Πέθανε ο Ερνέστο Σάμπατο (από τον "Ριζοσπάστη", 3/5/2011)

Δημοσιεύθηκε στον "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ",  Τρίτη 3 Μάη 2011

                         

       Πέθανε ο Ερνέστο Σάμπατο

   Λίγο πριν συμπληρώσει έναν αιώνα «έφυγε» από τη ζωή (30/4) στο σπίτι του στο Σάντος Λουγκάρες, στην επαρχία του Μπουένος Αϊρες,ο Ερνέστο Σάμπατο, σημαντικός συγγραφέας της Αργεντινής.

   Ο βραβευμένος λογοτέχνης κηδεύτηκε την Κυριακή, ενώ η προεκλογική εκστρατεία ενόψει των προεδρικών εκλογών στη χώρα ανεστάλη για τιμηθεί ο συγγραφέας. Ο μικρότερος γιος του, Μάριο, κινηματογραφιστής, είπε ότι ο πατέρας του ήθελε η αγρύπνια να γίνει σε ένα μαγαζί όπου έπαιζε ντόμινο με γείτονες «ώστε οι άνθρωποι της γειτονιάς να μπορέσουν να με συνοδεύσουν στο τελευταίο μου ταξίδι... θέλω να με θυμούνται σαν γείτονα».

   Ο Σάμπατο γεννήθηκε στις 24 Ιουνίου 1911 στο Ρόχας της επαρχίας Μπουένος Αϊρες. Ο πατέρας του ήταν Ιταλός και η μητέρα του Ιταλοαλβανίδα. Σπούδασε Φυσική, ωστόσο από νωρίς έδωσε προτεραιότητα στη συγγραφική του δραστηριότητα.

   Το 1933 στα φοιτητικά του χρόνια συνδέθηκε με το κομμουνιστικό κίνημα και αναδείχτηκε ΓΓ της Νεολαιιστικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας, όμως αργότερα με «αντισταλινική» φρασεολογία διαφοροποιήθηκε και έφυγε από το ΚΚ Αργεντινής, έμεινε για λίγο διάστημα στη Γαλλία, όπου ξαναεπέστρεψε το 1938 για να συμμετάσχει στην ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Κιουρί, συνέχισε την ακαδημαϊκή του καριέρα, αλλά ουσιαστικά από το 1943 εγκατέλειψε τη φυσική, ενώ εκδιώχθηκε από τη δικτατορία του Περόν.

   Το 1984 τιμήθηκε με το βραβείο «Θερβάντες», την υψηλότερη διάκριση για ισπανόφωνο λογοτεχνικό έργο.

   Την ίδια χρονιά ο Σάμπατο ανακηρύχθηκε πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τους Εξαφανισθέντες (Conadep) και κατέγραψε τα εγκλήματα της δικτατορίας του 1976-83 στο βιβλίο «Ποτέ ξανά». Το έργο αυτό αποτέλεσε το βασικό κατηγορητήριο στην ιστορική δίκη εναντίον της ηγεσίας της στρατιωτικής χούντας το 1985.

   Κυριότερα έργα του είναι τα: «Τούνελ», «Ανθρωποι και γρανάζια», «Μια πολύπλοκη ύπαρξη», «Ο συγγραφέας και η καταστροφή», «Περί ηρώων και τάφων» και «Ετεροδοξία».

   Μια προσθήκη από μένα: "Απευθύνομαι σε σένα και, μέσω εσού, σε όλα αυτά τα νέα παιδιά που μου γράφουν ή με σταματούν στο δρόμο, ακόμα και σε κείνα που με παρατηρούν από τα άλλα τραπέζια σε κάποιο καφέ και που θέλουν να με πλησιάσουν, αλλά δεν τολμούν. 

   Δεν θέλω να πεθάνω χωρίς να σας πω αυτά τα λόγια. Έχω πίστη σε σας. Σας έχω περιγράψει τόσα σκληρά περιστατικά και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεν ήξερα αν θα σας ξαναέκανα λόγο για τα όσα συμβαίνουν στον κόσμο. Τον κίνδυνο που διατρέχουμε όλοι οι άνθρωποι, πλούσιοι ή φτωχοί. 

   Γιατί τούτο είναι που αγνοούν όλοι αυτοί οι εξουσιαστές μας. Δεν ξέρουν ότι και τα δικά τους παιδιά βρίσκονται στην ίδια άσχημη θέση.
   Δεν μπορούμε όμως να πέσουμε στην κατάθλιψη, γιατί κατά κάποιο τρόπο είναι και αυτή μια πολυτέλεια που δεν μπορούν να την προσφέρουν οι πατεράδες στα παιδιά τους που πεθαίνουν από την πείνα. Και δεν είναι δυνατόν να αμπαρωνόμαστε κάθε φορά με όλο και περισσότερη σιγουριά στα σπίτια μας.

   Οφείλουμε ν' ανοιχτούμε στον κόσμο. Να πάψουμε να θεωρούμε ότι η καταστροφή βρίσκεται εκεί έξω, αλλά να καταλάβουμε ότι καίει σαν μαι καλοταϊσμένη φωτιά μέσα στην ίδια την εστία των σπιτιών μας. Είναι η ζωή μας κι η γη μας που βρίσκονται σε κίνδυνο."

Από το βιβλίο του "Πριν το τέλος" (μτφ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδόσεις Γκοβόστη, 2000)