Ασθενείς και ασθένειες του Κωστή Παπαγιώργη
Με τα χρόνια και τις προόδους της ιατρικής και της νοσηλευτικής προστασίας, επικράτησε μια επίμεμπτη στάση των ιατρών έναντι στους ασθενείς που μπορεί να συνοψιστεί με τη γνωστή φράση: "αρρώστιες υπάρχουν, άρρωστοι δεν υπάρχουν".Τι πάει να πει αυτό; Ότι ο ειδικευμένος γιατρός που δέχεται την επίσκεψη του τάδε ασθενούς ενδιαφέρεται πρωτίστως για την αμοιβή του, καταγίνεται με την ασθένεια, κάνει τη διάγνωσή του, αλλά δεν προσφέρει κι εκείνο το ανθρωπιστικό ενδιαφέρον που εκτιμούν πρωτίστως και ιδιαίτερα οι ασθενείς. Καταπιάνεται με την αρρώστια κι ελάχιστα με τον άρρωστο, για τον οποίο συχνότατα δεκάρα δεν δίνει / ήτοι την στοργική φροντίδα, τη στάση που επιτρέπει στον άρρωστο την ευεργετική αυταπάτη ότι βρήκε όχι λευκοντυμένο χασάπη αλλά αληθινό συγγενή. Από την πλευρά τους, και οι ιατροί έχουν το δικό τους δίκιο. Αν πάρουμε το παράδειγμα κάποιου παθολόγου που δέχεται καθημερινά δέκα ή περισσότερους επισκέπτες στο ιατρείο του (χώρια οι ασθενείς του νοσοκομείου), καταλαβαίνουμε ότι είναι των αδυνάτων αδύνατο, εκτός από την ειδικευμένη του γνώμη, να συνάψει και κάποια ψυχική επαφή με τον ασθενή. Οπότε έχουν δίκιο οι ασθενείς - κυρίως οι φτωχοί - όταν διεκτραγωδούν την ατμόσφαιρα του ιατρείου ως "ιατρείο σκύλων" όπου εκτιμάται τα μάλα η ασθένεια, ενώ ο ασθενής θεωρείται λίγο πολύ ένα κομμάτι κρέας.
Να πούμε και για τον φτωχόκοσμο, ο οποίος - για να κάνει κάποιο χειρουργείο - θα πρέπει να πάρει αύξοντα αριθμό και να καταβάλει τα απαιτούμενα μπικικίνια χωρίς περιστροφές. Κύρια χαρακτηριστικά αυτού του πάρε δώσε ανάμεσα σε θεραπευτές και ασθενείς είναι η περίτεχνη συνενοχή και οι αφανείς διαπραγματεύσεις του ιατρού με τις ασθένειες. Διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ιατρική επιστήμη, αν είναι χρυσωρυχείο, αυτό το οφείλει στην ύπαρξη των ασθενειών, στις "ευλογημένες" αρρώστιες που καταταλαιπωρούν τους ανθρώπους, με τελική κατάληξη να κρούουν τη θύρα του ιατρείου.
Όλοι μας οι συνομήλικοι πια έχουν την προσωπική τους αρρώστια: προστάτης, διαβήτης, καρδιά, χοληστερόλη, θυρεοειδής, στομάχι, νεφρά, νευρολογικά προβλήματα, και ο ιατρός δεν αποτελεί μόνο συνοδό ζωής αλλά και πηγή παρηγόριας. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι σε κάθε επίσκεψη περισσότερο βαραίνει μια αισιόδοξη και πειστική γνωμάτευση του γιατρού παρά κάποιο έξυπνο φάρμακο. Η μισή υγεία έρχεται με τα λόγια, όπως έλεγαν παλιά, και όντως έτσι είναι. Όπως, άλλωστε και μια κακή διάγνωση μας κάνει να πέφτουμε του θανατά.
Τέλος, ένα άλλο σοβαρό επιχείρημα υπέρ των ιατρών αφορά την άποψη που υποστηρίζει ότι - σε αντίθεση με τους ανθρώπους, που είναι ξεχωριστοί, ανεπανάληπτοι, αυτόνομες προσωπικότητες - οι αρρώστιες είναι επαναλαμβανόμενες, διαγνώσιμες, θεραπεύσιμες, παρακολουθήσιμες / πιο σωστά η αρρώστια είναι μία, αδιάφορο αν προσβάλλει αμέτρητους ανθρώπους. Οπότε τι μπορούμε να κάνουμε; Να ξεχάσουμε το ένα και να ασχοληθούμε με τα πολλά;
...........................................................................
Στις "Δύσκολες Νύχτες του κύριου Θωμά", το τελευταίο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο μεσήλικας Θωμάς που έχασε πρόσφατα τη γυναίκα του, μόνος του δυσκολεύεται να βρει ύπνο τα βράδια. Ξορκίζοντας την αϋπνία του, τριγυρίζει στο άδειο σπίτι και συνομιλεί με τα φαντάσματά του. Τι μπορεί να κάνει ο γιατρός; Τι μπορεί να κάνει η ιατρική επιστήμη; Ο κύριος Θωμάς φαίνεται να μην πιστεύει στην έξωθεν παρηγορία...
"...καταλαβαίνετε γιατρέ; κολλήσαμε στη χοληστερίνη, αν πήγε πάνω, αν πήγε κάτω, ας πάει όπου στο διάολο θέλει... εμένα γιατρέ το πρόβλημά μου είναι άλλο... περνάω δύσκολες νύχτες... το εικοσιτετράωρό μου έχει ξεχαρβαλωθεί, μένω άυπνος όλη νύχτα, ψευτοκοιμάμαι λίγο τη μέρα, και το χειρότερο... σκέφτομαι συνέχεια, ακόμα και όταν κοιμάμαι, ή βλέπω όνειρα που με αναστατώνουν!(...)
(...)τι λέτε γιατρέ; έχετε καμιά λύση; αλλά προς Θεού, όχι υπνωτικά... αυτά ή δε με πιάνουν ή με αποβλακώνουν... άλλωστε ούτε να πάψω να σκέφτομαι θέλω, ούτε να πάψω να βλέπω όνειρα... όμως όχι έτσι καταπιεστικά, τυραννικά...
...υπάρχουν ειδικοί για τέτοια περιστατικά; σκεπτολόγοι, παραδείγματος χάριν...; υπνολόγοι, ονειρολόγοι; πρόκειται για τεράστιο τομέα και πολύ σοβαρό... νομίζω πως θα υπάρχουν γιατρέ, την σήμερον ημέραν για τα πάντα υπάρχουν!... έχω υπ' όψη μου περίπτωση συναδέλφου μου που έπασχε από χρονία ωτίτιδα - και προσέξτε - πήγαινε σε άλλο γιατρό για τ' αριστερό αυτί και σε άλλον για το δεξί...
...πάντως γιατρέ μου, επειδή δεν είμαι άνθρωπος που αεροβατώ, πιστεύω πως τέτοιους ειδήμονες το δικό μας Ταμείο Υγείας αποκλείεται να έχει, είμαι διατεθειμένος να πληρώσω από την τσέπη μου όσα και να 'ναι... βρείτε μου κάποιον, σας παρακαλώ, βασανίζομαι... και δυστυχώς είμαι σχεδόν υγιέστατος - μου το λέτε κι εσείς! δηλαδή έχω δρόμο μπροστά μου, πώς θα τη βγάλω;..."
( από πρόγραμμα της παράστασης του έργου στο "Θέατρο Εξαρχείων" το 2005)
Ένα παλιό χαρτάκι με μια παραγγελία για ψώνια, όταν η αγαπημένη ζούσε, θα παίξει ρόλο ιαματικό για τον κύριο Θωμά. Θα κρατήσει "ζωντανή" την επαφή με τη νεκρή, καθώς και την ελπίδα, μέχρι βεβαιότητος, ότι θα βρεθούν "μέσα σε τόσα εκατομμύρια που θα 'χουνε μαζευτεί εκεί πέρααα...". Κι αυτήν την ελπίδα αθανασίας μπορεί να τη βρει κανείς μόνο στο αίσθημα, όχι στον επιστημονικό λόγο.
Μέσα μας είναι λοιπόν το αίσθημα και ο γιατρός μπορεί - αν είμαστε τυχεροί σ' αυτούς τους παραδόπιστους καιρούς να συναντηθούμε με σπλαχνικό γιατρό - για να μας προσφέρει παρηγορία, να μας το θυμίσει.
Τέλος, ένα άλλο σοβαρό επιχείρημα υπέρ των ιατρών αφορά την άποψη που υποστηρίζει ότι - σε αντίθεση με τους ανθρώπους, που είναι ξεχωριστοί, ανεπανάληπτοι, αυτόνομες προσωπικότητες - οι αρρώστιες είναι επαναλαμβανόμενες, διαγνώσιμες, θεραπεύσιμες, παρακολουθήσιμες / πιο σωστά η αρρώστια είναι μία, αδιάφορο αν προσβάλλει αμέτρητους ανθρώπους. Οπότε τι μπορούμε να κάνουμε; Να ξεχάσουμε το ένα και να ασχοληθούμε με τα πολλά;
...........................................................................
Στις "Δύσκολες Νύχτες του κύριου Θωμά", το τελευταίο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο μεσήλικας Θωμάς που έχασε πρόσφατα τη γυναίκα του, μόνος του δυσκολεύεται να βρει ύπνο τα βράδια. Ξορκίζοντας την αϋπνία του, τριγυρίζει στο άδειο σπίτι και συνομιλεί με τα φαντάσματά του. Τι μπορεί να κάνει ο γιατρός; Τι μπορεί να κάνει η ιατρική επιστήμη; Ο κύριος Θωμάς φαίνεται να μην πιστεύει στην έξωθεν παρηγορία...
"...καταλαβαίνετε γιατρέ; κολλήσαμε στη χοληστερίνη, αν πήγε πάνω, αν πήγε κάτω, ας πάει όπου στο διάολο θέλει... εμένα γιατρέ το πρόβλημά μου είναι άλλο... περνάω δύσκολες νύχτες... το εικοσιτετράωρό μου έχει ξεχαρβαλωθεί, μένω άυπνος όλη νύχτα, ψευτοκοιμάμαι λίγο τη μέρα, και το χειρότερο... σκέφτομαι συνέχεια, ακόμα και όταν κοιμάμαι, ή βλέπω όνειρα που με αναστατώνουν!(...)
(...)τι λέτε γιατρέ; έχετε καμιά λύση; αλλά προς Θεού, όχι υπνωτικά... αυτά ή δε με πιάνουν ή με αποβλακώνουν... άλλωστε ούτε να πάψω να σκέφτομαι θέλω, ούτε να πάψω να βλέπω όνειρα... όμως όχι έτσι καταπιεστικά, τυραννικά...
...υπάρχουν ειδικοί για τέτοια περιστατικά; σκεπτολόγοι, παραδείγματος χάριν...; υπνολόγοι, ονειρολόγοι; πρόκειται για τεράστιο τομέα και πολύ σοβαρό... νομίζω πως θα υπάρχουν γιατρέ, την σήμερον ημέραν για τα πάντα υπάρχουν!... έχω υπ' όψη μου περίπτωση συναδέλφου μου που έπασχε από χρονία ωτίτιδα - και προσέξτε - πήγαινε σε άλλο γιατρό για τ' αριστερό αυτί και σε άλλον για το δεξί...
...πάντως γιατρέ μου, επειδή δεν είμαι άνθρωπος που αεροβατώ, πιστεύω πως τέτοιους ειδήμονες το δικό μας Ταμείο Υγείας αποκλείεται να έχει, είμαι διατεθειμένος να πληρώσω από την τσέπη μου όσα και να 'ναι... βρείτε μου κάποιον, σας παρακαλώ, βασανίζομαι... και δυστυχώς είμαι σχεδόν υγιέστατος - μου το λέτε κι εσείς! δηλαδή έχω δρόμο μπροστά μου, πώς θα τη βγάλω;..."
( από πρόγραμμα της παράστασης του έργου στο "Θέατρο Εξαρχείων" το 2005)
Ένα παλιό χαρτάκι με μια παραγγελία για ψώνια, όταν η αγαπημένη ζούσε, θα παίξει ρόλο ιαματικό για τον κύριο Θωμά. Θα κρατήσει "ζωντανή" την επαφή με τη νεκρή, καθώς και την ελπίδα, μέχρι βεβαιότητος, ότι θα βρεθούν "μέσα σε τόσα εκατομμύρια που θα 'χουνε μαζευτεί εκεί πέρααα...". Κι αυτήν την ελπίδα αθανασίας μπορεί να τη βρει κανείς μόνο στο αίσθημα, όχι στον επιστημονικό λόγο.
Μέσα μας είναι λοιπόν το αίσθημα και ο γιατρός μπορεί - αν είμαστε τυχεροί σ' αυτούς τους παραδόπιστους καιρούς να συναντηθούμε με σπλαχνικό γιατρό - για να μας προσφέρει παρηγορία, να μας το θυμίσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου