"ΚΑΠΟΤΕ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη (29.7.1919 - 29.3.2005) Από τη συλλογή "Παραλογαίς" (1948) & "Τα Ποιήματα 1945-1971" (εκδ. ΚΕΔΡΟΣ, 1979)

 ..............................................................

          Μίλτος Σαχτούρης (1919 - 2005)

"ΚΑΠΟΤΕ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ"


Κάποτε μέσ’ απ’ το σύννεφο βγαίνει ένα πουλί
περνάει πάνω από τα σπίτια και κατεβαίνει στην
πόλη
άλλοτε χρόνια έμεινε φυλακισμένο μες στο φεγγάρι
γι’ αυτό κι είναι πολύ πικραμένο πολύ λαμπερό
μ’ ένα μεγάλο μονάχα όμορφο γυναίκειο μάτι


Μέσ’ απ’ το σύννεφο κατεβαίνει μες στη βροχή
περνάει σα φάντασμα πάνω απ’ τα σπίτια
στους δρόμους το κράζουν πουλί πουλί της βροχής
δε στέκεται πουθενά γιατί αν σταθεί
χιλιάδες σκορπισμένα δάχτυλα το δείχνουν
γιατί είν’ ένα πουλί σκληρό που βάφτηκε μ’ αίμα
π’ αγριεμένο στην πόλη κατεβαίνει με τη βροχή
κι ένα πανέμορφο έχει γυναίκειο μάτι


Γι’ αυτό και οι γυναίκες ταράζονται μόλις το δουν
άλλες όμως το κρύβουν μες στους καθρέφτες τους
άλλες το κρύβουν σε βαθιά συρτάρια
κι άλλες βαθιά μες στο σώμα τους
έτσι δε φαίνεται
δεν το βλέπουν οι άντρες που τις χαϊδεύουν το
βράδυ
ούτε το πρωί σα ντύνονται μπροστά στον καθρέφτη
δεν το βλέπουν
γιατί είναι ένα πουλί πολύ πικρό πολύ λαμπερό
πολύ φοβισμένο

Μίλτος Σαχτούρης (29.7.1919 - 29.3.2005)

Από τη συλλογή "Παραλογαίς" (1948) & "Τα Ποιήματα 1945-1971" (εκδ. ΚΕΔΡΟΣ, 1979)

"Ο κατεβασμένος αυχένας της κοινωνίας" έγραψε ο Ηλίας Καραβόλιας ("Εφημερίδα των Συντακτών" / "ΤΡΙΤΗ ΜΑΤΙΑ", 22.07.25)

 ...............................................................

Ο κατεβασμένος αυχένας της κοινωνίας

έγραψε ο Ηλίας Καραβόλιας ("Εφημερίδα των Συντακτών" / "ΤΡΙΤΗ ΜΑΤΙΑ", 22.07.25) 

«Είναι πολύ λεπτή η γραμμή ανάμεσα στο να λέγεσαι άνθρωπος και να είσαι. Και τώρα η χώρα πατά πάνω της» (Ιωάννα Δρόσου, «Εποχή», 12/7)

Χάνουμε καθημερινά βαθμούς ανθρωπιάς και ελευθερίας ταυτόχρονα, παθητικοί μπροστά σε ένα θέαμα υπερεγκληματικότητας πολιτών και διαφθοράς πολιτικών.

Η κοινωνία πάσχει βαριά αφού κανονικοποιεί αδικήματα μπροστά στη δήθεν μη αναστρέψιμη πραγματικότητα. Βάζουμε το κινητό στα POS και καταναλώνουμε αγαθά όπως μας καταναλώνει η τοξικότητα της καθημερινότητας. Εξισώσαμε το έγκλημα με την ακρίβεια και το λεχθέν ψέμα με τη δήθεν λογοδοσία.

Ο ανώτατος «θεσμός» της αυτογνωσίας υποχωρεί μπροστά στη βιοπολιτική της καθυπόταξης: «δεν γνωρίζαμε, δεν είναι πρωτοφανές, είναι ευκαιρία να αλλάξουμε».

Πόσες φορές αυτή η χώρα θα μένει ίδια επειδή αλλάζει; Πόσες φορές θα βλέπουμε να χάνονται ζωές, περιουσίες, να υπεξαιρούνται δημόσιο χρήμα και δημόσιος χρόνος επειδή κλίκες πολιτικών συμφερόντων μεταλλάσσονται ταχύτατα σε ομάδες οικονομικής παραβατικότητας;

Αυτή η καθεστωτική εξουσία ξεσήκωσε τεχνοκράτες και κονομημένους, ευκατάστατους και κρατικοδίαιτους, κληρονόμους και βολεμένους, χωρίς όμως να ιδρώσει το αυτί της εργατιάς. Και δεν ιδρώνει επειδή ο εργάτης με το laptop και τη γραβάτα δεν ξέρει ότι είναι εργάτης. Και επειδή πληρώνει τα πάντα με το κινητό δεν νιώθει να του μειώνονται τα λεφτά (ως πραγματική αξία) αλλά ότι γλιτώνει χρόνο.

Η χώρα -και η Ευρώπη ολόκληρη φυσικά- φοβάται το μεταναστευτικό περισσότερο από την εσωτερική μετανάστευση του θυμικού και του ασυνειδήτου της.

Ξεχάσαμε ότι ο «αυχένας» της νεολαίας της είναι ήδη σκυμμένος πάνω από τα smartphones και παράγονται απαντήσεις με ChatGPT και AI κειμενογράφους - σχεδόν για όλα. Παντού στη Δύση -όχι μόνο εδώ- συνηθίζουμε (επειδή εθιζόμαστε να συναινούμε) στις νέες δομές, στις νέες νόρμες: e-banking, e-governance, e-commerce, e-life.

Βελτιώνεται ο μόχθος μας επειδή πληκτρολογούμε αντί να φυλλομετρούμε; Αλλάζει άραγε ο εσωτερικός μας κόσμος επειδή στέλνουμε καρδούλες και like σε ψηφιακούς φίλους (προτείνοντάς τους και το πού πήγαμε να φάμε ή το καινούργιο SUV);

Αυτά ξέρουν καλά οι άνθρωποι του επικοινωνιακού backstage της εξουσίας. Αυτά βλέπουν ότι αφορούν τη σοσιαλμιντιακή κοινωνία και τους νέους, που ξέχασαν ότι είναι «ανθρώπινη» κοινωνία - οπότε και στα τραπέζια των καφενείων επικοινωνεί ο ένας δίπλα στον άλλο μέσω του κινητού.

Η (αντιαμερικανική) Ελλάδα των 80s έγινε μικρή Αμερική του σήμερα, ένα data center που βάζει στο cloud την πολιτισμική της περιουσία και την κουλτούρα της κριτικής σκέψης, επειδή η προτεσταντική Ευρώπη δεν κατάφερε τελικά να μη γίνει «αμερικανική εκδοχή» μιας καπιταλιστικής αναπόφευκτης πραγματικότητας.

Ψωνίζουμε ευημερία και μας αγοράζουν μόχθο. Πληρώνουμε με χρόνο και μας δίνουν ρέστα χαμένες ανθρωποώρες. Ας το έχουμε κατά νου…

"Διαρκής μετάβαση" έγραψε ο Μανώλης Πιμπλής ("Εφημερίδα των Συντακτών" / "ΤΡΙΤΗ ΜΑΤΙΑ" 21.07.25)

 ...............................................................

                     Διαρκής μετάβαση

έγραψε ο Μανώλης Πιμπλής ("Εφημερίδα των Συντακτών" / "ΤΡΙΤΗ ΜΑΤΙΑ" 21.07.25) 

Αν υπάρχει μια εποχή-ορισμός της εποχής της ανησυχίας, αυτή είναι σίγουρα η σημερινή. Και αν υπάρχει και ένας τόπος στον οποίο η ανησυχία αυτή κορυφώνεται, αυτός είναι ό,τι αποκαλούμε Δύση.

Ενδεχομένως σε άλλους τόπους τα πράγματα να είναι αλλιώς: στην Κίνα να υπάρχει αισιοδοξία, στην Αφρική μια κινητοποίηση και μια κινητικότητα, στον αραβικό κόσμο ένας κοινωνικός βρασμός που δεν έχει ακόμα εκδηλωθεί, κάτω από μια επιφάνεια καταπιεστικής στασιμότητας.

Στα δικά μας τα μέρη και στις δικές μας τις προσλαμβάνουσες ωστόσο, η ανησυχία μαζί και η αβεβαιότητα είναι σίγουρα οι κυρίαρχες συνθήκες, οι βασικές ορίζουσες της απρόβλεπτης, πια, καθημερινότητας. Η λεγόμενη «Δύση», έχοντας χάσει την αποικιοκρατικού τύπου παντοκρατορία της, επιτίθεται στις ίδιες της τις κατακτήσεις - το κοινωνικό κράτος - για να επιβιώσει, υποτίθεται, στον «ανταγωνισμό» ή ίσως για να σώσει τουλάχιστον τους κεφαλαιούχους της, συνταγή που δεν θα την πάει μακριά. Από πάνω της επικρέμαται μια βόμβα χρέους που προκαλεί διαρκή ανησυχία, στην Ευρώπη δε υιοθετεί ταυτόχρονα πολιτική εξοπλισμών, ενώ προσπαθεί με νύχια και με δόντια να κρατήσει τη συνοχή της που φαίνεται ολοένα και πιο αδύναμη. Στις ΗΠΑ καταφεύγει σε λύσεις τύπου Τραμπ -  αυτό μοιάζει με πράξη απόγνωσης.

Η μικρή Ελλάδα πάλι, που επαναστάτησε δικαίως κατά των μνημονίων, κατά του τεράστιου σοκ του βίαιου ψαλιδίσματος μισθών και συντάξεων, φαίνεται να έχει αποδεχθεί μοιρολατρικά ένα μνημόνιο στο διηνεκές, μέχρι να αποπληρωθούν τα χρέη της «διάσωσης». Γύρω μας άνθρωποι αγωνίζονται για τον επιούσιο και δεν τα καταφέρνουν παρά τις φιλότιμες προσπάθειές τους, ενώ ταυτόχρονα η χώρα γίνεται αυτό που οι πατεράδες μας είχαν προβλέψει: η Φλόριντα της Ευρώπης με μισθούς Βαλκανίων.

Και όλα αυτά σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται και πάλι μεταβατική. Σε δέκα χρόνια η ζωή δεν θα μοιάζει καθόλου με τη σημερινή, προειδοποιούν οι ειδικοί της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και είκοσι χρόνια πριν, που μόλις δημιουργούνταν τα κοινωνικά δίκτυα, πάλι δεν έμοιαζε με τη σημερινή, και άλλα δέκα χρόνια πιο πίσω η ζωή πάλι δεν έμοιαζε με του 2004 (που φτιάχτηκε το facebook), γιατί μόλις τότε (το 1993 για την Ελλάδα) άρχιζαν τα πρώτα δειλά βήματα της κινητής τηλεφωνίας, και άλλα πέντε μόλις χρόνια πριν πάλι η ζωή δεν ήταν ίδια, αφού το 1989 ξεκινούσε η ιδιωτική τηλεόραση.

Το παράξενο είναι ότι όλες αυτές οι μεγάλες τεχνολογικές αλλαγές, που σήμαναν και τεράστιες αλλαγές στην καθημερινότητα και στην ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν ανέδειξαν εν τέλει ως κυρίαρχο το συναίσθημα της αισιοδοξίας, αλλά επέτειναν το συναίσθημα της ανησυχίας. Ανησυχίες για τον έλεγχο, ανησυχίες για τις ριζικές ανατροπές του κοινωνικού βίου, ανησυχίες επίσης οικονομικές αλλά και ταξικού τύπου, καθώς δημιουργήθηκαν νέες ανισότητες με βάση τον τεχνολογικό γραμματισμό, την ίδια ώρα που για τις πλατιές μάζες δεν άλλαζε, και μάλλον χειροτέρευε, το βιοτικό επίπεδο.

Ζούμε δηλαδή σε μια διαρκή μετάβαση συνδυασμένη με διαρκή στασιμότητα. Κάπου εκεί βρίσκεται η πηγή της διαρκούς ανησυχίας.

"ΠΑΛΙ ΚΑΙ ΠΑΛΙ" ποίημα του Κώστα Στεργιόπουλου (1926 - 2016) (περ. "Λωτός", τ. 2-3. 1971 & "Χαρτοκόπτης" του ποιητή και φίλου στο fb Γιώργου Χ.Θεοχάρη, facebook 25.7.2025) )

 ...............................................................

   Κώστας Στεργιόπουλος (1926 - 2016)

ΠΑΛΙ ΚΑΙ ΠΑΛΙ




Προσπάθειες για μια αλλαγή,
που πάντοτε διαψεύδονταν,
απόπειρες για μιαν ανάσα,
πέρα απ' τ' αδιαπέραστα,
τα κλειστά σχήματα.

Έξαλλος ορμούσα,
κρατώντας το σπαθί ψηλά,
ενώ ήξερα προκαταβολικά τη γεύση
των διαψεύσεων,
πάλι και πάλι,
αφού χιλιάδες φορές είχα διαψευστεί.


Ανυποχώρητος, αμετανόητος
και τώρα ακόμα.

Γιατί μου ανήκει αυτή η χαρά,
την έχω πληρωμένη,
γιατί θα την κερδίσω,
ορμώντας πάλι και πάλι,
καλπάζοντας
με το σπαθί ψηλά.

Κώστας Στεργιόπουλος 

(περ. "Λωτός", τ. 2-3. 1971)

"Για την Άνοιξη" ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη (1919 - 2005) από τη συλλογή "Τα Στίγματα" (1962) & "Τα Ποιήματα 1945-1971, εκδ. "ΚΕΔΡΟΣ", 1979)

 ...............................................................

          Μίλτος Σαχτούρης (1919 -2005)

Για την Άνοιξη

Ο ήλιος είναι πράσινος

τα δέντρα καίνε

περιμένουνε τα χελιδόνια

οι σιδερένιες μας χελιδονοφωλιές

δε μας γελάνε πια με τα λουλούδια

μας στοίχισαν τα χέρια και τα πόδια μας

τώρα τα χέρια και τα πόδια μας

κρέμονται στα δέντρα 

"VII Στη μνήμη του Αλέξη" Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005) Από τη συλλογή "Εποχές 2" (εκδ. "Πλειάς", 1975)

 ...............................................................

VII

Στη μνήμη του Αλέξη

Αυτό που ονομάσαμε φθινόπωρο ήτανε μια θεμιτή                                 καθορισμένη αναγκαιότητα

(Η αφή μας μοιράζεται ανάμεσα σε σκυθρωπές 

      κουρτίνες κι αισθήματα εφηβικά

Τα μάτια μας που ματώθηκαν από πυρπολούμενους                            θαλασσινούς ήλιους)

Κανείς ναυαγός δεν πεθαίνει χωρίς μια φωτογραφία                            νοσταλγική

Κανένα πλοίο δε σαλπάρει χωρίς καπνό και χωρίς δάκρυα.

Δε ζητήσαμε πίσω απ’ αυτή την πολιτεία καμιά 

       σίγουρη εναλλαγή

Δεν ασφαλίσαμε τη βεβαιότητα της πληρωμένης                                  εγκαρτέρησης

Το βράδυ ανάβουν οι βιτρίνες των νεωτερισμών, στριφογυρίζουν τα γραμμόφωνα

Μέρες γιορτής οι σημαίες υψώνονται, τα σχολεία 

        μ’ ομοιόμορφες μπλούζες

Κάθε κενότητα αναπαύεται ανώδυνα πάνω σε καταχτημένες           αποσκευές

Πηγαίνει στα ζαχαροπλαστεία, συνωθείται, ηδονίζεται

Περιφρονεί, αυτάρκης, κάθε είδους εγκατάλειψη.

Εμείς δε ζητήσαμε την ανεκπλήρωτη έξοδο, 

        στενέψαμε την καρδιά μας

Έντιμοι στα βραδινά σφυρίγματα των κρατικών                                    Σιδηροδρόμων

Που συγκλίνουν με τις πρώτες βροχές ομαλά, με 

       θερινών ειδυλλίων ναυάγια

Αυτοί που πιστεύουν πως ο χρόνος με τα χαρτιά 

       περνάει πιο ευχάριστα

Αν δε βρέξει θα πάμε στο πάρκο, αν βρέξει στης 

       κυρίας Αγγέλας

Εκεί που στη σοφίτα κατοικεί ο αρχαίος 

       μαέστρος με τη γυναίκα του

Κι η κόρη αρραβωνιάζεται 29 χρονώ, απέκρουσε 

       πολλές προτάσεις

Αγαπούσε τη διαστολή, τα θερινά ξενοδοχεία, τα 

        κλειστά οικογενειακά κέντρα

Λατρεύει ένα βρέφος, θα τ’ ονομάσει Αγνή, 

         αν κι ο γιατρός το έχει —ή σχεδόν— απαγορεύσει.

Αφήσαμε, νέα παιδιά, στο καφενείο η «Ωραία Σελήνη» 

         τα κατακάθια του καφέ

(Η Μοίρα μας ανοίγεται θαυμασία: εδώ δρόμος, 

         εκεί δρόμος, αποκεί επίσης δρόμος)

Το βράδυ θα παίξεις τρεις παρτίδες τάβλι για τρία 

         γλυκά ή υποβρύχια

Το βράδυ έχει πάντα δροσιά. Γυναίκες περιφράσσουν 

         τη δίοδο των στενωπών

Σηκώνονται, πηγαίνουν μέσα, ανανεώνονται 

          και συνεχίζουν

Οι άνδρες επιστρέφουν αργά, έχουν δειπνήσει ή ισχυρίζονται

Ο ρόγχος των δωματίων είναι κενός, ο χρόνος 

            επισκέπτεται αναλλοίωτος.

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005) Από τη συλλογή "Εποχές 2" (εκδ. "Πλειάς", 1975)

"Λεπτομέρειες για σπίτια που παλιώνουν" ποίημα του Oρέστη Αλεξάκη (1931-2015) - Από τη συλλογή "Ο ληξίαρχος" (1989) Πηγή: συγκεντρωτική έκδοση "Υπήρξε" (1999) του Ορέστη Αλεξάκη (https://thepoetsiloved.wordpress.com/Βίκυ Παπαπροδρόμου. 08/08/2010)

 ...............................................................

           Ορέστης Αλεξάκης (1931 - 2015)

Λεπτομέρειες για σπίτια που παλιώνουν

Κανείς δεν ξέρει πού
κοιτούν
τα σπίτια

μέσ’ από τ’ ανοιχτά παράθυρά τους
σαν προβολέα το βλέμμα περιφέρουν
φωτίζοντας ένα δικό τους κόσμο


Τα βράδια
κλείνουν πια τα βλέφαρά τους
βυθίζονται βαθιά στην ύπαρξή τους
νιώθουν κι αυτά το σώμα τους
ακούνε
τις πέτρινές τους φλέβες να φουσκώνουν

μέσα στα κύτταρά τους ξαναζούν
ψίθυροι των νερών
φωνές του ανέμου

Τα σπίτια μοιάζουν κάπως με τους τάφους
όπου νεκροί και ζώντες συνυπάρχουν
ο χρόνος τους ακινητεί
το παρελθόν τους και το μέλλον τους
χωρούν
μες στο πλατύ κι ασάλευτο παρόν τους

Όμως
πεθαίνουν κάποτε κι εκείνα
σωρεύεται στα στήθη τους σκοτάδι
σπάζουν τα κόκαλά τους απ’ το βάρος

και ξαφνικά
μια νύχτα
καταρρέουν
μ’ ένα βαθύ λυγμό που συγκλονίζει


Oρέστης Αλεξάκης

Από τη συλλογή "Ο ληξίαρχος" (1989) 

Πηγή: συγκεντρωτική έκδοση "Υπήρξε" (1999) 

του Ορέστη Αλεξάκη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα 

και ως σήμερα (ανθολογία) / Ορέστης Αλεξάκης

Επετειακό αφιέρωμα στη Μάγια Λυμπεροπούλου (1940 - 22.7.2021) (Από το προφίλ στο fb "Πρόσωπα" & Και μία προσωπική σημείωση, facebook, 22.7.2025)

 ...............................................................

Μάγια Λυμπεροπούλου (1940 - 2021)*

Γεννήθηκα στα Πατήσια.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια
μένω στα Εξάρχεια.

Σχολείο πήγα στο Πιρς
όταν ήταν στο Ελληνικό.

Το θέατρο και η τέχνη
ήταν στην ημερησία διάταξη.

Το κυριότερο ήταν ότι η γνώση
δεν ήταν συνώνυμο της ανίας.
Ήταν περιπέτεια.

Γι' αυτό σήμερα λογιάζω πως είναι
πολύ σοβαρή ευθύνη το να διδάξεις.

Μπήκα στη Νομική.
Παράλληλα μπήκα και στον Κουν.
Πήγα κρυφά από τους γονείς μου.

Ήταν τέτοια η εποχή,
που ήταν τερατώδες να δηλώσεις
στο σπίτι σου, ότι θα γίνεις ηθοποιός.

Όταν αργότερα έλεγαν συγχαρητήρια
στη μητέρα μου, για τις παραστάσεις μου,
εκείνη απαντούσε :

''Εμείς δεν το θέλαμε καθόλου.
Ο κύριος Κουν επέμενε...''

Ο Κάρολος Κουν
ήταν μοναδικός. Ένας άνθρωπος
συνεσταλμένος εκτός πρόβας,

αλλά και ταυτόχρονα γοητευτικός.
Άλλαξε τα πάντα στο ελληνικό θέατρο.

Το να γίνεσαι από μαθήτρια
πρωταγωνίστρια μέσα σε μια μέρα,

ήταν ένα χαρακτηριστικό
του Θεάτρου Τέχνης.

Ο Κουν έπαιρνε νέους ηθοποιούς
και τους έδινε πρώτους ρόλους
κατευθείαν

Αυτό δε σήμαινε
πως νομιμοποιούνταν
ως πρωταγωνιστές.

Δουλεύαμε στο Υπόγειο Χειμώνα -
Καλοκαίρι για να επιβιώσει,

με τόλμη, βέβαια, εκ μέρους του Κουν,
που ανέβαζε έξι έργα τη σεζόν.

Να πηγαίνει ένα έργο φουλαριστό
και να ξέρουμε ότι το επόμενο,
που ήταν Ιονέσκο, θα πήγαινε χαμένο.

Έτσι ένας νέος ηθοποιός, στη δεκαετία
είχε ήδη παίξει σε σαράντα ρόλους,
σε δώδεκα παραστάσεις την εβδομάδα.

Καμία σχολή δε μπορεί να το κάνει αυτό.
Το θέατρο μαθαίνεται επί σκηνής.

Όταν πήγα στη Γαλλία το 1971
πίστεψα ότι δε θα ξανακάνω ''θέατρο''.

Έγινα επαγγελματίας θεατής,
σπούδασα κινηματογράφο

και δούλεψα
στην Ολυμπιακή Αεροπορία,
στις κρατήσεις θέσεων.

Έφυγα από τον Κουν τριάντα ετών,
που είναι και η καλύτερη εποχή
για μια γυναίκα ηθοποιό.

Αισθάνθηκα ότι αναπαρήγαγα
τη σκηνική εικόνα του εαυτού μου.

Όσο και να αγαπούσα το θέατρο,
δε μου έλειψε καθόλου.

Οφείλω πολλά στη Γαλλία
γιατί αυτή η εξαετία μετέτρεψε

την εμπειρία του Θεάτρου Τέχνης
από βιωματική σε συνείδηση.

Ποτέ δεν ένιωσα ανταγωνιστική.
Επιδίωξα στις δουλειές μου
το θέατρο συνόλου.

Και σύνολο σε μια παράσταση
δε σημαίνει να λένε όλοι
τον ίδιο αριθμό συλλαβών.

