ. 20-21

…Όσοι μονολογούν δικαιούνται σεβασμό. Τρελοί ή όχι είναι οι μόνοι που εννοούν απόλυτα όλα όσα λένε.

   «Η σκέψη καρπώνεται την ανισομέρεια του πλήθους των αναγκών που την γέννησε και γι’ αυτό διατηρεί πάντα το δικαίωμα του ελιγμού ή της απόσυρσης. Ο λόγος όχι. Ο λόγος εκτίθεται στην ειλικρίνεια της προσωπικής ομολογίας. Διαθέτει υπόσταση και γι’ αυτό οφείλει υπακοή στο αξιακό σύστημα από το οποίο προέρχεται ή τον υποδέχεται. Η πρώτη είναι το πνεύμα της επιθυμίας, ο δεύτερος το σώμα μιας εξομολόγησης. Αυτοί που μονολογούν δανείζουν τα αυτιά τους στον Θεό» είχε γράψει κάποτε.

   Ο Ιωσήφ Κρέιν δεν διέθετε πλέον χρόνο για τέτοιους συλλογισμούς…

 

         Σελ. 33-36  ΙΙ

…Ο τρόπος με τον οποίο περπατά ένας άνθρωπος λέει πολλά γι’ αυτόν. Ο τρόπος με τον οποίο κάθεται, μόνο όσα επιθυμεί εκείνος. Ο τρόπος όμως με τον οποίο ισορροπεί το κορμί του όταν στέκεται αποκαλύπτει τα πάντα.

   Ένας ζωγράφος τα ξέρει καλά αυτά τα πράγματα.

   Το ίδιο και ένας στρατηγός.

   Ο πρώτος αγωνίζεται να το αποθεώσει ή να το εξαϋλώσει, ο δεύτερος να το μυθοποιήσει ή να το αφανίσει.

   Το βλέμμα ενός ζωγράφου προσπαθεί να αφουγκραστεί την ψυχή που κρύβει η σάρκα, τα παραγγέλματα ενός στρατηγού προσπαθούν να δαμάσουν το πνεύμα που την εξουσιάζει.

   Ο ένας είναι θαυμαστής του όλου, ο άλλος του συνόλου.

   Ωστόσο και οι δύο συμφωνούν: Ένα ανθρώπινο σώμα δεν είναι ποτέ όμοιο με ένα άλλο. Η διαφορετικότητά του έγκειται στο περιεχόμενο των φαινομενικά όμοιων εκφράσεών του. Ο καλλιτέχνης στηρίζει την ύπαρξή του στη διατήρηση αυτής της φυσικής νομοτέλειας, ο πολεμιστής στην ανατροπή της. Παρά την αντιπαλότητά τους συμφωνούν ακόμη σε κάτι: Ένα ανθρώπινο σώμα δεν είναι εύκολος στόχος, είναι μόνιμος.

   Έτσι, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, συμβάλλει στην κατανόησή του, επιβάλλει τη σπουδαιότητά του.

   Ο ειδικός που θα αποφάσιζε να συγγράψει μια ιστορία βασισμένη στο ανθρώπινο σώμα θα όφειλε τα πάντα σ’ αυτούς τους δύο. Οι επιδιώξεις του συμπίπτουν με τις δικές τους, οι πηγές του είναι τα κίνητρά τους.

   Γιατί οι λαοί καταρχήν δεν είναι τίποτε άλλο από πολλά ανθρώπινα σώματα. Μάλιστα, όσα περισσότερα ανθρώπινα σώματα διαθέτουν τόσο σπουδαιότεροι θεωρούνται. Είναι καθορισμένο: αυτός που γράφει την ιστορία ενός λαού γράφει αναπόφευκτα και την ιστορία των σωμάτων του. Δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο αυτά γίνονται αντιληπτά στην τύχη που τους επιφυλάσσεται.

   Ποιος μπορεί να αρνηθεί πως το ίδιο συμβαίνει και με την ιστορία ενός ανθρώπου;

   Το ανθρώπινο σώμα είναι μια αινιγματική κατασκευή κάποιου ευφυούς αρχιτέκτονα που γνωρίζει το αθέατο, που αγαπά το άγνωστο. Η εξωτερική του μορφή, λιτή, σχεδόν απλοϊκή, σ’ αφήνει ανυποψίαστο όχι τόσο γι’ αυτά που περιβάλλει όσο γι’ αυτά που κρύβει μέσα του.

   Εδώ στο απόλυτο σκοτάδι κατοικούν οι δαίμονες και οι άγγελοι. Πιθανότατα εδώ κρύβεται και ο δημιουργός τους.

   Ένα σώμα κατέχει μυστικά που μοιάζουν τρομερά για όποιον θεωρεί το φως του ήλιου κάτι δεδομένο.

   Η αδιαφάνεια του περιβλήματός του δικαιώνει κάθε υπερβολή. Εδώ πρέπει να αναζητήσει κανείς τους λόγους γέννησης των θρησκειών, της τέχνης και της βίας. Κυρίως αυτής της τελευταίας.

   Το σώμα είναι η γλώσσα της ψυχής, πάλλεται με κάθε σκίρτημά της, καταγράφει της μεταπτώσεις της, προδίδει τα μυστικά της, αποκαλύπτει τις προθέσεις της.

   Υπάρχει όμως κάτι που δεν είναι φρόνιμο να μας διαφύγει. Η διαρκής έκθεση συμμορφώνει, διδάσκει την τέχνη της εξωτερικής μεταμόρφωσης, τελειοποιεί την τέχνη της εξαπάτησης.

   Φιλοδοξώ να ερμηνεύσω ένα σώμα, πρώτα απ’ όλα σημαίνει τις τεχνικές άμυνας που διαθέτει.

   Μια μικρή μετατόπιση απ’ αυτή την προϋπόθεση, η παραμικρή αβλεψία οδηγούν στην αγυρτεία. Ένας συγγραφέας οφείλει να είναι πολύ προσεκτικός, ειδικά αν η ολοκλήρωση της ιστορίας του εξαρτάται από την ερμηνεία ενός ακίνητου ανθρώπινου σώματος που στέκεται απέναντι από το είδωλό του. Δεν διαθέτει την αμεσότητα των καθαρών γραμμών του ζωγράφου, αγνοεί την εξουσία του αξιώματος του στρατηγού και όμως καλείται να φέρει εις πέρας μια αποστολή τόσο περίπλοκη όσο και οι δικές τους.

   Ευχηθείτε του να τα καταφέρει.

 

         Σελ. 39-47    ΙΙΙ

   Ποιο βάρος αναγκάζει αυτούς τους δύο στενούς ώμους να μένουν σκυμμένοι; Είναι η ηλικία της που κάνει αυτή τη σπονδυλική στήλη να γέρνει μπροστά; Οφείλεται σε κάποιο παλιό τραύμα ή είναι αποτέλεσμα μιας μικρής φυσικής ανωμαλίας αυτή η κλίση ολόκληρου του κορμού προς τη δεξιά πλευρά; Τι φοβίζει αυτά τα λυγισμένα γόνατα; Κρύβεται κάποια συνήθεια πίσω από αυτή την αντεστραμμένη παλάμη του ελεύθερου χεριού; Και έπειτα, γιατί αυτό το βλέμμα δεν μοιάζει ικανό να σκοπεύσει κάπου συγκεκριμένα;

   Ο Κρέιν για μια ακόμη φορά αναμετριέται με τον εαυτό του.

   Μια θύελλα ερωτήσεων, απαντήσεων, παρατηρήσεων, υποδείξεων και επικρίσεων ξεσπά κατά κύματα στο κέντρο του κόσμου του, διατρέχει σε ελάχιστα δευτερόλεπτα τη ζωή του γυμνώνοντάς τη από κάθε ψευδαίσθηση και ύστερα φορτωμένη με τα λάφυρα της λεηλασίας της, βάρβαρη και ανελέητη, επιστρέφει και ξεσπά πάνω του την οργή της με τερατώδη ταχύτητα. Ζητά περισσότερα. Κάτι τόσο ανεξέλεγκτο ζητά περισσότερα. Δεν υπάρχει διαφυγή. Είναι μια διαδικασία πολύπλοκη, αδηφάγα, ατέρμονη.

   Η συνείδηση είναι ακαταπόνητος αντίπαλος. Όποιος διαθέτει το γνωρίζει.

   Ο Κρέιν αγωνίζεται, γνωρίζοντας πως η έκβαση της αναμέτρησης είναι προδιαγεγραμμένη. Στο τέλος θα ηττηθεί. Αυτός είναι ο μοναδικός κανόνας για όποιον αγωνίζεται πάντα αμυνόμενος. Ο Κρέιν δεν έχει αντίρρηση. Η απόκτηση της νίκης δεν υπήρξε ποτέ ισχυρό κίνητρο για αυτόν. Το δικό του έπαθλο είναι το δικαίωμα συμμετοχής. Είναι κάποιος που ζει γι’ αυτήν και μέσα απ’ αυτήν.

   Είναι μια παράξενη κατάσταση αυτή. Και επώδυνη, κυρίως επώδυνη. Η διατήρησή της απαιτεί στερήσεις που για τις ζωές των περισσότερων από εμάς θα ήταν καταστροφικές, η αποδοχή της προϋποθέτει μια ορισμένη απόκλιση από τους κανόνες της ψυχικής υγιεινής.

   Ο Κρέιν το ομολογεί, υπάρχουν στιγμές που χάνει τον έλεγχό του.

   Μεταξύ ενός συγγραφέα και του ήρωά του επιτρέπονται τέτοιου είδους πρόσκαιρες οικειότητες.

   Αλλά αρκεί μια ηχηρή αναπνοή, ένα λάθος άγγιγμα, μια σταγόνα ιδρώτα από το φίλτρο της αμφιβολίας και αυτοί οι δύο είναι και πάλι ξένοι.

   Ίσως είναι προτιμότερο έτσι. Ο Κρέιν τα καταφέρνει καλύτερα μόνος του. Απόδειξη ότι επιβίωσε.

   Ο Κρέιν βυθομετρεί την θάλασσα της ζωής του.

   Είχε πονέσει πολύ, αλλά δεν ένιωθε θυμωμένος μαζί της. Γνώριζε πως ένας τέτοιος θυμός όφειλε να έχει παράλογο μέγεθος και η ψυχή του δεν διέθετε τον απαραίτητο χώρο για να τον στεγάσει. Όταν ο πόνος που του είχε προκαλέσει η προδοσία της μετατοπίστηκε, παρέσυρε μαζί του και το κομμάτι που κατελάμβανε μέχρι τότε. Στο μικρό τμήμα της που του απέμεινε, τουλάχιστον αυτό που όριζε ακόμη, υπήρχε θέση μόνο για ένα πράγμα: την γνώμη του γι’ αυτήν.

   Μια γνώμη πανίσχυρη, για πάντα όμοια, απαράλλαχτη από την πρώτη στιγμή που σχηματίστηκε μέχρι σήμερα.

   Ήταν το μόνο που επέτρεπε στον εαυτό του να διατηρήσει ανέπαφο από εκείνη την εποχή.

   Ο χρόνος είναι ικανός να μετριάσει ή να γιγαντώσει τον θυμό, να αμβλύνει ή να οξύνει τον πόνο, να απομακρύνει ή να διατηρήσει επίκαιρα τα γεγονότα, να παραλείψει ή να συμπεριλάβει τις λεπτομέρειές τους, να επιτρέψει την συγχώρεση ή να επιφέρει την αδιαφορία αλλά δεν μπορεί να αγγίξει κάτι τόσο εξωφρενικά σφυρηλατημένο, τόσο επίμονα και σχολαστικά διατηρημένο όσο εκείνη η γνώμη.  

   Μια τέτοια γνώμη βρίσκεται πάνω από τον κάτοχό της

   Ένας τέτοιος άνθρωπος πεθαίνει με την γνώμη του.

   «Ανέντιμη». Ο Κρέιν το επανέλαβε δυνατά. Μετά από τόσα χρόνια είχε ακόμη την ανάγκη να ακούει τον εαυτό του όταν πρόφερε εκείνον τον βαρύ χαρακτηρισμό.

   Δεν μπορούσε να είναι τίποτα άλλο όμως.

   Όσα γνώριζε ήδη αποδείκνυαν την ενοχή της. Όσα αγνοούσε, και ήταν πολλά, μπορούσαν να την εξηγήσουν, όχι να την μειώσουν.

   Η προδοσία της είχε μολύνει τα πάντα. Πρώτα διέφθειρε την ίδια, έπειτα την αγάπη τους, κατόπιν την οικογένειά του και στο τέλος αυτόν.

   Ναι, έτσι ήταν. Η απόφαση ήταν δική της, η ευθύνη επίσης. Έκτοτε τίποτα δεν μπορούσε να είναι το ίδιο. Με εκείνη την επιλογή της είχε υπονομεύσει τα πάντα. Ακόμα και όσα προηγήθηκαν. Η υποψία πως η ειλικρίνεια απουσίαζε ήδη από την αρχή της γνωριμίας τους τού είχε στερήσει κάθε ελπίδα διαφυγής, τον καταδίκασε να υποστεί αβοήθητος κάθε εκ των υστέρων διαπίστωση, κάθε ερμηνεία που ακολούθησε, χωρίς αντίσταση, δίχως ανάπαυλα, χωρίς έστω το δικαίωμα μιας ένστασης.

   Οι πιο αυθόρμητες συμπεριφορές της είχαν νοθευτεί. Κάθε εξομολόγησή της, κάθε ένδειξη τρυφερότητας, κάθε εκδήλωση αγάπης, έφεραν πια το στίγμα του ψεύδους, τη χυδαιότητα κάτι πρόσκαιρου που υπόσχεται την αιωνιότητα. Ακόμη και αυτή, η μόνη χειροπιαστή απόδειξη του έρωτα, ο απόλυτος σεβασμός της αξιοπρέπειας του άλλου, είχε παραβιαστεί.

   Τα σημάδια αφθονούσαν. Δεν το αρνήθηκε ποτέ. Υπήρχαν σημάδια από την αρχή. Ήταν μια από τις πρώτες και πιο συχνές διαπιστώσεις του απολογισμού που ακολούθησε. Όταν όμως βρίσκεσαι τόσο κοντά στην πηγή της εκπομπής τους είναι δύσκολο να τα διακρίνεις. Όταν νιώθεις πως η ζωή σου αναβλύζει από εκείνο το σημείο είναι αδύνατο να τα ερμηνεύσεις. Και όμως είχε προειδοποιηθεί. Όχι από την ίδια. Εκείνη δεν μπορούσε να ξέρει ακόμη. Ένας τόσο συνηθισμένος, όπως αποδείχθηκε ο δικός της, χαρακτήρας, δεν είναι ικανός να υποστηρίξει κάτι τόσο περίπλοκο.

   Το να προειδοποιείς κάποιον για την τύχη που επιφυλάσσει η στάση που πρόκειται να κρατήσεις σε κάτι που δεν γνωρίζεις ακόμη αλλά επιθυμείς να εμφανιστεί στη ζωή σου για να την αλλάξει, προϋποθέτει βάθος.

   Όποιος θεωρεί μια αλληλουχία σαν αυτή φυσική, είναι ανίκανος να προβεί σε τέτοιες λεπτότητες. Ο μόνος νόμος που διέπει την ζωή του είναι ο νόμος της αρπαγής. Ο ίδιος είναι άρπαγας. Και είναι γνωστό πως ένας άρπαγας δεν μπορεί να είναι έντιμος.

   «Ανέντιμη». Μόνο στο θάνατο θα επέτρεπε να το προφέρει ψιθυριστά.

   Μια γυναίκα που υποκύπτει στον έρωτα όταν πριν δεν τον γεύεται είναι κάτι φυσικό, σχεδόν επιβεβλημένο. Μπορείς να την επιλέξεις, μπορείς να επιλεγείς. Μια γυναίκα που τον αντιλαμβάνεται μόνο μέσα από την συχνή εναλλαγή εραστών είναι κάτι τόσο κοινότοπο όσο η ανθρώπινη ματαιοδοξία. Μπορείς να την εκμεταλλευτείς ή να αδιαφορήσεις. Μια γυναίκα που τον αναζητά χωρίς να υποψιάζεται τα στεγανά με τα οποία έχει περιορίσει την αναζήτησή της είναι κάτι τόσο βαρετό που δεν προσφέρεται για κανένα σχόλιο. Μια γυναίκα όμως που είναι τόσο αδύναμη ώστε να πείθει τον εαυτό της και τους άλλους πως είναι ευτυχισμένη ενώ ονειρεύεται οτιδήποτε διαφορετικό, είναι κάτι τόσο ύπουλο όσο ένας αχαρτογράφητος ύφαλος. Δεν μπορείς να την αποφύγεις, δεν μπορείς παρά να ναυαγήσεις.

   Οι πνεύμονες του Κρέιν παράγουν έναν μακρόσυρτο ρόγχο. Δείχνει να δυσκολεύεται να αναπνεύσει.

   Υπομονή, σκέφτεται, έχεις περάσει δυσκολότερα.

   Θα ‘λεγες πως δίνει κουράγιο στον εαυτό του, όμως δεν είναι έτσι. Ο Κρέιν διαθέτει πολύ κουράγιο, δεν χρειάζεται την εμψύχωση κανενός, ούτε καν η δική του δεν του είναι πια απαραίτητη. Αυτό που του λείπει είναι η υπομονή. Είναι γέρος, περίμενε πολύ χωρίς κανένα αποτέλεσμα και τώρα βιάζεται.

   Η ζωή του Κρέιν θα τελείωνε σύντομα. Αυτό είχε αποφασίσει. Μια κουρασμένη ψυχή όπως η δική του δεν εμπιστεύεται πια τη φύση και είναι ικανή να επινοήσει μια ανίατη ασθένεια, να επιτρέψει την εμφάνιση των φοβερότερων συμπτωμάτων της. Να επιβάλει τον θάνατο. Ο Κρέιν ανήκει σε εκείνους τους ανθρώπους που ζουν όπως θα πεθάνουν: Κατ’ επιλογή.

 

 

         σελ. 84

…Στο βασίλειο της ομοιομορφίας ο ηλίθιος δεν ανιχνεύεται. Ο αριθμός των ομοίων του το απαγορεύει. Ο ευφυής αντίθετα είναι ευδιάκριτος, δηλαδή ασυνήθιστος και ως εκ τούτου απόβλητος. Σε έναν  τέτοιο κόσμο τύποι σαν τον Τζορντάνο Μπρούνο και τους ομοίους του φαντάζουν κακοί διασκεδαστές, είναι ανώδυνοι όσο οι αυλικοί ποιητές, ασήμαντοι όσο οι κουρελήδες επαίτες. Δεν οδηγούνται στην πυρά, καταδικάζονται στην απομόνωση της ανυποληψίας.

 

         σελ. 94

   «Τελικά όλα είναι όπως η μεγάλη έρημος», σκέφτεται και πάλι ο Κρέιν. «Όπως δεν μπορείς να την διαχωρίσεις από τους κόκκους της άμμου που την αποτελούν, με τον ίδιο τρόπο είναι αδύνατο να συλλάβεις το νόημα του κόσμου αφήνοντας ανερμήνευτη έστω και μια από τις στιγμές που τον απαρτίζουν».