Τούτον τον καιρό οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων αγωνίζονται σε πολλά μέτωπα. Διαθεσιμότητες, απολύσεις, μειώσεις, ελλείμματα, ψευδο-αξιολογήσεις, γραφειοκρατική ασφυξία, το άγχος να καλυφθεί η περιβόητη διδακτέα ύλη. Και μαζί ο καθημερινός αγώνας στην τάξη. Μέσα στη διδακτική σχέση και για τη διδακτική σχέση. Όπου αρχίζουν όλα.

  • Η διδακτική σχέση είναι σχέση διακινδύνευσης και σχέση αναγνώρισης. Σχέση αμοιβαίας ενθάρρυνσης και αμοιβαίας κριτικής. Σχέση ευθύνης
Η διδακτική σχέση είναι σχέση ενσώματη. Δεν περιορίζεται σε λόγια, αλλά περιλαμβάνει τον τόνο, την ένταση, το χρώμα και τους κυματισμούς της φωνής, το βλέμμα, το χαμόγελο, την έκφραση του προσώπου, τη χειρονομία, την κίνηση του σώματος ολόκληρου. Η κιμωλία και ο πίνακας είναι οργανική επέκταση των παραπάνω. Ακόμη κι αν -ή επειδή- είναι κακής ποιότητας και λερώνουν. Προτζέκτορες, επιδιασκόπια και λοιπά υποκατάστατα αποστειρώνουν τη διδακτική σχέση. Την εξαϋλώνουν τείνοντας τελικά να την καταργήσουν.
Η διδακτική σχέση είναι σχέση διακινδύνευσης και σχέση αναγνώρισης. Σχέση αμοιβαίας ενθάρρυνσης και αμοιβαίας κριτικής. Σχέση ευθύνης. Εκεί η αυτενέργεια αρθρώνεται με σεβασμό. Και, ως σχέση, ασκεί, δηλαδή διδάσκει έμπρακτα, αυτόν τον σεβασμό. Αυτό και μόνον αυτό είναι το περιεχόμενο της αναγκαίας πειθαρχίας.
Θεμελιώδες αιτούμενο της διδακτικής σχέσης είναι να διαλύει φόβους και αναστολές απέναντι στη γνώση. Να καθιστά την τάξη τόπο ελεύθερης διατύπωσης της απορίας, γιατί η απορία είναι δύναμη και τα παιδιά ξέρουν πάντα περισσότερα απ' ό,τι αφήνουν να φανεί. Και ταυτόχρονα να καθιστά τον μόχθο που οδηγεί στη γνώση αγαπητό, την ίδια τη γνώση απολαυστική. Με βάση την απαράβατη αρχή ότι όποιος έχει μάθει να μιλάει μπορεί να μάθει οτιδήποτε. Εφόσον ενδιαφέρεται. Δηλαδή, αν ο δάσκαλος τον πείσει έμπρακτα και διά του παραδείγματος να αφεθεί στη σαγήνη της γνώσης και των δρόμων που οδηγούν σ' εκείνη.
Στόχος της διδακτικής σχέσης είναι να αναδεικνύει τις κλίσεις (πάντα υπάρχουν) και να καλλιεργεί τα ταλέντα (πάντα στον πληθυντικό) που κάθε μαθητής και μαθήτρια διαθέτει, ίσως ανεπίγνωστα. Για τον καθένα χωριστά, αλλά και για όλους μαζί. Συν-λογικά. Να τονώνει και να εδραιώνει αυτοπεποίθηση. Με αιδώ και περίσκεψη. Χωρίς αλαζονεία. Ώστε διδάσκοντες και διδασκόμενοι να ανακαλύπτουν από κοινού κλίσεις και να συνενώνουν ταλέντα.
Τα παραπάνω κατανοούνται εύκολα από δασκάλους και μαθητές. Γιατί απορρέουν άμεσα από τον ίδιο τον διδακτικό μόχθο. Αλλά είναι δύσκολα στην εφαρμογή. Γιατί η διδακτική σχέση εμπλέκεται με μύρια έξωθεν επιβαλλόμενα εμπόδια. Που αποσκοπούν, σχεδόν από πρόθεση, να αποστερήσουν τη διδακτική σχέση από τη σάρκα της. Προς όφελος μιας στεγνής και τελικά αδυσώπητης γραφειοκρατίας που εξυπηρετεί αυτόματα τους εξαρχής ευνοημένους από το εκπαιδευτικό σύστημα.
Παρά τα λογής εμπόδια, δεν μας επιτρέπεται να αμελούμε ή να υποβαθμίζουμε το μέτωπο της διδακτικής σχέσης. Γιατί από εκεί αρχίζουν όλα. Οφείλουμε να αναλάβουμε τις πρωτοβουλίες που ονειρευόμαστε, εκεί όπου βρισκόμαστε και όπως μπορούμε να τις οργανώσουμε. Διευρύνοντας κάθε στιγμή μέσα στην τάξη και γύρω από την τάξη τα όρια του εφικτού. Χωρίς να περιμένουμε. Γιατί η διδακτική σχέση είναι υπόθεση της κοινωνίας. Όχι μιας κυβέρνησης. Ούτε καν μιας κυβέρνησης της Αριστεράς. Όσο δεν αναλαμβάνουμε τέτοιες πρωτοβουλίες, τόσο παραμένουμε έρμαια της τρέχουσας μοίρας μας. Αφού το μέλλον αρχίζει πάντα από τη διδακτική σχέση. Και από σήμερα.