...............................................................
Οι τελευταίες μέρες της προεκλογικής εβδομάδας στο Μαρούσι* και ο Μπέρτολτ Μπρεχτ...
Ξύπνησα
απότομα σήμερα το πρωί. Είχα δει ένα παράξενο όνειρο. Ότι το χωριό μας, το
Μαρούσι, ήταν πλημμυρισμένο, όχι από νερά βρώμικα και λασπωμένα, σαν αυτά των
πρόσφατων καταστροφικών πλημμυρών στις πεδιάδες της Θεσσαλίας, αλλά
πλημμυρισμένο από νερό θαλασσινό, ας πούμε αλμυρό, και όσο να ‘ναι διάφανο, κι
όλοι, εγώ κι εσείς κι όλοι μας δεν
περπατάγαμε, ούτε στεκόμασταν όρθιοι, αλλά κολυμπούσαμε, κάτω από την επιφάνεια
του νερού. Και δεν φορούσαμε ρούχα, αλλά
είχαμε τα κορμιά μας σκεπασμένα με λέπια και με ουρά ψαρίσια. Μιλούσαμε και
μεταξύ μας, αλλά μιλιά δεν έβγαινε από το στόμα μας, μόνο κάτι μπουρμπουλήθρες
σχηματίζονταν από τα στόματα όλων μας. Κι ήμασταν όλοι γελαστοί και χαρούμενοι
που ήμασταν ψάρια, πλάσματα του θαλασσινού νερού. Ωραία ήτανε, σε βυθό
περίτεχνο με την άμμο του, με τα βράχια του και τις σπηλιές του, με το δικό
του, ωραίο του φυτικό βασίλειο, και κάναμε τα μακροβούτια μας, τις τούμπες μας
μέσα στο νερό, απόλαυση ήταν το κολύμπι μας. Μόνο κάτι άλλα ψάρια μεγαλύτερα
από μας, άλλα γκρίζα, άλλα άσπρα, μας έβλεπαν με ικανοποίηση, αλλά και σαν να
μας επιτηρούσαν, άλλοτε με βλέμματα χαμογελαστά, άλλοτε αυστηρά και απειλητικά,
και φαίνονταν στο στόμα τους καθώς χαμογελούσανε τα κοφτερά τους δόντια, και σαν να θέλανε να μας βάλουνε σε μια σειρά
και να μας κατευθύνουν σε μεγαλύτερα βάθη σκοτεινά. Μα πού μας πήγαιναν;…
Τότε
ήταν που ξύπνησα, πρέπει να το παραδεχτώ, λιγάκι τρομαγμένος απ’ τα σκοτάδια
που έβλεπα στο βάθος. Ανασηκώθηκα. Κι άρχισα να αναρωτιέμαι τι να σήμαινε αυτό
το όνειρο; Ή μήπως ήταν εφιάλτης; Έμεινα για λίγο σκεφτικός. Και τότε θυμήθηκα
δυο ιστοριούλες από τα κάποια λίγα διαβάσματά μου…
·
«ΑΝ ΟΙ ΚΑΡΧΑΡΙΕΣ ΗΤΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ» & «ΜΙΑ
ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΙΤΛΟ» από τις
«Ιστορίες του κυρίου Κόινερ» του
Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956) (μτφ.
Πέτρος Μάρκαρης, εκδ. «Κείμενα», Αθήνα
2022).
ΑΝ
ΟΙ ΚΑΡΧΑΡΙΕΣ ΗΤΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
«Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα
φέρονταν καλά στα μικρά ψαράκια;» ρώτησε τον κύριο Κόινερ η κορούλα της
σπιτονοικοκυράς του. «Σίγουρα»
απάντησε εκείνος. «Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έχτιζαν στη θάλασσα
τεράστια κιβώτια για τα ψαράκια, με διάφορες τροφές μέσα τους, φυτά καθώς και
ζώα. Θα φρόντιζαν τα κιβώτια να έχουν πάντα καθαρό νερό και θα έπαιρναν γενικά
μια σειρά από μέτρα υγιεινής. Αν παραδείγματος χάρη ένα ψαράκι τραυμάτιζε την
ουρά του, οι καρχαρίες θα του έβαζαν αμέσως επίδεσμο, για να μην τους πεθάνει
πρόωρα. Και για να μην είναι τα ψαράκια κακοδιάθετα, θα οργάνωναν κάπου-κάπου
μεγάλες θαλάσσιες γιορτές, γιατί τα καλοδιάθετα ψαράκια είναι πιο νόστιμα από
τα κακοδιάθετα. Θα υπήρχαν βέβαια και σχολεία σ’ αυτά τα μεγάλα κιβώτια. Σ’
αυτά τα ψαράκια θα μάθαιναν πώς να κολυμπάνε στο στόμα του καρχαρία. Θα έπρεπε
λόγου χάρη να μάθουν γεωγραφία, για να μπορούν να βρίσκουν τους μεγάλους
καρχαρίες, που κάπου θα τεμπέλιαζαν. Προτεραιότητα θα ήταν φυσικά η ηθική
διάπλαση των μικρών ψαριών. Θα τους δίδασκαν πως δεν υπάρχει μεγαλύτερη και
ωραιότερη για ένα ψαράκι αρετή από το να θυσιάζεται πρόθυμα και ότι όλα τα
ψαράκια θα έπρεπε να έχουν πίστη στους καρχαρίες, κυρίως όταν τους υπόσχονται
ότι θα φροντίσουν για ένα όμορφο μέλλον. Θα μάθαιναν στα ψαράκια πως το μέλλον
αυτό θα είναι εξασφαλισμένο, μόνο αν μάθουν να υπακούν. Τα ψαράκια θα έπρεπε
κυρίως να φυλάγονται από υλιστικές, εγωιστικές και μαρξιστικές τάσεις και αν
κάποιο ψαράκι εμφάνιζε τέτοιες τάσεις, να το καταγγέλλουν αμέσως στους
καρχαρίες. Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έκαναν βέβαια και πολέμους μεταξύ
τους, για να κατακτήσουν ξένα ψαροκιβώτια και ξένα ψαράκια. Ο κάθε καρχαρίας θα
έκανε τους πολέμους αυτούς με τα δικά του ψαράκια. Θα μάθαιναν στα ψαράκια ότι
ανάμεσα σε εκείνα και στα ψαράκια των άλλων καρχαριών υπάρχει μια τεράστια
διαφορά. Θα υποστήριζαν ότι τα ψαράκια είναι ως γνωστό βουβά, αλλά ότι
σωπαίνουν σε τελείως διαφορετικές γλώσσες και ως εκ τούτου δεν μπορούν να
καταλάβουν το ένα το άλλο. Σε κάθε ψαράκι, που θα σκότωνε στον πόλεμο μερικά
ψαράκια του εχθρού, που σωπαίνουν σε άλλη γλώσσα, θα του καρφίτσωναν ένα
παράσημο από φύκια και θα του απένεμαν τον τίτλο του ήρωα. Αν οι καρχαρίες ήταν
άνθρωποι, θα ανθούσε φυσικά και η τέχνη. Θα υπήρχαν ωραίοι πίνακες, που θα
απεικόνιζαν τα δόντια των καρχαριών με μεγαλειώδη χρώματα και τα στόματά τους
σαν κήπους αναψυχής, όταν θα μπορούσε να διασκεδάζει κανείς μεγαλειωδώς. Τα
θέατρα στον βυθό της θάλασσας θα έδειχναν ότι ηρωικά ψαράκια κολυμπούν
ενθουσιασμένα στο στόμα των καρχαριών, και η μουσική θα ήταν τόσο ωραία , ώστε
τα ψαράκια με τους ήχους της και με την μπάντα επικεφαλής, θα ορμούσαν
ονειροπόλα και νανουρισμένα με τις πιο ευχάριστες σκέψεις, στα στόματα των καρχαριών.
Θα υπήρχε βέβαια και θρησκεία, αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι. Θα δίδασκε πως τα
ψαράκια θα γνωρίσουν την αληθινή ζωή μόνο όταν φτάσουν στην κοιλιά των
καρχαριών. Εξάλλου, αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, δε θα υπήρχε πια ισότητα
μεταξύ των ψαριών, όπως συμβαίνει τώρα. Κάποια θα αποκτούσαν αξιώματα και θα
τοποθετούνταν πάνω από άλλα. Μάλιστα τα λίγο μεγαλύτερα θα αποκτούσαν το
δικαίωμα να τρώνε τα πιο μικρά. Αυτό θα ήταν μάλλον ευχάριστο για τους
καρχαρίες, γιατί έτσι θα έτρωγαν πιο συχνά μεγαλύτερες μπουκιές. Και τα
μεγαλύτερα ψαράκια, στα ψηλά πόστα, θα φρόντιζαν για την τάξη ανάμεσα στα
ψαράκια, θα γίνονταν δάσκαλοι, αξιωματικοί, μηχανικοί κατασκευής κιβωτίων και
ούτω καθεξής. Κοντολογίς, θα υπήρχε πολιτισμός στη θάλασσα μόνο αν οι καρχαρίες
ήταν άνθρωποι».
Κι ύστερα θυμήθηκα μια άλλη ιστορία
του κυρίου Κόινερ…
Ο ΚΥΡΙΟΣ ΚΟΪΝΕΡ ΔΙΕΣΧΙΖΕ ΜΙΑ ΚΟΙΛΑΔΑ, όταν ξαφνικά παρατήρησε ότι τα πόδια
του είχαν βουλιάξει στο νερό. Πρόσεξε τότε ότι η κοιλάδα δεν ήταν παρά ένας
βραχίονας της θάλασσας και ότι πλησίαζε η ώρα της παλίρροιας. Σταμάτησε αμέσως
και κοίταξε γύρω του, μήπως έβρισκε μια βάρκα, και όσο διαρκούσε η ελπίδα ότι
θα έβρισκε τη βάρκα, δεν το κουνούσε από τη θέση του. Όταν είδε πως η βάρκα δεν
ερχόταν από πουθενά, παραιτήθηκε από αυτήν την ελπίδα και άρχισε να ελπίζει ότι
η στάθμη του νερού δεν θα ανέβαινε άλλο. Μόνο όταν το νερό έφτασε ως το σαγόνι
του, έδιωξε και αυτήν την ελπίδα και άρχισε να κολυμπάει. Είχε καταλάβει πως η
βάρκα ήταν ο ίδιος.
*Σημείωση: Τα κείμενα ( η εισαγωγή δική μου, τα άλλα δύο του Μπέρτολτ Μπρεχτ) διαβάστηκαν από εμένα στην προεκλογική συγκέντρωση του συνδυασμού "Συμμαχία για την Ανατροπή στο Μαρούσι" στις 5.10.2023...
Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου