"Ένας, δύο, τρεις… πολλοί πληθωρισμοί" έγραψε ο Χρήστος Λάσκος* ("Εφημερίδα των Συντακτών", 10.5.2022)

 ..............................................................

Ένας, δύο, τρεις… πολλοί πληθωρισμοί

                  έγραψε ο Χρήστος Λάσκος* ("Εφημερίδα των Συντακτών", 10.5.2022)

Η συζήτηση και η διαμάχη σχετικά με τον πληθωρισμό γίνεται στη βάση των στοιχείων που μας παρέχουν οι επίσημες υπηρεσίες, όπως π.χ. η ΕΛΣΤΑΤ. Πράγμα που, τουλάχιστον για την Αριστερά, είναι καταφανώς λανθασμένο. Γιατί, όπως και ο τίτλος του κειμένου υπαινίσσεται, ο πληθωρισμός δεν είναι ένας, αλλά πολλοί και διάφοροι.

Αλλος είναι ο πληθωρισμός του φτωχού, άλλος του «μεσαίου» και άλλος του πλούσιου. Και ο λόγος είναι τόσο σαφής που δημιουργεί πραγματική απορία το γεγονός πώς δεν είναι προφανής για όλους. Επιπλέον, δεν γίνεται κίνητρο για το ξέσπασμα της μεγαλύτερης σύγκρουσης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, οι οποίες, εκπροσωπώντας διαφορετικά συμφέροντα, θα έπρεπε να έχουν και μια ριζικά διαφορετική θέαση των πραγμάτων.

Ο σαφέστατος λόγος, λοιπόν, που οι πληθωρισμοί είναι πολλοί και ταξικά προσδιορισμένοι είναι πως τα καλάθια των διαφορετικών κοινωνικών τάξεων είναι εντελώς διαφορετικά. Σε άλλα πράγματα και με πολύ διαφορετικές αναλογίες ξοδεύει το εισόδημά του ο απλός εργαζόμενος και σε εντελώς άλλα το αφεντικό του. Με επιπλέον δεδομένο πως και τα εισοδήματα είναι σκανδαλωδώς διαφορετικά. Αλλο είναι το καλάθι της «φτωχής νοικοκυράς» και εντελώς άλλο της «πλουσίας» - και συγγνώμη για τη σεξιστική διάσταση της διατύπωσης, αλλά αυτή κυριαρχεί στα επίσημα εκονόμικς. Πολύ μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματος του φτωχού νοικοκυριού ξοδεύεται σε είδη διατροφής, θέρμανσης και στέγασης απ’ ό,τι του πλούσιου, που καταναλώνει είδη πολυτελείας ή τοποθετεί το εισόδημά του σε τίτλους ιδιοκτησίας, των οποίων η αύξηση των τιμών σημαίνει αύξηση του πλούτου του κατόχου τους. Ακόμη, επειδή οι πλούσιοι έχουν πολύ μεγάλο μέρος του συνολικού εισοδήματος, η στάθμιση, προκειμένου να προκύψει ο επίσημος δείκτης, τους ευνοεί αντικειμενικά.

Ετσι, όταν ο επίσημος πληθωρισμός είναι π.χ. 7%, είναι πολύ πιθανό ο πληθωρισμός του φτωχού να ξεπερνά το 20%. Ολοι θυμόμαστε, άλλωστε, την περίοδο της εισόδου της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ, όταν οι τεράστιες αυξήσεις των τιμών με τη μετατροπή του νομίσματος -με θρυλική εκείνη του μαϊντανού, που με τον ευφυή υπολογισμό 50 δραχμές=50 σεντς σήμανε μια αύξηση γύρω στο 600%- ήταν σε πολύ μεγάλη απόσταση από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία.

Με δεδομένα τα παραπάνω, η Αριστερά δεν μπορεί να ζητάει αυξήσεις στο επίπεδο του επίσημου πληθωρισμού, αλλά στο επίπεδο του πληθωρισμού του φτωχού. Που σημαίνει πως περισσότερο από τον «εθνικό» πληθωρισμό την απασχολεί ο «ταξικός» πληθωρισμός.

Γιατί, επιπλέον, τα πράγματα -και σ’ αυτό το ζήτημα- είναι περισσότερο επικίνδυνα απ’ ό,τι φαίνονται.

Οι αιτίες της αύξησης των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας βρίσκονται, όπως πολλές έρευνες έχουν δείξει, στην πλευρά της προσφοράς. Πρόκειται για ένα σοκ προσφοράς οφειλόμενο στην πτώση της παραγωγής και σε μια κατάρρευση των εφοδιαστικών αλυσίδων λόγω της πανδημίας και της πολεμικής σύγκρουσης. Φαινόμενα που ακολούθησαν μια αναζωπύρωση της οικονομικής κρίσης από το δεύτερο μισό του 2019. Και συνδέονται με τη χρηματιστηριακή διαχείριση των τιμών των εμπορευμάτων στο Σικάγο, στην Ατλάντα και στο Λονδίνο.

Ομως οι επίσημες ερμηνείες είναι εντελώς διαφορετικές. Οι μεν μονεταριστές ισχυρίζονται πως η αύξηση του πληθωρισμού οφείλεται στην υπερβολική νομισματική επέκταση, λόγω της πτώσης μέχρι μηδενισμού των επιτοκίων, της αφειδούς εκτύπωσης χρήματος και της ποσοτικής χαλάρωσης, μαζί με το helicopter money, που έκανε δυναμική την εμφάνισή του στη διάρκεια της πανδημίας. Πρόκειται περί προφανούς ανοησίας, στο μέτρο που αυτές οι πολιτικές εφαρμόζονται μια δεκαετία και παραπάνω πριν από την εμφάνιση του πληθωρισμού - δεκάδες τρισεκατομμύρια διατέθηκαν και οι τιμές έπεφταν ή ανέβαιναν μέσα στα προσδιορισμένα αποδεκτά όρια.

Οι κεϊνσιανοί, από την άλλη, φτιάχνουν μια εικόνα του κόσμου κοντινότερη στην παράσταση του Μάγου του Οζ παρά στην πραγματικότητα. Θεωρώντας πως, ζώντας ήδη σε μια κατάσταση πλήρους απασχόλησης και μεγάλης αύξησης των μισθών (!), ο επιταχυνόμενος πληθωρισμός δεν είναι παρά αποτέλεσμα της αύξησης των μισθών και της υπερ-πλεονάζουσας ζήτησης που προέκυψε από την υπερβολική δαπάνη των κυβερνήσεων προκειμένου να αναζωογονηθεί η οικονομία.

Και τι προτείνουν για την αντιμετώπιση της κατάστασης; Οι αυθεντικοί νεοφιλελεύθεροι τη νομισματική συρρίκνωση μέσω της μείωσης της ποσότητας χρήματος και της αύξησης των επιτοκίων, που θα οδηγήσει πλήθος ατόμων και χρεωμένων επιχειρήσεων σε κατάρρευση. Οι δε αυθεντικοί νεοκεϊνσιανοί -Λάρι Σάμερς και Πολ Κρούγκμαν, μεταξύ άλλων- μείωση της «υπερβάλλουσας» ζήτησης μέσω της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των μισθών, της κρατικής δαπάνης και της αύξησης της ανεργίας!

Οι Ηνωμένοι Καθεστωτικοί ξαναβρίσκονται. Η λιτότητα είναι και πάλι η μόνη λύση. Η Αριστερά καθεύδει.

Τη βάψαμε και πάλι;

* εκπαιδευτικός