ΧΙΟΝΙ
Εκεί ψηλά δεν υπάρχει κανένας
Μακριά σημαίνουν καμπάνες
'Εξω η νύχτα παραμονεύει
Γεμάτη φυλλώματα
Ορθάνοιχτα μάτια
Εχθρικούς καθρέφτες.
Νεκρά τα πλοία μες στην ομίχλη
Η σιωπή μια πληγή δίχως όνομα
Το δάσος βελούδινο
Μια παιδούλα κοιμάται στον ίσκιο του
Απ' την ανάσα της
Γεννιούνται αδιάκοπα
Άστρα λευκά.
Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 2 Φεβρουαρίου 2011
Χωρίς τον Τάκη Βαρβιτσιώτη
Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης μετέφερε τον άνεμο της μεταφυσικής αγωνίας και του χριστιανικού πνεύματος στην ελληνική ποίηση, από τις πρώτες δημιουργίες του.
Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Εκεί σπούδασε νομικά και ακολούθησε το επάγγελμα του δικηγόρου.
Δεν υπήρξε μέρα που να μην κυκλοφορήσει στους δρόμους της, στα βιβλιοπωλεία της και στους συναυλιακούς της χώρους. Ντυμένος στο καντίνι, υπήρξε ανέκαθεν ένας ζωντανός και ευγενής άνθρωπος, κάπως παλιάς κοπής, ο οποίος πάντα ήταν έτοιμος να μοιράσει τις γνώσεις του. Ζώντας μια πλήρη ζωή, πέθανε σε ηλικία 95 ετών, αφού είχε γεννηθεί το 1916.
Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης συναντήθηκε με την πρώτη νεότητα του γαλλικού υπερρεαλισμού, στην πιο λυρική εκδοχή του, μέσα από το έργο των Πολ Ελιάρ και Πιερ Ρεβερντί. Τα εισόδιά του στα ελληνικά γράμματα έγιναν το 1936, στο σημαντικό για τα λογοτεχνικά δρώμενα της εποχής περιοδικό «Μακεδονικές Ημέρες», που το στήριξαν οι Γιώργος Θέμελης, Πέτρος Σ. Σπανδωνίδης, Βασίλειος Ν. Τατάκης, Στέλιος Ξεφλούδας, Γ. Θ. Βαφόπουλος.
Η πρώτη ποιητική συλλογή του «Φύλλα ύπνου», που τυπώθηκε το 1947, ήταν το πρώτο του στοίχημα με την ποίηση. Θα αποτελούσε την αφετηρία σε μια διαδρομή που θα αριθμούσε πάνω από είκοσι βιβλία. Το σύνολο του έργου του το συγκέντρωσε, το 2003, υπό τον τίτλο «Ποιήματα 1941 - 2002» (εκδόσεις Καστανιώτη). «Η ποίηση είναι μια κατάσταση μαγείας, κάτι άρρητο, μια "άρρητη γέννηση", μια εισδοχή στην εποχή του θαυμαστού. Και η πίστη μου αυτή γίνεται όλο και περισσότερο αδιάλλακτη όσο μέρα με τη μέρα εξακριβώνω πως είναι η μοναδική προσωπική έκφραση που απομένει ακόμα, η έσχατη επιβεβαίωση μιας ανθρώπινης ευγένειας μέσα από τον θρίαμβο της ανωνυμίας και του τεχνοκρατικού πολιτισμού», είχε πει.
Παράλληλα, επειδή είχε γοητευτεί από τους μεγάλους ξένους λυρικούς, μετέφρασε στα ελληνικά ορισμένα από τα κορυφαία ποιήματά τους (Μαλαρμέ, Ελιάρ, Ρεβερντί, Λόρκα και Αλμπέρτι), χωρίς ποτέ να κρύψει τον ανυπόκριτο σεβασμό του για τους Χέλντερλιν, Νοβάλις, Κιτς, Μποντλέρ, Ρεμπό, Βερλέν, Απολινέρ, Περς, Τσέλαν, Ντίλαν Τόμας, Πας, Χιμένεθ.
Η λογοτεχνική συντεχνία τον εκτιμούσε. Ο φειδωλός στις κρίσεις του Οδυσσέας Ελύτης είχε γράψει γι' αυτόν: «Ποιητής Ευρωπαίος μιας σπάνιας ευαισθησίας και βαθύς γνώστης της λυρικής τέχνης, που του αξίζει ο έπαινος όχι μόνο της ιδιαίτερης πατρίδας του, αλλά και των καλλιεργημένων ανθρώπων όλου του κόσμου».
Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης δεν υπήρξε ένας ποιητής κλεισμένος στα ελλαδικά σύνορα, αφού είχε καταφέρει να γίνει αποδεκτός από τους ξένους ομοτέχνους του. Ετσι, σε αναγνώριση της ποιητικής προσωπικότητάς του, ψηφίστηκε αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Ποιητών.
Αν και δεν πίστευε ότι τα βραβεία κάνουν τον ποιητή, σάρωσε όλα τα ελληνικά και τιμήθηκε με ορισμένα από τα σημαντικότερα ξένα: Παγκόσμιο Βραβείο Ποίησης Φερνάρντο Ριέλο των Ηνωμένων Εθνών, παράσημο του Ιππότη του Γαλλικού Τάγματος, Βραβείο Χέρντερ του Πανεπιστήμιου της Βιέννης. Η Ακαδημία Αθηνών τον είχε εκλέξει αντεπιστέλλον μέλος της.
ΣΥΓΧΟΡΔΙΑ
Υπακούοντας τον ουρανό
Σκαρφαλώνω
Στο χαμογελαστό λόφο
Ταξιδεύω με τον ατμό
Εκεί που τρέμουν τα φύλλα
Μιας διάφανης χλόης
Εκεί που τρέμει ο ίσκιος
Ενός φιλιού
Πριν απ' το χρόνο
Εκεί που το φως
Έγινε μνήμη
Των πιο ωραίων ματιών
Ενώ βαθιά μες στα σύννεφα
Βλέπω ν' ανθίζουν
Κάτασπρες φτερούγες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου