...................................................................................
λήμματα
Του Βασίλη Παπαβασιλείου
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στα "ΝΕΑ", Σάββατο 27 Αυγούστου 2011
δήλωση. «Ηρθε η ώρα να πληρώσουν όσοι τους επιτρέψαμε εμείς, οι πολιτικοί διαχειριστές του κράτους αυτά τα τριάντα και πλέον χρόνια, να κρύβουν τα εισοδήματά τους». Η δήλωση της χρονιάς (τουλάχιστον) έγινε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά τη διάρκεια της σεμνής τελετής για τα 37α γενέθλια της αείμνηστης κατά τα άλλα, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβερνήσεως Ευάγγελο Βενιζέλο, μεταπολιτεύσεως, που έλαβε χώρα στις 24 Ιουλίου στο Προεδρικό Μέγαρο. Επειδή, λόγω ελλείψεως χώρου και χρόνου, αντιστοίχως, στα έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ, μεταδόθηκε συντομευμένη («Ηρθε η ώρα να πληρώσουν όσοι κρύβουν τα εισοδήματά τους»), η στήλη την αποκαθιστά σήμερα, έστω και με κάποια καθυστέρηση, αποδίδοντάς της, όπως βλέπετε, τη σημασία που της πρέπει.
έννοιες. Σταδιοδρομούν και αυτές, όπως οι άνθρωποι, ανάλογα με το ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο. Παράδειγμα, η σχέση της έννοιας «νομιμότητα» με το περιβάλλον της σύγχρονης Ελλάδας. Με νομιμότητα νοείται, στην καλύτερη περίπτωση, η βέβαιη αυριανή νομιμοποίηση (και προσφάτως, επί το ηπιότερον, «τακτοποίηση») της σημερινής παρανομίας. Πριν από τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων έχει ήδη αρθεί πανηγυρικά η νομιμότητα ως πρακτικός και συμβολικός ορίζοντας των ανθρώπινων ενεργειών. Το επίκεντρο του φαινομένου εντοπίζεται βέβαια στην οικοδομική δραστηριότητα, αλλά επεκτείνεται και σε άλλους τομείς, όπως η φοροδοτική και η φοροεισπρακτική λειτουργία, το ποδοσφαιρικό δίκαιο κ.τ.λ. Προκύπτει έτσι η έμπρακτη επιβεβαίωση ότι νόμος και δίκαιο είναι δύο διαφορετικά πράγματα που συμπλέκονται εννοιολογικά για να αλληλοεξουδετερωθούν στην πράξη αποτελεσματικότερα.
Καποδίστριας. Η πρώτη Βαυαροκρατία ήρθε ως συνέπεια της δολοφονίας του. Η δεύτερη (όπως χαρακτηρίζεται από κάποιους απαξιωτικά η ευρωενωσιακή αντιβασιλεία υπό τον κύριο Ράιχενμπαχ) έρχεται με τη συμπλήρωση 180 χρόνων από τη δολοφονία του. Τελικά, είναι σαφές: Αυτός φταίει - για όλα!
οικονομία. Ενας νοικοκύρης, απαυδισμένος από την εξαχρείωση των δημόσιων προσώπων και την έκπτωση των δημόσιων πραγμάτων, αποφασίζει να παρακάμψει τους θεσμούς και συνάπτει ιδιωτική εκεχειρία με τον εχθρό της πόλης του. Η «προδοσία» του αποφέρει τη δημιουργία μιας τράπεζας, η οποία διανέμει μερίσματα ειρήνης προς πάσα κατεύθυνση, ανάλογα με τα κέφια, τα γούστα και τα συμφέροντα του αρχιτραπεζίτη. Κοντολογίς, ο οίκος νικά την πόλη. Πρόκειται για ουτοπία, εννοείται. Ο Αριστοφάνης ήξερε ότι «αυτά τα πράγματα δεν γίνονται». Βλέπετε, ζούσε τον 5ο αιώνα π.Χ. και όχι τον 21ο μ.Χ.
πεζοδρόμιο. Αν δεν ήταν η μεταφορική χρήση του όρου («γυναίκα του πεζοδρομίου», «πολιτική πεζοδρομίου» κ.τ.λ.), σχεδόν δεν θα αντιλαμβανόσουν την ύπαρξή του. Τόσο μαζεμένο, συνεσταλμένο και ντροπαλό είναι το πραγματικό αθηναϊκό πεζοδρόμιο. Είναι επόμενο, λοιπόν, με τόση συστολή που το χαρακτηρίζει, να εξάπτει τα διεστραμμένα, τα κτηνώδη ένστικτα κάποιων κατόχων δίτροχων και τετράτροχων οχημάτων, οι οποίοι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να ασελγούν κατά συρροήν εις βάρος του, να σταδιοδρομούν κανονικά ως επιβήτορές του. Οπως σε κάθε περίπτωση βιασμού, μάλιστα, σύμφωνα με μιαν αντίληψη που θα τη θέλαμε ξεπερασμένη αλλά δυστυχώς δεν είναι, το θύμα «τα θέλει και τα παθαίνει». Η εικόνα του αθηναϊκού δρόµου γενικά δεν αφήνει κανένα περιθώριο αµφιβολίας: σε αυτή την πόλη ο πεζός απαγορεύεται, σχεδόν τιµωρείται. Πάλι καλά. Τον 19ο αιώνα η Αθήνα (η Ελλάδα, δηλαδή) τιµωρούσε τους πεζογράφους της στέλνοντάς τους στο Δροµοκαΐτειο ή καταδικάζοντάς τους σε αποµόνωση (Βιζυηνός, Μητσάκης, Ροΐδης, Παπαδιαµάντης). Τότε ήταν του συρµού, σύµφωνα µε τον σκιαθίτη κοσµοκαλόγερο, «η ποίησις, η πολλή ποίησις και ουχί η πεζή πραγµατικότης». Και σήµερα, όµως, τι έχει αλλάξει; Θέση µπαλάντας, σονέτου, έπους δεν επέχει για τον µεταπολεµικό Ελληνα το Ι.Χ. του; Λόγω µάλιστα της µαζικής εξάπλωσης των ιδιωτικών µεταφορικών µέσων σήµερα, δεν κινδυνεύει µια απλή έννοια είδους (πεζογράφος) αλλά µια έννοια γένους (πεζός).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου