"Η Βενεζουέλα και η φενάκη της ανεξαρτησίας" γράφει ο Δημήτρης Σαρρής (tvxs,gr, 7.12.2025)

 ...............................................................

Η Βενεζουέλα και η φενάκη της ανεξαρτησίας

                       γράφει ο Δημήτρης Σαρρής (tvxs,gr, 7.12.2025)

Στην Καρθαγένη των Ινδιών, όπως λεγόταν κάποτε, στην Καρθαγένη της Καραϊβικής και της Κολομβίας, όπως είναι γνωστή σήμερα, υπάρχει μεγάλη ιστορία και ασύγκριτη ομορφιά.

Πρόκειται για έναν από τους πιο γραφικούς αποικιακούς οικισμούς του δυτικού ημισφαιρίου.

Όμορφα, κομψά σπίτια μιας πάλαι ποτέ αριστοκρατίας σε χρώμα ώχρας και σε απαλές αποχρώσεις που παραπέμπουν στην τροπική ζέστη, στο χρώμα, στη χαρά της ζωής, στη χώρα των πολλών φρούτων, του καφέ και των ζεστών θαλασσών.

Καλοσχεδιασμένη ρυμοτομία, ευρύχωρα παράθυρα, εσωτερικές αυλές, όμορφες εκκλησίες με ξεφτισμένους τοίχους, αλλά με υπέροχη εσωτερική διακόσμηση, κομψά καταστήματα, τα τείχη της πόλης και οι ιστορίες για κουρσάρους, για πειρατές, για προμαχώνες, για Άγγλους που επιβουλεύθηκαν αυτά τα μέρη πριν από τρεις αιώνες και Ισπανούς που τα κατέκτησαν πριν από πέντε αιώνες, αναζητώντας το περίφημο Ελντοράντο. Αυτό ήταν το χρυσό ή μάλλον το επίχρυσο όνειρο του κάθε Ευρωπαίου τυχοδιώκτη.

Στην πιο κεντρική πλατεία της πόλης που βλέπει προς την ενδοχώρα και όχι προς τη θάλασσα, εκεί όπου τα τείχη συναντούν την μοντέρνα αστική περιοχή, είναι απλώνεται ένα μεγάλο και δημοφιλές σημείο συνάντησης, δίπλα στις οχυρώσεις και στους πύργους της ισπανικής εποχής.

Σ’ αυτό το σημείο συνάντησης, ιδίως όταν βραδιάζει, η κίνηση γίνεται ακόμα περισσότερη, ευχάριστη και ζωντανή, αλλά και λίγο πιο… ύποπτη.

Πάρα πολλές πανέμορφες κοπέλες κοιτούν λάγνα τους τουρίστες που περιφέρονται. Άλλες, μεγαλύτερης ηλικίας στέκονται σε κάποιες γωνιές και κάτι πουλούν, κάτι ρωτούν, κάτι διαπραγματεύονται, κάτι ζητάνε κι αυτές.

Τα μπαρ είναι γεμάτα με κόσμο και η πλειονότητα κι εκεί είναι γυναίκες.

Οι μικροπωλητές έχουν μόλις αποσυρθεί από τους πάγκους τους, αλλά μερικοί είναι ακόμα έξω και πωλούν πάγο και ποτά. Η ζωή της πόλης αλλάζει χρώμα, κάτω από το πέπλο της τροπικής νύχτας.

Μια ξαφνική καταιγίδα που έρχεται από τη θάλασσα, διακόπτει την κίνηση και θέτει σε κίνδυνο τα κραυγαλέα μεηκ απ, τις χρωματιστές γόβες και τις κοντές φούστες με τα στρας. Μερικοί φεύγουν από το ιστορικό κέντρο μιας και η βροχή φαίνεται ότι θα κρατήσει αρκετά. Πάνε προς τις άθλιες γειτονιές τους, πολλοί μαζί μέσα σε ένα δωμάτιο, σε μια συνοικία όπου κυριαρχούν μικρά μαγαζάκια που κάνουν εμβάσματα και κάθε λογής εξυπηρετήσεις.

Από πού είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι, οι φτωχοί, οι αδύναμοι, αλλά συνάμα και λαμπεροί και νυχτερινοί που ζητούν χρήμα και πουλούν την παρέα τους; Από τη Βενεζουέλα, απ’ τη γειτονική Βενεζουέλα.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην όμορφη παραθαλάσσια περιοχή της Σάντα Μάρτα, λίγο πιο ανατολικά, πιο κοντά στα σύνορα με τη Βενεζουέλα. Κι εκεί οι πλατείες είναι γεμάτες κόσμο. Σε ένα πάρκο ζητιανεύουν οικογένειες ολόκληρες που είναι κι αυτές απ’ τη Βενεζουέλα. Σε ένα άλλο σημείο, κάποιοι πιο δημιουργικοί φτιάχνουν πορτοφόλια, τετράδια και άλλα διάφορα είδη χειροτεχνίας από αμέτρητα χαρτονομίσματα Βενεζουέλας που δεν έχουν πλέον καμία αξία. Πακέτα με χρήματα της γειτονικής χώρας, ενθύμια μια κατεστραμμένης οικονομίας, πωλούνται ως σουβενίρ στους πάγκους της πόλης.

Τόσο στην Καρθαγένη όσο και στη Σάντα Μάρτα, τα τελευταία χρόνια, έχει υπάρξει ένα κύμα άνευ προηγουμένου μετανάστευσης από τη Βενεζουέλα προς την Κολομβία.

Αλλά οι μετανάστες της Βενεζουέλας δεν έχουν πάει μόνο εκεί. Έχουν απλωθεί σε όλη τη Λατινική Αμερική. Μία εικόνα που στοιχειώνει πολλούς ταξιδιώτες τα τελευταία χρόνια στη Λατινική Αμερική είναι οι άνθρωποι που είναι κρεμασμένοι σε φορτηγά και περπατούν για πολλά χιλιόμετρα, μπορεί κανείς να τους δει στους δρόμους του Εκουαδόρ, της Κολομβίας, του Περού ή ακόμα και της Χιλής. Είναι οι εκατοντάδες άνθρωποι με το σκούρο χρώμα και το λαμπερό βλέμμα που ζητιανεύουν σε κάποια πλατεία, που εμπορεύονται πράγματα σε κάποιον δρόμο, που μιλούν τρυφερά σε κάποιο μπαρ.

Και έρχεται η στιγμή που ο μέσος Ευρωπαίος τουρίστας βλέποντας αυτή την κατάσταση, αναφωνεί αγανακτισμένος:

«Μα είδες πώς τους έκανε ο Μαδούρο;»

Τότε έρχεται η απάντηση από έναν άλλο συνταξιδιώτη, που είναι στενοχωρημένος, αλλά όχι αγανακτισμένος:

«Ο Μαδούρο τους έκανε έτσι; Έχεις διαβάσει ποτέ ποιες είναι οι κυρώσεις που έχουν ψηφιστεί κατά της Βενεζουέλας; Τις έχουμε ψηφίσει κι εμείς, ως ΕΕ. Επειδή, λένε στην ΕΕ, παραβιάζεται η δημοκρατία εκεί!

Έχουμε αντιληφθεί τι βάρος και πίεση δέχεται αυτή η χώρα;

Έχουμε καταλάβει ποιο είναι το μέγεθος του οικονομικού στραγγαλισμού της Βενεζουέλας εδώ και 20 χρόνια;

Πώς λοιπόν αυτή η κοινωνία μπορεί να ζήσει όταν ένας ολόκληρος πλανήτης δυσφημίζει την κυβέρνησή της, όταν πάμπολλες και πανίσχυρες χώρες αμφισβητούν τις εκλογές και θέλουν να ρίξουν τον πρόεδρό της;

Πώς να επιβιώσει μια χώρα όταν η περίφημη επιτροπή των Νομπέλ Ειρήνης δίνει το βραβείο σε μία Βενεζολάνα η οποία προτείνει πόλεμο κατά της χώρας της;

Πόσο να αντέξει μια κυβέρνηση όταν το ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών αποκλείει τη θάλασσα μπροστά της και δείχνει με τα κανόνια του προς μία αναγκαστική πολιτική αλλαγή;

Για πόσο μπορεί να κάνει υπομονή ένας λαός υπό καθεστώς εκβιασμού εδώ και δεκαετίες;

Πώς να ορθοποδήσει η οικονομία ενός κράτους μέσα σε αυτές τις συνθήκες αποκλεισμού;»

Η Βενεζουέλα είναι το πιο ζωντανό παράδειγμα του πώς μία χώρα της Λατινικής Αμερικής τιμωρείται συνεχώς, επαναλαμβανόμενα και επίμονα γιατί έκανε τη λάθος πολιτική επιλογή. Τιμωρείται ο ίδιος ο λαός γιατί επέλεξε να μην ζει σ’ αυτό το μόνιμο καθεστώς ακραίων ανισοτήτων που επικρατεί σε όλη την ήπειρο. Είναι εύκολο να πούμε «φταίει ο Μαδούρο», ή «κοίτα πώς τους έκανε», αλλά ίσως είναι λίγο πιο περίπλοκο να καταλάβουμε και να σκεφτούμε τι οδήγησε τη Βενεζουέλα εκεί που την οδήγησε και ποιοι ακριβώς ευθύνονται γι’ αυτό.

Οι Βενεζολάνοι δεν είναι ούτε κακοί ούτε διαφορετικοί, αλλά έχουν υποστεί έναν απίστευτο ρατσισμό και ταπεινώσεις άνευ προηγουμένου λόγω της κοινωνικής και ανθρωπιστικής κρίσης στη χώρα τους. Δεν είναι άνθρωποι με ροπή στο έγκλημα όσοι έρχονται από τη Βενεζουέλα. Δεν είναι καλύτεροι ή χειρότεροι. Δεν είναι κάτι το διαφορετικό. Έχουν κοινή ιστορία με όλους τους λαούς που ζουν γύρω τους και δίπλα τους. Ζούσαν στην ίδια χώρα, μιλούν την ίδια γλώσσα, έχουν την ίδια θρησκεία. Η Βενεζουέλα ήταν μια ενιαία χώρα μαζί με την Κολομβία, το Εκουαδόρ και τον Παναμά ως το 1830.

Το ζήτημα που τίθεται είναι το ποιοι και γιατί καταδίκασαν αυτή τη χώρα σε μία ανεπανόρθωτη κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση, σε μία μη αναστρέψιμη φτώχεια η οποία ναι μεν μπορεί να οδηγήσει σε μία πολιτική αλλαγή, αλλά σίγουρα η πολιτική αυτή αλλαγή δεν θα επαναφέρει ούτε ισορροπία, ούτε ευημερία, ούτε προοπτική για το μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Βενεζουέλας.

Ας δούμε όμως τα παρακάτω, το οποία διαβάζουμε από την ιστοσελίδα του «Λεξικού της Ιστορίας της Βενεζουέλας», στο κεφάλαιο «Δημόσιο Χρέος»:

***Η Βενεζουέλα ως το 1830 ανήκε στη Μεγάλη Κολομβία (Κολομβία/Νέα Γρανάδα, Βενεζουέλα, Εκουαδόρ). Αργότερα, το κράτος αυτό διαλύθηκε μέσα στο πλαίσιο του «διαίρει και βασίλευε».

«…ανατέθηκε στον Φερνάντο Πενιάλβερ να εξασφαλίσει δάνειο έως και 3.000.000 λίρες στερλίνες. Αυτός ο νέος αξιωματούχος βρήκε τον Λόπεζ Μέντεζ φυλακισμένο στο Λονδίνο λόγω της πτώχευσης ενός από τους δανειστές που είχαν βοηθήσει στην άντληση των προηγούμενων 2.000.000 πέσος…

…Ο Πενιάλβερ αντικαταστάθηκε από τον Αντιπρόεδρο της Δημοκρατίας, Φρανθίσκο Αντόνιο Ζέα, ο οποίος …συμφώνησε σε μειονεκτικούς όρους που απέρριψε ο προκάτοχός του. Το χρέος που αρχικά ανέλαβε ο Ζέα, το οποίο ενοποιούσε όλους τους τίτλους που εκδόθηκαν από την Κολομβία, ήταν 731.762 λίρες στερλίνες, συμπεριλαμβανομένων 60.000 που έλαβε για να καλύψει τα έξοδα ενός ταξιδιού που σχεδίαζε να κάνει στην Ισπανία…

Τον Οκτώβριο του 1821, οι εξουσίες που του είχε παραχωρήσει η Δημοκρατία ως δημοσιονομικού αντιπροσώπου ανακλήθηκαν. Ωστόσο, είχε ήδη εξασφαλίσει ένα άλλο δάνειο στο Παρίσι με την αγγλική εταιρεία Herring, Graham & Powles ύψους 2.000.000 λιρών στερλινών…

…το οποίο περιελάμβανε όλα τα προηγούμενα δάνεια… το 1824 με συμφωνία των δανειστών και του Κολομβιανού εκπροσώπου, Manuel José Hurtado, αυτό το νέο δάνειο θα είχε έκπτωση 20% και θα συσσωρεύονταν τόκοι 6% ετησίως.

Επίσης, το 1824, άλλοι Κολομβιανοί επίτροποι, ο Francisco Montoya και ο Manuel Antonio Arrublas, έλαβαν δάνειο 4.750.000 λιρών στερλινών από τη βρετανική εταιρεία B.A. Goldschmidt & Co. με έκπτωση 20%, ετήσιο επιτόκιο 6% και 25ετή διάρκεια αποπληρωμής, με υποθήκη επί των κολομβιανών δημοσίων εσόδων ως εγγύηση για τους δανειστές.

Το 1830 το χρέος είχε φτάσει στις 6.750.000 λίρες – στερλίνες για τα τρία κράτη που θα προέκυπταν…

…Τα ανεξόφλητα υπόλοιπα αυτών των δύο τελευταίων δανείων θα αντιπροσώπευαν το εξωτερικό δημόσιο χρέος της Μεγάλης Κολομβίας, την αποπληρωμή του οποίου θα αναλάμβαναν η Νέα Γρανάδα, η Βενεζουέλα και ο Ισημερινός ως ανεξάρτητες δημοκρατίες μετά το 1830.

Η Νέα Γρανάδα (Κολομβία) ανέλαβε το 50%, η Βενεζουέλα το 28,50% και ο Ισημερινός το 21,50%. Και η Βενεζουέλα κληρονόμησε τα παρακάτω:

Για δάνειο 2.000.000 λιρών που συνομολογήθηκε στις 13 Μαΐου 1822 με την Herring, Graham & Powles του Λονδίνου: 570.000,00 λίρες

Ενίσχυσε την ανεξαρτησία μας

Γίνε συνδρομητής στο TVXSΔες τα πακέτα συνδρομών >

Για δάνειο 4.750.000 λιρών που συνομολογήθηκε στις 15 Μαΐου 1824 με την B.A. Goldschmidt & Co. του Λονδίνου: 1.318.295,15 λίρες…»

Δάνεια, δάνεια, δάνεια… Έτσι δημιουργήθηκαν οι ανεξάρτητες χώρες στις αρχές του 19ου αιώνα, τόσο στη Λατινική Αμερική, όσο και στην Ευρώπη. Πήραν δάνεια από τις ίδιες τράπεζες, τα «αγγλικά δάνεια», όπως τα λέμε στην Ελλάδα. Ανεξαρτησία δεν υπήρξε ποτέ, ούτε αυτόνομη πολιτική επιλογή. Υπήρξε διαχείριση, καλύτερη ή χειρότερη, πιο τίμια ή πιο διεφθαρμένη, αλλά πάντοτε υπό τη σκεπή και τον έλεγχο των δανειστών.

Από τις χρεωκοπημένες αυτοκρατορίες, Ισπανική, Οθωμανική, Ρωσική, προέκυψαν υποθηκευμένα κράτη, στα οποία οι δανειστές είχαν εμπράγματα και κυριαρχικά δικαιώματα («το χωράφι ανήκει στην τράπεζα!»). Στην Λατινική Αμερική έγιναν πάμπολλα πραξικόπημα για να διατηρηθεί αυτό το status quo του «εξ αποστάσεως» ελέγχου της εξουσίας. Εσχάτως, όταν ένα εκλογικό αποτέλεσμα δεν αρέσει, ξεκινούν οι θεωρίες για «νοθεία και παραβίαση των κανόνων της δημοκρατίας» και η περίφημη –πλέον- αναγνώριση κάποιας «εξόριστης αντιπολίτευσης». Η δε εκλεγμένη κυβέρνηση βαφτίζεται «καθεστώς», όπως η κυβέρνηση του Μαδούρο. Αυτή είναι η ωμή αλήθεια.

Υπάρχει λοιπόν η ηθική επιλογή: Να παραμείνει ένας λαός ανεξάρτητος και αξιοπρεπής, αλλά μέσα σε ένα διαρκές φάσμα πίεσης, οικονομικού αποκλεισμού και πιθανού πολέμου ή να επιλέξει το σίγουρο μονοπάτι του υπάκουου και προβλέψιμου δανειολήπτη; Το δίλημμα δεν είναι πλέον πολιτικό, αλλά ηθικό – υπαρξιακό και προφανώς περιλαμβάνει και το ισχυρό κίνητρο της επιβίωσης. Αν έλειπε από την εξίσωση η φενάκη των λαών που φέρει τίτλους όπως «ανεξαρτησία και δικαιώματα, δημοκρατίες, εκλογές κι ελεύθερη βούληση», τότε η συζήτηση θα ήταν πιο τίμια και ξεκάθαρη.