- Γεννησεις
186: Καρακάλας, ρωμαίος αυτοκράτορας, που βασίλεψε από το 211 έως το 217. [θαν. 8/4/217]
Καρακάλλας
186 – 217
|
Ρωμαίος αυτοκράτωρ, που κυβέρνησε από το 211 έως το 217 μ.Χ. Γεννήθηκε στο Λούγδουνο της Γαλατίας (σημερινή Λυών) στις 4 Απριλίου του 186 μ.Χ. και ήταν γιος του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου και της Δόμνας Ιουλίας. Το γεννέθλιο όνομά του ήταν Λούκιος Σεπτίμιος Βασσιανός, το οποίο άλλαξε σε Μάρκος Αυρήλιος Αντωνίνος για να συνδεθεί με την οικογένεια του φιλόσοφου - αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου. Το όνομα Καρακάλλας, με το οποίο έγινε γνωστός, είναι προσωνύμιο και το απέκτησε από τον μανδύα με καλύπτρα που φορούσαν οι συμπατριώτες του.
Ο Καρακάλλας υπήρξε ένας από τους πιο κτηνώδεις και αιμοσταγείς τυράννους της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ήταν εκ φύσεως βίαιος, παρότι έλαβε την καλύτερη δυνατή μόρφωση από τους γονείς του, μελετώντας τους έλληνες ρήτορες και τραγικούς ποιητές. Παντρεμένος από τα 14 του με τη δεύτερη εξαδέλφη του Φουλβία Πλαυτίλλα, ανέβηκε στο θρόνο της Ρώμης ως συναυτοκράτορας μαζί με τον αδελφό του Πόπλιο Σεπτίμιο Αντωνίνο Γέτα σε ηλικία 25 ετών, όταν ο πατέρας τους Σεπτίμιος Σεβήρος πέθανε ξαφνικά, ενώ επισκεπτόταν το Εβόρακον (σημερινή Υόρκη της Αγγλίας).
Γρήγορα έδειξε τον χαρακτήρα του κι έβγαλε από τη μέση τον αδελφό του. Τον δολοφόνησε και παρέμεινε μόνος αυτός αυτοκράτορας της Ρώμης. Ισχυρίσθηκε ότι διέπραξε την αδελφοκτονία επειδή βρισκόταν σε νόμιμη άμυνα. Κανείς δεν τον πίστεψε και οι κάτοικοι της Αλεξάνδρειας που τόλμησαν να τον λοιδορήσουν υπέστησαν τα πάνδεινα. Οι άρχοντες της πόλης αποκεφαλίστηκαν και 25.000 θανατώθηκαν, σύμφωνα με τον ιστορικό Κάσσιο Δίονα. Θύμα της αρχομανίας του Καρακάλλα υπήρξε και η σύζυγός του, επειδή πήρε το μέρος του Γέτα. Με εντολή του, η Φουλβία Πλαυτίλα και η κόρη τους στραγγαλίστηκαν.
Ο Καρακάλλας υπήρξε αποτελεσματικός ως στρατιωτικός και δημοφιλής στους στρατιώτες του. Εξεστράτευσε με επιτυχία εναντίον των Γερμανών, αλλά και των Πάρθων, στην προσπάθειά του να ταυτιστεί με τον Μέγα Αλέξανδρο. Ο θαυμασμός του για το Μακεδόνα στρατηλάτη τού είχε γίνει έμμονη ιδέα. Έλαβε μόνος του την προσωνυμία Μagnus (Μέγας), οργάνωσε μία φάλαγγα στο πρότυπο της Μακεδονικής και έκοψε νομίσματα, στα οποία εικονίζεται ο ίδιος ως θεός.
Ήταν βαθιά δεισιδαίμων. Πίστευε στον βαβυλώνιο θεό Σάραπι, του οποίου ισχυριζόταν ότι ήταν γιος ή αδελφός. Υιοθέτησε την αιγυπτιακή πρακτική της ταύτισης του ηγεμόνα με τον θεό και υπήρξε ο μόνος ρωμαίος αυτοκράτορας που παριστάνεται σε άγαλμα ως Φαραώ. Υπήρξε, όμως, ανεκτικός απέναντι σε χριστιανούς και ιουδαίους.
|
Από την περίοδο διακυβέρνησης του Καρακάλλα ξεχωρίζουν τρεις αποφάσεις του: α) Το Έδικτο του 212 (Constitutio Antoniniana De Civitate), που απένειμε την ιδιότητα του ρωμαίου πολίτη στους ελεύθερους κατοίκους όλης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, προκειμένου να αυξήσει δια της φορολογίας τα κρατικά έσοδα, β) Η υποτίμηση του ρωμαϊκού νομίσματος, με την ελάττωση κατά 25% του χρησιμοποιούμενου αργύρου, για να πληρωθούν οι οφειλόμενοι μισθοί στις ρωμαϊκές λεγεώνες και γ) η κατασκευή των μεγάλων λουτρικών εγκαταστάσεων έξω από τη Ρώμη, γνωστών ως Θέρμαι του Καρακάλλα, οι οποίες σώζονται σε μεγάλη έκταση.
Ενώ βάδιζε κατά των Πάρθων, ο Καρακάλλας δολοφονήθηκε στις 8 Απριλίου217 από τον Ιούλιο Μαρτιάλη, έναν από τους ακολούθους του, σ' ένα δρόμο κοντά στις Κάρρες της Μεσοποταμίας, την ώρα που ουρούσε. Ο δολοφόνος σκοτώθηκε επί τόπου από έναν τοξότη της αυτοκρατορικής φρουράς. Σύμφωνα με τον ιστορικό Κάσσιο Δίονα, ο Μαρτιάλης θέλησε με αυτό τον τρόπο να εκδικηθεί την εκτέλεση του αδελφού του, που είχε διατάξει ο ίδιος ο αυτοκράτορας για ασήμαντο αφορμή.
Μια άλλη εκδοχή, που επικαλείται ο σύρος ιστορικός Ηρωδιανός, αναφέρει ότι ο Μαρτιάλης ήταν δυσαρεστημένος, επειδή ο Καρακάλλας δεν τον προήγαγε στον βαθμό του εκατόνταρχου. Τον Καρακάλλα διαδέχθηκε στον ρωμαϊκό θρόνο ο επικεφαλής των πραιτοριανών, Μακρίνος, ο οποίος φαίνεται ότι ενεπλάκη κι αυτός στη δολοφονία του.
........................................................................
1932: Αντρέι Ταρκόφσκι, ρώσος σκηνοθέτης του κινηματογράφου. («Σολάρις», «Στάλκερ», «Θυσία») [θαν. 29/12/1986]
.
Αντρέι Ταρκόφσκι
1932 – 1986
|
Ο Αντρέι Ταρκόφσκι υπήρξε ο σημαντικότερος, ίσως, σκηνοθέτης που ανέδειξε το σοβιετικό σινεμά, μετά τον Σεργκέι Αϊζενστάιν. Γεννήθηκε στις 4 Απριλίου 1932 στην πόλη Ζαβράγιε της Ρωσίας και ήταν γιος του σημαντικού ποιητή Αρσένι Ταρκόφσκι.
Σπούδασε μουσική, ζωγραφική, γλυπτική και αραβικά, ενώ για ένα διάστημα εργάστηκε ως γεωλόγος στη Σιβηρία. Το 1956 εισέρχεται στην περίφημη κινηματογραφική σχολή της Μόσχας VGIK και παρακολουθεί μαθήματα, με δάσκαλο τον σπουδαίο σκηνοθέτη Μιχαήλ Ρομ («Αληθινός Φασισμός»). Συμμαθητής του ήταν ένας άλλος μεγάλος της 7ης τέχνης, ο γεωργιανός Σεργκέι Παρατζάνωφ («Σαγιάτ Νόβα»). Το 1960 αποφοιτά, υποβάλλοντας ως πτυχιακή εργασία τη διάρκειας 46 λεπτών ταινία «Ο βιολιστής και ο οδοστρωτήρας», που ουσιαστικά αποτελεί την πρώτη του κινηματογραφική δουλειά.
Η διεθνής αναγνώριση για το Ταρκόφσκι έρχεται πολύ γρήγορα, από την πρώτη κιόλας μεγάλου μήκους ταινία του «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν», η οποία κερδίζει τον «Χρυσό Λέοντα» στο Φεστιβάλ της Βενετίας (1962). Επτά χρόνια αργότερα προκαλεί και πάλι το ενδιαφέρον των κινηματογραφόφιλων, με την ταινία του «Αντρέι Ρουμπλιόφ», που λόγω του χριστιανικού της θέματος αντιμετωπίζεται με εχθρότητα από το σοβιετικό καθεστώς και απαγορεύεται για δύο χρόνια.
Ο Ταρκόφσκι δεν υπήρξε ποτέ ανοικτά «διαφωνών». Το κυριότερο παράπονο από τις σοβιετικές αρχές ήταν ότι δεν του επέτρεψαν να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη όλα του τα σχέδια και τις ιδέες. Πάντως, λόγω της προσωπικής του γραφής, θα ήταν πολύ δύσκολο να τύχει μεγαλύτερης γενναιοδωρίας στη Δύση.
«Είμαι χαμένος. Δεν μπορώ να ζήσω στη Ρωσία, αλλά ούτε μακριά από αυτήν», έγραφε το 1983 στο ημερολόγιό του. Βρισκόταν στην Ιταλία για τις ανάγκες της ταινίας του «Νοσταλγία». Εγκαθίσταται μόνιμα αρχικά στη γειτονική χώρα και στη συνέχεια στη Γαλλία. Η τελευταία του ταινία «Η Θυσία» γυρίστηκε στη Σουηδία το 1986 και κερδίζει τρία βραβεία στις Κάννες. Στις 29 Δεκεμβρίου1986 άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι, χτυπημένος από την επάρατη νόσο.
Το έργο του Ταρκόφσκι χαρακτηρίζεται από τα χριστιανικά και μεταφυσικά θέματα, τους αργούς ρυθμούς, τα εξαιρετικής αισθητικής και μακράς διάρκειας μακρινά πλάνα. Επαναλαμβανόμενα μοτίβα στα έργα του είναι τα όνειρα, η μνήμη, η παιδική ηλικία, το τρεχούμενο νερό, η φωτιά, η βροχή, οι αναμνήσεις. Σταδιακά, ανέπτυξε μια προσωπική θεωρία γύρω από τον κινηματογράφο, την οποία ονόμασε «γλυπτική του χρόνου».
Πίστευε ότι το κύριο χαρακτηριστικό του κινηματογράφου είναι ο μετασχηματισμός της ανθρώπινης εμπειρίας του χρόνου. Το αμοντάριστο υλικό, έλεγε, καταγράφει τον πραγματικό χρόνο. Γι' αυτό χρησιμοποιούσε το αργό ρυθμό και τα μεγάλα πλάνα, για να δώσει στον θεατή την αίσθηση του χρόνου που περνά και χάνεται, αλλά και να αναδείξει την ιδιαιτερότητα της κάθε στιγμής. Τη θεωρία του για τη «γλυπτική του χρόνου» ανέπτυξε στις ταινίες του «Ο Καθρέπτης» (1975) και «Στάλκερ» (1979).
Ο Ταρκόφσκι δεν ήταν ο σκηνοθέτης που δημιουργούσε αλληγορίες ή σύμβολα. Μιλούσε με τις εικόνες. Στο ημερολόγιό του αναφέρει ότι ο συμβολισμός είναι ένα δείγμα φθοράς, υποστηρίζοντας την ανάγκη χρήσης ισχυρών εικόνων στην τέχνη. «Η εικόνα είναι σαν ένας σβώλος ζωής» έγραφε.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
Ταινίες
- «Οι Δολοφόνοι» («Ubiitsy», 19΄, 1958), Η πρώτη φοιτητική ταινία του, βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ.
- «Δεν υπάρχει αναχώρηση σήμερα» («Segodnya uvolneniya ne budet», 45΄, 1959), δεύτερη φοιτητική ταινία.
- «Ο οδοστρωτήρας και το βιολί» («Katok i skripka», 46΄, 1960), η πτυχιακή ταινία του.
- «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν» («Ivanovo detstvo», 95΄, 1962), πολεμικό δράμα, βραβευμένο στη Βενετία.
- «Αντρέι Ρουμπλιόφ» («Andrei Rublyov», 205΄, 1969), βιογραφική ταινία για τον πιο διάσημο ρώσο αγιογράφο, που έζησε τον 15ο αιώνα.
- «Σολάρις» («Solyaris», 165΄, 1972), βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Στανισλάβ Λεμ.
- «Καθρέπτης» («Zerkalo», 108΄, 1975), ταινία με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία.
- «Στάλκερ» («Stalker», 163΄, 1979), επιστημονικής φαντασίας, εμπνευσμένη από τη νουβέλα των αδελφών Στρουγκάτσκι «Πικ Νικ στο κράσπεδο του δρόμου».
- «Ταξίδι στο χρόνο» («Tempo di viaggio», 62΄, 1983), τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ για την ιταλική τηλεόραση.
- «Νοσταλγία» («Nostalghia», 125΄, 1983), ένας ρώσος πανεπιστημιακός αναζητά στην Ιταλία τα ίχνη ενός συμπατριώτη του συνθέτη του 18ου αιώνα.
- «Θυσία» («Offret», 149΄, 1986), ο άνθρωπος μπροστά στην προοπτική ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος.
Βιβλία
- «Μαρτυρολόγιο», το προσωπικό ημερολόγιο του σκηνοθέτη από το 1970 έως το 1986. (εκδόσεις «Ινδικτος», 2006)
- «Σμιλεύοντας τον χρόνο» (εκδόσεις «Νεφέλη», 1987)
ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ
- «Αντρέι Ταρκόφσκι: Μια ξενάγηση στο έργο του» του Αντουάν Ντε Μπεκ. (εκδόσεις «Γκοβόστης», 1991)
- «Αντρέϊ Ταρκόφσκι» του Γιάννη Βασιλειάδη. (εκδόσεις «Αιγόκερως», 2003)
- «Ο ποιητής Αντρέι Ταρκόφσκι» του Μάκη Μωραίτη. (εκδόσεις «Καθρέφτης», 1997)
- «Ταρκόφσκι, ένας νοσταλγός του παραδείσου» του Σωτήρη Γουνελά. (εκδόσεις «Διάττων», 2002)
- Θανατοι
1968: Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αμερικανός υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. (δολοφονήθηκε) [γεν. 15/1/1929]
...........................................................................
Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
Πολιτικός αγωνιστής (1929-1968)
Ο άνθρωπος που τολμούσε να ονειρεύεται, ο ηγέτης των Αφροαμερικανών που πυροβόλησε εξ επαφής τον εφιάλτη του ρατσισμού, ο εφημέριος από την Τζόρτζια που έβγαλε από την Αμερική τη θλιβερή λευκή κουκούλα της γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1929. Οι Κινγκ ήταν μια μεσοαστική οικογένεια της Τζόρτζια γαλουχημένη στην παράδοση του μαύρου κλήρου των Νότιων Πολιτειών. Ο πατέρας και ο παππούς του ήταν βαπτιστές ιεροκήρυκες· το δεύτερο όνομα προστέθηκε όταν ο Μάρτιν ήταν μόλις πέντε ετών, ως φόρος τιμής στον Λούθηρο της θρησκευτικής Μεταρρύθμισης.
Ηδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής του το προστατευμένο οικογενειακό περιβάλλον δεν κατόρθωσε να τον κρατήσει μακριά από τον ζόφο της λευκής μισαλλοδοξίας. Πολύ αργότερα θα μιλήσει εκτενώς για τις κουρτίνες που στοίχειωσαν τα παιδικά χρόνια του, εκείνες που χρησιμοποιούσαν στις τραπεζαρίες των τρένων για να χωρίσουν τους λευκούς από τους μαύρους. «Ημουν πολύ μικρός όταν βίωσα την πρώτη μου εμπειρία πίσω από την κουρτίνα. Ενιωσα σαν να είχε πέσει μια κουρτίνα πάνω σε όλη μου τη ζωή».
Σε ηλικία 15 ετών ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ξεκίνησε να φοιτά στο Κολέγιο Μόρχαουζ της Ατλάντας, με βάση ειδικό πρόγραμμα για ταλαντούχους μαθητές. Στο τελευταίο έτος των σπουδών του εγκατέλειψε διά παντός το ενδιαφέρον του για την ιατρική και τη νομική και επέλεξε, υπό την έντονη ψυχολογική πίεση του πατέρα του, τη σταδιοδρομία του κληρικού. Τα επόμενα τρία χρόνια σπούδασε στο Θεολογικό Σεμινάριο του Κρόζερ στο Τσέστερ της Πενσυλβανίας από όπου αποφοίτησε το 1951 με δίπλωμα θεολογίας.
Τεράστια επίδραση στην ήδη αφυπνισμένη σκέψη του άσκησε η φιλοσοφία της «πολιτικής ανυπακοής» και της «μη βίας» του Μαχάτμα Γκάντι καθώς και οι θεωρίες των σύγχρονων προτεσταντών θεολόγων. Από το Κρόζερ βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης όπου και γνώρισε τη μετέπειτα σύζυγό του Κορέτα Σκοτ. Εκεί εξάλλου εναγκαλίστηκε και μια στέρεη βάση για τις δικές του θεολογικές και ηθικές αρχές πάνω στην οποία έχτισε και τη διδακτορική διατριβή του «Συγκριτική μελέτη των ιδεών περί Θεού στη σκέψη του Πάουλ Τίλιχ και του Χένρι Νέλσον Βίμαν». Ο Κινγκ αντιλαμβανόταν τον θεό ως μια εμπρόσωπη οντότητα· ο άνθρωπος εκαλείτο να οδηγηθεί από τον θεό.
Ηταν σχεδόν ένα χρόνο εφημέριος της εκκλησίας των Βαπτιστών της λεωφόρου Ντέξτερ στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, όταν η ολιγομελής ομάδα οπαδών του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα της πόλης εγκαινίασε τον αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων στα δημόσια λεωφορεία. Αφορμή η σύλληψη την 1η Δεκεμβρίου του 1955 της μοδίστρας Ρόζας Παρκς, η οποία αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο σε ένα λευκό επιβάτη όπως όριζε η νομοθεσία φυλετικών διακρίσεων. Ενθερμοι εκπρόσωποι του ντόπιου μαύρου πληθυσμού έσπευσαν να ιδρύσουν την «Ενωση για την Πρόοδο» του Μοντγκόμερι με επικεφαλής τον Κινγκ.
Στη διάρκεια της παρθενικής ομιλίας του ως προέδρου της οργάνωσης επέδειξε την εξέχουσα ρητορική του δεινότητα: «Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να διαμαρτυρηθούμε. Επί πολλά χρόνια έχουμε δείξει απίστευτη υπομονή. Εχουμε δημιουργήσει μερικές φορές στους λευκούς αδελφούς μας την εντύπωση ότι μας άρεσε ο τρόπος με τον οποίο μας μεταχειρίζονταν. Ηρθαμε όμως εδώ για να λυτρωθούμε από την υπομονή εκείνη που μας κάνει να υπομένουμε οτιδήποτε το λιγότερο από την ελευθερία και τη δικαιοσύνη». Το αμερικανικό έθνος είχε μόλις αποκτήσει μια νέα φωνή· 382 μέρες αργότερα οι μαύροι του Μοντγκόμερι είχαν αποκτήσει τη δική τους θέση στο λεωφορείο.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη ενός μαζικού μαύρου κινήματος, ο Κινγκ δημιούργησε την οργάνωση «Συνδιάσκεψη της Χριστιανικής Ηγεσίας των Πολιτειών του Νότου» εγκαινιάζοντας πλέον και επίσημα τον ισόβιο αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων. Εχοντας εξασφαλίσει ένα ισχυρό βήμα στον Νότο ξεκινά τις ανθρωπιστικές περιοδείες του ανά τις ΗΠΑ, συζητεί με τους μαύρους για τα πολιτικά τους δικαιώματα, ακολουθεί την πολιτική της ενεργού μη βίας διοργανώνοντας καθιστικές διαδηλώσεις και πορείες διαμαρτυρίας, συναντά ξένους ηγέτες, δίνει πύρινους λόγους (εκείνο το θεόπνευστο «Εχω ένα όνειρο» στη διάρκεια μιας ειρηνικής «διαφυλετικής» συγκέντρωσης στην Ουάσιγκτον στις 28 Αυγούστου 1963 θα μείνει στην Ιστορία), διακηρύσσει ότι «έχει φθάσει η κατάλληλη στιγμή που μια συντονισμένη εξόρμηση εναντίον της αδικίας θα μπορούσε να αποφέρει μεγάλα και χειροπιαστά οφέλη».
Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960 η δημοτικότητά του φθάνει στο αποκορύφωμά της. Το 1964 του απονέμεται το Νομπέλ Ειρήνης ενώ ψηφίζεται ο Νόμος περί Πολιτικών Δικαιωμάτων που εξουσιοδοτεί την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να επιβάλλει την απάλειψη των φυλετικών διακρίσεων στους δημόσιους χώρους και να διώκει ποινικά τις διακρίσεις τόσο στα κρατικά μέσα κοινής ωφέλειας όσο και στην απασχόληση. Σε λίγο όμως θα εμφανιστούν τα πρώτα σημεία αντιπολίτευσης στους κόλπους του μαύρου κινήματος· η φιλοσοφία της μη βίας «σκοντάφτει» όλο και συχνότερα σε εξαγριωμένους ριζοσπάστες που δεν αργούν να του «κολλήσουν» και το άκρως ειρωνικό προσωνύμιο «de Lawd» («ο κ. Προσευχόμενος»). Ο Κινγκ προσπαθεί να διευρύνει τη βάση της οργάνωσής του: συγκροτεί ένα μέτωπο των φτωχών πληθυσμών από όλες τις φυλές, τάσσεται κατά του Πολέμου του Βιετνάμ, πολεμά πλέον «για μια ριζική αναδιάρθρωση ολόκληρης της κοινωνίας, μια επανάσταση αξιών».
Στις 4 Απριλίου 1968 ο μαύρος ηγέτης δολοφονείται σε ηλικία 39 ετών από έναν λευκό «αδελφό» ενώ στεκόταν στο μπαλκόνι του μοτέλ στο οποίο είχε καταλύσει με τους στενούς συνεργάτες του στο Μέμφις του Τενεσί. Στις 10 Μαρτίου 1969 ο δολοφόνος του Τζέιμς Ιρλ Ρέι ομολογεί και καταδικάζεται σε 99 ετών ειρκτή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου