Το βαθύ κράτος του πολιτισμού
Ερώτηση κρίσεως που δεν έχει να κάνει
με την κρίση. Πόσοι επισκέπτες περνούν την είσοδο του Εθνικού
Αρχαιολογικού Μουσείου κάθε χρόνο; Πόσοι απ’ αυτούς είναι Ελληνες και
πόσοι ανήκουν στη φυλή των τουριστών; Κι απ’ αυτούς, πόσοι σκέφτονται να
επιστρέψουν και τι κρατούν στα χέρια τους όταν φεύγουν; Πόσοι κατάλογοι
του μουσείου κυκλοφορούν στο εμπόριο και τι διαθέτει για τον επισκέπτη
το πωλητήριο του μουσείου; Ηταν οι σκέψεις που έκανα χθες διαβάζοντας
στο φύλλο της κυριακάτικης «Καθημερινής» το ρεπορτάζ του Τάσου Τέλλογλου
για τον πολιτιστικό τουρισμό.
Αλήθεια, σε πόσους είναι γνωστό ότι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έχει μια από τις πλουσιότερες συλλογές αρχαιοτήτων στον κόσμο, μια συλλογή που καλύπτει μοναδική χρονική περίοδο, από τη μυκηναϊκή εποχή ώς την ύστερη αρχαιότητα; Πόσες φορές περνώντας μπροστά από το κτίριο έχετε δει ουρές κόσμου να περιμένουν για να βγάλουν εισιτήριο; Προσωπικά καμία. Και αναφέρομαι στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο διότι κατά κάποιον τρόπο είναι η ναυαρχίδα της μεγάλης μας βιομηχανίας, του πολιτισμού. Ο Θεός να την κάνει ναυαρχίδα και μεγάλη βιομηχανία δηλαδή. Ερώτηση κρίσεως νούμερο δύο, η οποία επίσης δεν έχει να κάνει με την κρίση. Πώς είναι δυνατόν να διαθέτεις έναν χώρο σαν το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και να μην έχεις καταφέρει να μετατρέψεις το εκεί φεστιβάλ σε γεγονός διεθνούς εμβελείας; Θα μου πείτε το Μπαϊρόιτ έχει τον Βάγκνερ, το Σάλτσμπουργκ τον Μότσαρτ και η Αβινιόν τους Πάπες της, ενώ εσύ, εσύ έχεις την Αθήνα και το κέντρο της. Διότι ό,τι γίνεται εκεί, ταλαντούχο ή ατάλαντο, στο κέντρο της Αθήνας έχει στραμμένο το βλέμμα του, η έξοχη μετάφραση, η ακόμη πιο έξοχη σκηνοθεσία και οι εξοχότατες ερμηνείες. Η Ιστορία φοβούμαι πως θα αποφανθεί χωρίς να μας δώσει δικαίωμα έφεσης: η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, όμως η Ελλάδα συνεχώς ξεφουσκώνει. Στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα ακόμη και την αρχαιότητα την έκανε επαρχία. Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης εγκαινιάστηκε μπροστά σε ανώτατους δικαστικούς και μητροπολίτες, ενώ θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ένα γεγονός με παγκόσμια ακτινοβολία – και δεν εννοώ βέβαια τις φωταψίες τις οποίες ονειρεύεται για την Αθήνα ο κ. Σπηλιωτόπουλος, ο οποίος κάποια στιγμή θα πρέπει να προσέξει λίγο το θέμα που έχει με τα πολλά φώτα.
Οπου κι αν βρίσκεστε, αδελφοί, αναζητήστε το υπουργείο Πολιτισμού, το βαθύ υπουργείο Πολιτισμού, αυτό που καθορίζει την πολιτική των υπουργών του οι οποίοι συνήθως είναι άσχετοι με τα ζητήματα, τους φακέλους τούς κοιτούν εκ παραδρομής διότι θεωρούν εαυτούς ριγμένους στην ιεραρχία. Το βαθύ υπ. Πολιτισμού το οποίο αντιμετωπίζει την πολιτιστική κληρονομιά μας ως ιδιοκτησία των υπηρεσιών του, υπερσυντηρητικό, με την αλαζονική στάση μιας Ελλάδας η οποία θεωρούσε πως αποτελεί πολιτιστική υποχρέωση της Ευρώπης. Απ’ αυτήν την άποψη, δεν έχει μείνει στη δεκαετία του ογδόντα και στα δάκρυα της Μελίνας για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, βρίσκεται ακόμη πιο πίσω, αφού δεν έχει αντιληφθεί ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης ο Παρθενών ανταγωνίζεται το Τατζ Μαχάλ και το Εθνικό Αρχαιολογικό το Λούβρο. Και σ’ αυτές τις συνθήκες δεν μπορείς να ακούς πως θέλουμε να πουλήσουμε πολιτισμό και στο μυαλό σου να έρχεται απευθείας το «ξεπούλημα».
Υπάρχει μια νοοτροπία η οποία ξεπερνάει τους εκάστοτε υπουργούς Πολιτισμού οι οποίοι, εδώ που τα λέμε, δεν διαπρέπουν ούτε με την πρωτοτυπία των ιδεών τους ούτε με την αποτελεσματικότητά τους. Είναι η νοοτροπία που ξεχωρίζει τον αρχαίο πολιτισμό από τον σύγχρονο και τον κρατάει προστατευμένο από τη μόλυνση της σύγχρονης εποχής. Να θυμηθούμε μόνον ότι τα ερείπια είναι κομμάτια του δικού μας κόσμου. Στον δικό τους κόσμο δεν ήσαν ερείπια. Αρα πρέπει να τα δικαιώσουμε ως σύγχρονες υπάρξεις.*
*: Η υπογράμμιση του υπέροχου τέλους με την έντονη γραμματοσειρά είναι δική μου
Αλήθεια, σε πόσους είναι γνωστό ότι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έχει μια από τις πλουσιότερες συλλογές αρχαιοτήτων στον κόσμο, μια συλλογή που καλύπτει μοναδική χρονική περίοδο, από τη μυκηναϊκή εποχή ώς την ύστερη αρχαιότητα; Πόσες φορές περνώντας μπροστά από το κτίριο έχετε δει ουρές κόσμου να περιμένουν για να βγάλουν εισιτήριο; Προσωπικά καμία. Και αναφέρομαι στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο διότι κατά κάποιον τρόπο είναι η ναυαρχίδα της μεγάλης μας βιομηχανίας, του πολιτισμού. Ο Θεός να την κάνει ναυαρχίδα και μεγάλη βιομηχανία δηλαδή. Ερώτηση κρίσεως νούμερο δύο, η οποία επίσης δεν έχει να κάνει με την κρίση. Πώς είναι δυνατόν να διαθέτεις έναν χώρο σαν το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και να μην έχεις καταφέρει να μετατρέψεις το εκεί φεστιβάλ σε γεγονός διεθνούς εμβελείας; Θα μου πείτε το Μπαϊρόιτ έχει τον Βάγκνερ, το Σάλτσμπουργκ τον Μότσαρτ και η Αβινιόν τους Πάπες της, ενώ εσύ, εσύ έχεις την Αθήνα και το κέντρο της. Διότι ό,τι γίνεται εκεί, ταλαντούχο ή ατάλαντο, στο κέντρο της Αθήνας έχει στραμμένο το βλέμμα του, η έξοχη μετάφραση, η ακόμη πιο έξοχη σκηνοθεσία και οι εξοχότατες ερμηνείες. Η Ιστορία φοβούμαι πως θα αποφανθεί χωρίς να μας δώσει δικαίωμα έφεσης: η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, όμως η Ελλάδα συνεχώς ξεφουσκώνει. Στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα ακόμη και την αρχαιότητα την έκανε επαρχία. Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης εγκαινιάστηκε μπροστά σε ανώτατους δικαστικούς και μητροπολίτες, ενώ θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ένα γεγονός με παγκόσμια ακτινοβολία – και δεν εννοώ βέβαια τις φωταψίες τις οποίες ονειρεύεται για την Αθήνα ο κ. Σπηλιωτόπουλος, ο οποίος κάποια στιγμή θα πρέπει να προσέξει λίγο το θέμα που έχει με τα πολλά φώτα.
Οπου κι αν βρίσκεστε, αδελφοί, αναζητήστε το υπουργείο Πολιτισμού, το βαθύ υπουργείο Πολιτισμού, αυτό που καθορίζει την πολιτική των υπουργών του οι οποίοι συνήθως είναι άσχετοι με τα ζητήματα, τους φακέλους τούς κοιτούν εκ παραδρομής διότι θεωρούν εαυτούς ριγμένους στην ιεραρχία. Το βαθύ υπ. Πολιτισμού το οποίο αντιμετωπίζει την πολιτιστική κληρονομιά μας ως ιδιοκτησία των υπηρεσιών του, υπερσυντηρητικό, με την αλαζονική στάση μιας Ελλάδας η οποία θεωρούσε πως αποτελεί πολιτιστική υποχρέωση της Ευρώπης. Απ’ αυτήν την άποψη, δεν έχει μείνει στη δεκαετία του ογδόντα και στα δάκρυα της Μελίνας για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, βρίσκεται ακόμη πιο πίσω, αφού δεν έχει αντιληφθεί ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης ο Παρθενών ανταγωνίζεται το Τατζ Μαχάλ και το Εθνικό Αρχαιολογικό το Λούβρο. Και σ’ αυτές τις συνθήκες δεν μπορείς να ακούς πως θέλουμε να πουλήσουμε πολιτισμό και στο μυαλό σου να έρχεται απευθείας το «ξεπούλημα».
Υπάρχει μια νοοτροπία η οποία ξεπερνάει τους εκάστοτε υπουργούς Πολιτισμού οι οποίοι, εδώ που τα λέμε, δεν διαπρέπουν ούτε με την πρωτοτυπία των ιδεών τους ούτε με την αποτελεσματικότητά τους. Είναι η νοοτροπία που ξεχωρίζει τον αρχαίο πολιτισμό από τον σύγχρονο και τον κρατάει προστατευμένο από τη μόλυνση της σύγχρονης εποχής. Να θυμηθούμε μόνον ότι τα ερείπια είναι κομμάτια του δικού μας κόσμου. Στον δικό τους κόσμο δεν ήσαν ερείπια. Αρα πρέπει να τα δικαιώσουμε ως σύγχρονες υπάρξεις.*
*: Η υπογράμμιση του υπέροχου τέλους με την έντονη γραμματοσειρά είναι δική μου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου