Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου 2011

"Πόσο ωριμάζουμε;" άλλο ένα εξαιρετικό κείμενο του Κωστή Παπαγιώργη ("Αθηνόραμα", τ.562, 17-23/2/2011)


           Πόσο ωριμάζουμε; 
                γράφει ο Κωστής Παπαγιώργης


   Κοιτάζουμε καμιά φορά μερικούς ανθρώπους στα -ήντα, που αποπνέουν αίσθηση μεστότητας, χρόνου που δεν διάβηκε άγονα, αληθινής ενηλικίωσης με ένα λόγο. Ισχύει η εντύπωση ή μήπως ματαιοπονούμε και καβουρδίζουμε τον αέρα; Εδώ είναι ο κόμπος. Αν πέσεις σε άτομο ειλικρινές, που δεν φοβάται να λέει λιγάκι και την αλήθεια, πέρα από τα γνωστά και τα μαρτυρημένα, θα αφήσει και κάποιες υποψίες ακατανοησίας. Μεγαλώνουμε, ποιος λέει όχι; Με τη διαφορά ότι η όλη κατάσταση μοιάζει σαν κάτι μέσα μας να υφίσταται το χρόνο κι εμείς να παρακολουθούμε τη διαδικασία σαν άδολα ανδράρια και κοράσια. Τα δέντρα ωριμάζουν, τα φυτά το ίδιο, επίσης τα ζώα και τα πτηνά - ο άνθρωπος όμως όχι. Όσο κι αν τον καθορίζει μια κλιμακωτή ανάβαση (εφηβεία, σπουδές, νεότητα, γάμος, επάγγελμα, παιδιά), στην ουσία παραμένει παρατηρητής - όπως ο ήρωας του Κίπλιγκ που καθόταν παράμερα και παρακολουθούσε τον εαυτό του να φέρεται παράφορα. Άλλο να κολλάς ένσημα κατά την πάροδο του βίου και άλλο να ωριμάζεις, όπερ σημαίνει να μεταμορφώνεσαι προς το καλύτερο, να δέχεσαι το δώρο της βαθύνοιας που σε κάνει ξένο προς το παρελθόν, άρα διαφορετικό. Πάει ο νους μας στον Νέλσον Μαντέλα, μόνο που με τις σπάνιες εξαιρέσεις και τους ακριβοθώρητους χαρακτήρες δεν βρίσκουμε άκρη. Ίσα ίσα, η εξαίρεση ισχυροποιεί τον κανόνα που λέει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αχαμνά σπλάχνα, νιώθουν πως κάθισαν πάνω σε δυο οχιές και αντιμετωπίζουν τις δεκαετίες σαν διαδοχικές ποινές. Οι Γάλλοι το εκφράζουν πολύ υποβλητικά: "Αλλού σκληραίνεις, αλλού σαπίζεις, δεν ωριμάζεις ποτέ". Έτσι εξηγείται άλλωστε το γεγονός ότι όταν ξανασυναντάμε έναν άνθρωπο που έχουμε να δούμε χρόνια μάς εντυπωσιάζει η μουτσούνα που του φόρεσε ο χρόνος, μας συγκινεί κάποια σωματική ανημπόρια, αλλά έπειτα από συζήτηση δύο ωρών ανακαλύπτουμε ότι είναι ίδιος κι απαράλλαχτος. 
   Λένε για πολλούς ότι "θανόντος του πατρός, ανδρώθηκαν εν μια νυκτί". Αυτό ισχύει, με τη διαφορά ότι η ανάληψη ευθυνών διαφέρει από την πραγματική ωρίμανση. Αυτό, πάντως, που αποτελεί αίνιγμα είναι η προσδοκία του καθενός να διαβάσει στο πρόσωπο του γηραλέου ατόμου κάτι διαφορετικό, λες και ανήλθε στο υπερώο της ζωής κι έμαθε τα μυστικά της. Όλοι θέλουμε να βρούμε κάποτε τον Νέστορα - όποιος ψάχνει, λοιπόν, βρίσκει ή κουτσο-βρίσκει.  Έστω κι αν αισθάνεται συναισθηματικά αναλφάβητος στο πέρασμα ημερών κι ετών.
   Αυτός ο αναλφαβητισμός νομίζουμε ότι διεκδικεί μεγάλο μερίδιο αληθείας. Το γεγονός ότι οι περισσότεροι από μας δεν την "παίρνουμε" τη ζωή ακριβώς όπως δεν παίρνουμε και τα γράμματα, περνάμε τις τάξεις με σκονάκια και τις εποχές με αντιγραφές, αποδεικνύει το απλό συμπέρασμα ότι - παρά τα όποια φαινόμενα - βρισκόμαστε στους πέντε δρόμους και συχνά με το αίσθημα ότι η ζωή γράφεται σε μια γλώσσα που είτε δεν γνωρίζουμε είτε έχουμε πολλές άγνωστες λέξεις.
      

Δεν υπάρχουν σχόλια: