Το «πολιτικό βάθος» του ονόματος

EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

γράφει ο Βασίλης Κων/νου Φούσκας*

("Εφημερίδα των Συντακτών", 06.07.2018)

Σειρά παραγόντων συνέπλευσαν ώστε να παραχθεί το κείμενο συμφωνίας Ελλάδας-ΠΓΔΜ. Ας παραθέσουμε τους πιο σημαντικούς:

α) Η στρατηγική του ΥΠΕΞ τα δύο τελευταία χρόνια να δημιουργήσει ρήγματα στη Δεξιά σε εποχή σκληρής λιτότητας και μνημονίων, κάτι που κατάφερε, φτάνει να δούμε την οικτρή στάση της Ν.Δ. στη Βουλή
β) Η κρίση στο πολιτικό σύστημα της ΠΓΔΜ με τον Γκρούεφσκι στο περιθώριο να κατηγορείται για σειρά ποινικών αδικημάτων και την ηγεσία του Ζάεφ να προσπαθεί να αδράξει την πολιτική ευκαιρία για να απομονώσει τον εθνικιστή του πρόεδρο σε εποχή επίσης μεγάλης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης στην ΠΓΔΜ
γ) Τεράστια πίεση από τις ΗΠΑ για λύση του ονοματολογικού και είσοδο της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, κάτι που συνδέεται με πίεση από την πλευρά της Γερμανίας/Ε.Ε. για οικονομικό έλεγχο της πλωτής οδού Αξιού-Δούναβη και ΝΑΤΟποίηση του άξονα Θεσ/νίκης Βελιγραδίου (το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αναδεικνύεται σε μείζονα στρατηγικό χώρο ανεφοδιασμού σε περίπτωση πολέμου ΗΠΑ-ΝΑΤΟ με Ρωσία).

Ο (καπιταλιστικός) εκσυγχρονισμός των Δυτικών Βαλκανίων (επενδύσεις για λειτουργία υποδομών, σύγχρονων σιδηροδρομικών δικτύων και αυτοκινητόδρομων, έλεγχος αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου) είναι υπόθεση των ΝΑΤΟ και Γερμανίας (με την Ελλάδα να διαδραματίζει κάποιο ρόλο), όχι της Ανατολής. Η Ρωσία είναι ο μεγάλος χαμένος της συμφωνίας. Επίσης η Τουρκία δεν κέρδισε τίποτα απ’ τη συμφωνία.

Η Τουρκία κέρδιζε από την πολυετή εκκρεμότητα του θέματος. Μ’ αυτήν την έννοια κριτική στη συμφωνία μπορεί να γίνει μόνο «εξ αριστερών»: ο ΣΥΡΙΖΑ, ως νομιμόφρον τέκνο της Δύσης, έπραξε από θέσεις κυβέρνησης αυτό που η Ν.Δ. δεν είχε την ικανότητα να πράξει, αν και οι διαπραγματεύσεις με την ΠΓΔΜ επί κυβερνήσεών της κινούνταν στο ίδιο και χειρότερο πλαίσιο, όπως ορθά επικαλέστηκε ο Νίκος Κοτζιάς στη Βουλή.

Θ’ αφήσω εδώ κατά μέρος ζητήματα γλώσσας και ταυτότητας, διότι αυτά έχουν καλυφθεί σε προηγούμενο άρθρο μου για το ζήτημα στην «Εφ.Συν.». Η κριτική μου στη συμφωνία εστιάζεται στο γεγονός ότι ανατρέπει τις υπάρχουσες ισορροπίες μεταξύ Ανατολής και Δύσης στην περιοχή με το να γέρνει αποφασιστικά την πλάστιγγα υπέρ της Δύσης: κοντολογίς, η συμφωνία, μετά την κατάρρευση της ελληνο-ρωσικής συνεννόησης για τους αγωγούς Αλεξανδρούπολη-Μπουργκάς, σφραγίζει περαιτέρω τον αποκλεισμό της Ρωσίας απ’ τα Βαλκάνια ως γεωπολιτικής δύναμης, κατοχυρώνοντας τη διείσδυση της Γερμανίας ως οικονομικής και θεσμικής δύναμης σ’ αυτά.

Με δεδομένη την εξάρτηση της Ελλάδας από το γερμανικό καθεστώς των μνημονίων και την πρόσδεσή της στο άρμα του ευρώ της λιτότητας, η συμφωνία γίνεται ουσιαστικά εφαλτήριο για την παραπέρα στρατιωτικοποίηση της περιοχής των Βαλκανίων και την κυριαρχία του γερμανικού κεφαλαίου.

Το όνομα έχει «πολιτικό βάθος». Το «Βόρεια Μακεδονία» δεν εμπεριέχει κανένα σλαβικό στοιχείο, ωσάν το καινούργιο κράτος να αποσχίστηκε από την Ελλάδα κι όχι από τη Γιουγκοσλαβία. Αυτό δίνει λαβή στην οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση σε περίπτωση κρίσης και πολέμου, σε συνενόηση με ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, να θέσει η ίδια αλυτρωτικές αξιώσεις στα βόρεια σύνορά της, εφόσον έχει υπό την κυριαρχία της τρεις διοικητικές περιφέρειες της Μακεδονίας: Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία και Δυτική Μακεδονία.

Λείπει η Βόρεια. Ετσι, ό,τι ακριβώς φαντάζει ως «πατριωτικό» και υπέρ των ελληνικών συμφερόντων στην ηγεσία του ΥΠΕΞ, μπορεί δυνητικά να μετατραπεί σ’ ένα είδος αλυτρωτικού βενιζελισμού στα Βαλκάνια, οδηγώντας τη χώρα σε τυχοδιωκτικές πολεμικές περιπέτειες.

Αλλά και το αντίθετο ισχύει: υιοθέτηση και εφαρμογή της συμφωνίας από την ΠΓΔΜ και ένταξή της σε ΝΑΤΟ-Ε.Ε. δεν σημαίνει ότι στο απώτερο μέλλον η ίδια η συμφωνία δεν μπορεί να αποκηρυχθεί μονομερώς από τη «Βόρεια Μακεδονία», ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης και με παρότρυνση-στήριξη των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ –αν και αυτό το σενάριο φαντάζει πιο απίθανο. Εν πάση περιπτώσει, oι επιδιαιτητές της συμφωνίας είναι κατ’ αποκλειστικότητα τα δυτικά συμφέροντα, δηλαδή το πλαίσιο συνεργασίας-ανταγωνισμών ΗΠΑ και Γερμανίας/Ε.Ε.

Είναι λοιπόν για πέταμα η συμφωνία; Οχι. Σε περιπτωση που ισχύσει, δυνητικά και μακροπρόθεσμα η συμφωνία ξεμπλοκάρει τις στρεβλώσεις των εθνικισμών κάθε πλευράς, ανοίγει δρόμους για τη φιλία όλων των λαών στα Βαλκάνια, προτρέποντάς τους συνάμα να εγκύψουν στο πραγματικό πρόβλημα που μαστίζει όλες τις κυριαρχούμενες τάξεις τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην Ευρώπη: στο ζήτημα της λιτότητας, δηλαδή σ' ένα ταξικό ζήτημα.

Τα τεράστια ποσοστά ανεργίας και οι ανύπαρκτοι μισθοί από τη Σόφια στα Τίρανα, και από το Βουκουρέστι στην Μπάνια Λούκα, το Βελιγράδι και την Ποντγκόριτσα μιλάνε από μόνα τους. Αυτή την ευκαιρία δεν πρέπει να χάσει η Αριστερά που μάχεται κατά της λιτότητας και αυτό είναι ίσως το καλύτερο αντίδοτο για όλα τα στρεβλά που έχει η συμφωνία. Το συμμερίζεται αυτό το πλαίσιο εργασίας η κυβερνώσα Αριστερά της Ελλάδας;

* καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου και αρχισυντάκτη της Journal of Balkan and Near Eastern Studies*

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου