Απόσπασμα από το πεζογράφημα του Γιώργου Ιωάννου (1927-1985) «Το Γάλα» (από τη συλλογή «Η Σαρκοφάγος» & τα «Πεζογραφήματα», εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1976)

 ..............................................................

         Γιώργος Ιωάννου (1927 - 1985)

·       Απόσπασμα από το πεζογράφημα του Γιώργου Ιωάννου (1927-1985) «Το Γάλα» (από τη συλλογή «Η Σαρκοφάγος» & τα «Πεζογραφήματα», εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1976)

 

«…Νομίζω πως με έχουν σώσει τα όνειρα, τα οράματά μου μάλλον. Τότε με είχε πιάσει μεγάλη μανία με το γάλα και το κακάο. Φανταζόμουν καζάνια ολόκληρα με γάλα και κακάο να τ’ ανακατεύω με μια τεράστια ξύλινη χοντρή κουτάλα και να με τυλίγει η θεσπέσια εκείνη ευωδιά. Έριχνα, βέβαια, μέσα και άφθονη ζάχαρη, γνήσια, όχι ζαχαρίνη, που τόση ζημιά έκανε στην ερωτική ικανότητα πολλών. Ανεβοκατέβαζα συνεχώς τις δόσεις ώσπου στο τέλος μπούχτιζα, βαροστομάχιαζα σχεδόν, απ’ τα τόσο βαριά πράγματα που έτρωγα με το νου μου. Ο διεθνής ερυθρός σταυρός, ευτυχώς, μας μοίρασε μερικές φορές απ’ όλα αυτά τα πράγματα. Τι έγιναν άραγε όλοι εκείνοι οι σεμνοί ξένοι που με τόσο κρυφή συγκίνηση κοίταζαν εμάς τα παιδιά όταν πηγαίναμε να πάρουμε τα είδη; Πολλές φορές τους πρόσεξα να μου ζυγιάζουν πολύ παραπάνω κάνοντας μάλιστα και τον αυστηρό. Όλοι τους έχουν λησμονήσει. Αν σκότωναν ανθρώπους, θα ήταν σήμερα πασίγνωστοι, ίσως και δοξασμένοι. Αλλά τι να μας κάνουν τα τρόφιμα του ερυθρού σταυρού; Η τροφή ήταν μια καθημερινή υπόθεση που μόνο μια γεμάτη αγορά μπορούσε να τη λύση. Γι’ αυτό κι εγώ είχα καταφύγει στη φαντασία. Χρόνια και χρόνια, κι όχι μονάχα στην Κατοχή, τέτοια ήταν τα νεανικά μου όνειρα. Όλο για φαγιά, για ψωμιά, για ρούχα και παπούτσια. Δε μου έμεινε δυστυχώς καιρός, ούτε ικμάδα για πράγματα υψιπετή και λεπτεπίλεπτα. Αργά το διαπιστώνω, τι κρίμα! Ενώ κάτι συνομήλικοί μου από χωριά ή πλουσιόσπιτα είναι σήμερα μέχρι λιποθυμίας λεπταίσθητοι – και τι ντροπή! – ακόμα και μπλαζέδες…»

Make it rain - Tom Waits live Akron Ohio 2006

 ..............................................................

Make it rain - Tom Waits

She took all my money
And my best friend
You know the story
Here it comes again

I have no pride
I have no shame
You gotta make it rain
Make it rain


Since you're gone
Deep inside it hurts
I'm just another sad guest
On this dark Earth

I wanna believe
In the mercy of the World again
Make it rain
Make it rain


Night's too quiet
Stretched out alone
I need the whip of thunder
And the winds dark moan

I'm not Abel
I'm just Cain
Open up the Heavens
Make it rain


I'm close to Heaven
Crushed at the gate
They sharpen their knives
On my mistakes


What she done
You can't give it a name
You gotta just make it rain
Make it rain
Yeah -eh


Without her love
Without your kiss
Hell can't burn me
More than this



I'm burning with all this pain
Put out the fire
And make it rain


I'm born to trouble
Born to fate
Inside a promise
I can't escape

It's the same old World
But nothin' looks the same
Make it rain
Make it rain


Gotta make it rain
Make it rain
You've got to
Make it rain
You got to
Make it rain
You got to

I stand alone here
I stand alone here
Singin'

Make it rain
Make it rain
Make it rain

Δύο σονέτα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (1564-1616) σε μετάφραση του Στρατή Πασχάλη («Του έρωτα και της αγάπης», εκδ. Μεταίχμιο, 2020)

 ...............................................................

·       Δύο σονέτα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (1564-1616) σε μετάφραση του Στρατή Πασχάλη («Του έρωτα και της αγάπης», εκδ. Μεταίχμιο, 2020)

 

             Σονέτο 153

Ο Έρωτας κοιμήθηκε. Και μια πλανεύτρα

του παίρνει τότε τον πυρσό από το πλάι,

κι έτσι αναμμένο, αυτή η νεράιδα η κλέφτρα,

σε μια κρυστάλλινη πηγή τονε βουτάει.

 

Και το νερό το παγωμένο το ζεσταίνει

αυτή η φωτιά, και βράζει τώρα φλογισμένο,

και θεραπεύει όποιον πονάει, αρρωσταίνει,

κι είναι πια φάρμακο στον κόσμο φημισμένο.

 

Όμως η φλόγα της αγάπης ξαναβγαίνει

από τα μάτια της καλής μου, κι είμαι εγώ

αυτός που ψάχνει γιατρειά και που πηγαίνει

να κολυμπήσει σε νερό θαυματουργό.

 

Αχ! δεν υπάρχει γιατρειά! Μόνον εκείνη,

αν πέσω μέσα στων ματιών της το καμίνι.

 

             Σονέτο 154

Μικρό παιδάκι ο Έρωτας, αποκοιμιέται

και τον πυρσό που καίει καρδιές τον παρατάει,

και μια νεράιδα, που τον πόθο απαρνιέται,

μαζί με άλλες, τον αρπάζει εκεί απ’ το πλάι.

 

Παρθένας χέρι το κρατάει τώρα το ξύλο,

η φλόγα του έχει στρατιές τα πάθη ανάψει,

κι ο στρατηγός, που κυβερνά το κάθε φύλο,

άοπλος τώρα δεν μπορεί καρδιές να κάψει.

 

Πάει στο κρυστάλλινο νερό και το βυθίζει

αυτό το ξύλο τ’ αναμμένο η παρθένα,

βράζει και γίνεται λουτρό που ανακουφίζει

τον κάθε άρρωστο – εκτός από εμένα,

 

που τι κι αν ήρθα για να βρω τη γιατρειά μου,

είναι φωτιά, και πυρπολεί τα σωθικά μου.

 

"ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙ" έγραψε η ποιήτρια και συγγραφέας Παυλίνα Παμπούδη (https://www.periou.gr, 20.8.2022)

 ...............................................................

                 ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

Έγραψε η ποιήτρια και συγγραφέας Παυλίνα Παμπούδη (https://www.periou.gr, 20.8.2022)

 

Ο πατέρας μου, που ήταν γεωπόνος, είχε κάποτε μπολιάσει μια λεμονιά στο περιβόλι μας με μπόλι μανταρινιάς κλημεντίνης. Τον άλλο χρόνο, ξεχνώντας τι είχε κάνει, και επειδή το δέντρο, που  αισθανόταν κάπως μπερδεμένο, δεν είχε δώσει κανενός είδους καρπό, το ξαναμπόλιασε με μπόλι πορτοκαλιάς μέρλιν. Από τον τρίτο χρόνο και μέχρι πρόπερσι που το έκαψε το χιόνι, το δέντρο έβγαζε από τα δεξιά μανταρίνια κλημεντίνες και από τ’ αριστερά πορτοκάλια μέρλιν.

Φέτος, το δέντρο συνήλθε, φάνηκε να τα έχει ξεχάσει όλα και ξανάγινε μια ωραία λεμονιά γεμάτη λεμόνια και μάλιστα δίφορη.

 

Κι εγώ ήμουν κάποτε μια μωρή κοντούλα λεμονιά.

 

Μια νύχτα διάβασα τον Λυρικό Βίο του Σικελιανού (ο οποίος ετύγχανε μάλιστα και πνευματικός παππούς μου) και μια μέρα διάβασα Ιούλιο Βερν.

Μετά, άρχισα κι εγώ να παράγω από τ’ αριστερά ποιήματα, και  από τα δεξιά παραμύθια.

Η διαφορά μας ήταν πως η λεμονιά αντέδρασε με μεγαλύτερη συνέπεια, ενώ εγώ, από άποψη καρποφορίας, ακολούθησα πιθανόν κάποια χρονική στρέβλωση: ποιήματα άρχισα να παράγω στα 9 μου χρόνια και παραμύθια στα 29. (Αυτό δε σημαίνει τίποτα, γιατί είτε πρόκειται για άνθρωπο είτε για φυτό, ο χρόνος είναι πάντα σχετικός, και τις υποχρεώσεις του τις αντιλαμβάνεται ο καθένας όπως μπορεί.)

 

Η ποίηση είναι παραμυθία (που σημαίνει παρηγοριά). Το παραμύθι είναι ποιητικό (που σημαίνει ότι ασχολείται με άλλες, παράλληλες πραγματικότητες).

Η ποίηση και το παραμύθι έχουν κοινές ρίζες, διαφορετικά κλαδιά, αλλά παράγουν και τα δυο το ίδιο νόστιμους καρπούς και προσφέρουν την ίδια ευεργετική σκιά.

Κάποτε και η ποίηση και το παραμύθι απευθύνονταν στο ίδιο κοινό: σε όλους. Οι βάρδοι και οι παραμυθάδες απευθύνονταν σε ολόκληρη την κοινότητα, ασχέτως ηλικίας, αντιμετώπιζαν ένα κοινό κοινό.

Τα έπη ήταν ποίηση και παραμύθι μαζί. Ο μύθος που πρόσφερε στοιχεία του στην ύφανσή τους, δεν ήταν άλλο από πραγματικά γεγονότα που είχαν συμβεί σε άλλο χρόνο. Δεν ήταν ποτέ σε αντιδιαστολή με την πραγματικότητα.

Η ποίηση πρωτοχρησιμοποιήθηκε για να ξορκίσει, να ικετεύσει, να ευχαριστήσει τις δυνάμεις της φύσης. Και το παραμύθι, το ίδιο. Καθησύχαζε και ημέρωνε, μαζεμένους γύρω από τη φωτιά τους προγόνους μας, τους ριγμένους σ’ αυτό τον εχθρικό πλανήτη.

Αργότερα, η ποίηση ξεσήκωνε τους, πολιτισμένους πια, πρωτόγονους προς νικηφόρες μάχες και πολέμους, και το παραμύθι ερχόταν να συμπληρώσει, εξιστορώντας τα αιματοβαμμένα κατορθώματα των ηρώων στις αυλές των βασιλέων και των ευγενών.

Μετά, διαφοροποιήθηκαν οι ρόλοι. Στο τέλος του περασμένου αιώνα, έγινε απαραίτητο για την προώθηση των όχι πρώτης ανάγκης αγαθών, να προσδιορίζεται επακριβώς το target group. Έτσι, το παραμύθι πλέον, σύμφωνα με σχετικές έρευνες αγοράς, έπρεπε να απευθύνεται μόνο σε ανθρώπους ύψους κάτω του ενός μέτρου, και η ποίηση, σχεδόν αποκλειστικά, σε ανθρώπους που έγραφαν ποίηση ή νόμιζαν πως έκαναν κάτι τέτοιο.

Τώρα, αρχίζει να επέρχεται κάποια ισορροπία:  ναι μεν το παραμύθι, ως παραμυθία για το μέλλον, εξακολουθεί να απευθύνεται κυρίως στα παιδιά, που έχουν το μέλλον μπροστά τους,  απευθύνεται όμως και στους ενήλικες – τουλάχιστον σ’ όσους δεν έχουν το μέλλον γραμμένο και προδιαγεγραμμένο και, παρά την άνυδρη προοπτική του, επιμένουν να διατηρούν και να καλλιεργούν λίγη πρασινάδα μέσα τους.

Η ποίηση πάλι, επειδή ζούμε σε αντιηρωική εποχή και δεν μπορεί πια να ξεσηκώσει τον λαό προς το μέλλον, εξακολουθεί να δρα ως παραμυθία για το παρόν και το παρελθόν – βεβαίως και με ψυχαναλυτικά ερείσματα τώρα πια – και απευθύνεται σε ευρύτερες ομάδες ανθρώπων απ’ ότι παλαιότερα: Τα χαρακτηριστικά αυτών των ομάδων είναι συνήθως κοινά με τα των της προηγούμενης κατηγορίας, των αποδεκτών του παραμυθιού.

Στην αρχή του κόσμου μόνο ο θεός ήταν Ποιητής, ορατών τε και αοράτων. Την εποχή του Αριστοτέλη ο ποιητής ήταν ήδη κάτω από τον θεό (αλλά τουλάχιστον ακόμα πάνω από τον βασιλιά ή τον φιλόσοφο). Στην πορεία των ιστορικών χρόνων, συνεχίστηκε η έκπτωση…

Σήμερα, ποιητής μπορεί να είναι ο καθένας, αλλά δε θεωρείται  πια και πολύ αξιοζήλευτο αξίωμα. Η φράση Αυτό είναι ποίημα μπορεί να αναφέρεται και σε κάποιον μουσακά.

Το παραμύθι, πάλι, στην σημερινή, καθημερινή διάλεκτο, ως λέξη,  είναι κάτι μάλλον κακά φορτισμένο. Ο πληθυντικός, Παραμύθια! προφέρεται περιφρονητικά, και το ρήμα Παραμυθιάζω σημαίνει ξεγελάω.

Βλέπετε, το πρόθημα παρά, είναι συνήθως μειωτικό όταν χρησιμοποιείται: η παρα -λογοτεχνία και τα παρα -ιατρικά επαγγέλματα εκτιμώνται λιγότερο (κι ας έχουν μεγαλύτερο κοινό), ο παρα-γιός είναι σε χειρότερη μοίρα απ’ το γιο, το παρα-κάτω είναι πιο κάτω απ’ το κάτω.)

 

Αλήθεια, σκεφτήκατε ποτέ γιατί άραγε μόνο το είδος μας έχει ανάγκη παραμυθίας; Κανένα άλλο ζώο, σίγουρα, δεν απασχολεί με παραμύθια τα μικρά του: δεν έχουν την ανάγκη να προσλάβουν κάποια διαφορετική εικόνα της  πραγματικότητας, για να νανουριστούν και να αναπαράγουν στον ύπνο τους κάποια πρόσκαιρη ωραιοποίηση της ζωής που τα περιμένει.

Επίσης, δεν έχουν ανάγκη ούτε από την ποίηση, καθώς ζουν αγνοώντας τον χρόνο και τις πολυπλοκότητές του.

Όταν είσαι μέσα στο απόλυτο είναι, είσαι αυτάρκης. Εμείς που έχουμε απομακρυνθεί και ολοένα απομακρυνόμαστε, χρειαζόμαστε οπωσδήποτε το Λόγο για να πληρώνουμε την αμηχανία του κενού.

Αυτό το κενό δεν υπάρχει για τα ζώα, οι αισθήσεις τους συλλαμβάνουν κάθε τι που τα αφορά, από το άμεσο περιβάλλον, μέχρι το διάστημα.

Εμείς χάσαμε πλέον αυτές τις αιχμηρές αισθήσεις, μένουμε μόνο με την αόριστη αίσθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά», ότι «κάτι μας κρύβουν», ότι πολλά μας κρύβουν, ότι κάπου δεν ταιριάζουμε στον κόσμο που οι ίδιοι φτιάχνουμε.

Και, δυστυχώς, η αίσθηση αυτή είναι αληθινή…

 

Το είδος μας, λοιπόν, θα χρειάζεται πάντα – όσο υπάρχει- και την παραμυθία της ποίησης και την ποιητικότητα του παραμυθιού, εφόσον ο άνθρωπος δεν αντέχει πολλή πραγματικότητα – όπως λέει, παραμυθιάζοντάς μας, ο ποιητής.

                        

 (Ομιλία μου στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Λευκωσίας)

"Eίδα τους διευθυντές να πέφτουν..." γράφει ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος (www.lifo.gr, 21.8.2022)

 ...............................................................

      Eίδα τους διευθυντές να πέφτουν... 

 

Μικρές λέρες καταχρώνται τον χώρο των αδύναμων ή των αδιάφορων και η μεγαλύτερη λέρα καταχράται τον χώρο όλων 

 

 γράφει ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος (www.lifo.gr, 21.8.2022)

Στο Θερμοκήπιο του Πίντερ υπάρχει μια σκηνή που την έχω ζήσει. Η σκηνή που το αφεντικό καλεί τα πρωτοπαλίκαρά του, στο τέλος της μέρας, να πιουν ουίσκια και να χαλαρώσουν. Εννοείται, χαλαρώνει μόνο το αφεντικό. Τα πρωτοπαλίκαρα λουφάζουν δήθεν με άνεση, παίζοντας ένα ρόλο μεταξύ υπηρέτη, κόλακα και σκυλιού που περιμένει το φαί που θα πέσει απ' το τραπέζι.

Αυτή η σκηνή είναι εφιαλτική και μεγαλειώδης γιατί εικονίζει ένα συνηθέστατο μοτίβο κάθε μηχανισμού ιεραρχικής εξουσίας. Από τις εφημερίδες μέχρι τα πολιτικά κόμματα. Και θεωρείται μια ταπείνωση δεδομένη, αν και πολτοποιεί κάθε αξιοπρέπεια. 

Το «κατώτερο προσωπικό», βυθισμένο στα δικά του βάσανα, δεν έχει ιδέα τι εξευτελισμούς υφίσταται το «ανώτερο προσωπικό». Πολύ πιο χειρουργικούς και απροκάλυπτους. Γιατί μεταξύ αφεντικού και πρωτοπαλίκαρου δεν υπάρχουν νόμοι, καλοί τρόποι και συμβάσεις εργασίας. Υπάρχει η κυνική συμφωνία: είμαστε δυο τέρατα, αλλά ο ένας έχει την εξουσία που ο άλλος θέλει μια μέρα να αποκτήσει. Πιστεύω, μετά λόγου γνώσεως, ότι οι διευθυντές είναι συνήθως οι πιο εξευτελισμένοι υπάλληλοι μιας επιχείρησης.

Έβαλα τα δυνατά μου, ενάντια σε κάθε κλίση μου, να καταφέρω να στήσω ένα δικό μου μαγαζί, όταν είδα ότι προκειμένου να κάνω τη δουλειά μου, πρέπει προηγουμένως να γίνω η πατσαβούρα ανθρώπων που περιφρονώ. Δεν είχα κανένα καημό να βάλω τόσες έγνοιες στο κεφάλι μου, και υπάκουα έκανα το γύρο των εκδοτών. Αλλά τσακώθηκα με όλους. Γιατί όλοι ήθελαν, ευθέως ή πλαγίως, να με ταπεινώσουν.

Το στιλ αυτό το είχα δει πρώτη φορά στο σπίτι ενός εκδότη (ο οποίος εθεωρείτο και φωτισμένος!). Ήμουν 26 ετών και είχα προσκληθεί για μια δουλειά. Η βίζιτα έγινε αρμένικη και κατέληξε σε ένα ψιλοπαραλυμένο δείπνο, απ’ όπου παρέλασε ολόκληρη η Αθήνα της δύναμης και της ελαφράς τέχνης, με σφηνάκια και κόκες. Παρακολουθούσα με γουρλωμένα μάτια. Ο εκδότης είχε εξαναγκάσει το πρωτοπαλίκαρό του (το, κατά τα άλλα, πολύ σεβάσμιο και διδακτικό στα επικολυρικά του σημειώματα) να δέχεται ολόκληρο το βράδυ έναν οχετό προσβολών με το χαζό, καλοσυνάτο χαμόγελο που έχουν οι άνθρωποι χωρίς περηφάνια.

Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι αυτός ο εντελώς περιφρονημένος διευθυντής θα έβγαινε αύριο να κάνει το κομμάτι του στις τηλεοράσεις, με το μαντηλάκι στο πέτο και τη στοχαστική έκφραση, ότι θα άναβε το τσιγάρο στα ζαλισμένα δείπνα να αφηγηθεί νόστιμες ιστορίες και ότι θα μάζευε τους αρχισυντάκτες του για να πουλήσει με τη σειρά του εξουσία. Κι όμως, βγήκε. Εξόχως αδιάβροχος. Εξόχως έξοχος. Και μένα με κοιτούσε πάντα με ένα γλοιώδες ύφος συνενοχής.

 

Είδα ανθρώπους υπεράνω κάθε υποψίας να γίνονται σκουπίδια, να σκύβουν και να φιλούν το χέρι που τους χαστούκισε. Ανθρώπους μεγάλης παιδείας (και εξουσίας) να χασκογελούν σε βλακώδη ανέκδοτα.  Είδα πνευματικούς ανθρώπους να συγκατανεύουν στις πορνογραφικές περιγραφές, στις κακόγουστες πλάκες, στους γρυλισμούς του κάθε αφεντικού.

Την ίδια κυνική τελετουργία την είδα στα πιο απίθανα μέρη. Είδα ανθρώπους υπεράνω κάθε υποψίας να γίνονται σκουπίδια, να σκύβουν και να φιλούν το χέρι που τους χαστούκισε. Ανθρώπους μεγάλης παιδείας (και εξουσίας) να χασκογελούν σε βλακώδη ανέκδοτα. Να λένε «ναι-ναι-ναι» σαν κατατονικοί - πηγαίνοντας πίσω μπρος το άσπρο τους κεφάλι. Στα αχανή γραφεία των αφεντικών, στον ήλιο του απογεύματος (συνήθως με τα πόδια στο τραπέζι και με λυτά πουκάμισα), είδα πνευματικούς ανθρώπους να συγκατανεύουν στις πορνογραφικές περιγραφές, στις κακόγουστες πλάκες, στους γρυλισμούς του κάθε αφεντικού.

Κατάλαβα σιγά σιγά ότι αυτός είναι ο κανόνας στα «ανώτερα κλιμάκια». Κάτι σαν τελετή S/M. Σαν ορμή θανάτου. Και ότι αυτό συμβαίνει επειδή η δημοσιογραφία στην Ελλάδα δεν είναι πια, ίσως πότε δεν ήταν, χώρος αξιών, αλλά διαπλοκής και υποκρισίας. Συνεπώς, οι άνθρωποι που τον «τρέχουν» αντιγράφουν τη δομή ενός διεφθαρμένου κόμματος εξουσίας: μικρές λέρες καταχρώνται τον χώρο των αδύναμων ή των αδιάφορων και η μεγαλύτερη λέρα καταχράται τον χώρο όλων. Γλώσσα, αλλά και τελική κατάληξη αυτής της συμπεριφοράς είναι η βία - μια βία που ακκίζεται, το γλεντάει, αφοδεύει επί δικαίων και αδίκων. Φαντάζομαι, έχετε δει το Σαλό του Παζολίνι.

Βλέποντας αυτή την σκηνή του Πίντερ, πριν λίγα χρόνια από τον Βογιατζή στο θέατρο της Κυκλάδων (όπου το μεγάλο τέρας παίζει με τα μικρότερα τέρατα όπως η ύαινα με τα μικρά της), με το ουίσκι, τα υποτιμητικά βλέμματα, τον στιγμιαίο εναγκαλισμό στη λάσπη της κοινής τους μοίρας αλλά και την ανάκληση στην τάξη με το μαστίγιο που έχουν μόνο οι αρχηγοί, συνειδητοποίησα ότι το να γίνει κανείς αφεντικό του εαυτού του είναι η κορυφαία κίνηση ελευθερίας (σχετικής βέβαια) σε μια κοινωνία θεσμικού σαδομαζοχισμού.

 

Για την ταινία "Ιστορίες του καλοκαιριού" ( Conte d'été, 1996 ) του Ερίκ Ρομέρ (1920-2010) από τον φίλο στο Γιώργο Σεργάκη (facebook, 18.8.2022)

 ...............................................................

Για την ταινία  "Ιστορίες του καλοκαιριού" ( Conte d'été, 1996 ) του Ερίκ Ρομέρ (1920-2010)*

——————

Είναι μεγάλη ανακούφιση αυτό το σινεμά. Πέρα από την αξία του καθαυτή, ο τρόπος με τον οποίο αποτυπώνονται οι ανθρώπινες σχέσεις στην πιο φυσική, καθημερινή τους διάσταση, εκτονώνει (σε μένα, τουλάχιστον) κι ένα μέρος της δυσφορίας που συσσωρεύει η σύγχρονη κινηματογραφική παραγωγή, μια παραγωγή η οποία έχει φυσικά τις συμπαθητικές της στιγμές, τις καλές της στιγμές, ακόμα και τις εντυπωσιακές της στιγμές. Αλλά η αλήθεια είναι πως τίποτα εντυπωσιακό δεν μας εντυπωσιάζει πραγματικά στο σινεμά και καμια τεχνολογική καινοτομία ή εύρημα δεν μπορεί να μας ικανοποιήσει βαθιά, εφόσον μιλάμε για τέχνη. Αντίθετα, όλη αυτή η κατανάλωση ευφυών συλλήψεων, μοναδικών ερμηνειών, πολυδιαφημισμένων παραγωγών και σειρών, που πέφτουν μάλιστα η μία πίσω από την άλλη, εντείνει την αίσθηση της κατασκευής, του καταναλωτικού προϊόντος ακόμα κι αν σ’ ένα πρώτο επίπεδο μοιάζει ενδιαφέρον αυτό που είδαμε. Όλο αυτό το καταιγιστικό μοντάζ (γίνεται κατά κόρον και στις παιδικές ταινίες, της Πιξάρ μη εξαιρουμένης), οι σχηματικοί διάλογοι, οι πρωταγωνιστές-αστέρες, η απαραίτητη συνοδευτική βία, με καταθλίβουν, με εξαντλούν. Υπάρχουν πράγματα ωραία, ναι. Αλλά το σινεμά του Ρομέρ είναι μετά απ’ αυτό – είναι θεραπεία. Και το λέω έτσι αφοριστικά, παρότι κάθε σινεμά του δημιουργού μπορεί να είναι «θεραπευτικό», γιατί δεν ξέρω πώς αλλιώς να μιλήσω γι’ αυτή την ησυχία που απλώνουν μέσα μου οι εικόνες του και οι διάλογοι των προσώπων, μια ησυχία που είναι πολύ κοντά στην (κινηματογραφική) ευτυχία. Μοιάζει σχεδόν σκανδαλώδες το γεγονός πως κάτι τόσο αντικινηματογραφικό, τουλάχιστον με τους σημερινούς όρους, μπορεί να γίνεται επίσης τόσο γοητευτικό ή σαγηνευτικό, να σε μαγνητίζει και συγχρόνως να σε γαληνεύει, να σε γεμίζει χαρά. Από ένα σημείο και πέρα ξέρει κανείς τι τον αφορά πραγματικά - είναι κι αυτό ένα μικρό δώρο που σου δίνεται με τα χρόνια, η έλλειψη αγωνίας, η αδιαφορία για τα mustsee, mustread κλπ.

Η ζωή είναι αυτή η ατελείωτη κοινοτοπία αλλά η καταγραφή της την κάνει συναρπαστική, μοιάζει να λέει διαρκώς ο Ρομέρ. Ζευγάρια που συγκλίνουν και αποκλίνουν συζητώντας αδιάκοπα, σιωπώντας, κολυμπώντας, περπατώντας, φλυαρώντας, τραγουδώντας. Προσωπικά είμαι της γνώμης πως ένα κάδρο με δύο πρόσωπα που απευθύνονται ερωτικά, με οποιονδήποτε τρόπο, το ένα στο άλλο, είναι ένα κάδρο απόλυτο, ένα κάδρο ακαταμάχητο – αυτό το ίδιο κάδρο πολλαπλασιάζεται εμμονικά στις ταινίες του, δημιουργώντας μια διαλογική τέχνη των εικόνων, σαν ένα κόμικ που ζωντάνεψε. Οι ιστορίες του καλοκαιριού, μια συνέχεια της Πωλίν στην πλαζ από την άποψη του διάκοσμου αλλά και των προσώπων (η Πωλίν μεγάλωσε), είναι Ρομέρ ηλιόλουστος, καλοκαιρινός, αισθαντικός, τρυφερός, ανάλαφρος, παρηγορητικός. Κατ’ αρχάς είναι μια ταινία η πλοκή της οποίας στηρίζεται στην απουσία κινητών – όλα βασίζονται στο γεγονός πως υπάρχουν μόνο κάποια σταθερά τηλέφωνα που ενδέχεται μάλιστα να χτυπήσουν τις ώρες που οι ιδιοκτήτες τους λείπουν. Αυτό από μόνο του δεν είναι μόνο χρήσιμο στην εξέλιξη της ιστορίας (γράφω εξέλιξη και αναρωτιέμαι τι εξελίσσεται στην ταινία) και την πλοκή της, αλλά και εξαιρετικά συγκινητικό καθώς ανασύρει μια εποχή της οποίας υπήρξαμε μέτοχοι και σχεδόν έχουμε ξεχάσει. ( Η βασική ιδέα του σεναρίου αφορά ένα φλου ραντεβού του νεαρού Γκασπάρ με τη Λένα, στην παραθαλάσσια πόλη της Βρετάνης . Όμως οι μέρες περνούν και η Λένα δεν φαίνεται να έρχεται, ούτε έχει τρόπο κανείς από τους δύο να μάθει τι κάνει ο άλλος και ποιες είναι οι προθέσεις του)

Ελπίζω πως δεν μιλάω ως νοσταλγός μιας πιο αθώας εποχής. Το νιώθω πλέον σωματικά. Νιώθω την επιβάρρυνση, τον θόρυβο που κάνει η τέχνη στο σύνολό της, όχι μόνο το σινεμά. Όπως η υπερβολική ενορχήστρωση συχνά κρύβει τη μελωδία, το τραγούδι και χρειάζεται να το ακούσεις παιγμένο απλά, ακόμα και άτεχνα, από άνθρωπο που πατάει δειλά τις νότες και μαγεύεται πρώτα ο ίδιος με το αποτέλεσμα, για να το ανακαλύψεις κι εσύ ξανά μέσα από εκείνον, να το «ακούσεις» - έτσι κι ο Ρομέρ εδώ, μοιάζει να χτυπάει τα πλήκτρα ένα-ένα, αργά, μ’ εκείνο το μείγμα μαγείας και έκστασης της πρώτης φοράς, ένας τηνέιτζερ στα 76 του χρόνια.

*Σημείωση : «Ο Ερίκ Ρομέρ είναι ένας τηνέιτζερ στα 76 του χρόνια.» // Το παραπάνω κείμενο  είναι του Θάνου Κάππα (Thanos Kappas, https://bit.ly/3QOPSIj), η φωτογραφία-πορτραίτο του Ρομέρ εδώ είναι του François-Marie Banier (https://bit.ly/3c1wZTN). 

Αποχαιρετισμός στον Τζανάτο Τσιμάρα....

 ...............................................................

"Έναν έρωτα παρακαλώ.
Διπλό. Χωρίς πάγο. Σκέτο.
Να μου κάψει τη συνείδηση.
Σώμα ν' απομείνω.
Ασήμαντο.
Μωρός εαυτός.
Άγνωστος.
Άλλος."

Τσιμάρας Τζανάτος (-2022)

"Το δημοψήφισμα του 2015 και αναμνημονεύσεις του" γράφει ο Δημήτρης Γιατζόγλου ("Εφημερίδα των Συντακτών", 18.8.2022)

...............................................................

Το δημοψήφισμα του 2015 και οι αναμνημονεύσεις του

γράφει ο Δημήτρης Γιατζόγλου* ("Εφημερίδα των Συντακτών", 18.8.2022)

Η Ν.Δ. επαναφέρει στο πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης «το 2015». Δεν πρόκειται για κίνηση αποπροσανατολισμού της κριτικής που δέχεται για τις αποτυχίες της στο σήμερα. Η Δεξιά θέλει να αποικίσει ιδεολογικά όλη την περίοδο της μεταπολίτευσης και να την ανασυστήσει «δημιουργικά». Το παρελθόν πρέπει να ενσωματωθεί στο πολιτικό της αφήγημα, διαβασμένο όμως «αλλιώς». Ξέρει ότι, για να πετύχει τον στόχο της, το στοιχείο που πρέπει πρωτίστως να υποστεί τη «δημιουργικότητά» της, να δυσφημιστεί και να ξεριζωθεί από τη μνήμη είναι η κοινωνική ενεργοποίηση που μπορεί να προκαλεί πολιτικές ανατροπές. Οπως συνέβη το 1973. Οπως στην περίοδο 2012-2015. Η μόνη αποδεκτή «κανονικότητα» είναι αυτή της θεσμοποιημένης μετα-δημοκρατίας των υποταγμένων ανθρώπων.

Το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο άσκησε σφοδρή πολεμική στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015. Οι μάχες εναντίον του θεωρήθηκαν μάχες εναντίον του λαϊκισμού, ενταγμένες στο δίλημμα «Δημοκρατία/Λαϊκισμός», ως δεσπόζουσας αντίθεσης στις σύγχρονες κοινωνίες. Μανδαρίνοι, εκ της Αριστεράς προερχόμενοι, ανέλαβαν να προσδώσουν «θεωρητικό βάθος» στην ιδεολογία του μετώπου, συνηγορώντας υπέρ της «ηθικής της ευθύνης» και καταγγέλλοντας τον ΣΥΡΙΖΑ για πολιτικό τυχοδιωκτισμό.

Βέμπερ εναντίον Μαρξ, ιστορική «ορθολογικότητα» έναντι δημοκρατικών ουτοπιών, η «ευθύνη» απέναντι στην «πεποίθηση» – μια αντιπαράθεση ανάμεσα σε δύο διαφορετικά σύνολα πεποιθήσεων. Διότι, πίσω από την περί ευθύνης ρητορική οι πεποιθήσεις ήταν ορατές, διαφορετικές απλώς από αυτές των πληβείων και της Ριζοσπαστικής Αριστεράς: υπεράσπιση του μονόδρομου της λιτότητας, συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή «κανονικότητα».

Η πολιτική ηθική του μετώπου δεν αποδοκίμασε ποτέ συνθήματα τύπου «Βάστα Σόιμπλε» και «Γερούν γερά», που δεν έχουν καταγραφεί μόνο ως διαχρονικά στοιχεία ιλαρότητας, αλλά σηματοδότησαν μια «ευρωπαϊστική» δουλικότητα που απαξίωνε το πρόταγμα της λαϊκής κυριαρχίας.

Η αδιάλλακτη εχθροπάθεια απέναντι στο δημοψήφισμα δεν έχει αναθεωρηθεί. Κάποιοι αριστεροί, συμμέτοχοι τότε στο μέτωπο, έχουν προβεί απλώς σε προσαρμογές «ύφους» – το δημοψήφισμα ανήκει στην προϊστορία ενός «ανώριμου βολονταρισμού», στην περίοδο της «αθωότητας των αυταπατών». Αυτού του είδους η κριτική είναι σήμερα αποδεκτή και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Να απορρίψουμε την «αντιδραστική ρητορική» εναντίον του δημοψηφίσματος, έγραψε ο Γιάννης Δραγασάκης σε άρθρο του στην «Εφ.Συν.» (2 και 9 Ιουλίου 2022). Σωστά. Και θα υπερθεματίζαμε: να απορριφθεί όχι απλώς η ρητορική, αλλά η ιδεολογία που τη διαπερνά. Το να συμπεριλαμβάνεται όμως σ’ αυτή τη ρητορική η κριτική που ασκήθηκε από έναν κόσμο της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, μέσα και έξω από τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι ατόπημα. Αυτός ο κόσμος υπερασπίστηκε το πρωτογενές μήνυμα του δημοψηφίσματος απερίφραστα. Διαφώνησε με την ερμηνευτική έκπτωσή του σε τακτικό ελιγμό που προορισμός του ήταν η αποτροπή του Grexit. Διότι αυτό συνιστούσε την αναδρομική δικαίωση του ΝΑΙ. Το 62% του ΟΧΙ δεν αποτελούσε επίσης εντολή για ένα καλύτερο μνημόνιο. Αυτή είναι μια εκ των υστέρων ανακατασκευή της ιστορίας. Το επίδικο ήταν οι μάχες που έπρεπε να δοθούν ακόμα κι αν ο αγώνας ήταν άνισος.

Συνεπώς το take it or leave it που μας απευθύνει η ηγεσία για τη «μοναδική αλήθεια» της δικής της ερμηνείας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Η συζήτηση που δεν έγινε για όλα αυτά εκκρεμεί ως οφειλή προς τους αριστερούς που αποστρατεύτηκαν από το εγχείρημα εν σιωπή.

Το δημοψήφισμα δεν ήταν η επινόηση ενός τακτικισμού. Ηταν ο τρόπος για να εκφραστεί η δημοκρατική εξέγερση μιας κοινωνίας εναντίον της τιμωρητικής της εξαθλίωσης. Το αποτέλεσμα δεν ήρθε από το πουθενά. Σηματοδότησε την επιστροφή της ριζοσπαστικής ουτοπίας ως δύναμης κοινωνικής αφύπνισης. Υπήρξε ένα ορόσημο μιας σκληρής ταξικής αντιπαράθεσης που προηγήθηκε. Αυτά δεν μπορεί να εξαιρεθούν από την αναμνημόνευση. Ούτε βεβαίως και η ματαίωση της ελπίδας ότι το 62% έδινε τη δυνατότητα μεγαλύτερων αντιστάσεων κατά την εφαρμογή του 3ου Μνημονίου.

Ακόμα κι αν υιοθετήσουμε το επίσημο αφήγημά της, δεν γίνεται να αγνοήσουμε ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την ήττα στη διαπραγμάτευση, αντιμετωπίζει το δημοψήφισμα ως αρχειοθετημένο, «στιγμιαίο συμβάν» που εκπλήρωσε την αποστολή του. Το απωθεί εκτός του πεδίου της πολιτικής πρακτικής και αδυνατεί να αξιοποιήσει τη δυναμική του. Διαβάζει την εκλογική νίκη του Σεπτεμβρίου ως «συναίνεση» και όχι ως την αμφιθυμία μιας κοινωνίας που προτιμάει εκείνη τη στιγμή την προοπτική μειωμένων έστω προσδοκιών από το τίποτα που υπάρχει. Και δεν επιχειρεί να αποτρέψει την απόσυρση των λαϊκών δυνάμεων σε ρόλο θεατή των εξελίξεων. Επρόκειτο για ανεπάρκεια ή για σύγχυση; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Αλλά το αποτέλεσμα είναι δεδομένο: ο ΣΥΡΙΖΑ αφομοιώνεται στην πολιτική και στη ρητορική που απέρριπτε, αλλά κλήθηκε να την εφαρμόσει «με το πιστόλι στον κρόταφο», σύμφωνα με τη δραματική διαβεβαίωση (που αργότερα εγκαταλείφθηκε).

Να θυμηθούμε πραγματικά στοιχεία: Την επιλογή για τα υπερπλεονάσματα (πολύ πέραν των στόχων που επέβαλλε το Μνημόνιο). Τη διατήρηση του κατώτατου και, κυρίως, του υποκατώτατου μισθού. Την κατάργηση του ΕΚΑΣ. Τον πολλαπλασιασμό των αποκρατικοποιήσεων σε σχέση με την αρχική συμφωνία. Τους πανηγυρισμούς για την έξοδο από τα μνημόνια (όταν και σήμερα οι συνέπειές τους ως αρθρωμένο σύνολο νόμων και ρυθμίσεων είναι πανταχού παρούσες). Την ακατανόητη υποχώρηση σε αξιώσεις του βαθέος κράτους (που δεν συνιστούσαν μνημονιακές απαιτήσεις) να ακυρωθούν μεταρρυθμιστικές τομές μεγάλης κλίμακας – όπως ο χωρισμός Κράτους - Εκκλησίας. Τον διαβόητο πανηγυρισμό «πετύχαμε εκεί που άλλοι απέτυχαν», που de facto μετέτρεπε τον ΣΥΡΙΖΑ σε συνιδιοκτήτη του Μνημονίου. Επιμέρους επιτυχίες δείχνουν ότι οι δυνατότητες που υπήρχαν δεν εξαντλήθηκαν.

Δεν είναι το 62% του ΟΧΙ αυτό που σηματοδοτεί για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ τη δυνατότητα ενός «πολέμου θέσεων» για μια αποφασιστική ρήξη με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που υποχρεώθηκε να εφαρμόσει. Αντίθετα, η εσωτερίκευση της ήττας του 2015 γίνεται το κίνητρο για να κινήσει τον ταυτοτικό μετασχηματισμό του κόμματος σε μια κεντροαριστερή κατεύθυνση, σε αντιστοιχία με την κυβερνητική του θητεία. Και έτσι δεν διεκδικεί τη δικαίωση της δικής του ανάγνωσης για την κρίση του 2008, όταν πέντε μόλις χρόνια μετά το 2015, επιστρατεύεται ο «επάρατος κρατισμός» για να στηριχθεί στην Ευρώπη και στον κόσμο μια περιορισμένη έστω αντι-υφεσιακή πολιτική. Το κύρος του αριστερού ριζοσπαστισμού έχει απαξιωθεί από την εγκατάλειψή του.

Το 2015 είναι η αφετηρία της κατάρρευσης της ριζοσπαστικής ουτοπίας. Και ταυτόχρονα της κατάρρευσης στο φαντασιακό των υποτελών τάξεων της αναπαράστασης της περιόδου 2010-2015 ως νέας ιστορικής δυνατότητας χειραφέτησης. Εδώ βρίσκεται ο πυρήνας της διαρκούς εκλογικής και πολιτικής πτώχευσης της Αριστεράς.

Στη συλλογική μνήμη ενός κόσμου της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, το δημοψήφισμα και οι συνεπαγωγές του μένουν σαν ορφανό πολιτικό μετέωρο και σαν κρυφό εσωτερικό τραύμα. Δεν έχουν νόημα ούτε οι επετειακές δοξολογίες, ούτε οι αυτοδικαιώσεις ή τα ισοπεδωτικά αναθέματα.

Χρειάζεται να τα αναμνημονεύσουμε όλα σαν μια πολιτική ήττα –που άφησε όμως πολύτιμα σπέρματα– και να οικοδομήσουμε πάνω στην επίγνωσή της εκ νέου το στρατηγικό παράδειγμα των μετασχηματισμών της χειραφέτησης. Διότι στον νέο ιστορικό κύκλο, μαζί με την αγριότητα του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, γίνονται όλο και πιο ορατά τα αδιέξοδά του και οι δυνατότητες αμφισβήτησής του.

Αν η Ριζοσπαστική Αριστερά δεν αναμετρηθεί με αυτή την πρόκληση, αν εξακολουθήσει να αναλώνεται σε άγονες αναζητήσεις και στην αναπαλαίωση εξαντλημένων «πολιτικών παραδειγμάτων», ο Δημοκρατικός Δρόμος προς τον Σοσιαλισμό θα εξακολουθήσει να παραμένει απελπιστικά άδειος, μια διανοητική υπεκφυγή.

*Σημείωση:  Πρώην πανεπιστημιακός, πρώην στέλεχος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Εσωτερικού

"Naima" - John Coltrane (1960) / (youtube)

 ...............................................................

Naima - John Coltrane

Drums: Jimmy Cobb 

Tenor Saxophone: John Coltrane 

Producer: Nesuhi Ertegun 

Bass: Paul Chambers 

Piano: Wynton Kelly 

Writer: John Coltrane

«...Τώρα πρέπει να κάψω όσα έχτιζα 24 χρόνια...» μαρτυρία μιας φοιτήτριας από το Αφγανιστάν στον Guardian

 .............................................................

«...Τώρα πρέπει να κάψω όσα έχτιζα 24 χρόνια...»

Η συγκλονιστική μαρτυρία μιας φοιτήτριας από το Αφγανιστάν στον Guardian: «Τώρα πρέπει να κάψω όσα έχτιζα 24 χρόνια».

«Ως γυναίκα, νιώθω ότι είμαι το θύμα αυτού του πολιτικού πολέμου που ξεκίνησαν οι άντρες».

«Νωρίς το πρωί της Κυριακής πήγαινα στο πανεπιστήμιο για ένα μάθημα όταν μια ομάδα γυναικών έφυγε τρέχοντας από τον γυναικείο κοιτώνα. Ρώτησα τι είχε συμβεί και ένας από αυτούς μου είπε ότι η αστυνομία τους εκκένωσε επειδή οι Ταλιμπάν είχαν φτάσει στην Καμπούλ και πρόκειται να χτυπήσουν όσες γυναίκες δεν έχουν μπούρκα.

Όλες θέλαμε να γυρίσουμε σπίτι, αλλά δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Οι οδηγοί δεν μας άφηναν να μπούμε στα αυτοκίνητά τους γιατί δεν ήθελαν να αναλάβουν την ευθύνη για τη μεταφορά μιας γυναίκας.

Εν τω μεταξύ, οι άντρες που στέκονταν γύρω από εμάς, γέλαγαν και έκαναν αστεία με τον φόβο μας. «Πήγαινε και φόρεσε τη μπούρκα», φώναξε ο ένας. «Είναι οι τελευταίες σας μέρες που βρίσκεστε στους δρόμους», είπε ένας άλλος. «Θα παντρευτώ τέσσερις από εσάς σε μια μέρα», είπε ένας τρίτος.

Ενώ τα κυβερνητικά γραφεία άρχισαν να κλείνουν, η αδερφή μου έτρεξε για αρκετά χιλιόμετρα ώστε να επιστρέψει σπίτι. «Έκλεισα τον υπολογιστή, έφυγα από το γραφείο μου με δάκρυα και είπα αντίο στους συναδέλφους μου. Ήξερα ότι ήταν η τελευταία μέρα της δουλειάς μου».

Έχω πάρει σχεδόν δύο πτυχία ταυτόχρονα από τα καλύτερα πανεπιστήμια στο Αφγανιστάν. Έπρεπε να είχα αποφοιτήσει τον Νοέμβριο από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Αφγανιστάν και το Πανεπιστήμιο της Καμπούλ, αλλά σήμερα το πρωί όλα άλλαξαν μπροστά στα μάτια μου.

Δούλεψα τόσες μέρες και νύχτες για να γίνω ο άνθρωπος που είμαι σήμερα, και σήμερα το πρωί όταν έφτασα στο σπίτι, το πρώτο πράγμα που κάναμε με τις αδελφές μου ήταν να κρύψουμε τις ταυτότητες, τα διπλώματα και τα πιστοποιητικά μας. Ήταν καταστροφικό. Γιατί να κρύψουμε τα πράγματα για τα οποία πρέπει να είμαστε υπερήφανοι; Στο Αφγανιστάν τώρα δεν επιτρέπεται να είμαστε γνωστοί ως οι άνθρωποι που είμαστε.

Ως γυναίκα, νιώθω ότι είμαι το θύμα αυτού του πολιτικού πολέμου που ξεκίνησαν οι άντρες. Ένιωσα ότι δεν μπορώ πια να γελάω δυνατά, δεν μπορώ πια να ακούω τα αγαπημένα μου τραγούδια, δεν μπορώ πια να συναντήσω τους φίλους μου στο αγαπημένο μας καφενείο, δεν μπορώ πλέον να φορέσω το αγαπημένο μου κίτρινο φόρεμα ή το ροζ κραγιόν. Και δεν μπορώ πια να πάω στη δουλειά μου ή να τελειώσω το πτυχίο του πανεπιστημίου.

Μου άρεσε να κάνω τα νύχια μου. Σήμερα, καθώς πήγαινα σπίτι, έριξα μια ματιά στο σαλόνι ομορφιάς όπου πήγαινα για μανικιούρ. Το μπροστινό μέρος του καταστήματος, το οποίο ήταν διακοσμημένο με όμορφες εικόνες κοριτσιών, είχε ασβεστωθεί.

Το μόνο που μπορούσα να δω γύρω μου ήταν τα φοβισμένα πρόσωπα γυναικών και τα άσχημα πρόσωπα των ανδρών που μισούν τις γυναίκες, που δεν τους αρέσει να εκπαιδεύονται, να εργάζονται και να έχουν ελευθερία. Αντί να σταθούν στο πλευρό μας, στέκονται στο πλευρό των Ταλιμπάν και τους δίνουν ακόμη περισσότερη δύναμη.

Οι Αφγανές θυσιάστηκαν για τη μικρή ελευθερία που είχαν. Ως ορφανή έπλεξα χαλιά για να καταφέρω να σπουδάσω. Αντιμετώπισα πολλές οικονομικές προκλήσεις, αλλά είχα πολλά σχέδια για το μέλλον μου. Δεν περίμενα να καταλήξουν όλα έτσι.

Τώρα φαίνεται ότι πρέπει να κάψω όλα όσα πέτυχα σε 24 χρόνια της ζωής μου. Η κατοχή οποιασδήποτε ταυτότητας ή βραβείου από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο είναι επικίνδυνη τώρα. Ακόμα και αν τα κρατήσουμε, δεν είμαστε σε θέση να τα χρησιμοποιήσουμε. Δεν υπάρχουν δουλειές για εμάς στο Αφγανιστάν.»

Από την δημοσιογράφο Αρετή Αθανασίου

"Ο ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ ΑΓΑΠΑ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ" ποίημα του Ζακ Πρεβέρ . Από τον φίλο στο fb Athanase Athanassiou (facebook, 14.8.2022)

 ...............................................................

Κυριακές με τον Ζακ Πρεβέρ

--------------------------------

Ο ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ ΑΓΑΠΑ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ(*)


Πουλιά κατά χιλιάδες πετάνε προς τα φώτα
κατά χιλιάδες πέφτουν κατά χιλιάδες χτυπούν
κατά χιλιάδες τυφλωμένα κατά χιλιάδες χτυπημένα
κατά χιλιάδες πεθαίνουν


Του φάρου ο φύλακας δεν αντέχει τέτοια πράγματα
τα πουλιά τα αγαπά πάρα πολύ
λοιπόν λέει Ό,τι θέλει ας γίνει, δε με νοιάζει!


Και σβήνει τα πάντα


Πέρα μακριά ναυαγεί ένα φορτηγό
ένα φορτηγό που έρχεται απ’ τα νησιά
ένα φορτηγό φορτωμένο με πουλιά
χιλιάδες πουλιά εξωτικά
χιλιάδες πουλιά πνιγμένα στα βαθιά νερά.


(*) Jacques Prévert, Le gardien du phare aime trop les oiseaux, στη συλλογή Histoires et d’autres histoires, 1949]

"Wise One" · John Coltrane Quartet

 ...............................................................

Wise One · John Coltrane Quartet

Performer, Tenor Saxophone: John Coltrane

Piano: McCoy Tyner

Upright Bass: Jimmy Garrison

Drums: Elvin Jones

Composer: John Coltrane

Από το πεζογράφημα «Ο Ξενιτεμένος» και τη συλλογή «Για ένα φιλότιμο» του Γιώργου Ιωάννου (1927-1985) / («Πεζογραφήματα», εκδ. «ΕΡΜΗΣ», 1976)

 ............................................................

Γιώργος Ιωάννου (20 Νοεμβρίου 1927, Θεσσαλονίκη - 16 Φεβρουαρίου 1985, Αθήνα)

«…Μόλις νυχτώνει αρχίζει μια άλλη διασκέδασή μου: αφήνω μια αναμμένη  λάμπα θυέλλης λίγο μακριά μας, και γυρίζω κοντά της σε λίγο. Οι σκορπιοί την τριγυρνούν κιόλας σοβαροί σοβαροί, όλο φαρμάκι. Στην πατρίδα μαζεύονται έτσι το φθινόπωρο οι βαριές πεταλούδες, που το χνούδι των φτερών τους φέρνει κρυφή αρρώστια. Όταν έρθουν αρκετοί, ποτίζω ένα γύρω την άμμο με μπενζίνα και δίνω μπουρλότο. Τους κλείνω μέσα σ’ ένα πύρινο στεφάνι. Παρακολουθώ, και ομολογώ ότι αυτό μου προκαλεί βαθιά γλύκα. Εξάλλου είναι διδακτικό να τους βλέπω να δαγκάνουν απότομα τον εαυτό τους, ν’ αυτοκτονούν, όπως λένε. Φοβάμαι τους σκορπιούς και το παράδειγμά τους· φοβάμαι τον εαυτό μου. Όταν μιλούν για δηλητήριο ξεροκαταπίνω. Θα ‘θελα να μπορούσα να ρίξω μπενζίνα σε όλο τον ορίζοντα, ν’ αυτοκτονήσουν όλοι οι σκορπιοί και τα φίδια που υπάρχουν. Ίσως τότε – αν εγώ σωθώ, βέβαια – να συμφιλιωθώ με όλη αυτή την έρημο, που δεν ξέρω  ποιος μου την έχει κληρονομήσει, και να παραμείνω αδιαμαρτύρητα. Μικρός οραματιζόμουν να ‘χα ένα πολυβόλο στημένο στην ταράτσα μας και να θερίζω τους περαστικούς. Τότε όμως δεν ήξερα καθόλου το γιατί, απλώς με διέτρεχε καλπάζουσα πίεση. Αλλά τώρα, εγώ είμαι που νιώθω σαν σκοπευμένος από κάποια ταράτσα. Άλλαξα, φαίνεται, ρόλο, κι ούτε που το πήρα χαμπάρι.

   Τις νύχτες οι σύντροφοί μου λένε τραγούδι για την ξενιτιά και όλο εμένα επίμονα κοιτάζουν. Σάμπως εγώ να είμαι πιο ξενιτεμένος απ’ αυτούς. Μόλις τώρα προσέχω, πως όλα σχεδόν τα τραγούδια μας μιλούν για την ξενιτιά. Έχουν γίνει αγγελικοί μέσα στη συμφορά και τη στέρηση. Όλα από μένα, θαρρείς, τα περιμένουν. Ούτε μπορούν να φανταστούν τι έκαμνα και πού γυρίζει ο νους μου. Κάποιος μου ψιθύριζε ολόκληρη νύχτα για το χωριό του, το βάλτο και τ’ αηδόνια. Εμάς μας πήρε το ποτάμι, το ξεροπόταμο, μου είπε στο τέλος…»

 

Γιώργος Ιωάννου (20 Νοεμβρίου 1927, Θεσσαλονίκη - 16 Φεβρουαρίου 1985, Αθήνα)

Από το πεζογράφημα «Ο Ξενιτεμένος» και τη συλλογή «Για ένα φιλότιμο». («Πεζογραφήματα», εκδ. «ΕΡΜΗΣ», 1976)

"Παλιές φωτογραφίες" ποίημα του Κλείτου Κύρου (1921-2006)

 .............................................................

Κλείτος Κύρου 

(1921-2006)

Παλιές φωτογραφίες

Παλιές φωτογραφίες μην αποτολμάτε
Καμία σύγκριση που θ’ αποβεί σε βάρος σας
Μη διαβάζετε αφιερώσεις αιωνίας φιλίας ή αγάπης
Μην βλέπετε γνωστούς σας καλοβαλμένους κι αρυτίδωτους
Λες και θα ξεκινήσουνε για το μεγάλο γλέντι
Αποφεύγετε κάθε σας περιπλάνηση σε φωτογραφίες παλιές
Μην ταράζετε τη μακάρια γαλήνη τους
Είναι σοφές και ξέρουν να εκδικούνται...

Gurdjieff - De Hartmann Vol 06: Rituel d'un ordre Soufi, par Alain Kremski (youtube)

 ...............................................................

Gurdjieff - De Hartmann Vol 06: Rituel d'un ordre Soufi, par Alain Kremski

1 Chant et Danse (Sayyid) I Sayyid Song and Dance 4'44 

2 Rituel d'un ordre Soufi I Ritual of a Sufi Order 2'58 (4:48) 

3 Chant Religieux I Sacred Hymn 2'04 (7:48) 

4 Danse Orientele I Oriental Dance 1'33 (9:56) 

5 Trinite I Trinity 2'23 (11:33) 

6 Danse I Dance 1'43 (14:01) 

7 Apres la tourmente I As if the stormy years had passed 4'53 (15:48) 

8 Chant Derviche (Psalmodie - Allegro - Andante) Dervish song (Intoning - Allegro - Andante) 8'22 (20:42) 

9 Priere de gratitude I Prayer of gratefulness 4'03 (29:08) 

10 Shahrse - Vahrse (mouvement de Derviches) 3'24 (33:37) 

11 Melodie grecque I Greek melody 1'56 (36:44) 

12 Chant religieux orthodoxe d'Asie mineure | Orthodox sacred Hymn from Asia Minor 4'14 (38:42) 

13 27 octobre 1926 I October 27th, 1926 4'28 (43:01) 

14 Melodie Derviche I Dervish melody 3'39 (47:29) 

15 Priere I Prayer 3'25 (51:12) 

16 Melodie tibetaine I Tibetan melody 1'57 (54:39) 

17 Melodie tibetaine I Tibetan melody 2'26 (56:42) 

18 Danse tibetaine I Tibetan dance 3'59 (59:12) 

19 Melodie tibetaine I Tibetan melody 1'33 (1:03:14) 

20 L'octave I The octave 4'39 (1:04:50)