...........................................................
Ο Αγγούρης
Γιουνάν ικί μπεκιάρ! Τουτέστιν ο κολλητός μου ο Τάκης κι εγώ απλώναμε τα ανοικονόμητα σαρκία μας στη μικρασιατική ακτή, από τον Τσεσμέ ίσαμε τη Σελεύκεια της Πιερίας, στα συροτουρκικά σύνορα. Πάνε πάνω από είκοσι χρόνια. Επιστρέψαμε από την ενδοχώρα με μια αλησμόνητη στάση αρκετών εβδομάδων στη συγκλονιστική Καππαδοκία. Σε λιμάνια, πόλεις, μαχαλάδες και χωριά, σε παραλίες, κάμπους και οροπέδια, όπου κι αν πηγαίναμε, μια γνώριμη μελωδία χαλούσε κόσμο. Την ακούγαμε ξανά και ξανά από ράδια, κασετόφωνα κι από χιλιάδες χείλη, με τούρκικα λόγια ασφαλώς. Σουξέ μεγατόνων.
Επρόκειτο για τη «Φωνή του αργιλέ», το «Πέντε χρόνια δικασμένος μέσα στο Γεντί Κουλέ» πά' να πει. Στη Φετιγέ, την ελληνική Μάκρη, μπήκα σ' ένα δισκάδικο. Καλημέρισα και σφύριξα το πρώτο κουπλέ. «Ναργιλέ» αναφώνησε έκπληκτος ο υπάλληλος και μου ’φερε αμέσως την κασέτα. Περισσότερο κατάπληκτος από ’κείνον, διάβασα στο credit του σχετικού τραγουδιού: muzik Vangelis Papazoglu. Επονομαζόμενος και Αγγούρης, ο μεγάλος Σμυρνιός συνθέτης φωνογράφησε προκατοχικά καμιά σαρανταριά αριστουργηματικά άσματα, που τα ’λεγε κι ο Αττίκ στη «Μάντρα» του, ο Γούναρης κι άλλοι μεγάλοι του ελαφρού.
Ντόμπρος και μπεσαλής, με αδιαπραγμάτευτες ηθικές αρχές, ήρθε σε ρήξη με τη λογοκρισία του Μεταξά και «αυτοεξορίστηκε» απ' τη δισκογραφία το 1937. Συνέχισε ωστόσο να εμφανίζεται σε κέντρα, γάμους και πανηγύρια και να γράφει τραγούδια που χάριζε σε άλλους μουσικούς. Παρότι δεν έλειπαν οι προτάσεις, σταμάτησε να παίζει στην Κατοχή, αρνούμενος να διασκεδάζει τους «φχαριστημένους και τους μαυραγορίτες», φορτώθηκε ένα σακί στην πλάτη κι έγινε παλιατζής. Πέθανε σαράντα έξι χρονών από την πείνα και τη φθίση, σαν σήμερα στα 1943.
Τη δεκαετία του ’50 και του ’60 διάφοροι συνθέτες, ανάμεσά τους πασίγνωστοι, έπεσαν σαν αρπακτικά πάνω στο έργο του Παπάζογλου. Εγραφαν στ' όνομά τους τα κομμάτια του, ατόφια ή ελαφρώς διασκευασμένα, με τους ίδιους ή άλλους στίχους, τα ερμήνευαν φίρμες της εποχής κι έβγαζαν μια πολυκατοικία απ' το καθένα. Ας αφήσουμε όμως τον Στελλάκη Περπινιάδη, στενό φίλο και συνεργάτη του, να μας μιλήσει σχετικά από τη «Ρεμπέτικη Ιστορία 1» του Κώστα Χατζηδουλή, εκδόσεις Νεφέλη: «Ακόμα δεν πήγαν και στον τάφο του, να του κλέψουν και τα οστά. Χωρίς φιλότιμο και ίχνος πέτσας, πήραν φόρα κι άρχισαν να λεηλατούν τα τραγούδια του Βαγγέλη. Η χήρα του Αγγέλα [τυφλή απ' το 1929] δεν μπορεί να κάνει και πολλά πράγματα. Ο Μακρής, στην ΑΕΠΙ, δεν είναι για συζήτηση. Κι οι κλέφτες αλωνίζουνε, χωρίς να δίνουνε λογαριασμό σε κανένα».
Ιδιοσυγκρασίας αλλιώτικης, κατά πώς φαίνεται, οι Τούρκοι μαέστροι σέβονται τους δημιουργούς ακόμα κι αν είναι ξένοι και πενήντα χρόνια νεκροί. Εκεί ακριβώς οφειλόταν το ξάφνιασμά μου. Αλλά ας δώσουμε και πάλι τον λόγο στον Στελλάκη: «Κάθε τραγούδι του Αγγουριού ήταν και μια επιτυχία με πωλήσεις που δεν τις έβλεπαν στον ύπνο τους όλοι οι άλλοι μαζί τότε. (...) Ηταν σαράντα χρόνια μπροστά. (...) Εκεί που έγραφε για ένα θέμα μια επαναστατική μουσική κι άρχιζαν οι άλλοι τους αγώνες να τον αντιγράψουν, εκεί τους πέταγε κάτι άλλο, ξεχωριστό απ' το προηγούμενο και τους τρέλαινε τους ανθρώπους».
Περπινιάδης-Πέντε χρόνια δικασμένος
Ανέβηκε στις 30 Μαρ 2011
Συνθέτης Παπάζογλου Έτος ηχογρ. 1934
Πέντε χρόνια δικασμένος μέσα στο γεντί κουλέ
από το πολύ σεκλέτι το 'ριξα στον αργιλέ
φύσα ρούφα τράβα τονε πάτα τονε κι άναφτονε
φύλα τσίλιες για τους βλάχους κείνους τους δεσμοφυλάκους
Κι άλλα πέντε ξεχασμένος από σένανε καλέ
για παρηγοριά οι μάγκες μου πατούσαν αργιλέ
φύσα ρούφα τράβα τονε πάτα τονε κι άναφτονε
φύλα τσίλιες για τους βλάχους κείνους τους δεσμοφυλάκους
Τώρα που 'χω ξεμπουκάρει μέσα απ' το γεντικουλέ
γέμωσε τον αργιλέ μας να φουμάρουμε καλέ
φύσα ρούφα τράβα τονε πάτα τονε κι άναφτονε
φύλα τσίλιες απ' τ' αλάνι κι έρχονται δυο πολιτσμάνοι
Πέντε χρόνια δικασμένος μέσα στο γεντί κουλέ
από το πολύ σεκλέτι το 'ριξα στον αργιλέ
φύσα ρούφα τράβα τονε πάτα τονε κι άναφτονε
φύλα τσίλιες για τους βλάχους κείνους τους δεσμοφυλάκους
Κι άλλα πέντε ξεχασμένος από σένανε καλέ
για παρηγοριά οι μάγκες μου πατούσαν αργιλέ
φύσα ρούφα τράβα τονε πάτα τονε κι άναφτονε
φύλα τσίλιες για τους βλάχους κείνους τους δεσμοφυλάκους
Τώρα που 'χω ξεμπουκάρει μέσα απ' το γεντικουλέ
γέμωσε τον αργιλέ μας να φουμάρουμε καλέ
φύσα ρούφα τράβα τονε πάτα τονε κι άναφτονε
φύλα τσίλιες απ' τ' αλάνι κι έρχονται δυο πολιτσμάνοι
Πέντε χρόνια δικασμένος (Γεντί κουλέ) - Kudsi Erguner Ensemble
Τίτλος από δίσκο: Kudsi Erguner Ensemble - YedikuleΣτίχοι: Βαγγέλης Παπάζογλου, Αγγούρης
Μουσική: Βαγγέλης Παπάζογλου, Αγγούρης
Πρώτη εκτέλεση: Στελλάκης Περπινιάδης
Ερμηνεία: Kudsi Erguner Ensemble
Κατηγορία: Ρεμπέτικα
Έτος ηχογραφήσεως: 1934
Δίσκος:The diaspora of rembetiko (Τα ρεμπέτικα της διασποράς)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου