..............................................................
γράφει η Πέπη Ρηγοπούλου ("Εφημερίδα των Συντακτών", 20.03.24)
Τα μακρινά χρόνια του 1960 η ανάδυση ρευμάτων και κινημάτων στον χώρο κυρίως της δυτικής τέχνης υπήρξε καταιγιστική. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αφήσει πίσω του συντρίμμια σωμάτων και πόλεων, ανυπολόγιστο πόνο, αδιανόητες πράξεις. Η τέχνη είχε βάναυσα χρησιμοποιηθεί για προπαγανδιστικούς λόγους από τους ναζί, ενώ ένα μεγάλο κομμάτι της, συχνά το καλύτερο, είχε καταγγελθεί από τους ίδιους ως παρακμιακή, είτε λεηλατηθεί από «φιλότεχνους» σαν τον Γκέρινγκ.
Η τέχνη όμως μπόρεσε να φωτίσει και πάλι δρόμους μέσα από μια μνήμη λουσμένη στον έρωτα, όπως επιγραμματικά το λένε η Ντιράς και ο Ρενέ στο έργο τους «Χιροσίμα αγάπη μου». Το να ξεχάσει κανείς ήταν αδιανόητο. Το να ζήσει κανείς χωρίς τις ενοχές του επιζώντος επίσης. Μόνο οι θύτες τα κατάφερναν. Μέσα σε αυτή τη συνθήκη πολλαπλασιάζονται οι προτάσεις που θέλουν την τέχνη μια πλημμύρα που κατακλύζει τη ζωή, γίνεται ζωή. Χωρίς τα όρια των ταξινομήσεων, χωρίς τη δαμόκλειο σπάθη ενός υποτίθεται «ορθού λόγου» προσανατολισμένου στον θάνατο, να εισβάλει η ζωή σαν μόνιμη παλίρροια στον κόσμο της τέχνης.
Ένα γενικευμένο fluxus, μια πλημμύρα ιδεών, αισθήσεων, παραισθήσεων, μια βαθιά ανάσα που μπορεί να μας φαίνεται σήμερα εξιδανικευμένη και πιο συλλογική απ' ό,τι ήταν, όμως είναι αλήθεια ότι έδωσε ζωή και προοπτική, αν μάλιστα κανείς λάβει υπ' όψιν και άλλες παράλληλες αναζητήσεις στο πεδίο της ψυχολογίας και των άλλων επιστημών του ανθρώπου. Το αίτημα για μια αντι-τέχνη που να ήταν ακόμη πιο ουσιαστική τέχνη συναντούσε τα εναλλακτικά ψυχιατρικά κινήματα που κάποτε αυτοπροσδιορίζονταν με τον όρο αντιψυχιατρική.
Το μίγμα αλλεπάλληλων ανατροπών κάθε είδους, αισθητικών, ηθικών, ιδεολογικών και άλλων, που πλημμυρίζει σήμερα τον κόσμο και τον τόπο μας εξωτερικά, ονοματολογικά μόνο έχει σχέση με τη ρευστότητα που επιθυμούσαν εκείνοι. Πρόκειται για μια ελευθερία που είναι μόνο το φάντασμα της ελευθερίας, μια υπόσχεση ρευστότητας που έχει στεγνώσει και παγώσει σε μπετόν αρμέ συμπεριφορές παγιδεύοντας πολλούς στην ακινησία και την αφασία, είτε σε συμπεριφορές στερεοτυπικές ακόμα και στην υποτιθέμενη ανορθοδοξία τους.
Μήπως πίσω από τη «ρευστότητα» αυτή ή τη διάλυση μπορεί κανείς να διακρίνει την καθόλου ρευστή πρόθεση κατίσχυσης λίγων ισχυρών που συμπληρώνεται από την αδυναμία ή τον φόβο όσων παρασύρονται από το ρεύμα των «αλλαγών» -κακέκτυπα εκείνων στις οποίες αναφέρθηκα ξεκινώντας- να αρθρώσουν μια απελευθερωτική πρόταση;
Προπαγανδιστές, διαφημιστές, «απο-φασιστές» (ελεύθερη απόδοση του γαλλικού désideurs) μας τρομοκρατούν κραδαίνοντας τα λόγια του Ηράκλειτου ότι ποτέ δεν μπαίνεις στον ίδιο ποταμό και άρα πρέπει να καταπίνουμε τις αλλαγές που μας σερβίρουν. Και γι' αυτό είναι ανάγκη να σκύψουμε στις όχθες, να θαυμάσουμε τα χαλίκια της κοίτης και να ακούσουμε το τραγούδι τους, που λέει πως το ποτάμι είναι ένα και θέλει να χυθεί ελεύθερο και καθαρό στον ωκεανό.
Περισσότερα για τον ορισμό και την έννοια του "fluxus" εδώ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου