.........................................................
"Μόλις ξεπεράσω το ρίγος των δικών μου ποιημάτων
θα ασχοληθώ με τον κόσμο των πραγμάτων
...
δεν με αποθαρρύνει της συνθέσεως η βραδύτης.
...
Είναι καλύτερος από εμένα ο Ελύτης;"
Εγώ
- έγραψε ο Αριστείδης Μπαλτάς
- "ΑΥΓΗ", 30.11.2014
Σημαντικοί στοχαστές υποστηρίζουν ότι η επιθυμία είναι η κινητήρια
δύναμη του ανθρώπινου βίου. Και διευκρινίζουν: η επιθυμία δεν αποσκοπεί
σε τούτο ή εκείνο. Αποσκοπεί σε μιαν άλλη επιθυμία, στην επιθυμία του Άλλου. Αυτό που επιθυμώ είναι να με επιθυμήσει ο Άλλος.
Τα επιμέρους αντικείμενα της επιθυμίας μου είναι ό,τι εκλαμβάνω ότι
επιθυμεί ο Άλλος να έχω -ή να είμαι- προκειμένου, ακριβώς, να με
επιθυμήσει. Δύναμη, δόξα, χρήμα, εμφάνιση, είναι απλώς μέσα που
επιδιώκουν να σαγηνεύσουν τον Άλλο. Να προσελκύσουν την επιθυμία του.
Ο Άλλος είναι ο Πατέρας, ο Νόμος, το Κόμμα, ο Θεός. Εκείνος του οποίου η
επιθυμία μετράει απόλυτα. Αλλά αν η δική μου επιθυμία είναι η κινητήρια
δύναμη του βίου μου, τότε η εκπλήρωσή της -η κατάκτηση της επιθυμίας
του Άλλου- ταυτίζεται με την απόλυτη καταξίωσή μου στα μάτια του Άλλου.
Ταυτίζεται με τον ολοκληρωτικό "έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών", με "τα δύσκολα και τ' ανεκτίμητα Εύγε".
Ο "έπαινος" αυτός συνιστά την αναγνώρισή μου. Ολόκληρος ο βίος μου κινείται έτσι από την επιθυμία να με αναγνωρίσει ο Άλλος. Να με αναγνωρίσει γι' αυτό που είμαι. Εγώ.
Αλλά ποιος είμαι εγώ που κινούμαι από μια τέτοια αβυσσαλέα επιθυμία;
Το "εγώ" είναι παραγωγή του ασυνειδήτου. Δεν ανάγεται σε ό,τι πιστεύω
πως είμαι ή θέλω να είμαι. Συνιστά μόνον ασταθές σημείο ισορροπίας
ανάμεσα στην αβυσσαλέα, ακριβώς, επιθυμία για αναγνώριση και στους
πραγματικούς όρους με τους οποίους μέρος της παρέχεται ή δεν παρέχεται.
Ασταθές σημείο ισορροπίας ανάμεσα στην υποτίμηση και στην υπερεκτίμηση,
ανάμεσα στο να εκλαμβάνω τον εαυτό μου -ή να νομίζω πως με εκλαμβάνουν
οι άλλοι- είτε ως τίποτα είτε ως γίγαντα.
Υπάρχουν χώροι όπου η αναγνώριση αποτελεί νόρμα. Χώροι όπου αυτό που
μου αρέσει -που επιθυμώ- γίνεται επάγγελμα. Έτσι η εξέλιξη του
πανεπιστημιακού εξαρτάται ρητά από την "αναγνώριση" του έργου του. Και
μάλιστα διεθνή. Ο καλλιτέχνης την προσμετρά σε αριθμό εμφανίσεων ή
εκθέσεων, σε εισιτήρια παραστάσεων, σε έργα που πούλησε, σε αντίτυπα
βιβλίων. Ο ασχολούμενος με την πολιτική την αποτιμά σε αξιώματα και σε
αριθμό ψήφων.
Αλλά τα "δύσκολα και τ' ανεκτίμητα Εύγε" δεν είναι ποτέ αρκετά. Η
αβυσσαλέα επιθυμία για αναγνώριση δεν ικανοποιείται ποτέ πλήρως. Οπότε,
ειδικά σε τέτοιους χώρους, το "Εγώ" τείνει να διογκώνεται μέχρι σκασμού
και να γίνεται επιθετικό: Γιατί εκείνος και όχι εγώ; Τι είναι εκείνος
που δεν είμαι εγώ; Αφού εγώ έχω πασιφανώς προσφέρει, πετύχει,
αποδείξει..., τόσα και τέτοια ενώ εκείνος είναι, εξίσου πασιφανώς,
λίγος, ανάξιος, καιροσκόπος,...
Ο Μάριος Μαρκίδης (Αυγή, 16.11.2014) το διατυπώνει επιγραμματικά:
θα ασχοληθώ με τον κόσμο των πραγμάτων
...
δεν με αποθαρρύνει της συνθέσεως η βραδύτης.
...
Είναι καλύτερος από εμένα ο Ελύτης;"
Τουλάχιστον στον χώρο της πολιτικής, η διόγκωση του "Εγώ"
χαλιναγωγείται μέσω του ελέγχου που ασκεί η συλλογικότητα. Αλλά όταν
αυτή τείνει να εκλείψει, τότε, ιδίως λίγο πριν μια δημόσια δοκιμασία της
"αναγνώρισης", ο χώρος μπορεί να μετατραπεί σε ζούγκλα.
Ας το έχουμε κατά νου εν όψει εκλογών. Που προϋποθέτουν, βέβαια, επιλογή υποψηφίων...
Αριστείδης Μπαλτάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου