"Ψυχαναγκαστική επανάληψη" γράφει η Πέπη Ρηγοπούλου ("Εφημερίδα των Συντακτών", 03.01.2018)

..............................................................
 

Ψυχαναγκαστική επανάληψη

 

γράφει η  Πέπη Ρηγοπούλου

("Εφημερίδα των Συντακτών", 03.01.2018)

 

 

Ενας πρώιμα ανοϊκός μαζεύει πέτρες. Πολλές πέτρες, που τις συσσωρεύει επάνω σε μια σανίδα. Είναι τόσο απόλυτα απορροφημένος που δεν τον νοιάζει τίποτε άλλο. Ξαφνικά η σανίδα σπάει και το οικοδόμημά του καταρρέει. Αυτός τις παρατάει και μαζεύει άλλες. Ξαναρχίζει την ίδια δουλειά από την αρχή.

Δεν θα ασχοληθώ εδώ με τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι ψυχαναλυτές Καρλ Αμπραχαμ και Ζακ Λακάν ερμηνεύουν αυτή τη συμπεριφορά (θεωρώντας τη νοσηρή είτε αντιθέτως υγιή) ούτε με το αν κάποτε σύγχρονοί μας καλλιτέχνες επιμένουν να επαναλαμβάνουν μέσα στην τέχνη τους μοτίβα και φόρμες. Η ιδέα του επίμονου ανοϊκού ξαναήρθε στον νου μου καθώς διάβαζα για τους έξι ουρανοξύστες που θα «στολίσουν» το Ελληνικό.

Ενα μικρό παιδί θα μπορούσε να καταλάβει και -γιατί όχι;- να μαγευτεί από την ιδέα των ουρανοξυστών αυτών, που δεν θα είναι ένας, αλλά έξι. Μια πολυκατοικία είναι ανώτερη από μια μονοκατοικία.

Είναι ένα σπίτι στο πολλαπλάσιο. Και ένας ουρανοξύστης είναι μια υπερπολλαπλασιασμένη πολυκατοικία. Φανερώνει την ικανότητα του ανθρώπου να «ξύνει τον ουρανό», η λέξη skyscraper σημαίνει ακριβώς αυτό, και άρα να επιτρέπει μία εξ εφόδου κατάληψη του Παραδείσου, χριστιανικού, ισλαμικού ή τεχνολογικού, από τον σύγχρονο άνθρωπο.

Τα παιδιά είναι λογικό να θέλγονται από τέτοιες εικόνες παντοδυναμίας ικανής να υποτάσσει τα πάντα, ακόμα και τον θάνατο που στοιχειώνει συχνά τους εφιάλτες τους.

Εικόνες που μας είναι οικείες από το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ και τους πάλαι ποτέ Δίδυμους Πύργους μέχρι τα Αραβικά Εμιράτα, όπου -αν θυμάμαι- έχουν χτιστεί και τα πιο ψηλά κτίρια του κόσμου.

Η διαδικασία της περίπου αέναης επανάληψης των επιτευγμάτων του παλαιότερου και του σύγχρονου πολιτισμού είναι ακριβώς σήμα κατατεθέν της αρχιτεκτονικής των Εμιράτων, όπου κανείς συναντά επαναλήψεις όχι μόνο του Μανχάταν, αλλά και των καναλιών της Βενετίας, των δρόμων του Παρισιού και δεν θυμάμαι ποιων άλλων πρωτευουσών του κόσμου.

Το ερώτημα που μας μένει έχει να κάνει με τη συγκεκριμένη επανάληψη των ουρανοξυστών στο Ελληνικό. Η σεισμογενής Αττική δεν είναι ακριβώς, τουλάχιστον όχι ακόμα, η έρημος. Και ο Σαρωνικός, με όλα τα πρόσφατα βάσανά του, δεν είναι ο Περσικός κόλπος που βρέχει το Ντουμπάι.

Για την ακρίβεια, η Αττική είναι μια περιοχή για την οποία ένας κάποιος Πικιώνης είχε γράψει κάποτε ότι τα αετώματα των σπιτιών της θα έπρεπε να εναρμονίζονται με τα αετώματα των βουνών της. Εννοείται ότι στην εποχή των ουρανοξυστών του Ελληνικού τέτοια λόγια που μίλησαν για το οικείο μοιάζουν ανοίκεια.

Οσο για τα πληγωμένα τοπία, αυτά δεν έχουν φωνή.