4/3 Επέτειοι μετ' ασμάτων και κειμένων...

• Γεννησεις ΣΤΙΣ 4/3

1678: Αντόνιο Βιβάλντι, βενετσιάνος συνθέτης. [θαν. 28/7/1741]
1851: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, διηγηματογράφος και ποιητής. [θαν. 3/1/1911]
1943: Λούτσιο Ντάλα, ιταλός τραγουδοποιός.

...............................................................................................................

Αντόνιο Βιβάλντι

1678 – 1741

Βενετσιάνος συνθέτης και βιολονίστας, από τους στυλοβάτες της Δυτικής Μουσικής. Το μεγάλο του ενδιαφέρον για τη μουσική επισκίασε την άλλη του ιδιότητα, αυτή του ιερωμένου, για την οποία ο ίδιος δεν έδειξε ιδιαίτερο ζήλο να τιμήσει.

Ο Αντόνιο Λούτσιο Βιβάλντι γεννήθηκε στη Βενετία στις 4 Μαρτίου 1678. Βαφτίστηκε την ίδια ημέρα με προτροπή της μαμής του, η οποία φοβήθηκε ότι θα πεθάνει, λόγω των προβλημάτων υγείας που παρουσίασε. Αργότερα διαγνώσθηκε ότι έπασχε από άσθμα, αρρώστια που θα τον ταλαιπωρούσε σε ολόκληρη τη ζωή του.

Την τέχνη του βιολιού τη διδάχθηκε από τον πατέρα του Τζιοβάνι Μπατίστα Βιβάλντι, επαγγελματία κουρέα, αλλά και αξιόλογο βιολιστή, μουσικό της Ορχήστρας του Αγίου Μάρκου. Ο πατέρας του ήταν και έντονα θρησκευόμενος άνθρωπος και προετοίμαζε τον νεαρό γιο του για εκκλησιαστική σταδιοδρομία.

Το 1703 ο Αντόνιο χειροτονήθηκε ιερέας και σύντομα απέκτησε το προσωνύμιο «Ο κόκκινος παπάς», εξαιτίας των ξανθών μαλλιών του. Τον ίδιο χρόνο διορίστηκε καθηγητής βιολιού και αρχιμουσικός στο ορφανοτροφείο θηλέων «Οσπεντάλε ντι Πιετά» της Βενετίας. Δεν πέρασε πολύς καιρός και βρήκε την ευκαιρία να απαλλαγεί από τα θρησκευτικά του καθήκοντα, χωρίς να αποσχηματισθεί. Έτσι, αφιερώθηκε αποκλειστικά στη μουσική.

Άρχισε να συνθέτει πυρετωδώς και να γίνεται γνωστός έξω από τα στενά όρια της Βενετίας. Από το 1718 ταξίδευε διαρκώς για να παρουσιάζει τα έργα του, έχοντας ως βάση του τη Μάντοβα. Λέγεται, μάλιστα, ότι σε κάποια περιοδεία του έπαιξε και ενώπιον του Πάπα. Την εποχή εκείνη γνώρισε δύο ετεροθαλείς αδελφές, την Παολίνα Τρεβιζάνα, η οποία έγινε γραμματέας του και την κοντράλτο Άννα Τζίρο ή Ζιρό, η οποία τραγούδησε τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε πολλές όπερές του. Ο Αντόνιο φιλοξενούσε τις κοπέλες στο σπίτι του και οι ψίθυροι έδιναν κι έπαιρναν ότι διατηρούσε ερωτικές σχέσεις και με τις δύο. Ο Βιβάλντι διασκέδαζε με τη φημολογία και απαντούσε ότι η σχέση μαζί τους ήταν αυστηρά φιλική και επαγγελματική.

Το 1725 παρουσίασε μια σειρά κοντσέρτων για έγχορδα και μπάσο κοντίνουο, με τον τίτλο «Il cimento dell' armonia e dell' inventione» («Η δοκιμή της αρμονίας με τη νεωτερική σύνθεση»). Τα τέσσερα πρώτα από αυτά αποτελούν τις «Τέσσερις Εποχές», το πιο γνωστό έργο του και ένα από τα δημοφιλέστερα έργα της μουσικής. Ο συνθέτης αποδίδει με νότες τις τέσσερις εποχές του χρόνου και θεωρείται ως πρώιμο δείγμα προγραμματικής μουσικής.

Το 1737 ο καρδινάλιος της Φεράρας ακυρώνει μια παράστασή του, επειδή αρνήθηκε να ιερουργήσει και εξαιτίας της συμβίωσή του με τις δύο αδελφές, που σκανδάλιζε τους πιστούς. Με την πάροδο του χρόνου, η δημοτικότητά του στη Βενετία άρχισε να υποχωρεί και ο Βιβάλντι, απογοητευμένος από τους συμπατριώτες του, ξενιτεύτηκε στη Βιέννη (28 Ιουνίου 1741). Ένα μήνα αργότερα, στις 28 Ιουλίου 1841, έφυγε από τη ζωή πάμπτωχος, έχοντας σπαταλήσει όλη του την περιουσία.

Ο Βιβάλντι με το προσωπικό ύφος γραφής έθεσε τα θεμέλια του ώριμου κοντσέρτου μπαρόκ και επηρέασε συνθέτες, όπως ο Μπαχ και ο Τέλεμαν. Πολυγραφότατος, συνέθεσε περί τα 850 έργα, αλλά λίγο μετά τον θάνατό του ξεχάστηκε. Από την αφάνεια τον ανέσυρε πολύ αργότερα ο Μέντελσον, όταν ερευνούσε το έργο του Μπαχ, ο οποίος θαύμαζε απεριόριστα τον Βιβάλντι. Ουσιαστικά, όμως, ο Βιβάλντι ανακαλύφθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και σήμερα θεωρείται ως ένας από τους δημοφιλέστερους συνθέτες της μουσικής μπαρόκ.

.............................................................................................................................


Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851 - 1911)







δες τους στίχους εδώ, στην περιγραφή 
http://www.youtube.com/watch?v=iZwC7HLz_cI

...Ιδού, εγώ κωμάζω υπό τα παράθυρά της. Ούτε φωνή, ούτε κιθάρα, ούτε στεναγμός. Έβαλα τας κώπας εις ανάπαυσιν, και εστάθην. Παρακαλώ τα ρεύματα να μη με παρασύρουν. Εδώ αντικρύζει ακριβώς. Βλέπω - φευ, είναι ωραίον να έχη τα όμματα δια να βλέπη τούτο - βλέπω το παράθυρον φωτισμένον. Η καρδία πάλλει, το παν ηρεμεί. Μη φυσάς, αύρα, μη με σύρετε, ρεύματα. Περιμένω την τρισολβίαν στιγμήν... Ω, ας έλθη η στιγμή εκείνη / είναι ανταξία των αιώνων / και είτα ας έλθη το μηδέν / πλην όταν εκείνη επί στιγμήν ανατείλη, εις το μηδέν θα μείνη έν μόριον υπάρξεως, και εις το χάος μία ακτίς αναμνήσεως. Έπλευσα, κι απέκαμα κι ενυκτώθην... Ιδού τώρα, αφού διέσχισα από γωνίας εις γωνίαν, από τον κάβον της μεσημβρινής ακτής έως τα νώτα του χωρίου, όλον το μήκος του δυτικού κολπίσκου, έφθασα κι εστεγάσθην υποκάτω εις τα Μνημούρια, εις το κοιμητήριον της πολίχνης, το κτισμένον επί του δυτικού παραθαλασσίου λόφου εις την εσχατιάν της προεξοχής, εφ' ής κείται το χωρίον. Ο κρότος της κώπης εις το κύμα δεν ακούεται. Νύκτα χωρίς σελήνην. Σκιά απλώνεται κάτω της ακτής, της ανταυγείας των αστέρων επί των μαρμάρων και των επιτυμβίων πλακών. Μελανώτερον κάτω το σκότος, εις την ρίζαν του λόφου, εις τον αφρόν του κύματος. Ο φλοίσβος επιτάττει σιωπήν.

                                    (από τα "Ρόδινα ακρογιάλια", 1908) 


....................................................................................................................














........................................................................................................................

Θανατοι ΣΤΙΣ 4/3

1852: Νικολάι Γκόγκολ, ρώσος συγγραφέας. («Ο Επιθεωρητής», «Νεκρές Ψυχές», «Το ημερολόγιο ενός τρελού», «Τάρας Μπούλμπα») [γεν. 1/4/1809].

"...6 Νοεμβρίου


   Ο τμηματάρχης μας τρελάθηκε. Μόλις ήρθα σήμερα στη δουλειά, με φώναξε στο γραφείο του και άρχισε τα εξής: "Πείτε μου, φίλε μου, ποιες άγριες, ποιες παράφορες ιδέες βασανίζουν τη σκέψη σας;" "Ορίστε; Τι πράγμα; Καμία απολύτως!" απάντησα. "Αναλογιστείτε, φίλε μου: περάσατε ήδη τα σαράντα / είναι καιρός πλέον να λογικευτείτε. Τι φαντάζεστε; Νομίζετε πως δεν ξέρω για τα καμώματά σας; Δεν φλερτάρετε την κόρη του διευθυντή; Δείτε τα μούτρα σας στον καθρέφτη και συνειδητοποιείστε τη θέση σας! Ένα μηδενικό - τίποτα παραπάνω. Δεν θα ΄δινα ούτε δεκάρα τσακιστή για σας. Δείτε καλά τα μούτρα σας στον καθρέφτη. Πώς τολμάει ένα κακέκτυπο του ανθρώπινου είδους να κάνει τέτοιες σκέψεις;" Που να τον πάρει ο διάβολος! Επειδή η μούρη του είναι σαν γυάλα φαρμακοτρίφτη, επειδή έχει πάνω στο κεφάλι του έναν σγουρό θάμνο μαλλιά, τον οποίο άλλοτε χτενίζει προς τα πίσω κι άλλοτε φροντίζει να τον κολλήσει στο κρανίο του με τους πιο περίεργους και ευφάνταστους τρόπους, νομίζει πως έχει την εξουσία να κάνει ό,τι θέλει. Γνωρίζω πολύ καλά γιατί είναι θυμωμένος μαζί μου. Ζηλεύει! Θα παρατήρησε πιθανώς την προτίμηση που μου δείχνει εκείνη. Γιατί να ενοχληθώ από τη συμπεριφορά του; Ένας αυλικός! Τι ασήμαντο, τι ποταπό ζώο, πραγματικά! Έχει περασμένο το ρολόι σε μια χρυσή αλυσίδα, φοράει παπούτσια αξίας τριάντα ρουβλιών και κομπάζει. Να τον πάρει ο διάβολος! Τι νομίζει; Πως είμαι γιος κανενός ράφτη, πως είμαι ταπεινής καταγωγής; Έ, όχι! Είμαι ένας ευγενής! Κι εγώ μπορώ να ανελιχθώ στην καριέρα μου. Είμαι μόνο σαράντα δύο ετών - σ' αυτήν την ηλικία ξεκινάει ουσιαστικά η επαγγελματική σταδιοδρομία ενός άντρα. Μισό λεπτό, φίλτατε! Κι εγώ μπορώ να πάρω τη θέση του τμηματάρχη ή και του διευθυντή, αν το θέλει ο καλός και ελεήμων Θεός. Η φήμη του ονόματός μου θα υπερβεί κατά πολύ τη δική σας. Έχετε την εντύπωση πως δεν υπάρχουν άνθρωποι πιο ικανοί από σας; Το μόνο που χρειάζομαι είναι ένα μοντέρνο παλτό και μια γραβάτα σαν αυτή που φοράτε / και τότε, σας διαβεβαιώνω πως θα περάσετε ευθύς αμέσως στο περιθώριο. Όμως δεν έχω χρήματα - αυτό είναι το κακό! ..."


(από το "Ημερολόγιο ενός τρελού", μτφ. Μιχ. Παπαντωνόπουλος, εκδ. "Ηλέκτρα", 2008)