Ποιητές στις μέρες της κρίσης
Tης Μαριάννας Τζιαντζή
Δύο ποιητές είχε την ευκαιρία να δει και να ακούσει ο τηλεθεατής τις τρεις τελευταίες ημέρες της περασμένης εβδομάδας: τον Ντίνο Χριστιανόπουλο («Στα άκρα», ΝΕΤ) και τον Νάνο Βαλαωρίτη («Πρόσωπα και απόψεις», ΣΚΑΪ). Γεννημένος το 1931 ο πρώτος, το 1921 ο δεύτερος. Γέννημα θρέμμα της Θεσσαλονίκης ο ένας, κοσμοπολίτης ο άλλος.
Εντονο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα είχε το πρώτο μέρος της συνέντευξης του κ. Χριστιανόπουλου στη Βίκυ Φλέσσα (το δεύτερο μέρος έχει προγραμματιστεί για την επόμενη Παρασκευή), ενώ η δίωρη διάρκειά της επέτρεψε να ακουστούν αρκετά ποιήματά του. Αντίθετα, ο κ. Βαλαωρίτης απάντησε στις σχεδόν εφ’ όλης της ιστορικής και τρέχουσας ύλης ερωτήσεις του Αρη Πορτοσάλτε, όμως και οι δύο μίλησαν και για την ποίηση και νομίζω ότι τα λόγια τους θα ενδιέφεραν όσους αναρωτιούνται για τα μυστήρια αυτής της τέχνης, που δεν είναι λιγότερο θαυμαστά από τα μυστήρια της ίδιας της ζωής.
Και οι δύο αναφέρθηκαν στην Κατοχή. Εκείνη τη «φριχτή εποχή», είπε ο κ. Βαλαωρίτης, «η ποίηση έπαιξε ένα ρόλο απίθανα θεραπευτικό... ήταν ένας παράδεισος όπου μπορούσες να ξεφύγεις από τη φρικτή πραγματικότητα, να ξεφύγεις από τα πτώματα των ανθρώπων που πέθαιναν στους δρόμους». Επισήμανε επίσης ότι τότε σημειώθηκε μια έξαρση της ποίησης, ότι γράφτηκαν έξοχα ποιήματα («Μπολιβάρ», «Αμοργός», «Ηλιος ο πρώτος» κ. ά.). Ας μην υποτιμάμε λοιπόν «την τέχνη, ειδικά την ποίηση».
Ο «αταξίδευτος» κ. Χριστιανόπουλος μας έδειξε ότι έχει την ικανότητα να ταξιδεύει τους άλλους. Δεν εννοώ τη γεωγραφική μετακίνηση, αλλά το να βγαίνουμε από το καβούκι μας και να μπαίνουμε στη θέση του άλλου. Σε πολύ τρυφερή ηλικία είδε κι αυτός όχι μόνο τα πτώματα στους δρόμους, αλλά και τους εξαντλημένους από την πείνα ζωντανούς που ξάπλωναν στο πεζοδρόμιο, μη έχοντας πια δυνάμεις να βαδίσουν. Ετσι, σωριάζονταν στην άκρη του πεζοδρομίου, ώστε την άλλη μέρα να τους μαζέψουν νωρίς τα κάρα του δήμου. Ζωή και θάνατος «στα άκρα». Ομως εκεί, στο κράσπεδο, το αγοράκι της Κατοχής, που είχε γείρει μαζί με την αποκαμωμένη μητέρα του, γνώρισε την αλληλεγγύη, το κουράγιο, την ελπίδα. Πώς να προσπεράσει κανείς αυτό το πολύτιμο μάθημα;
Η τύχη και η τόλμη βοήθησαν τον κ. Βαλαωρίτη να ζήσει δημιουργικά στην Ελλάδα, τη Βρετανία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ. Ο κ. Χριστιανόπουλος έμαθε στη Θεσσαλονίκη τι σημαίνει μικροψυχία και καταπίεση, έμαθε όμως και να συγχωρεί. Αλλοι κόσμοι, άλλες ευκαιρίες, άλλοι δρόμοι.
«Θεωρώ τον εαυτό μου αμαθή. Ακόμα μαθαίνω», είπε ο κ. Βαλαωρίτης. Και οι δύο αυτές εκπομπές, τόσο διαφορετικές ως προς τον ρυθμό και το ύφος τους, έδειξαν ότι ακόμα και από αυτό το ψυχρό Μέσο, την τηλεόραση, μπορεί κανείς να μάθει πράγματα που δεν βρίσκονται εύκολα στα βιβλία ή στο Διαδίκτυο.
........................................................................
Η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας
|
Εκδηλώθηκε στις 5:15 το πρωί της 6ης Απριλίου 1941 στα οχυρά της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας, 45 λεπτά πριν από την προβλεπόμενη ώρα στη γερμανική διακοίνωση που είχε επιδοθεί νωρίτερα στον πρωθυπουργόΑλέξανδρο Κορυζή από τον γερμανό πρεσβευτή στην Αθήνα πρίγκηπα Έρμπαχ. Επιδίδοντας το τελεσίγραφο, ο Έρμπαχ τόνισε στον Κορυζή ότι ο πόλεμος δεν στρεφόταν κατά της Ελλάδας, αλλά κατά της Αγγλίας, που είχε σπεύσει προς βοήθεια της χώρας μας με 62.000 άνδρες και μεγάλη αεροπορική δύναμη. Ο Κορυζής είπε το δεύτερο ΟΧΙ, αυτή τη φορά στην ιταμή ναζιστική πρόκληση. Η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας αποτελεί συνέχεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, που ξεκίνησε την 28η Οκτωβρίου 1940 με τηνιταλική επίθεση στα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Η γερμανική επίθεση είχε την κωδική ονομασία «Μαρίτα» και η εντολή για τη σχεδίασή της είχε δοθεί από τον Χίτλερ στις 13 Δεκεμβρίου 1940. Στόχος του γερμανού δικτάτορα ήταν η βοήθεια προς τον σύμμαχό του Μουσολίνι που ήταν στριμωγμένος από τους Έλληνες στην Αλβανία και η εξασφάλιση των νώτων του ενόψει της επικείμενης επίθεσής του στη Ρωσία (Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα»). Το σχέδιο «Μαρίτα» δεν αφορούσε μόνο την Ελλάδα, αλλά και τη Γιουγκοσλαβία, τις μόνες χώρες των Βαλκανίων μαζί με την Τουρκία που δεν είχαν συμμαχήσει με τον Άξονα.
|
Τον διμέτωπο αγώνα κατά της Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας ανέλαβε η γερμανική 12η Στρατιά υπό τον στρατάρχη Λιστ, ο οποίος είχε στη διάθεσή του 680.000 άνδρες, 1.200 τανκς και 700 αεροπλάνα. Η χώρα μας παρέταξε 70.000 άνδρες στα οχυρά των ελληνοβουλγαρικών συνόρων με επικεφαλής τον υποστράτηγο Κωνσταντίνο Μπακόπουλο, καθώς ο κύριος όγκος του ελληνικού στρατού μαχόταν τους Ιταλούς στην Αλβανία. Οι αγγλικές δυνάμεις έλεγχαν τον άξονα Τεμπών - Βερμίου, όμως το κέντρο του μετώπου ήταν ασθενές και η Θεσσαλονίκη ανοχύρωτη πόλη.
Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε στο μέτωπο της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κατά μήκος της λεγόμενης «γραμμής Μεταξά», ενός φιλόδοξου οχυρωματικού έργου στα πρότυπα της γραμμής Μαζινό, που είχε κατασκευαστεί με πρωτοβουλία του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά ως ασπίδα αποτροπής του βουλγαρικού κινδύνου. Ταυτόχρονα, γερμανικά αεροσκάφη βομβάρδισαν τον Πειραιά και τις ακτές έως τον Ναύσταθμο, προκαλώντας ανθρώπινα θύματα και τεράστιες ζημιές.
|
Οι υπερασπιστές των Οχυρών (Νυμφαία, Εχίνος, Λίσε, Περιθώρι, Ρούπελ, Πυραμιδοειδές κ.ά.) αμύνθηκαν σθεναρά για τρεις ημέρες στις αλλεπάλληλες επιθέσεις των υπέρτερων γερμανικών δυνάμεων. Κάμφθηκαν μόνο όταν οι τεθωρακισμένες γερμανικές μεραρχίες, μετά την αστραπιαία κατάρρευση του νότιου Γιουγκοσλαβικού μετώπου, εισέδυσαν στα Σκόπια και από την κοιλάδα του Αξιού πέρασαν τα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα στις 8 Απριλίου, παρακάμπτοντας τη «γραμμή Μεταξά». Τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας τα γερμανικά στρατεύματα εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη και κατέλαβαν την πόλη.
Οι υπερασπιστές της «γραμμής Μεταξά», περικυκλωμένοι πλέον, έλαβαν εντολή από τον αρχιστράτηγο Παπάγο να συνθηκολογήσουν (9 Απριλίου). Τον ηρωισμό τους αναγνώρισαν ακόμη και οι αντίπαλοί τους με εκδηλώσεις θαυμασμού και τιμητικά αγήματα για τους αιχμαλώτους έλληνες μαχητές. Οι ελληνικές απώλειες σε όλο το μέτωπο της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ανήλθαν σε περίπου 1.000 νεκρούς και τραυματίες. Οι αντίστοιχες γερμανικές ανήλθαν σε 555 νεκρούς, 2134 τραυματίες και 170 αγνοούμενους, αριθμός που αντιστοιχεί στο μισό των συνολικών απωλειών τους στη διάρκεια της επιχείρησης «Μαρίτα», γεγονός που καταδεικνύει το μέγεθος της ελληνικής αντίστασης.
Κατά τις επόμενες μέρες, η προέλαση των Γερμανών προς Νότο υπήρξε ραγδαία, με την κατάρρευση και του μετώπου της Αλβανίας. Έως τις 27 Απριλίου είχε καταληφθεί ολόκληρη η ηπειρωτική Ελλάδα και η χώρα βρέθηκε υπό τριπλή κατοχή: γερμανική, ιταλική και βουλγαρική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου