"Ο Kαραγκιόζης στο προεδρικό μέγαρο" έγραψε ο Γιάννης Δούμος (tvxs.gr, 24.7.2024)

 ...............................................................

Ο Kαραγκιόζης στο προεδρικό μέγαρο

έγραψε  ο Γιάννης Δούμος (tvxs.gr, 24.7.2024)

Στο πρόσωπο του Kαραγκιόζη η ελληνική λαϊκή ιδιοφυία σκιαγράφησε αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως τον ίδιο μας τον εαυτό. Βραχύσωμος, άσχημος, καμπούρης, φτωχός, κουτοπόνηρος, δέρνει τους πιο αδύνατους και τις τρώει από τους πιο δυνατούς. Μέσα σε όλα πασχίζει να επιβιώσει διαρκώς πεινασμένος, άλλοτε πολυτεχνίτης, άλλοτε τεμπέλαρος, άλλοτε θύμα των περιστάσεων, άλλοτε μηχανορράφος.

Το σκηνικό όπου διαδραματίζονται οι περιπέτειες του, ο μπερντές, έχει στο ένα άκρο την άθλια παράγκα, σύμβολο της φτώχειας και της εξαθλίωσης του και στην άλλη το Σαράι, σύμβολο του πλούτου και της δύναμης. Στην καταπληκτική ιστορία «Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι», ένα τεράστιο φίδι τρομοκρατεί την πόλη.

Ο Βεζύρης βάζει τον Χατζηαβάτη να τελαλήσει ότι όποιος σκοτώσει το φίδι θα πάρει για ανταμοιβή το χέρι της Bεζυροπούλας. Αφού πέσει το απαραίτητο ξύλο γιατί με το τελάλημά του ξυπνάει τον Καραγκιόζη, οι διάφοροι χαρακτήρες του θεάτρου σκιών εμφανίζονται ως επίδοξοι «ήρωες», φιλοδοξώντας να φονεύσουν το φίδι. Όταν όμως ανακαλύπτουν το πραγματικό του μέγεθος τρέπονται σε φυγή για να σώσουν το σαρκίο τους. Τελικά, εμφανίζεται ένας πραγματικός ήρωας, ο μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος σαν Άη Γιώργης σκοτώνει τον δράκο με μια μικρή βοήθεια από τον Kαραγκιόζη. Αποχωρεί και λέει στον Καραγκιόζη να μεταφέρει τα νέα στο Σαράι.

Ενώ ο Καραγκιόζης έχει έναν διάλογο με το πτώμα του φιδιού ρίχνοντας του κατραπακιές που τον κυνηγούσε όσο ήταν ζωντανό, φτάνει ο Χατζηαβάτης ο οποίος νομίζει ότι ο Καραγκιόζης διέπραξε τον άθλο. Εκείνος το επιβεβαιώνει χωρίς δισταγμό και αφού ξεφορτωθούν το κουφάρι πηγαίνουν στο παλάτι όπου φυσικά ο Καραγκιόζης ενδιαφέρεται μόνο να φάει όσο περισσότερους κεφτέδες με σάλτσα γίνεται. Τότε εμφανίζεται ο Μέγας Αλέξανδρος, η αλήθεια αποκαθίσταται και Καραγκιόζης και Χατζηαβάτης εισπράττουν ένα γερό μπερντάχι και πετιούνται από το παράθυρο.

Στην Ελλάδα στις 24 Ιουλίου γιορτάζουμε την αποκατάσταση της δημοκρατίας με όλο και αυξανόμενη μεγαλοπρέπεια τα τελευταία χρόνια. Δεξιώσεις, φάσιον στέιτμεντς από τις πρώτες κυρίες, ενωμένοι μια αγκαλιά όλοι οι εκπρόσωποι των πολιτικών χώρων γιορτάζουν αυτή την «αποκατάσταση» σε μια πολυτέλεια που προσπαθεί να θυμίσει δυτική Ευρώπη

Μόνο που όπως λέει το τραγούδι, εδώ είναι Βαλκάνια, δει είναι παίξε γέλασε. Είναι περίεργη η σχέση του πολιτικού μας συστήματος με την «αποκατάσταση» της δημοκρατίας. Η δεξιά διατυμπανίζει ότι ο πρωθυπουργός που ανέλαβε την χώρα μετά την πτώση της δικτατορίας ήταν ο ιδρυτής του σημερινού κυβερνώντος κόμματος. Και δείχνει να παίρνει αποστάσεις από την χούντα. Με μερικούς αστερίσκους, τους οποίους δε διατυπώνει επίσημα αλλά αποτελούν μέρος του ιδεολογικού αφηγήματός της για δεκαετίες. Φράσεις όπως «η μεταπολίτευση κατέστρεψε την εκπαίδευση», «εδώ και πενήντα χρόνια πάμε κατά διαόλου», «από το 80 και μετά οι Έλληνες εκμαυλίστηκαν», «η καθαρεύουσα μας έφερνε σε επαφή με τα αρχαία Ελληνικά», «η κατάργηση του πολυτονικού έκανε τη γλώσσα ανόητη» ανήκουν στην ημερήσια ιδεολογική διάταξη της ελληνικής δεξιάς. Δεν είναι περίεργο. Η δικτατορία προήλθε από τα σπάργανά του μετεμφυλιακού κράτους το οποίο της ανήκε εξ ολοκλήρου.

Η δεξιά με το ένα χέρι γράφει δελτία τύπου που τιμούν το πολυτεχνείο, με το άλλο γράφει μπλογκς και τουίτς που αμφισβητούν τους νεκρούς, λοιδορούν τους συμμετέχοντες για το ότι μετά ακολούθησαν πολιτική καριέρα και υπουργοποιεί ανθρώπους οι οποίοι έχουν ανοιχτά υποστηρίξει πολιτικά την επταετία η ανήκαν σε πολιτικούς σχηματισμούς που επίσημα την υιοθετούσαν ιδεολογικά. Ισχυρίζονται ότι αναθεώρησαν, αλλά ο τρόπος που ασκούν την εξουσία καθημερινά αποκαλύπτει μια άλλη αλήθεια. Η αντιπάθεια της για το φοιτητικό κίνημα και το πανεπιστημιακό άσυλο είναι κομμάτι του προγράμματος της και ανοιχτά έχει υπονομεύσει το πρώτο και καταργήσει το δεύτερο.

Υπάρχει κάτι όμως που δεν έχει καταφέρει ακόμα να εξαφανίσει, και αυτό είναι τη θέση που έχει η εξέγερση του Πολυτεχνείου στις καρδιές του κόσμου. Ακόμα και 50 χρόνια μετά, σε ανθρώπους που ούτε καν γεννήθηκαν κοντά στην δικτατορία, οι ηχογραφήσεις του ερασιτεχνικού σταθμού, τα πλάνα του τανκ να ρίχνει την πύλη, ο φοιτητής που γκρεμίζεται εκείνη την στιγμή, τα τραγούδια του Θεοδωράκη δημιουργούν ρίγη και θυμίζουν ότι η δύναμη της εξέγερσης είναι τεράστια. Ο Μεγαλέξαντρος που σκότωσε το φίδι ήταν ο λαός ο ίδιος. Και δικαίως τα άτομα που πολέμησαν πιο ενεργά, που φυλακίστηκαν η βασανίστηκαν συνέχισαν στην πολιτική. Τι πιο πολιτική πράξη από το να έχει κανείς αγωνιστεί για την δημοκρατία όταν αυτή είχε μπει στον γύψο;

Έπρεπε λοιπόν, να εφευρεθεί μια ημέρα που να αντικαταστήσει αυτή την γιορτή. Μία μέρα που να ανήκει στην εξουσία, μια πιο «δεξιά» γιορτή, χωρίς παλμό και δύναμη, μια γιορτή όχι στο δρόμο αλλά στο Σεράι. Σε μια πανέξυπνη κίνηση, με τη συνεργασία των πάντα πρόθυμων ΜΜΕ, η γιορτή της «αποκατάστασης της δημοκρατίας» άρχισε να παίρνει όλο και μεγαλύτερο μέγεθος. Ένα πρετ α πορτέ εξουσίας, στο οποίο μάλιστα έσπευσαν να παρευρεθούν και τα αριστερά κόμματα φορώντας τις απαραίτητες ρεντιγκότες -ακόμα και αν δε φοράς γραβάτα, το ότι παρευρίσκεσαι κάπου σημαίνει κάτι. Ο καραγκιόζης γραπώνεται από τους κεφτέδες και καρπώνεται τον κόπο του ήρωα.

Αξίζει να δει κανείς το φετινό νερωμένο μουσικό πρόγραμμα της γιορτής του Προεδρικού Μεγάρου για τα 50 χρόνια από την αποκατάσταση. Το μισό πρόγραμμα ανήκει στις μπάντες του στρατού(!). Από τα ελάχιστα κομμάτια του Θεοδωράκη και του Μαρκόπουλου απουσιάζουν τα επαναστατικά η σχεδόν οποιοδήποτε τραγούδι που να θυμίζει τον αντιδικτατορικό αγώνα. Από την άλλη Σκαλκώτας, Χατζηδάκις, Ντβόρζακ , Μπελίνι, υπέροχοι συνθέτες αλλά όχι ακριβώς φιγούρες του αντιδικτατορικού αγώνα. Λείπει η «Συγκέντρωση της ΕΦΕΕ» του Σαββόπουλου, αλλά ειρωνικά κάπου τρύπωσε το «Σαν τον Καραγκιόζη».

Με την δεξιά να κυριαρχεί και την ακροδεξιά να καλπάζει παγκοσμίως είναι σημαντικό να θυμόμαστε το εξής. Το φίδι φονεύτηκε ένα βράδυ της 17ης Νοέμβρη στο προαύλιο ενός δημόσιου πανεπιστημιακού ιδρύματος στο κέντρο της Αθήνας, μετά από τριήμερη κατάληψη. Φοιτητές, εργάτες, και απλός λαός ενώθηκαν ενάντια στην καταπίεση και συνεθλίβησαν κάτω από τις ερπύστριες ενός τανκ και τις κάννες των ελεύθερων σκοπευτών. ‘Ίσως δε χρειαζόμαστε άλλη γιορτή. Υπάρχει ένα ραντεβού κάθε χρόνο, 17 Νοέμβρη, στο ίδιο μέρος.