..............................................................
Ο κάου μπόι Οδυσσέας - Ορφέας
από τη φίλη στο fb Lilly Papaspyropoulou, facebook, 23/1/2018
Στην έρημο του Τέξας, ένας αποκαμωμένος άντρας λιποθυμάει. Μεταφέρεται στο νοσοκομείο με χαμένη τη μνήμη, όπου τον βρίσκει ο αδελφός του και τον πηγαίνει στο σπίτι του. Εκεί συναντά τον οκτάχρονο γιο του που έχει αφήσει εκεί η χαμένη για χρόνια βιολογική του μητέρα. Μαζί με το παιδί, ο ήρωας που στο μεταξύ ανάκτησε τη μνήμη του, ξεκινούν ένα οδοιπορικό για να την ξαναβρούν.
Από την πρώτη κιόλας σκηνή, το πλάνο του ελικόπτερου πάνω από την έρημο Μοχάβε, κάνει σαφή την αναφορά του Βέντερς στο αμερικάνικο αρχέτυπο του Γουέστερν: ένας καου μπόι-φάντασμα, χωρίς άλογο και μνήμη που περιπλανιέται στο ίδιο με αυτόν άδειο τοπίο, αναγνωρίζεται σαν παλιός φίλος από το εμβληματικό γεράκι που τον εντοπίζει. Σαν τον Οδυσσέα που αναζητεί την Ιθάκη του, ο Τράβις, ο ήρωας του έργου, περίμενε πολύ καιρό μέχρι την επιστροφή του που θα είναι περισσότερο από συγκινητική. Η αναπάντεχη εμφάνιση του πατέρα φέρνει και το τέλος της οικογενειακής γαλήνης της θετής οικογένειας του μικρού γιου ( με το –καθόλου τυχαίο- όνομα Χάντερ). Προτείνοντας στο παιδί να τον ακολουθήσει για να συναντήσουν τη μητέρα του, ο Τράβις δεν προσπαθεί να αναβιώσει την ιδανική οικογένεια, ακολουθώντας έτσι το τετριμμένο σενάριο των αμερικάνικων παραγωγών, αλλά του προτείνει μάλλον μια οικογενειακή αλλαγή που δεν στηρίζεται τόσο στο γενετικό παράγοντα, αλλά στο φαντασιακό. Ο πατέρας και ο γιος ξαναβρίσκουν τη μητέρα που δουλεύει σε ένα ιδιότυπο πορνείο όπου αυτή κάνει peep-show. Εκεί, πίσω από το τζάμι που χωρίζει του δύο πρώην συζύγους, θα μιλήσει για πρώτη φορά ο σιωπηλός μέχρι τότε ήρωας, με μια de profundis εξομολόγηση που θα μας αποκαλύψει τις σκέψεις και τα αισθήματά του. Περνώντας από το άπειρα μεγάλο- την έρημο-, στο απόλυτα μικρό- την καμπίνα του peep-show-, από την κινηματογραφική εικόνα στη θεατρικότητα του λόγου, έπρεπε να βρεθούν οι ισορροπίες, ώστε να διατηρηθεί η μυθολογία του σινεμά: από τους διαδρόμους του πορνείου που θυμίζουν εκείνους του Alphaville, τα διαφορετικά ντεκόρ των καμπίνων που θυμίζουν μινιατούρες κινηματογραφικών στούντιο, το αδιαφανές τζάμι που ορίζει τη θέση και του θεατή ( βλέπεις, χωρίς να σε βλέπουν), η αναγκαιότητα του σκοταδιού. Στην περίφημη αυτή σκηνή, όλες αυτές οι υπερβολικές- δυνητικά- αναφορές, σώζονται από τις συγκλονιστικές ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών: του Στάντον με τη βιβλική φιγούρα, για πρώτη φορά πρωταγωνιστή μετά από εκατό (!) ταινίες, ( από το άγχος του είχε ζητήσει τη συντροφιά και συμπαράσταση του νεότατου και άσημου τότε Σον Πεν) και βέβαια της Κίνσκι που είχε ήδη συνεργαστεί σαν 14χρονη με το σκηνοθέτη που την ξαναβρίσκει σε πλήρη ωριμότητα και γυναικεία σαγήνη. Σαν άλλος Ορφέας, ο Τράβις, αφού συναντήσει την αγαπημένη του Ευρυδίκη, θα απομακρυνθεί από κοντά της για να μην τη βλάψει και θα πάρει μόνος το δρόμο σαν γνήσιος κάου μπόι που απόδωσε δικαιοσύνη, αποχωρώντας κάτω από τους ήχους της μαγικής κιθάρας του Ράι Κούντερ που έγραψε για το έργο την πρώτη του κινηματογραφική μουσική.
Ο τίτλος Παρίσι, Τέξας (μια άσημη πόλη της Αμερικής, με σημασία ωστόσο για τον ήρωα), εκφράζει πολύ εύστοχα αλλά και με ειλικρίνεια, αυτό που είναι το φιλμ: μια μετέωρη γέφυρα ανάμεσα στο βλέμμα του Ευρωπαίου και του αμερικάνικου μύθου. Είναι το ίδιο το σημείο στίξης που ενοποιεί και χωρίζει ταυτόχρονα τους δύο τόπους, η ουτοπία του τίτλου συναντάει αυτήν του ήρωα. Ο Σαμ Σέπαρντ και το βιβλίο του « Motel Chronicles», θα αποτελέσουν την έμπνευση που θα καταλήξει στη στενή συνεργασία του Βέντερς με το συγγραφέα για την πραγμάτωση του σχεδίου του. Τα εξωτερικά πλάνα του έργου παραπέμπουν άμεσα στους πίνακες ενός άλλου Αμερικάνου, του Έντουαρντ Χόπερ, μοναχικά πρόσωπα ποτισμένα με τη μελαγχολία της αντιπαράθεσης της φύσης με το μοντέρνο κόσμο, έντονα χρώματα που ομορφαίνουν τις πιο θλιβερά κοινότυπες εικόνες, οι πρωταγωνιστές του έργου ντυμένοι με ζωηρό κόκκινο, ο Βέντερς επιτέλους παραδομένος στο δικό του όραμα του φαντασιακού και της σαγήνης της Αμερικής: έχουν προηγηθεί η Αλίκη Στις Πόλεις και ο Αμερικάνος Φίλος καθώς και η μάλλον τραυματική του –λόγω παραγωγών- εμπειρία με τον Κόππολα για το Χάμετ. Δεν διαφαίνεται ωστόσο καμιά πικρή κριτική για το Νέο Κόσμο, τον τόπο που βρίθει από κινηματογραφικές μυθολογίες και αναμνήσεις.
Η αριστουργηματική αυτή ταινία, διαβαίνει αλώβητη το χρόνο, χωρίς την παραμικρή ρυτίδα, χωρίς να πέφτει ούτε στιγμή στο κλισέ του οικογενειακού μελοδράματος, αναδίδοντας ακέραια μέχρι σήμερα μια ευωδιά ποίησης , γνήσιας συγκίνησης και ανθρωπιάς. Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες το 1984 και η γεμάτη χιούμορ αποστροφή του Βέντερς για το βραβείο: αφού ανέφερε το πόσο ξεχωριστοί υπήρξαν όλοι οι συντελεστές κατέληξε: « δεν απέμενε παρά ο εαυτός μου πού θα μπορούσε να τα τινάξει όλα αυτά στον αέρα, αλλά, ουφ, αυτό δεν συνέβη».
από τη φίλη στο fb Lilly Papaspyropoulou, facebook, 23/1/2018
«Παρίσι, Τέξας», ( Paris, Texas), 1984. Σε σκηνοθεσία Βιμ Βέντερς, με
τους Χάρι Ντιν Στάντον, Ναστάζια Κίνσκι, Ντιν Στόκγουελ, Ορόρ Κλεμάν.
Στην έρημο του Τέξας, ένας αποκαμωμένος άντρας λιποθυμάει. Μεταφέρεται στο νοσοκομείο με χαμένη τη μνήμη, όπου τον βρίσκει ο αδελφός του και τον πηγαίνει στο σπίτι του. Εκεί συναντά τον οκτάχρονο γιο του που έχει αφήσει εκεί η χαμένη για χρόνια βιολογική του μητέρα. Μαζί με το παιδί, ο ήρωας που στο μεταξύ ανάκτησε τη μνήμη του, ξεκινούν ένα οδοιπορικό για να την ξαναβρούν.
Από την πρώτη κιόλας σκηνή, το πλάνο του ελικόπτερου πάνω από την έρημο Μοχάβε, κάνει σαφή την αναφορά του Βέντερς στο αμερικάνικο αρχέτυπο του Γουέστερν: ένας καου μπόι-φάντασμα, χωρίς άλογο και μνήμη που περιπλανιέται στο ίδιο με αυτόν άδειο τοπίο, αναγνωρίζεται σαν παλιός φίλος από το εμβληματικό γεράκι που τον εντοπίζει. Σαν τον Οδυσσέα που αναζητεί την Ιθάκη του, ο Τράβις, ο ήρωας του έργου, περίμενε πολύ καιρό μέχρι την επιστροφή του που θα είναι περισσότερο από συγκινητική. Η αναπάντεχη εμφάνιση του πατέρα φέρνει και το τέλος της οικογενειακής γαλήνης της θετής οικογένειας του μικρού γιου ( με το –καθόλου τυχαίο- όνομα Χάντερ). Προτείνοντας στο παιδί να τον ακολουθήσει για να συναντήσουν τη μητέρα του, ο Τράβις δεν προσπαθεί να αναβιώσει την ιδανική οικογένεια, ακολουθώντας έτσι το τετριμμένο σενάριο των αμερικάνικων παραγωγών, αλλά του προτείνει μάλλον μια οικογενειακή αλλαγή που δεν στηρίζεται τόσο στο γενετικό παράγοντα, αλλά στο φαντασιακό. Ο πατέρας και ο γιος ξαναβρίσκουν τη μητέρα που δουλεύει σε ένα ιδιότυπο πορνείο όπου αυτή κάνει peep-show. Εκεί, πίσω από το τζάμι που χωρίζει του δύο πρώην συζύγους, θα μιλήσει για πρώτη φορά ο σιωπηλός μέχρι τότε ήρωας, με μια de profundis εξομολόγηση που θα μας αποκαλύψει τις σκέψεις και τα αισθήματά του. Περνώντας από το άπειρα μεγάλο- την έρημο-, στο απόλυτα μικρό- την καμπίνα του peep-show-, από την κινηματογραφική εικόνα στη θεατρικότητα του λόγου, έπρεπε να βρεθούν οι ισορροπίες, ώστε να διατηρηθεί η μυθολογία του σινεμά: από τους διαδρόμους του πορνείου που θυμίζουν εκείνους του Alphaville, τα διαφορετικά ντεκόρ των καμπίνων που θυμίζουν μινιατούρες κινηματογραφικών στούντιο, το αδιαφανές τζάμι που ορίζει τη θέση και του θεατή ( βλέπεις, χωρίς να σε βλέπουν), η αναγκαιότητα του σκοταδιού. Στην περίφημη αυτή σκηνή, όλες αυτές οι υπερβολικές- δυνητικά- αναφορές, σώζονται από τις συγκλονιστικές ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών: του Στάντον με τη βιβλική φιγούρα, για πρώτη φορά πρωταγωνιστή μετά από εκατό (!) ταινίες, ( από το άγχος του είχε ζητήσει τη συντροφιά και συμπαράσταση του νεότατου και άσημου τότε Σον Πεν) και βέβαια της Κίνσκι που είχε ήδη συνεργαστεί σαν 14χρονη με το σκηνοθέτη που την ξαναβρίσκει σε πλήρη ωριμότητα και γυναικεία σαγήνη. Σαν άλλος Ορφέας, ο Τράβις, αφού συναντήσει την αγαπημένη του Ευρυδίκη, θα απομακρυνθεί από κοντά της για να μην τη βλάψει και θα πάρει μόνος το δρόμο σαν γνήσιος κάου μπόι που απόδωσε δικαιοσύνη, αποχωρώντας κάτω από τους ήχους της μαγικής κιθάρας του Ράι Κούντερ που έγραψε για το έργο την πρώτη του κινηματογραφική μουσική.
Ο τίτλος Παρίσι, Τέξας (μια άσημη πόλη της Αμερικής, με σημασία ωστόσο για τον ήρωα), εκφράζει πολύ εύστοχα αλλά και με ειλικρίνεια, αυτό που είναι το φιλμ: μια μετέωρη γέφυρα ανάμεσα στο βλέμμα του Ευρωπαίου και του αμερικάνικου μύθου. Είναι το ίδιο το σημείο στίξης που ενοποιεί και χωρίζει ταυτόχρονα τους δύο τόπους, η ουτοπία του τίτλου συναντάει αυτήν του ήρωα. Ο Σαμ Σέπαρντ και το βιβλίο του « Motel Chronicles», θα αποτελέσουν την έμπνευση που θα καταλήξει στη στενή συνεργασία του Βέντερς με το συγγραφέα για την πραγμάτωση του σχεδίου του. Τα εξωτερικά πλάνα του έργου παραπέμπουν άμεσα στους πίνακες ενός άλλου Αμερικάνου, του Έντουαρντ Χόπερ, μοναχικά πρόσωπα ποτισμένα με τη μελαγχολία της αντιπαράθεσης της φύσης με το μοντέρνο κόσμο, έντονα χρώματα που ομορφαίνουν τις πιο θλιβερά κοινότυπες εικόνες, οι πρωταγωνιστές του έργου ντυμένοι με ζωηρό κόκκινο, ο Βέντερς επιτέλους παραδομένος στο δικό του όραμα του φαντασιακού και της σαγήνης της Αμερικής: έχουν προηγηθεί η Αλίκη Στις Πόλεις και ο Αμερικάνος Φίλος καθώς και η μάλλον τραυματική του –λόγω παραγωγών- εμπειρία με τον Κόππολα για το Χάμετ. Δεν διαφαίνεται ωστόσο καμιά πικρή κριτική για το Νέο Κόσμο, τον τόπο που βρίθει από κινηματογραφικές μυθολογίες και αναμνήσεις.
Η αριστουργηματική αυτή ταινία, διαβαίνει αλώβητη το χρόνο, χωρίς την παραμικρή ρυτίδα, χωρίς να πέφτει ούτε στιγμή στο κλισέ του οικογενειακού μελοδράματος, αναδίδοντας ακέραια μέχρι σήμερα μια ευωδιά ποίησης , γνήσιας συγκίνησης και ανθρωπιάς. Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες το 1984 και η γεμάτη χιούμορ αποστροφή του Βέντερς για το βραβείο: αφού ανέφερε το πόσο ξεχωριστοί υπήρξαν όλοι οι συντελεστές κατέληξε: « δεν απέμενε παρά ο εαυτός μου πού θα μπορούσε να τα τινάξει όλα αυτά στον αέρα, αλλά, ουφ, αυτό δεν συνέβη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου