"Διαρκής μετάβαση" έγραψε ο Μανώλης Πιμπλής ("Εφημερίδα των Συντακτών" / "ΤΡΙΤΗ ΜΑΤΙΑ" 21.07.25)

 ...............................................................

                     Διαρκής μετάβαση

έγραψε ο Μανώλης Πιμπλής ("Εφημερίδα των Συντακτών" / "ΤΡΙΤΗ ΜΑΤΙΑ" 21.07.25) 

Αν υπάρχει μια εποχή-ορισμός της εποχής της ανησυχίας, αυτή είναι σίγουρα η σημερινή. Και αν υπάρχει και ένας τόπος στον οποίο η ανησυχία αυτή κορυφώνεται, αυτός είναι ό,τι αποκαλούμε Δύση.

Ενδεχομένως σε άλλους τόπους τα πράγματα να είναι αλλιώς: στην Κίνα να υπάρχει αισιοδοξία, στην Αφρική μια κινητοποίηση και μια κινητικότητα, στον αραβικό κόσμο ένας κοινωνικός βρασμός που δεν έχει ακόμα εκδηλωθεί, κάτω από μια επιφάνεια καταπιεστικής στασιμότητας.

Στα δικά μας τα μέρη και στις δικές μας τις προσλαμβάνουσες ωστόσο, η ανησυχία μαζί και η αβεβαιότητα είναι σίγουρα οι κυρίαρχες συνθήκες, οι βασικές ορίζουσες της απρόβλεπτης, πια, καθημερινότητας. Η λεγόμενη «Δύση», έχοντας χάσει την αποικιοκρατικού τύπου παντοκρατορία της, επιτίθεται στις ίδιες της τις κατακτήσεις - το κοινωνικό κράτος - για να επιβιώσει, υποτίθεται, στον «ανταγωνισμό» ή ίσως για να σώσει τουλάχιστον τους κεφαλαιούχους της, συνταγή που δεν θα την πάει μακριά. Από πάνω της επικρέμαται μια βόμβα χρέους που προκαλεί διαρκή ανησυχία, στην Ευρώπη δε υιοθετεί ταυτόχρονα πολιτική εξοπλισμών, ενώ προσπαθεί με νύχια και με δόντια να κρατήσει τη συνοχή της που φαίνεται ολοένα και πιο αδύναμη. Στις ΗΠΑ καταφεύγει σε λύσεις τύπου Τραμπ -  αυτό μοιάζει με πράξη απόγνωσης.

Η μικρή Ελλάδα πάλι, που επαναστάτησε δικαίως κατά των μνημονίων, κατά του τεράστιου σοκ του βίαιου ψαλιδίσματος μισθών και συντάξεων, φαίνεται να έχει αποδεχθεί μοιρολατρικά ένα μνημόνιο στο διηνεκές, μέχρι να αποπληρωθούν τα χρέη της «διάσωσης». Γύρω μας άνθρωποι αγωνίζονται για τον επιούσιο και δεν τα καταφέρνουν παρά τις φιλότιμες προσπάθειές τους, ενώ ταυτόχρονα η χώρα γίνεται αυτό που οι πατεράδες μας είχαν προβλέψει: η Φλόριντα της Ευρώπης με μισθούς Βαλκανίων.

Και όλα αυτά σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται και πάλι μεταβατική. Σε δέκα χρόνια η ζωή δεν θα μοιάζει καθόλου με τη σημερινή, προειδοποιούν οι ειδικοί της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και είκοσι χρόνια πριν, που μόλις δημιουργούνταν τα κοινωνικά δίκτυα, πάλι δεν έμοιαζε με τη σημερινή, και άλλα δέκα χρόνια πιο πίσω η ζωή πάλι δεν έμοιαζε με του 2004 (που φτιάχτηκε το facebook), γιατί μόλις τότε (το 1993 για την Ελλάδα) άρχιζαν τα πρώτα δειλά βήματα της κινητής τηλεφωνίας, και άλλα πέντε μόλις χρόνια πριν πάλι η ζωή δεν ήταν ίδια, αφού το 1989 ξεκινούσε η ιδιωτική τηλεόραση.

Το παράξενο είναι ότι όλες αυτές οι μεγάλες τεχνολογικές αλλαγές, που σήμαναν και τεράστιες αλλαγές στην καθημερινότητα και στην ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν ανέδειξαν εν τέλει ως κυρίαρχο το συναίσθημα της αισιοδοξίας, αλλά επέτειναν το συναίσθημα της ανησυχίας. Ανησυχίες για τον έλεγχο, ανησυχίες για τις ριζικές ανατροπές του κοινωνικού βίου, ανησυχίες επίσης οικονομικές αλλά και ταξικού τύπου, καθώς δημιουργήθηκαν νέες ανισότητες με βάση τον τεχνολογικό γραμματισμό, την ίδια ώρα που για τις πλατιές μάζες δεν άλλαζε, και μάλλον χειροτέρευε, το βιοτικό επίπεδο.

Ζούμε δηλαδή σε μια διαρκή μετάβαση συνδυασμένη με διαρκή στασιμότητα. Κάπου εκεί βρίσκεται η πηγή της διαρκούς ανησυχίας.