Είμαι 52 χρόνια στο κουρμπέτι.
Ώρες - ώρες μου φαίνεται τερατώδες,
άλλες μου φαίνεται σαν χθες.

Δεν περιμένω πια πολλά πράγματα
από μένα. Καλά γεράματα...

Μάγια Λυμπεροπούλου

Σαν σήμερα,
το 2021, έφυγε από τη ζωή.
.......................................................................

Πηγή: lifo. gr
Απόσπασμα από συνέντευξη

στον Σταύρο Διοσκουρίδη. (2011)
Φωτογραφία: ert. gr

*Σημείωση δική μου προσωπική: 

Μάγια Λυμπεροπούλου (1940 - 2021) Συναντηθήκαμε στα 1981. Εγώ μαθητής της στη σχολή Βεάκη. Στα 1983-4 συνάδελφοι στη σκηνή στο "Αεικίνητο" στους "Αλλοπαρμένους" των Μίντλετον & Ρόουλι. Από το 1985 έως το 1987 ξανά μαθητής στα στούντιο που δίδασκε η ίδια. Στα 1989 ηθοποιός στην παράσταση "Αγάπης Αγώνας Άγονος" του Σαίξπηρ που σκηνοθέτησε στο ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας. Το 2001-2002 ξανά συνάδελφοι στον «Βυσσινόκηπο» του Τσέχοφ στο ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας. Πάντα δασκάλα μου…

"Τώρα είναι απλός θεατής…" ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925 - 2005) Από τη συλλογή "Η Συνέχεια 3" & "Τα Ποιήματα 1941-1971" (εκδ. Πλειάς, 1975)

 ...............................................................

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)

"Τώρα είναι απλός θεατής…"

Τώρα είναι απλός θεατής
Ασήμαντος ανθρωπάκος μέσα στο πλήθος
Τώρα πια δε χειροκροτεί δε χειροκροτείται
Ξένος περιφέρεται στων οδών το κάλεσμα.

Έρχονται από μακριά οι νέοι σαλπιγκτές
Των επιλέκτων κλάσεων του μέλλοντος
Οι κραυγές τους γκρεμίζουν τα σαθρά τείχη
Τήκουν τη λάσπη σε φωτεινούς ρύακες.
Έρχονται οι αγνοί, οι ανυπόκριτοι,
Οι βιαστές, οι αμέτοχοι, οι παρθένοι,
Οι πονηροί συνδαιτυμόνες, οι αθώοι
Οι ληξίαρχοι των ημερών μας.
Έρχεται το μεγάλο παρανάλωμα
Μέσα στους πίδακες των πρόσχαρων νερών.
Έρχονται οι τελευταίες προγραφές.

Μα τώρα αυτός είναι απλός θεατής
Ανώνυμος ανθρωπάκος μέσα στο πλήθος
Με τα χέρια στο στήθος σαν έτοιμος νεκρός
Τώρα πια δε χειροκροτεί δε χειροκροτείται.

(Να ξέρεις πάντα το πότε και το πώς).

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)

Από τη συλλογή "Η Συνέχεια 3" & "Τα Ποιήματα 1941-1971" (εκδ. Πλειάς, 1975)

"Από χθες ντρεπόμαστε περισσότερο να λέμε ότι είμαστε Έλληνες κι Ελληνίδες" γράφει η Φωτεινή Λαμμπρίδη (tvxs.gr, 21.7.2025)

 ...............................................................

Φωτεινή Λαμπρίδη / Από χθες ντρεπόμαστε περισσότερο να λέμε ότι είμαστε Έλληνες κι Ελληνίδες

γράφει η Φωτεινή Λαμμπρίδη (tvxs.gr, 21.7.2025) 

Από χθες είναι σε ισχύ ο νόμος της κυβέρνησης Μητσοτάκη που καταργεί το δικαίωμα στην υποβολή αίτησης ασύλου για όσους φτάνουν από τη Λιβύη. Αυτό σημαίνει, ότι από εδώ και στο εξής, οι πρόσφυγες αυτοί δεν θα πηγαίνουν σε κέντρα υποδοχής αιτούντων ασύλου, αλλά σε κέντρα κράτησης όπου θα μένουν μέχρι να απελαθούν.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη όχι απλά δεν ντρέπεται που καταπατά κατάφορα διεθνείς συνθήκες όπως αυτή της Γενεύης, αλλά διαφημίζει την απόφαση της μοιράζοντας στα πρόθυμα ΜΜΕ της λίστας Πέτσα φωτογραφίες που αποδεικνύουν την αναλγησία και τις απάνθρωπες πολιτικές.

Οι φωτογραφίες απεικονίζουν κατατρεγμένους ανθρώπους να κάθονται στο πυρωμένο τσιμέντο, με τους ανθρωποφύλακες πάνω από τα κεφάλια τους, έτοιμοι να στριμωχτούν στα σύγχρονα κάτεργα. Και όποιος παρακολουθεί στοιχειωδώς την επικαιρότητα γνωρίζει πως έχουν και με το παραπάνω δικαίωμα να αιτηθούν άσυλο όπως όλοι. Πολλώ δε μάλλον όταν δραπετεύουν από σκλαβοπάζαρα στα οποία παίζουν το κεφάλι τους κορώνα γράμματα όπως μπορείτε να διαβάσετε στη συνέντευξη του tvxs.

Η ειρωνεία είναι, πως αυτές τις μέρες βγήκε η νέα έκθεση του Μηχανισμού Καταγραφής Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών που δημιουργήθηκε από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) μετά από εντολή Μητσοτάκη έπειτα από τη διεθνή κατακραυγή για τις παράνομες επαναπροωθήσεις.

Η έκθεση έδειξε πως τα βασανιστήρια και οι παράνομες επαναπροωθήσεις συνεχίστηκαν και το 2024 μάλιστα μιλά για εξελιγμένα pushbacks με «γεννίτσαρους» μετανάστες οι οποίοι είτε συναινούν είτε αναγκάζονται να συνεργαστούν με τις αρχές για να απαγάγουν, να βασανίσουν και να επαναπροωθήσουν πρόσφυγες.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θα μείνει στην ιστορία ως ο πρωθυπουργός, ο οποίος κάνει κουρελόχαρτο κάθε διεθνή σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και επιλέγει με κάθε ευκαιρία συνειδητά μεθόδους εκφασισμού της κοινωνίας προκειμένου να διασωθεί πολιτικά από τη σωρεία σκανδάλων. Από τα εθνικιστικά συλλαλητήρια έως τη χθεσινή ντροπιαστική μέρα, αν η ντροπή έχει πρόσωπο, είναι αυτό του Έλληνα πρωθυπουργού.

Θα μείνει στην ιστορία ως ο πρωθυπουργός τον οποίο εξευτελίζει σε ζωντανή μετάδοση το CNN για την υπόθεση του προσφυγικού και τον αναγκάζει σε κυνική ομολογία και στον επόμενο τόνο συνεχίζει τις ίδιες εγκληματικές πολιτικές γιατί δεν έχει να προσφέρει τίποτα άλλο στον φτωχοποιημένο Έλληνα, από μια δήθεν «φυλετική ανωτερότητα» απέναντι στους κατατρεγμένους.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μείνει στην ιστορία ως συνδαιτυμόνας του Πλεύρη και του Βορίδη, δύο πολιτικών που προέρχονται από τον ακροδεξιό – φασιστικό χώρο και δεν αναβαπτίστηκαν ως κεντροδεξιοί όπως προσπάθησαν να μας πείσουν. Περίμεναν απλά τη στιγμή να νομιμοποιήσουν φασιστικές πρακτικές όπως η διαπόμπευση των προσφύγων και οι ναζιστικής χροιάς δηλώσεις του Πλεύρη.

Από χθες, ντρεπόμαστε περισσότερο να λέμε ότι είμαστε Ελληνίδες και Έλληνες. Και ποιος θα πει σε εκείνους που καταναλώνουν τα εθνικιστικά αφηγήματα, πως από τη τσέπη τους θα πληρώσουν τα πρόστιμα που θα εισπράξει η χώρα από τις τόσες παραβιάσεις, για να μπορεί η κυβέρνηση να τους χειραγωγεί κερδίζοντας πολιτικό οξυγόνο. Ποιος θα τους πει πως αν επικρατήσει ο μισανθρωπισμός που καλλιεργείται θεσμικά όλο και περισσότερο είμαστε ήδη νεκροί, όταν η φωνή του τέρατος βγαίνει όλο και πιο ενισχυμένη από τους καλοπληρωμένους ντελάληδες;

Για την Κύπρο - Διονύσης Σαββόπουλος (youtube, 25.1.2018)

 ..............................................................

Για την Κύπρο - Διονύσης Σαββόπουλος

- (Official Audio Release), (youtube, 25.1.2018)

"ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΕΛΙΚΩΝΑΣ" ποίημα του Σέιμους Χίνι (1939 -2013) (μετάφραση από τον συγγραφέα και φίλο στο fb Κώστα Κουτσουρέλη) (facebook, 20.7.2025)

 ...............................................................

              Σέιμους Χίνι (1939 - 2013)

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΕΛΙΚΩΝΑΣ


για τον Μάικλ Λόνγκλεϋ




Παιδί, μου ήταν αδύνατο να κρατηθώ μακριά από τα πηγάδια,
απ' τα μαγκάνια, απ' τους κουβάδες, τα παλιά στροφεία.
Με τράβαγε το μαύρο βάθος τους, ο δέσμιος ουρανός,
η οσμή απ' τα μούσκλα, τις λειχήνες, τα μουσκεμένα βρύα.

Κάποιο, σ' ένα τουβλάδικο, είχε στειλιάρι σαπισμένο.
Πόσο το χάρηκα όταν σκίστηκε με πάταγο στη μέση
και πήρε να γκρεμίζεται ο κουβάς μ' όλο του το σκοινί.
Ανταύγεια καν δεν έβλεπες, τόσο βαθιά είχε πέσει.

Ένα άλλο που έχασκε ρηχό μες σ' ένα ξεροχάντακο
γεννοβολούσε λες κι έκρυβε ένα ενυδρείο σωστό από κάτω.
Όταν ξετρύπωνες τις ρίζες τις μακριές απ' τα σαπρόφυλλα
έβλεπες άσπρες κεφαλές πάνω απ' τον πάτο.

Άλλα κάναν αντίλαλο, σου αντιγυρίζαν τη φωνή σου
με νέα μέσα τους άπεφθη μουσική. Και σ' ένα τρίτο αλλού
μ' έπιανε πάντα τρόμος. Εκεί αρουραίος μια φορά
μέσ' απ' τις φτέρες και τα κορακόχορτα μου ράπισε τον νου.


Τώρα έχω πάψει πια να ψαχουλεύω ρίζες, ν' αναδεύω λάσπες,
την άνοιξη όπως Νάρκισσος γουρλωμένος να κοιτώ.
Η ηλικία, η θέση μου τέτοια δεν επιτρέπουν. Ρίμες ταιριάζω
το πρόσωπό μου για να δω, τον ζόφο για να κάνω ν' αποκτήσει ηχώ.

ΣΕΙΜΟΥΣ ΧΙΝΥ

μετάφραση: Κώστας Κουτσουρέλης

"Οδυσσέας" ποίημα της Λένας Παππά (Αθήνα, 1932 - Αθήνα, 18 Ιουλίου 2025) (Ποιήματα, Γ΄ τόμος, Αθήνα: Αρμός 2009)

 ...............................................................

Λένα Παππά (Αθήνα, 1932 - Αθήνα, 18 Ιουλίου 2025)

Οδυσσέας


Χόρτασα ιλίγγους και φυγή
με κούρασαν πολύ
οι γοητείες και τα αινίγματα του κόσμου
(όσο απίστευτο κι αν φαίνεται
κουράζουνε οι γοητείες).
Τώρα γυρίζω πίσω
δεν έχω άλλη Κίρκη ν’ αγαπήσω
άλλη Ναυσικά να ναυαγήσω
να κινδυνέψω άλλες Συμπληγάδες.

Πόσο, πόσο είναι δύσκολος ο Γυρισμός
αυτή η παραδοχή του «Ώς εδώ»
— πιο δύσκολος απ’ όλα τα ταξίδια.
Αλλά επιτέλους τέλειωσα με μένα
γλίτωσα από το ωραίο κεντρί
που μου ’μπηξαν στο στήθος οι Θεοί
και μ’ έκαναν
σε αισθήματα και χρόνια να περιπλανιέμαι
και να κινδυνεύω
τόσο φριχτά, τόσο μεθυστικά να κινδυνεύω.
Τώρα γυρίζω πίσω και κατακαθίζω
καθώς η μούργα στο μπουκάλι
γυρίζω πίσω και πετρώνω
καθώς η λάβα του ηφαιστείου.


Εξάντλησα όλα τα ταξίδια
και τις επιθυμίες μου όλες
τις θάλασσες εξάντλησα ο πολύπαθος.
Ίσως δεν είμαι πια ο Οδυσσέας
— σίγουρα αυτός ο Οδυσσέας που ξεκίνησα δεν είμαι
έφυγα άλλος κι άλλος πια επιστρέφω.
Μα δε με νοιάζει· ο απαυδημός γλυκά γλυκά
όλους τους ξέφρενους, τους ξέφραγους
στο τέλος τούς κερδίζει
κι είναι τόσο σοφό αυτό — αναλογιστείτε
πόσο ακόμα θ’ άντεχε η Πηνελόπη
αν αργούσα κι άλλο
αν ώς το τέλος της ζωής μου θαλασσοδερνόμουν.
Κι ο πιο μεγάλος άνεμος κοπάζει κάποτε
όσο κι αν έπνιξε καράβια κι αν ξερίζωσε άνθη
έναν τεράστιο κουρνιαχτό κι αν σήκωσε
τυφλώνοντας τον ήλιο.

Γυρίζω πίσω, μέσα μου γυρίζω
κι αυτό νομίζω
είναι το πιο μεγάλο τόλμημά μου απ’ όλα.


Πηγή: Λένα Παππά, Ποιήματα, Γ΄ τόμος, Αθήνα: Αρμός 2009.*

*Σημείωση: Από τον φίλο στο fb Κωνσταντίνο Κωστέα (facebook, 19.7.2025)

"ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ" ποίημα του ποιητή και φίλου στο fb Πασχάλη Π. Κατσίκα (facebook, 19.7.2025)

 .............................................................

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ


Αδύνατο είναι το παιδί, με ρούχα μεγαλύτερα δυο νούμερα;

Κάποιος τα χάρισε, δεν είναι από τη δίαιτα
Αν είναι τυχερό δεν θα του κάνουν και του χρόνου
Στη χώρα που θα βρεθεί έχουνε μπόλικο φαΐ

Είναι μικρός ο γιός σας, δίχως υποδήματα;

Παπούτσια μην κοιτάτε που δεν έχει
προνόησα κανείς μην του δωρίσει
Αυτά πρέπει να εφαρμόζουν ακριβώς
για τη σωστή διάπλαση του πέλματος
Τόσα χιλιόμετρα είχε να διανύσει
καλύτερα ξυπόλητος χωρίς πλατυποδία
Καίνε εκεί απάτητες οι αμμουδιές

Ατίθασα είναι τα μαλλιά του, λιγάκι ατημέλητα;

Βλέπετε, είναι άλουστα μες στη λίγδα
Η πατρίδα που θα τον δεχθεί έχει σε αφθονία το νερό
Να κολυμπάει στο γαλάζιο
με το αλάτι θα φύγει κάθε μυρωδιά

Είναι χλωμό και καπνισμένο το μικρό σας;

Θα πάρει βιταμίνη D να ενεργοποιηθεί η μελανίνη
Έχει ήλιο άπλετο στον τόπο που θα κατοικήσει
ξαπλώνουν ανέμελα να τον συλλέξουν

Το σπλάχνο μας κρύβεται πίσω απ’ το σεντόνι;

Μην θορυβείστε, άλλον δεν θα γνωρίσει πόλεμο
Πόδια πλέον δεν του χρειάζονται
απλώς λησμόνησε να διασχίσει τα περάσματα την άνοιξη
Όσο για τα μαλλάκια του, σγουραίνουν στην αρμύρα
Μπορείτε να τ’ αγγίξετε, ιώδιο ευωδιάζουν
Το ωχρό του δέρμα είναι επίσης φυσιολογικό
Όλα είναι κατάλευκα
εδώ που ξεκουράζεται

Πασχάλης Π. Κατσίκας

* Φωτογραφία: Σάκης Βαβαλίδης Sakis Vavalidis
* Πρώτη δημοσίευση στον ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑ

"Πορτραίτο" ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη (1919 - 2005) από τη συλλογή "ΤΑ ΣΤΙΓΜΑΤΑ" (1962) & "ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ" (εκδ. "Κέδρος", 1981)

 ...............................................................

Μίλτος Σαχτούρης (1919 - 2005)

"Πορτραίτο"




Μέσα σ' ένα χρυσό κύκλο
το κεφάλι του

πάνω του πέφτει χιόνι

το στόμα του βγάζει πύρινες
πληγές

άγριες τον κυνηγάνε ανεμώνες

μια γαλάζια βέργα απλώνεται

                                   επάνω του


γύρω πετούν μικροί μαύροι
           σταυροί ανοιξιάτικοι
τα χελιδόνια




Μίλτος Σαχτούρης (1919 - 2005)
από τη συλλογή "ΤΑ ΣΤΙΓΜΑΤΑ" (1962) & "ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ" (εκδ. "Κέδρος", 1981)

"ΚΡΙΤΙΚΗ" ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925 - 2005) Από τη συλλογή "Ο Στόχος" & "Τα Ποιήματα 1941-1971" (εκδ. "Πλειάς", 1975)

 ...............................................................

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)

"ΚΡΙΤΙΚΗ"




…Και βασικά, λείπουν οι προεκτάσεις

Αυτή η γοητευτική ασάφεια που υποβάλλει

Δεύτερα πλάνα και απρόσμενες προοπτικές

Που θέτει θέματα ερμηνείας, συζητήσεων,

Υποδηλώνει δομές και αποκαλύπτει ουσίες

Λείπει η παρθενικότητα στην έκφραση, το  ά λ λ ο 

Εντέλει η πρισματικότης των πραγμάτων — λες

Κι έχετε στο χέρι ένα σφυρί και σαν τους γύφτους

Σφυροκοπάτε αδιάκοπα στο ίδιο αμόνι.

—Σαν τους γύφτους

                          σφυροκοπάμε

                                           αδιάκοπα

                                                    στο ίδιο αμόνι.

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 - 2005)

Από τη συλλογή "Ο Στόχος" & "Τα Ποιήματα 1941-1971" (εκδ. "Πλειάς", 1975)

"...Η ποίηση υπάρχει για να σε ταρακουνά..." Μαρία Λαϊνά (1947 - 2023) Από συνέντευξή της στην Τίνα Μανδηλαρά και στη Lifo

 ...............................................................

Τους ποιητές δεν τους παίρνουν
σοβαρά όπως τους συγγραφείς.

Τη μυθοπλασία έχουν την τάση
να την παίρνουν στα σοβαρά -

ακόμα και βιβλία
που παίρνει ο κόσμος στα καράβια
για να περάσει την ώρα του.

Αλλά η ποίηση δεν είναι για να
τη σέρνεις μαζί σου, όπου να 'ναι,

ή για να τη διαβάζεις το βράδυ
πριν πέσεις για ύπνο.

Η ποίηση υπάρχει
για να σε ταρακουνά.

Προξενεί και ευχαρίστηση,
αλλά είναι μια ευχαρίστηση που
ενδεχομένως να φαίνεται δυσάρεστη.



Συμφωνώ με τον Στεφάν Μαλαρμέ,
που έλεγε ότι ''Η ποίηση
δε γίνεται με ιδέες αλλά με λέξεις.''

Δε μπορείς να φτιάξεις
ποίηση με ιδέες, μπορείς όμως
να έχεις μια ιδέα στο μυαλό σου

και να δοκιμάσεις να δεις αν θα βγει
μέσω των λέξεων - και αν δε βγει
δεν πειράζει. Ίσως είναι και για καλό.


Ευτυχώς, οι λέξεις μού έδωσαν
μια κάποια έμπνευση και λειτούργησαν
ως κινητήριος δύναμη, όχι οι ιδέες.

Μπορεί η πάλη μαζί τους
να ήταν διαρκής και αφόρητη

και να ένιωσα ότι με εξοντώνουν,
αλλά δεν εγκατέλειψα ποτέ.

Όταν βρίσκω μια λέξη
που μου αρέσει ή που ταιριάζει,

νιώθω ότι χοροπηδάω από χαρά. Δεν
υπάρχει μεγαλύτερη ηδονή από αυτό...


Μαρία Λαϊνά

Πηγή: lifo. gr
Απόσπασμα από συνέντευξη
στην Τίνα Μανδηλαρά.

Φωτογραφία:
Στάθης Μαμαλάκης / LIFO

"Ο εικοσαετής πόλεμος" γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος ("Εφημερίδα των Συντακτών" / "ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ", 07.07.25)

 ...............................................................

Ο εικοσαετής πόλεμος

γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος ("Εφημερίδα των Συντακτών" / "ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ", 07.07.25) 

Το 2005 υπήρξε χρονιά-σταθμός στην ιστορία του Μεσανατολικού με επίκεντρο τη Λωρίδα της Γάζας.

Η κυβέρνηση του Αριελ Σαρόν εξήγγειλε την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα περιλαμβανομένων και των εποικισμών που άρχισαν να δημιουργούνται από την επόμενη μέρα του πολέμου των έξι ημερών τον Ιούνιο του 1967.

Η αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα συνοδεύτηκε με την ίδρυση του νέου κεντρώου κόμματος Καντίμα στο οποίο προσχώρησε η πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας του Λικούντ.

Ακολούθησε η ήττα της Φατάχ και η νίκη της Χαμάς στις εκλογές στην Δυτική Οχθη και τη Γάζα μια εξέλιξη που επικύρωσε την πλήρη διάσπαση των διοικούμενων από τους Παλαιστινίους περιοχών.

Τα παραπάνω εξηγούν γιατί είναι από δύσκολή έως αδύνατη η συγκρότηση κυβέρνησης παλαιστινιακής ενότητας η οποία με έδρα τη Ραμάλα θα ελέγχει τη Δυτική Οχθη και τη Γάζα.

Ο ίδιος ο Τραμπ αποκάλεσε την πρόσφατη ανάφλεξη στο Ισραήλ πόλεμο των 12 ημερών σε προφανή αντίστιξη με τον πόλεμο των έξι ημερών τον Ιούνιο του 1967.

Η εικοσαετία συνεχών συγκρούσεων 2005-2025 εκ των υστέρων αναδεικνύεται ως μια σμίκρυνση του Μεσανατολικού, ως μια συγκρουσιακή κανονικότητα αποδεκτή και από τις δύο αντίπαλες πλευρές.

Δύο αντίπαλες πλευρές που έχουν κοινό παρονομαστή τη ματαίωση μιας συνολικής επίλυσης του Μεσανατολικού στη φόρμουλα των δύο κρατών.

Το πρόβλημα της Γάζας προβάλλει επιπλέον ως άλυτο αν λάβουμε υπόψη ότι η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της είναι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες του 1948.

Η Γάζα δεν είναι μια πτυχή του Μεσανατολικού που χρήζει ειδικής προσέγγισης, αλλά η επιτομή του συνολικού αδιεξόδου των προσπαθειών για ειρηνική επίλυση.

Το αδιέξοδο είναι μοναδικό στα ιστορικά χρονικά.

Το σημερινό αδιέξοδο δεν μπορεί με κανένα τρόπο να αντιμετωπιστεί ούτε καν σαν κανονικότητα εθνοκάθαρσης.

Όσο παρατείνεται τόσο υποθηκεύεται η μελλοντική συνολική σταθερότητα στην περιοχή.