Πέμπτη 7 Ιουλίου 2011

"Ο πηλός και η ασβόλη" του Παντελή Μπουκάλα ("Καθημερινή", 7/7/2011)

Ο πηλός και η ασβόλη


Tου Παντελη Μπουκαλα

 
   Και πόθεν η κοινή λέξη «προπηλακισμός»; Από το προ και το αμάρτυρο πήλαξ υποθέτουν οι λεξικογράφοι, όπου πήλαξ = πηλός· άρα λοιπόν προπηλακίζω, κυριολεκτικώς, σημαίνει πασαλείφω με πηλό. Η λέξη ωστόσο πήρε σχεδόν αμέσως τη μεταφορική της σημασία, του διασυρμού και του ονειδισμού. Το Λεξικό της Σούδας μάλιστα σημειώνει ότι το «προπηλακίζων» «είρηται από το πολύν επιχρίεσθαι τα πρόσωπα των ατιμίαν και ύβριν καταψηφιζομένων, ους αρτίως ασβόλω χρίουσι». Από τον πηλό δηλαδή, με τον οποίο άλειφαν το πρόσωπο όσων είχαν διαπράξει ατιμία και ύβριν, στην ασβόλη των Βυζαντινών, την καπνιά, συνδυασμένη ως γνωστόν με τη μούντζα. Η ζωή μας κύκλους κάνει...
   Δεν είναι πάντως γνώρισμα της περιβόητης ελληνικής ιδιαιτερότητας οι επιθέσεις εναντίον πολιτικών, είτε στη φραστική βία εξαντλούνται, είτε οι βρισιές και τα αναθέματα αποκτούν και υλική μορφή και μετασχηματίζονται σε μπουκάλια, γιαούρτια ή νεράντζια. Ο οστρακισμός, ναι, αυτός εισήχθη στα μέρη μας, και παρότι δεν ήταν ποινή, αλλά προληπτική μέθοδος μετριασμού της υπερβολικής εξουσίας, ήταν κι αυτός βίαιος όταν τον χρησιμοποιούσαν καταχρηστικά. Και μόνο τα συμβάντα των τελευταίων μηνών αν θυμηθούμε, θα μετρήσουμε την επίθεση κατά του Νικολά Σαρκοζί, μόλις προχθεσινή, το τρίποδο φωτογραφικής μηχανής που πέταξε κάποιος Ιταλός εναντίον του Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τη γιούργια διαδηλωτών στο αυτοκίνητο των Βρετανών πριγκίπων. Για να μην ανατρέξουμε στην ιστορία της παπουτσοβολίας (με στόχο τον Μπους, τον Ερντογάν, τον Αυστραλό πρωθυπουργό Τζον Χάουαρντ, αλλά και τον δικό μας πρωθυπουργό) ή τις βίδες που είχε πετάξει ένας Μεσολογγίτης κατά του Αντώνη Σαμαρά, «ανοιξιάτικου» τότε και «υπερβατικού».
   Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο κ. Σαμαράς έλαβε υπόψη του την επίθεση εκείνη όταν αποφάσισε να επιστρέψει στη Ν. Δ. Ασήμαντη επίδραση ασκούν αυτές οι θυμικές επιθέσεις με τον εκμεταλλεύσιμο από «εισοδιστές» παρορμητισμό τους. Με λίγη διαστροφική επικοινωνιακή χρήση άλλωστε, εύκολα μπορεί να εμφανιστεί ο πληττόμενος σαν ήρωας που αδίκως βάλλεται. Αλλά ηρωισμός δεν υπάρχει ούτε στην πλευρά του γιαουρτορίπτη, που σπεύδει μάλιστα να χωθεί στο πλήθος, ούτε στην πλευρά των πολιτικών που, αυτοθυματοποιούμενοι, αντιμετωπίζουν ακόμα και τη φραστική αποδοκιμασία σαν συνωμοσία μεθοδευμένη από σκοτεινά κέντρα, παρότι οι μισοί αποδοκιμάζοντες ίσως είναι ψηφοφόροι τους.
   Ούτε βρισιές, ούτε μούντζες, ούτε γαλακτοκομικά. Πολιτική στάση είναι η παγερή αδιαφορία των πολιτών για όσους πολιτικούς διέπραξαν «ατιμίαν και ύβριν» · γιατί δεν είναι όλοι οι πολιτικοί αγύρτες, όπως δεν είμαστε όλοι οι πολίτες άγιοι. Προτιμότερο ένα ειρωνικό μειδίαμα στο πέρασμά τους. Αλλωστε, θα πρόκειται για επιστροφή της αδιαφορίας και της περιφρόνησης, που οι ίδιοι οι πολιτικοί έδειξαν έναντι των πολιτών.

Δεν υπάρχουν σχόλια: