Γέµισαν σελίδες και σελίδες – σεντονιάδες τις αποκαλούσαν κάποιοι παλαιοί – µε αφιερώµατα για τη ζωή του. Αυτή η µοναδική φωτογραφία στη δεξαµενή µε τα χέρια εσταυρωµένα και την κεφαλήν υπό κλίσιν και τον Παύλο Νιρβάνα από δίπλα ή και χωρίς αυτόν, σ’ όλα τα έντυπα ηµερήσια απογευµατινά περιοδικά ή ένθετα τυπωµένη παντοιοτρόπως και εντάξει, πίστεψαν πως ξεµπέρδεψαν µε τον Αλέξανδρο Παπαδιαµάντη. Εκαναν το χρέος τους. ∆ιάβασα τα πάντα σχεδόν τα αφιερώµατα (ας τα πούµε έτσι) για τον συγγραφέα, κι αν δεν το ήξερα, οµολογώ πως δεν θα καταλάβαινα τίποτα απ’ το έργο του. Τόσες λέξεις για να µην πεις τίποτα. Μάλλον τόσες λέξεις για να πεις το τίποτα.
Μόνο σε κάτι αποσπάσµατα απ’ τα διηγήµατά του ένιωθες ένα σκοτεινό ανατρίχιασµα, αλλά κι εκεί τόσο άτσαλα ξεριζωµένα απ’ το έργο του, που αδύνατον να σχηµατίσεις την παραµικρή ιδέα. Στεκόµουν µπροστά στο απόσπασµα (µε όλες τις σηµασίες) όπως στεκόµουν σ’ ένα σπίτι δηµοσιογράφου στο Βερολίνο µπροστά από ένα τούβλο του Τείχους ακουµπισµένο σ’ ένα κρυστάλλινο ράφι.
Αλλά µήπως ξέρω και γω να πω, τι είναι αυτό που πρέπει να γίνει για να αναστηθεί το έργο του στον 21ο αιώνα, όταν χρόνια τώρα µένει στολισµένος επιτάφιος που κάτω του περνούν γονυπετείς οι διανοούµενοι του καιρού; Είναι κι η γλώσσα βλέπεις. Θυµάµαι τότε επί Ράλλη µε την καθιέρωση της δηµοτικής στο τέλος του ‘70 κάποιους που αντιλέγανε «Πώς θα διαβάσουν τα παιδιά µας Ροΐδη και Παπαδιαµάντη»; Και τον ∆ήµο, που έφυγε νωρίς, να σαρκάζει: «Ναι, γιατί τώρα άλλο δεν κάνουνε, µόνο Ροΐδη και Παπαδιαµάντη διαβάζουνε συνεχώς κι αδιαλείπτως».
Μόνη της έρχεται η φράση του πρώτου νοµπελίστα (γιατί έχουµε δύο).
Μάλιστα δύο Νοµπέλ µέσα σε ούτε 20 χρόνια. Μην κοιτάτε που τώρα πιασµένοι στη δαγκάνα του δανείου τα σβήσαµε όλα µονοκοντυλιά).
Έρχεται λοιπόν µόνη της η φράση του Σεφέρη που λέει πως στην Ελλάδα είµαστε όλοι «τραγικά αυτοδίδακτοι». Ποιο σχολείο; Ποιο φροντιστήριο; Ποιος µέντορας; Και ποιος πνευµατικός ταγός. Ο καθένας µόνος του. Στο κελί του. Αδιευκρίνιστο εσκεµµένα αν είναι κελί µοναστηρίου ή φυλακής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου