Ξανά για τη Μαρία Σνάιντερ : Πώς "προοδευτικοί" διανοούμενοι με έπαρση μπόρεσαν να συντρίψουν ευαισθησίες...

Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου 2011

Μαρία, συγγνώμη

Υπεύθυνος: Επιμ: Β. ΓΕΩΡΓ.

Εστω και κατόπιν εορτής, ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι ζήτησε συγγνώμη από τη Μαρία Σνάιντερ για όσα είχε περάσει στα χέρια του γυρίζοντας το «Τελευταίο ταγκό στο Παρίσι».

Την περασμένη Παρασκευή, μια μέρα μέρα το θάνατο της ηθοποιού στα 58 χρόνια της, ο Ιταλός σκηνοθέτης έκανε μια πολύ γενναία αυτοκριτική με δηλώσεις του στο ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων «ansa».

«Θα ήθελα να της ζητήσω συγγνώμη», είπε. «Ο θάνατός της ήρθε πολύ νωρίς. Πριν μπορέσω να την αγκαλιάσω τρυφερά, να της πω ότι αισθάνομαι κοντά της όπως την πρώτη στιγμή, και, για μία έστω φορά, να της ζητήσω συγγνώμη». Και συνέχισε: «Η Μαρία με κατηγορούσε ότι της έκλεψα τη νιότη της. Και μόλις σήμερα αναρωτιέμαι μήπως τελικά είχε εν μέρει δίκιο. Στην πραγματικότητα ήταν πολύ νέα για να μπορέσει να αντέξει τις συνέπειες της αναπάντεχης και βίαιης επιτυχίας της ταινίας. Ο Μάρλον βρήκε καταφύγιο στην αδιαπέραστη ιδιωτική ζωή του. Και όλο το βάρος της προώθησής της έπεσε πάνω στη Μαρία και μένα».

Ο Μπερτολούτσι, πάντως, είχε πολλές μέχρι τώρα ευκαιρίες να απολογηθεί στην πρωταγωνίστριά του. Γιατί τις έχασε; Το 2003, μάλιστα, με δηλώσεις του στην «Guardian» αρνιόταν την οποιαδήποτε ευθύνη: «Αυτό που μένει από την ταινία είναι μια σύγχυση, κι εγώ βγαίνω σαν ο "κακός" και ο "δολοφόνος"», παραπονιόταν.

Η ίδια η Μαρία Σνάιντερ, που ήταν μόλις 19 χρόνων όταν γύρισε την ταινία, μόνο σύγχυση και αβεβαιότητα δεν είχε για τα όσα συνέβησαν. Δεν είχε σταματήσει όλα αυτά τα χρόνια να καταγγέλλει τον σκηνοθέτη, αλλά και τον παρτενέρ της, Μάρλον Μπράντο. Κυρίως για την περίφημη σκηνή με το βούτυρο και το σοδομισμό της.

Η νεαρή ηθοποιός επέμενε ότι δεν είχε ενημερωθεί για τη σκηνή, ότι αισθάνθηκε «βιασμένη» τόσο από τον Μπράντο όσο και από τον Μπερτολούτσι και ότι τα δάκρυά της στην οθόνη ήταν αληθινά. Εξέφραζε την απογοήτευσή της που μετά τη σκηνή ο παρτενέρ της δεν την παρηγόρησε, ούτε της ζήτησε συγγνώμη. «Ευτυχώς ήταν μόνο μια λήψη», έλεγε. Και ομολογούσε ότι η ταινία τής είχε δώσει ένα μεγάλο μάθημα: «Ποτέ μη βγάζεις τα ρούχα σου μπροστά σε έναν μεσήλικο, που ισχυρίζεται ότι κάνει τέχνη».

Με τη λέξη «μεσήλικο» μάλλον εννοούσε και τους δύο, Μπράντο και Μπερτολούτσι. Το 2001, άλλωστε, που το φεστιβάλ «Ταινίες Γυναικών» του Κρετέιγ την είχε τιμήσει με ειδικό αφιέρωμα, η Μαρία Σνάιντερ είχε δηλώσει στη «Λιμπερασιόν» ότι ένα μεγάλο μέρος της σκηνοθεσίας στο «Τελευταίο ταγκό» ανήκει στον Μάρλον Μπράντο. «Υπαγόρευε σε έναν υποταγμένο Μπερτολούτσι τι έπρεπε να κάνει».