...............................................................
Οι λέξεις και ο κόσμος
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα χαρακτηρίζουν οι ιστορικοί αργότερα την εποχή μας. Τη «χρυσή τριακονταετία», μετά την ολοκληρωτική καταστροφή των δυο πολέμων, τη χαρακτήρισε ένα κλίμα αισιοδοξίας. Σήμερα όμως; Ενα χαρακτηριστικό της εποχής είναι ότι παρά το γεγονός ότι η διαδραστική συμμετοχή στα κοινωνικά δίκτυα, ακόμα όμως και οι κοινές αναφορές σε εκπομπές της τηλεόρασης δίνουν την εντύπωση ότι έχουμε μετατραπεί σε παγκόσμιο χωριό, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.
Οι διαχωρισμοί και οι ανισότητες, πίσω από αστραφτερά τηλεοπτικά χαμόγελα και όρκους πίστης στη δημοκρατία, είναι μεγαλύτεροι από ποτέ. Οπότε οι αισιόδοξοι λιγοστεύουν. Ο Ελον Μασκ έχει βέβαια κάθε λόγο να είναι αισιόδοξος και να σχεδιάζει ιδιωτικά ταξίδια στη σελήνη. Εχει ορίζοντα το σύμπαν. Ο μέσος άνθρωπος όμως, αυτός της περίφημης μεσαίας τάξης, δεν μπορεί να δει πέρα από τη μύτη του, τόση ομίχλη έχει το δικό του τοπίο.
Ζει μέσα στην αβεβαιότητα, την αγωνία, την υποταγή. Αντίθετα, αυτό που οι Βρετανοί λένε ανώτερη μεσαία τάξη, όπως και το πιο πλούσιο 10%, βλέπει τα πράγματα αλλιώς. Ισως η απόσταση του βλέμματος απέναντι στα πράγματα, που έχουν μεταξύ τους το ανώτερο ένα τρίτο και τα υπόλοιπα δυο τρίτα, να είναι σήμερα μεγαλύτερη και από την πιο μεγάλη ανισότητα.
Το σινεμά φτάνει αυτή την ανάλυση στα άκρα. Ταινίες και σειρές όπως το πολυσυζητημένο «Παιχνίδι του καλαμαριού» εισάγουν το στοιχείο του ωμού κοινωνικού δαρβινισμού στην πάλη για την επιβίωση. Το ίδιο και τα «Παράσιτα», επίσης από τη Νότια Κορέα. Ακόμη και στις ίδιες τις ΗΠΑ, το «Joker» διαβάστηκε ως σκληρή κριτική του συστήματος. Τόσο αυτό, όσο και το Snowpiercer, νοτιοκορεάτικο κι αυτό που βασίζεται όμως σε γαλλικό κόμικ, εμπνέονται από τον κόσμο των κόμικς που μέσα στην ωμότητά του, αποτέλεσε μάλλον πρωτοπορία στην κριτική του αχαλίνωτου καπιταλισμού.
Επίσης, η «Πλατφόρμα», από την Ισπανία αυτή τη φορά, ασκεί σκληρή κριτική στη θεωρία της διάχυσης του πλούτου από τα πάνω προς τα κάτω. Στη θεωρία δηλαδή ότι όσο μεγαλύτερος πλούτος συσσωρεύεται στα ανώτερα στρώματα, τόσο επωφελούνται οι κατώτερες τάξεις. Σε αυτή την ταινία οι κάτω όροφοι δεν έχουν ούτε ψίχουλα. Οπως οι ζητιάνοι κάτω από τα παράθυρα των Βερσαλιών, που περιμένουν να πέσει κανένα κόκαλο, στην περιγραφή του Ερίκ Βιιγιάρ στη «14η Ιουλίου».
Η αβεβαιότητα και η αγωνία στην «Πλατφόρμα» κορυφώνονται, καθώς η «διοίκηση» αλλάζει ορόφους στους ανθρώπους κατά το δοκούν: τη μια είναι στο 5ο υπόγειο και τρώνε, την άλλη στο 100ό και δεν τρώνε τίποτα. Και το αντίστροφο. Η λογοτεχνία έχει μείνει πίσω σε αυτού του είδους την αιχμηρή αναπαράσταση του κόσμου. Ισως γιατί ο λόγος μένει πίσω σε σχέση με την εικόνα. Για να αλλάξεις κάτι πρέπει πρώτα να το δεις με άλλα μάτια και μετά να το κατασκευάσεις ξανά. Με λέξεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου