Η Βόρεια Αφρική είναι κοντά...

Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Η μαύρη μαντεία

Του ΔΗΜΗΤΡΗ Α. ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*

Κανένα σύστημα. Μόνον ορμές. Αυτό εγκαθιστά την κρίση, αυτό καταστρέφει την επιστήμη, την κριτική.

Διάλυση, κατίσχυση, λιμπιντική νίκη, θάνατος του άλλου. Ενα τυφλό φαινόμενο ισχύος και βίας που ανοίγει την πόρτα στη διεθνή πλέμπα. Το πιο χαώδες και συγχρόνως πιο συγκεντρωτικό σύστημα διαλύει κάθε έννοια αστικού κράτους, ανθρώπινης σχέσης, συλλογικής δομής. «Εάν καταφύγει η Ισπανία στο μηχανισμό στήριξης, ουσιαστικά διαλύεται η ευρωζώνη στον Νότο». «Εάν καταρρεύσει η αγορά ακινήτων στη Σανγκάη, θα παρασύρει τις τράπεζες και στη συνέχεια την Αυστραλία που εξάγει πρώτες ύλες στην Κίνα». Εκατομμύρια δεδομένων, παράμετροι, απίθανα λογισμικά. Οι ειδικοί από την επιστημονική ανάλυση μετατοπίζονται στη μαντεία. Μιλάνε σαν αστρολόγοι. «Πιθανόν να σταλεί ένα μήνυμα στις αγορές». Μέσα από τις απροσπέλαστες μεταβλητές η επιστημονική ανάλυση καταλήγει στη δοξασία. Βολικό.

Η καταστροφή της πρόβλεψης είναι η πιο μεθοδική περιστολή της βούλησης. Ορμές και βαναυσότητες κυριαρχούν και στην «πολιτική ανάλυση»: «Συντεχνίες, κοπρίτες, μειοψηφίες που έρχονται σε αντίθεση με την κοινωνία». Μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι στους υβριστικούς χαρακτηρισμούς κρύβεται μια απλή εμπάθεια, μια τιμωρητική επιθυμία που αντικαθιστά το πολιτικό επιχείρημα. Οι πολιτικοί εξουσίας τόσα χρόνια ανέχτηκαν τους ψηφοφόρους τους που πίεζαν για διορισμούς και ρουσφέτια. Πιέζονταν, υπέκυπταν. Οχι αθώοι, αλλά βαθύτατα ένοχοι, αφού καλλιεργούσαν την προσδοκία στον ιδιοτελή ψηφοφόρο. Οπως υπέκυπταν με την ίδια ενοχική θρασύτητα όταν έδιναν ψευτοσυντάξεις αντιστασιακού, όταν περνούσαν προεκλογικά τον κλάδο στα βαρέα και ανθυγιεινά, όταν έδιναν επίδομα έγκαιρης προσέλευσης. Οι πολιτικοί εξουσίας μίσησαν θανάσιμα τους ψηφοφόρους τους, γι' αυτό, και το ανυπόφορο, ανταλλακτικό αλισβερίσι που κατέτρωγε την ηρεμία και τα σκυλάδικα της εξουσίας, αλλά που συγχρόνως την εξασφάλιζε. Τώρα λοιπόν ήρθε η ώρα να πληρώσει ο ιδιοτελής και καταπιεστικός ψηφοφόρος. Τρομοκρατείται, υπομισθοδοτείται, υβρίζεται, στο τέλος απολύεται.

Η καταναγκαστική ευγνωμοσύνη του πολιτικού εξουσίας γίνεται επιτέλους τιμωρητική ηδονή. Στη σαρωτική λίβελο κατά του Δημοσίου -εκτός από τους νεοφιλελεύθερους δογματικούς- κρύβεται η απλή χαιρέκακη εκδικητικότητα του πολιτικού προς τον εκλογικό προμηθευτή του. Οι πολιτικοί ηγέτες δεν μεταχειρίζονται τη μαντεία, όπως οι αναλυτές, αλλά τις γενικεύσεις, για να πετύχουν τη συσκότιση αιτίων και λύσεων: «Το σύστημα δημιούργησε το πρόβλημα» (λέει π.χ. ο Πάγκαλος στον Παπαχελά). «Δημιούργησε». Κάτι σαν φυσικό φαινόμενο. Συννεφιά, θα βρέξει. Τρίτο ενικό πρόσωπο. Καμιά ταυτότητα. Καμιά ευθύνη. Καμιά αιτία. Η μοίρα αποφασίζει. Το πολύ πολύ ο πολιτικός εξουσίας θα φτάσει μέχρι το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο. «Ολοι μας φταίμε, μαζί τα φάγαμε, ας κάνουμε την προσπάθεια να τα διορθώσουμε».

Ο λόγος των επιστημόνων πάει στη δοξασία, των πολιτικών στην πονηρή γραμματική της γενίκευσης. Λόγος ασταθής, αποκρυπτικός, που αιτιολογεί και τεκμηριώνει με το διάβασμα των σημαδιών, με την εικασία, με την αποκέντρωση της ενοχής, με τη διασπορά και την απροσδιοριστία της αιτίας ή απλώς με το υβρεολόγιο. Δεν οργανώνει καμιά λογική ακολουθία, αφού είναι είτε πανικόβλητος είτε πονηρός είτε μίγμα και των δύο. Αυτός ο κάτισχνος, εξουσιαστικός, ψευδοτεχνοκρατικός λόγος παίζει τον κεντρικό ρόλο πραιτοριανής καταστολής. Αυτός αναλαμβάνει τη βρόμικη δουλειά: να δολοφονήσει και να πετάξει το κουφάρι.

Ο λόγος μιας πεινασμένης θετικότητας, τάχα μου ανάταξης από την αμαρτία, στην πραγματικότητα λόγος άνομος και εμπρόθετα φονικός. Τρίτο ενικό πρόσωπο, πρώτο πληθυντικό, αόριστος χρόνος. Η νέα γλώσσα, η σύντομη γραμματική, η συντομευμένη χώρα, ο τελειωμένος λαός...

* Ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Μετά Χριστόν...

Εντάξει, για όλα τα δεινά ευθύνονται τα δύο μεγάλα κόμματα, που κυβέρνησαν εκ περιτροπής όλα αυτά τα χρόνια.

Μήπως, όμως, τα μικρότερα θα έπρεπε να είναι λίγο πιο συγκρατημένα σε όσα λένε, όταν έχουν βάλει το χεράκι τους, έστω λιγότερο από τα μεγάλα, για να έχουμε τους νόμους που έχουμε;

Για παράδειγμα, όλοι κατακεραυνώνουν (εκ των υστέρων, βεβαίως) τον ισχύοντα νόμο περί ευθύνης υπουργών. Μάλιστα, στην προχθεσινή συζήτηση των αρχηγών στη Βουλή, ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. «πρωτοστάτησαν να έχουμε αυτό το Σύνταγμα» και «ψήφισαν αυτό το νόμο περί ευθύνης υπουργών που δεν μπορούμε να τον αλλάξουμε». Οταν όμως, ο πρωθυπουργός τού υπενθύμισε ότι και το κόμμα του είχε ψηφίσει αυτό το νόμο, δεν ακούσαμε να τον αντικρούει.

Και πώς να το κάνει, αφού είναι αλήθεια; Ο ισχύων νόμος περί ευθύνης υπουργών ψηφίστηκε στις 18 Φεβρουαρίου του 2003 ΟΜΟΦΩΝΑ. Την επομένη διαβάσαμε σε ρεπορτάζ της «Ε»: «Οι εισηγητές των κομμάτων της αντιπολίτευσης (Παυλόπουλος-Ν.Δ., Σκυλλάκος-ΚΚΕ και Κουβέλης-ΣΥΝ) έκριναν θετικές τις περισσότερες διατάξεις. Ολοι, του υπουργού Δικαιοσύνης Φ. Πετσάλνικου συμπεριλαμβανομένου, ευχήθηκαν να είναι ένας νόμος που δεν θα χρειαστεί ποτέ να εφαρμοστεί»!

Τώρα που χρειάστηκε, όλοι άρχισαν να ανακαλύπτουν τα κουσούρια του. Ετσι συμβαίνει πάντοτε με τους μετά Χριστόν προφήτες...

Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Άλλη γλώσσα...

Πλάκα έχει ορισμένες φορές να ακούς κάποιους πολιτικούς να μιλάνε και να διαφωνούν μ' αυτά που γίνονται.

Για παράδειγμα, η Ντόρα Μπακογιάννη κατακεραύνωσε τα δύο μεγάλα κόμματα επειδή «κουκούλωσαν την υπόθεση της Ζίμενς».

Από κοντά και ο πρώην υπουργός Χρ. Μαρκογιαννάκης, που προσχώρησε στη Δημοκρατική Συμμαχία της Ντόρας (είναι μεταξύ των ονομάτων που περιλαμβάνονται στο πόρισμα της πλειοψηφίας για τη Ζίμενς), επέκρινε τους βουλευτές της Εξεταστικής, διότι δεν ερεύνησαν τα κομματικά ταμεία.

Μέχρι πρότινος και οι δύο ήταν σε μεγάλο κόμμα. Το έχουν ξεχάσει; Ετσι θα ήθελαν. Ισως από... τύψεις, επειδή πριν από μερικά χρόνια, όταν η κυβέρνηση, στην οποία ήταν μέλη, έκλεινε τη Βουλή παραγράφοντας όλα τα σκάνδαλα, είχαν καταπιεί τη γλώσσα τους.

Τώρα βλέπουμε ότι η ίδια γλώσσα (τους) πάει ροδάνι...

Γ.ΚΑΡ. (και για τα δύο σχόλια)