..............................................................
Μήπως;
του Φ.Δ.Δρακονταειδή
Μήπως;
του Φ.Δ.Δρακονταειδή
Οι εγχώριες και διεθνείς περιγραφές και ερμηνείες της παρούσας κατάστασης στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο καταλήγουν σε προτάσεις και προοπτικές. Οι περισσότερες επισημαίνουν λάθη του παρελθόντος και υποστηρίζουν πως ο σεβασμός των αρχών επί των οποίων εδράζονται οι κοινωνίες είναι η ενδεδειγμένη διέξοδος. Μειοψηφούν οι επισημάνσεις που ορίζουν ότι η κοινωνική αποσάθρωση και παρακμή είναι γενική, πούπλευρη και εν πολλοίς εκτός των νοητικών πλαισίων τα οποία επιβιώνουν.
Ο σημερινός κόσμος γεννήθηκε πριν από τρεις αιώνες περίπου και επιβίωσε εντός του Διαφωτισμού, της Επανάστασης, της Προόδου. Αυτός είναι ο κόσμος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανατροπής των αυτοκρατοριών, της ισότητας των ευκαιριών, της διάκρισης των εξουσιών, του κοινωνικού συμβολαίου, της δημοκρατικής διακυβέρνησης, της οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Αυτός είναι σήμερα ο κόσμος της δίχως όρια ανάπτυξης, όπου η προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών ποδηγετεί πλέον τη ζήτηση και έχει μετατρέψει τον πολίτη σε καταναλωτή. Είναι ο κόσμος που αφήνει το πρόβλημα πίσω του, επιδεικνύοντας λύσεις, οι οποίες μετατρέπονται σε πρόβλημα. Η ταχύτατη προβολή του "νέου" απαξιώνει ό,τι νέο και το καθιστά μεμιάς "παλιό". Με άλλα λόγια, ο κόσμος παλιώνει τάχιστα. Γερνάει θλιβερά εν μέσω του Διαφωτισμού, της Επανάστασης, της Προόδου.
Τι μπορεί να γίνει; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη: στον παγκοσμιοποιημένο, όσο και κατατεμαχισμένο πλανήτη μας, όπου κάθε άτομο υπακούει, ηθελημένα ή αθέλητα, στην παλαιότητα και γήρανση των ιδεών και επιχειρημάτων των τελευταίων τριών αιώνων, το μέλλον είναι ανύπαρκτο. Η Ιστορία διδάσκει πως ένας δρόμος που εγκαταλείπεται πίσω μας δεν ξαναβρίσκεται: ο δρόμος του πολίτη δεν είναι μπροστά μας. Συνεπώς, ο δρόμος του κοινωνικού συμβολαίου έχει χαθεί πνιγμένος από τα ζιζάνια που έσπειρε ο λόγος του.
Μήπως λοιπόν χρειάζεται να στοιχηματίσουμε σε άλλες αρχές; Αν όχι προς σωτηρία, τουλάχιστον προς αξιοπρέπεια μιας ζαριάς με καθαρά ζάρια; Μήπως η αφέλεια των δικαιωμάτων οφείλει να δώσει τη θέση της στην ωφέλεια των υποχρεώσεων της ατομικής και συλλογικής ευθύνης; Μήπως η τρομοκρατία των πρωτοποριών και η ασυδοσία των επαναστάσεων είναι απαραίτητο να παραμεριστούν προς οικοδόμηση της νηφαλιότητας της σκέψης και των συνεπειών των πράξεων; Μήπως η πρόοδος δεν είναι άλλο από τον σεβασμό της ζωής; Μήπως το ερώτημα έχει αξία και όχι η απάντηση;
Το ερώτημα είναι πολύμορφο πια: Τι σημασία έχει η γήρανση των πληθυσμών στις αναπτυγμένες χώρες; Ποιες οι συνέπειες του υπερπληθυσμού; Γιατί η αξία ενός έμβιου πλάσματος να είναι μικρότερη της αξίας ενός ανθρώπου; Τι προκαλει η εξάπλωση της εξειδίκευσης αν όχι την απαιδευσία; Ποια η αξία της μόρφωσης όταν απέχει από τη γνώση; Μήπως η οικονομική προτεραιότητα του παγκόσμιου προτύπου διακυβέρνησης δεν είναι καπιταλισμός αλλά άυλη συσσώρευση δίχως κοινωνικό και πολιτιστικό αντάλλαγμα; Μήπως οι άλλοι ορισμοί οφείλουν να διατυπωθούν για τη ζωή, την εργασία, τις ανάγκες του βίου; Μήπως δηλαδή εκεί όπου πολλά (αν όχι τα πάντα) μοιάζουν χαμένα, εκεί μερικά (αν όχι πολλά) μπορούν να βγουν κερδισμένα; Μήπως η ζαριά με τα καθαρά ζάρια δεν άλλη από την πιθανότητα να έρθουν εξάρες; Ας μην ξεχνάμε πως το χαρακτηριστικό του ανθρώπου είναι το παιχνίδι, εκείνο που έχει κανόνες σύμφωνους με την εξέλιξή του και τους ρόλους των παικτών.
Εδώ και μερικά χρόνια, στοχαστές και πολυ-επστήμονες κάνουν λόγο για την Ανθρωπόκαινο περίοδο στην οποία έχει εισέλθει ο πλανήτης με απόλυτο κυρίαρχο τον ανθρωπο. Πρόσφατες είναι οι μελέτες που τείνουν να ορίσουν τα κριτήρια προσδιορισμού αυτής της νέας πλανητικής περιόδου. Πρόσφατο είναι το ερώτημα αν ο πλανήτης αποδέχζεται έναν και μόνο κυρίαρχο. Η Ιστορία του επιδεικνύει πως η μονοκρατορία δεν είναι αρεστή. Και το απλούστερο τιμωρείται. Μήπως;
Ο σημερινός κόσμος γεννήθηκε πριν από τρεις αιώνες περίπου και επιβίωσε εντός του Διαφωτισμού, της Επανάστασης, της Προόδου. Αυτός είναι ο κόσμος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανατροπής των αυτοκρατοριών, της ισότητας των ευκαιριών, της διάκρισης των εξουσιών, του κοινωνικού συμβολαίου, της δημοκρατικής διακυβέρνησης, της οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Αυτός είναι σήμερα ο κόσμος της δίχως όρια ανάπτυξης, όπου η προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών ποδηγετεί πλέον τη ζήτηση και έχει μετατρέψει τον πολίτη σε καταναλωτή. Είναι ο κόσμος που αφήνει το πρόβλημα πίσω του, επιδεικνύοντας λύσεις, οι οποίες μετατρέπονται σε πρόβλημα. Η ταχύτατη προβολή του "νέου" απαξιώνει ό,τι νέο και το καθιστά μεμιάς "παλιό". Με άλλα λόγια, ο κόσμος παλιώνει τάχιστα. Γερνάει θλιβερά εν μέσω του Διαφωτισμού, της Επανάστασης, της Προόδου.
Τι μπορεί να γίνει; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη: στον παγκοσμιοποιημένο, όσο και κατατεμαχισμένο πλανήτη μας, όπου κάθε άτομο υπακούει, ηθελημένα ή αθέλητα, στην παλαιότητα και γήρανση των ιδεών και επιχειρημάτων των τελευταίων τριών αιώνων, το μέλλον είναι ανύπαρκτο. Η Ιστορία διδάσκει πως ένας δρόμος που εγκαταλείπεται πίσω μας δεν ξαναβρίσκεται: ο δρόμος του πολίτη δεν είναι μπροστά μας. Συνεπώς, ο δρόμος του κοινωνικού συμβολαίου έχει χαθεί πνιγμένος από τα ζιζάνια που έσπειρε ο λόγος του.
Μήπως λοιπόν χρειάζεται να στοιχηματίσουμε σε άλλες αρχές; Αν όχι προς σωτηρία, τουλάχιστον προς αξιοπρέπεια μιας ζαριάς με καθαρά ζάρια; Μήπως η αφέλεια των δικαιωμάτων οφείλει να δώσει τη θέση της στην ωφέλεια των υποχρεώσεων της ατομικής και συλλογικής ευθύνης; Μήπως η τρομοκρατία των πρωτοποριών και η ασυδοσία των επαναστάσεων είναι απαραίτητο να παραμεριστούν προς οικοδόμηση της νηφαλιότητας της σκέψης και των συνεπειών των πράξεων; Μήπως η πρόοδος δεν είναι άλλο από τον σεβασμό της ζωής; Μήπως το ερώτημα έχει αξία και όχι η απάντηση;
Το ερώτημα είναι πολύμορφο πια: Τι σημασία έχει η γήρανση των πληθυσμών στις αναπτυγμένες χώρες; Ποιες οι συνέπειες του υπερπληθυσμού; Γιατί η αξία ενός έμβιου πλάσματος να είναι μικρότερη της αξίας ενός ανθρώπου; Τι προκαλει η εξάπλωση της εξειδίκευσης αν όχι την απαιδευσία; Ποια η αξία της μόρφωσης όταν απέχει από τη γνώση; Μήπως η οικονομική προτεραιότητα του παγκόσμιου προτύπου διακυβέρνησης δεν είναι καπιταλισμός αλλά άυλη συσσώρευση δίχως κοινωνικό και πολιτιστικό αντάλλαγμα; Μήπως οι άλλοι ορισμοί οφείλουν να διατυπωθούν για τη ζωή, την εργασία, τις ανάγκες του βίου; Μήπως δηλαδή εκεί όπου πολλά (αν όχι τα πάντα) μοιάζουν χαμένα, εκεί μερικά (αν όχι πολλά) μπορούν να βγουν κερδισμένα; Μήπως η ζαριά με τα καθαρά ζάρια δεν άλλη από την πιθανότητα να έρθουν εξάρες; Ας μην ξεχνάμε πως το χαρακτηριστικό του ανθρώπου είναι το παιχνίδι, εκείνο που έχει κανόνες σύμφωνους με την εξέλιξή του και τους ρόλους των παικτών.
Εδώ και μερικά χρόνια, στοχαστές και πολυ-επστήμονες κάνουν λόγο για την Ανθρωπόκαινο περίοδο στην οποία έχει εισέλθει ο πλανήτης με απόλυτο κυρίαρχο τον ανθρωπο. Πρόσφατες είναι οι μελέτες που τείνουν να ορίσουν τα κριτήρια προσδιορισμού αυτής της νέας πλανητικής περιόδου. Πρόσφατο είναι το ερώτημα αν ο πλανήτης αποδέχζεται έναν και μόνο κυρίαρχο. Η Ιστορία του επιδεικνύει πως η μονοκρατορία δεν είναι αρεστή. Και το απλούστερο τιμωρείται. Μήπως;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου