Το νεωτερικό γονίδιο του Κωστή Παπαγιώργη
Εάν καθίσουμε να σκεφτούμε τι μεταλλαγή γνώρισε (ή υπέστη) η προφορική έκφραση στη μετα-χουντική κοινωνία μας, ασφαλώς θα θέσουμε στην πρώτη θέση την εισαγωγή του lifestyle. Και, μάλιστα, αναδύθηκε μέσα από τις νεανικές συντροφιές, τα ξένα περιοδικά που κοπιάραμε αμέτι μουχαμέτι, τον κινηματογράφο βέβαια, τις μουσικές ποπ και ροκ, την ένδυση και τις εντυπωσιακές δερματοστιξίες μέχρι την επιβεβλημένη αισιοδοξία. Δεν πρόκειται, βέβαια, για εσπευσμένη και λαχανιασμένη εισαγωγή νέας ανθρωπότητας / απεναντίας η δική μας, καταδική μας νεολαία κάθισε σε νέα θρανία, ντύθηκε διαφορετικά, κυρίως όμως επιδόθηκε στη νέα ρητορική, η οποία ισοδυναμούσε λίγο πολύ με νεοπαγή υπηκοότητα. Το "χέστηκα!" έγινε κάτι σαν "πιστεύω".
Όταν με πεσμένα παντελόνια, σκουλαρίκια στα χείλια και τις μύτες, παραστάσεις στα μπράτσα (και άλλα πιο επικίνδυνα μαραφέτια) η νεολαία διεκδίκησε πιο ευρύχωρο παρόν - έξω από την οικογένεια και τα σχολεία -, η αντίδραση μιας παλιάς γενιάς ήταν ευνόητη, συνάμα όμως κυοφορήθηκε μια απορία στην καρδιά για το τι μέλλει γενέσθαι. Όσοι θυμούνται το διάσημο μυθιστόρημα του Ιβάν Τουργκένιεφ "Πατέρες και παιδιά", θα τους έχει μείνει ασφαλώς η εικόνα του μηδενιστή Μπαζάροφ αλλά και του υπηρέτη με το σκουλαρίκι στο αφτί. Όπερ σημαίνει ότι η αλλαγή αρχικά εκφράζεται με εξωτερικό τρόπο ωσότου την εγκολπωθούν νέοι κι ενήλικοι.
Παλιού ουρανού χαλάσματα, βέβαια, με τη διαφορά ότι η εξωτερική αλλαγή ποτέ δεν είναι επιπόλαιη. Όπως το δέρμα είναι το βαθύτερο σημείο του σώματος, καθώς λένε, η νεανική αμφίεση δεν μένει στην επιφάνεια. Τυχαίο είναι ότι μπόλιασε την 'έκφραση; Αν παρακολουθήσουμε τις νεανικές παρέες σε ώρα θερμής συνομιλίας, το πρώτο που μας κάνει εντύπωση είναι αφενός ότι η σιωπή έχει εξοριστεί και αφετέρου το ψυχόρμητό τους ένα πράγμα δηλώνει: προλαβαίνουν τη ζωή για να μην τους προλάβει. Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν αυτό το "παρλάρ" και τη συγγενή νευματολογία κοπιάρισαν από τον κινηματογράφο, τα περιοδικά και την τηλεόραση, το χαρακτηριστικό είναι ότι επιστροφή δεν νοείται. Λίγο να σπουδάσει κάποιος τα πρωινάδικα, και δη τα μεσημεράδικα, όπου καλλιεργούνται επιμόνως η υπεραισιοδοξία, το και "τι έγινε", ο κανόνας που υπαγορεύει ότι κανόνες δεν υπάρχουν, η εκλεπτυσμένη αθλιότητα και η έμμεση καταγγελία των όποιων παλαιών ηθών, συμπεραίνει ότι ο λαϊφσταϊλισμός ταυτίζεται με ένα ελιξήριο μοντερνισμού που έχει την ορμή περίπου "πνευματικού" κινήματος. Ό,τι ίσχυε για το σουρεαλισμό που δεν τον γέννησαν ντόπιες ανάγκες αλλά παρά ταύτα εισήχθη και κυριάρχησε, ισχύει mutandis mutandis και για την εισηγμένη βιοθεωρία του είμαστε νέο αίμα και γι' αυτό η καρδιά μας χτυπάει αλλιώς.
Ποιος δεν θα το ήθελε; Η καταγωγή της ραπ μουσικής κρατάει από τα καμώματα των μαύρων εφήβων στους δρόμους της Νέας Υόρκης, όπου με τη δική τους αργκό έπλασαν ένα δικό τους άδυτο. Γιατί να μην πλάσουν και οι δικοί μας έφηβοι κάτι ανάλογο; Η απάντηση βρίσκεται στην εντύπωση που αφήνει το αυθεντικό ραπάρισμα σε σύγκριση με το πλαστό και κοπιαρισμένο ελληνιστί.
Το έχουν αυτό οι κοινωνίες της περιφέρειας.
Μια ζωή με ξένα και μπαγιάτικα κόλλυβα...
(Από τη σελίδα του Κ.Π. "Λαϊκή Απογευματινή" στο "Αθηνόραμα", τ.560, 3-9/2/2011)
..............................................................................................................
..............................................................................................................
«Μπουγάδες» κρύβουν τη θέα
Της Πόπης ∆ιαµαντάκου , diaman@dolnet.gr
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου 2011 στα "ΝΕΑ"
Περιφέρονται από εκποµπή σε εκποµπή του Alpha οι φιναλίστ του σκουπιδοριάλιτι «Big Brother», µηρυκάζοντας όσα έζησαν εγκλωβισµένοι στο µπιγκµπραδερόσπιτο, «ιδανικά πρότυπα» ενός κόσµου της ακινησίας.
Ατέλειωτες ώρες για το τι είπαν, τι έκαναν, τι ένιωσαν, γιατί καβγάδισαν, µπρος - πίσω τα βίντεο τα οποία προβάλλουν σκηνές από το σπίτι στο οποίο µια χούφτα άνθρωποι σε ηλικίες κατά τις οποίες ο υπόλοιπος κόσµος αναµετριέται µε την αληθινή ζωή, χτίζοντας προσωπικότητα, δίνοντας µάχη µε τα ελαττώµατα και τις φοβίες του, περιφέρονται µέσα στο «σπίτι» µε παντούφλες, φόρµες, αποδιοργανωµένοι και άπρακτοι, µε µοναδικό στόχο να µείνουν ίδιοι και απαράλλακτοι, να µην αναζητήσουν ορίζοντα άλλο πέρα από τον φράχτη του µοιάζει να αρχίζει η πραγµατική αξιοποίησή του.
Ηδη προγραµµατίστηκε από το κανάλι και προβάλλεται βραδινή εκποµπή µε τα best off που δεν είναι παρά οι ακραίες συµπεριφορές τους, οι τσακωµοί, οι ίντριγκες και τα αλληλοκαρφώµατα, ώστε το τηλεοπτικό τελετουργικό να τις παγώσει στον χρόνο ανάγοντάς τις σε «ιδανικά πρότυπα», αφού άλλωστε χάρη σε αυτές εκτινάχθηκαν στην τηλεοπτική διασηµότητα. Κατά την παρέλασή τους δε από εκποµπή σε εκποµπή συµπληρώνουν οι ίδιοι τα «κενά» του χαρακτήρα, χάρη στον οποίο «άντεξαν» τον εγκλωβισµό. Ενδεικτικές οι δηλώσεις του νικητή, του συµπαθέστατου Κρητικόπουλου, που στα 22 του χρόνια δηλώνει ευθαρσώς ότι δεν επιθυµεί διόλου να ταξιδέψει, δεν επιθυµεί να γνωρίσει άλλη γυναίκα από την καλή του και του φτάνουν τα «ωραία µέρη» που γνώρισε χάρη στο «Big Brother» ( εννοεί τις ντεκορασιόν στον κήπο του σπιτιού που κάθε τόσο εµπνεόταν η παραγωγή;).
Αν χαρακτηριστικό της νιότης ήταν πάντα η απορία, η αµφισβήτηση, η δίψα για το καινούργιο, αν αυτό για το οποίο ζηλεύουµε οι ενήλικοι τα νιάτα είναι η γοητεία που τους ασκεί το άγνωστο, ε, λοιπόν, χάρη στο θέαµα του «Big Brother» µπορούµε να ησυχάσουµε. Εδώ επιβραβεύεται ο πιο ακραίος συντηρητισµός, ηάρνηση για οποιαδήποτε αλλαγή, οποιαδήποτε βελτίωση στο όνοµα µιας «αυθεντικότητας»,η οποία ταυτίζεται µε την ακινησία.
Ανέκαθεν τα λαϊκά θεάµατα αναζητούσαν καθησυχαστικά πρότυπα ως αντίδοτο στις ραγδαίες αλλαγές και το διαρκώς αυξανόµενο άνοιγµα της «ψαλίδας» στην κοινωνία. Ηταν το «δώρο» των κοινωνιών της ευµάρειας και της ξέφρενης κατανάλωσης στους ταλαιπωρηµένους από τονδιαρκή ανταγωνισµό. Ωστόσο, ποτέάλλοτε δεν υπήρξαν πρότυπα πουνα αποκλείουν κάθε εξέλιξη, που να αποθεώνουν την εγκατάλειψη στην παθητικότητα. ∆εν χρειάζεται να κάνω τίποτε, να παλέψω µε κανέναν, αρκεί να είµαι ο «εαυτός µου».
Τα 170.000 ευρώ του «επάθλου» δεν είναι και λίγα για να εξαρθεί στη συνείδηση του φιλοθεάµονος το «πρότυπο» αυτής της καθήλωσης στο γνωστό, το ελέγξιµο, στην ασφάλεια της ακινησίας. Το πρόβληµα είναι ότι αυτό συµβαίνει σε µια στιγµή κατά την οποία οι περισσότερες ελληνικές οικογένειες οι οποίες επένδυσαν κόπο και χρήµα στο όνειρο των σπουδών των παιδιών τους βιώνουν την διάψευση των ελπίδων τους. Σε µια στιγµή κατά την οποία η οικονοµική κρίση ακυρώνει πτυχία, τα ταξίδια γίνονται για µεγάλες κατηγορίες κόσµου σχεδόν απαγορευµένη πολυτέλεια και όνειρα για µια καλύτερη ζωή πνίγονται από την αγωνία ακόµη και της επιβίωσης. Αίφνης ένας κόσµος κλειστοφοβικός, ένας κόσµος της άρνησης που καµουφλάρεται µε τη συγκίνηση των συναισθηµάτων και της οικογενειακής παράδοσης, λαµπρύνεται από τους τηλεοπτικούς προβολείς, γίνεται επίκεντρο της τηλεοπτικής ψευδοπραγµατικότητας και προσφέρεται σαν νέα «γη της Επαγγελίας».
Πλέον η αλλοτινή αξία της µόρφωσης, η αξία της προσπάθειας για το καλύτερο, η ανάγκη για ανοιχτούς ορίζοντες στη σκέψη και τις επιλογές γίνονται άχθος για τις κοινωνίες που καθηλωµένες µπροστά στην τηλεόραση, µοναδική «διέξοδος» της καταθλιπτικής αποµόνωσής τους από τις «µεγάλες αγορές»,δεν έχουν – και δεν επιθυµούν πλέον – να αναµετρηθούν παρά µε τον διπλανό, τον όµοιο, αυτόν του οποίου ο µικρόκοσµος είναι ίδιος ακριβώς µε τον δικό τους και έχει θέα τον φράχτη του σπιτιού, το απέναντι µπαλκόνι, το πατρικό χωράφι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου