Η Ανισορροπία του Ελληνικού Πολιτικού Συστήματος και οι Πιθανότητες της
Βίαιης Ανατροπής του
Έχουμε συνηθίσει να αναπαριστούμε τα πολιτικά συστήματα, κυρίως, της Δύσης με μία χωρική διάταξη. Δεξιά, Κέντρο, Αριστερά.
Η χωρική αυτή αντίληψη του πολιτικού συστήματος (μία αντίληψη με ρίζες στη Γαλλική Επανάσταση) μεταφράζει την τοποθέτηση των ιδεολογιών αλλά και των πολιτικών πρακτικών ανάλογα με τη φύση και τον τρόπο παρέμβασης των πολιτικών πρωταγωνιστών (πολιτικά μορφώματα, κόμματα, πολιτικές προσωπικότητες κ.λ.π.) και τις επιδιώξεις που αυτοί εκφράζουν στη διοίκηση του κράτους και τη διαχείριση του κοινωνικού και οικονομικού χώρου.
Όταν μιλούσαμε για «αριστερές» πρακτικές τείναμε να προλαμβάνουμε τους πολιτικούς χώρους που τις εκφράζουν ως πρωταγωνιστές πολιτικών παρεμβάσεων που επιδιώκουν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη μέσα από παρεμβάσεις αναδιανομής του πλούτου, την περισσότερο ή λιγότερο έντονη παρέμβαση του κράτους και την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των μεσαίων και χαμηλών κοινωνικών τάξεων. Η πιο «ακραία», αριστερή μορφή έδινε στο κράτος (συχνά παραποιώντας τη μαρξική ιδεολογία που έδινε σαφή προτίμηση στο κοινωνικό και όχι στο κρατικό στοιχείο) την αποκλειστική αρμοδιότητα της παραγωγής πλούτου. Μέσα στα πλαίσια λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος υπήρξαν περισσότερα πολιτικά μορφώματα, με κύρια συνιστώσα τη σοσιαλδημοκρατική που συμβιβάστηκαν με την επιχειρηματική παραγωγή αλλά ταυτόχρονα πριμοδοτούσαν τους μηχανισμούς αναδιανομής και στήριξης των ευάλωτων κοινωνικών στρωμάτων.
Στην αντίπερα όχθη, τη δεξιά, δέσποζε η έννοια της πλήρους παραγωγής όλων των αγαθών από τον επιχειρηματικό κόσμο. Ωστόσο η δεξιά, και κύρια στην Ευρώπη, συμβιβάστηκε με ένα κεϋνσιανό τρόπο λειτουργίας της οικονομίας, στην πιο προχωρημένη του σοσιαλδημοκρατική εκδοχή. Αυτό ευνοούσε και τις κυρίαρχες κοινωνικές τάξεις καθώς ανατολικά υπήρχε ένα σύνορο το οποίο δεν διευκόλυνε την καπιταλιστική ανάπτυξη με τη μορφή της γεωγραφικής επέκτασης. Για αυτές μονόδρομος παρέμεινε η ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς. Η σοσιαλδημοκρατία υπήρξε σωτήρια για αυτές γιατί εξασφάλιζε την επέκταση της αγοράς μέσα από την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης της μεσαίας και κατώτερης κοινωνικής τάξης.
Η κατάρρευση του ανατολικού μετώπου βοήθησε την κυρίαρχη καπιταλιστική τάξη να «απελευθερωθεί» από τη δέσμευσή της να μεριμνά για την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς των δυτικών κοινωνιών. Τα κεφάλαια, τα μόνα με ελευθερία κίνησης, βρήκαν μία πλανητική διέξοδο γεγονός που τα επέτρεπε να απελευθερωθούν από τις κοινωνικές συμμαχίες με την μεσαία και την εργατική, παραγωγική, τάξη. Οι συντηρητικές «επαναστάσεις» του Ρίγκαν και της Θάτσερ στην Αγγλία ευνόησαν αυτήν την κίνηση και τελικά η κατάρρευση της ΕΣΣΔ φάνηκε να δαφνοστεφανώνει τις επιλογές τους. Το αξιοσημείωτο είναι ότι και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα (Σρέντερ, Μπλερ, Γκονζάλεθ, Γ. Παπανδρέου, μέσα σε ένα τέτοιο ιστορικό πλαίσιο έκαναν τη μεγάλη ιστορική στροφή και τοποθετήθηκαν στο δεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος. Παραδόθηκαν στο νεοφιλελεύθερο δογματισμό και απεμπόλησαν τις ιστορικές τους συμμαχίες με τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Η εξαφάνιση της μεσαίας τάξης και η εξαθλίωση των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων φαντάζει μονόδρομος για την Ευρώπη.
Έτσι λοιπόν και στην Ελλάδα, το δεξιό φάσμα του πολιτικού συστήματος ενισχύθηκε υπέρμετρα. Οι δεξιές επιλογές εκφράζονται πολιτικά από τέσσερα πολιτικά μορφώματα. Από το ΛΑΟΣ, τη Ν.Δ., τη Ντόρα Μπακογιάννη και το ΠΑΣΟΚ αφήνοντας την Αριστερά και την Κεντροαριστερά στο ΚΚΕ και το Συνασπισμό. Εμφανίζεται λοιπόν ένας υπερμεγέθης δεξιός πόλος και ένας ατροφικός αριστερός και κεντροαριστερός πόλος. Η μεσαία τάξη και η κατώτερη κοινωνική τάξη πρακτικά μένουν πολιτικά ανέκφραστες σε μία στιγμή που το βιοτικό τους επίπεδο επιδεινώνεται ραγδαία.
Αυτό μάλιστα συμβαίνει σε μία χώρα που η ανάπτυξή της παρουσιάζει ορισμένες ιδιομορφίες. Η αστική τάξη της δεν υπήρξε πότε ορθολογικά παραγωγική και η ανάπτυξη της Ελλάδας βασίστηκε σε μία κοινωνική συμμαχία με κυρίαρχο το ρόλο του κράτους. Αυτή η μορφή ανάπτυξης επέτρεψε την αυτονόμηση κοινωνικών κατηγορίων που ασχολήθηκαν με την πολιτική διαχείριση αλλά ουσιαστικά ασκούσαν οικονομική εξουσία μέσα από το ελληνικό φαινόμενο της κοματοκρατίας. Αυτό εξηγεί και την οικογενεικορατική λειτουργία της ελληνικής πολιτικής ζωής. Η ελληνική διαφθορά δεν αναφέρεται κυρίως στον προσωπικό πλουτισμό του διεφθαρμένου πολιτικού προσωπικού της (που φυσικά συμβαίνει) αλλά κυρίως στη διαχείριση, από μέρους τους κοινωνικού πλούτου προκειμένου να αυτοαναπαράγονται και να γαντζώνονται στην εξουσία, μοιράζοντάς τον στους κολλητούς τους και εκμαυλίζοντας κοινωνικές συνειδήσεις.
Παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα πότε δεν έφθασε σε ύψη εξωτερικού χρέους όπως αυτά της Μεγάλης Βρετανίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Γερμανίας, του Βελγίου κ.λ.π. (το μεγάλο ψέμα που έχει σερβιριστεί ανερυθρίαστα από τις κυβερνώσες και ευρωπαϊκές ελίτ). Απλώς η Ελλάδα έχει διαφορετική εσωτερική κατανομή χρέους με το κρατικό να είναι μεγαλύτερο του ιδιωτικού, γεγονός φυσιολογικό καθώς η Ελλάδα στήριξε την ανάπτυξή της στην έντονη κρατική παρέμβαση. Ωστόσο το πολιτικό της προσωπικό φαίνεται αρκετά αδύναμο και αρκούντως υπόδουλο να υπερασπίσει αυτήν την πραγματικότητα. Γεγονός που τελικά θα τραυματίσει ανεπανόρθωτα τόσο την Ελλάδα όσο και τους ίδιους. Ακόμη και η αναδιαπραγμάτευση του χρέους δε θα σώσει τη χώρα από την εσωτερική της κατάρρευση αν δεν ακολουθήσει διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης και κυρίως αν δεν ανανεώσει έγκαιρα την κυβερνώσα πολιτική της ελίτ η οποία είναι προσκολλημένη σε ξεπερασμένες πρακτικές.
Προκειμένου να ανανεωθεί το πολιτικό σύστημα της χώρας υπάρχουν τρεις επιλογές:
Α. Βίαιη κοινωνική αναταραχή, οικονομικό χάος, νέο Γουδί και βίαιη αντικατάσταση των πολιτικών μας ελίτ από νέες. (Εξέλιξη, η πλέον πιθανή αν συνεχίσει η ίδια πολιτική διαχείριση των πραγμάτων)
Β. Ανανέωση του υπάρχοντος κομματικού συστήματος μέσα από την ανανέωση των πολιτικών προσώπων, εμβάθυνση της εσωτερικής δημοκρατίας των κομμάτων και επανατοποθέτηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στο κεντροαριστερό τμήμα του πολιτικού φάσματος. (Εξέλιξη λιγότερο πιθανή καθώς το υπάρχον πολιτικό προσωπικό– κυρίως των κυβερνητικών κομμάτων και όσων υποστήριξαν το μνημόνιο – είναι βουτηγμένο σε παλαιοκομματικές πρακτικές που δεν δίνουν ίχνη ελπίδας προς αυτήν την κατεύθυνση).
Γ. Αναδιάταξη της πολιτικής γεωγραφίας με ενίσχυση του αριστερού και κεντροαριστερού πόλου, κατόπιν κοινωνικής αφύπνισης και έντονης, αλλά οργανωμένης, λαϊκής αντίδρασης (Εξέλιξη αρκετά πιθανή στην περίπτωση που το κοινωνικό σώμα πάψει να αυτομαστιγώνεται – βουτηγμένο σε ιστορικά λανθασμένες λογικές – οδηγώντας το σε νέε κομματικές, κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές θεσμίσεις.
Η ζαριά είναι ακόμη στον αέρα. Σίγουρα υπάρχει διέξοδος, λιγότερο επώδυνη και μακροπρόθεσμα βιώσιμη, από την κρίση αλλά αυτό θα αποτελέσει το αντικείμενο επόμενου άρθρου μας.
Γιώργος Τσιάμης - Δες και http://www.spartacusbund.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου