"Παστίλιες για τον φόβο του άλλου" Της Αννας Δαμιανίδη ("Εφημερίδα των Συντακτών", 25/02/14)

.............................................................
 

Παστίλιες για τον φόβο του άλλου

     

Της Αννας Δαμιανίδη 

"Εφημερίδα των Συντακτών", 25/02/14

Για τον πόνο του άλλου συνεννοούμαστε κάπως, το σώμα μάς έχει εκπαιδεύσει παιδιόθεν, αναγνωρίζουμε, καταλαβαίνουμε, μπορεί και να συγκινηθούμε, να καταφέρουμε νοερά να βρεθούμε στην ίδια πλευρά, να βάλουμε το χέρι στην τσέπη, να πληρώσουμε λίγες παστίλιες για τον πόνο του άλλου, που και τον δικό μας λαιμό θα μαλακώσουν. Τον φόβο του άλλου όμως πώς να τον βοηθήσεις να ξεπεραστεί;

Τον φόβο του άλλου δεν τον καταλαβαίνεις. Είναι μεταμφιεσμένος κι όχι μόνο τις Απόκριες. Συνήθως ντύνεται το αντίθετό του – θάρρος, τόλμη, επιθετικότητα. Είναι περίπλοκο πράγμα κι αν δεν μαντέψεις κάτω από τη μεταμφίεση την αληθινή του φύση, αρχίζεις να φοβάσαι κι εσύ. Οπότε δεν σε σώζουν ούτε παστίλιες ούτε ο Χαβιέρ Μπαρδέμ αυτοπροσώπως να σε διδάσκει ελεύθερο ουρλιαχτό. Δεν προλαβαίνεις κιόλας. Ενίοτε οπλοφορεί ο φόβος του άλλου και μέχρι να του εξηγήσεις την ψυχολογική αντιστροφή φόβου-επιθετικότητας, έχει τραβήξει τη σκανδάλη.

Κι όμως ο φόβος είναι σαν τον πόνο, βοηθάει να επιβιώνουμε ειδοποιώντας για τους κινδύνους, είναι στοιχείο ζωτικό και βαθύ, αναμετριόμαστε μαζί του συνέχεια, από παιδιά. Παίζοντας μετράμε δόσεις φόβου σαν καθημερινή βιταμίνη ή διεγερτικό και μεγαλώνοντας ευτυχούμε να ξεπερνάμε έναν έναν τους παιδικούς φόβους. Η δεξαμενή βέβαια βρίσκεται πάντα μέσα μας, έτοιμη να προμηθεύσει νέα προϊόντα σε κάθε ευκαιρία, ο ενδιαφέρων διάλογος του φοβισμένου παιδιού με τον ψύχραιμο ενήλικα μπορεί να συνεχίζεται διά βίου. Είναι ο τρόπος να μένεις παιδί χωρίς να παλιμπαιδίζεις, να εξοικονομείς δυνάμεις έναντι των πάσης φύσεως υποψήφιων διαχειριστών -ή και υποψήφιων δημιουργών- του φόβου χωρίς να παριστάνεις ότι τον νίκησες για πάντα. Δεν γίνεται να νικηθεί – κι ας έλεγε ο Καζαντζάκης πως τα είχε καταφέρει.

Ως παράγων ερμηνείας πολιτικών συμπεριφορών, ο φόβος του άλλου θέλει πολλές παστίλιες για να τον καταλάβουμε. Φοβούνται οι άνθρωποι που δεν έχουν λόγο να φοβηθούν κι εκείνοι που θα έπρεπε να προσέχουν μοιάζει να έχουν άγνοια κινδύνου. Φοβούνται οι ασφαλείς συχνά πολύ περισσότερο από τους εκτεθειμένους σε χίλιους κινδύνους κι αυτό εκδηλώνεται πολιτικά χωρίς καμία λογική. Σπάμε το κεφάλι μας να καταλάβουμε πώς καταφέρνουν διάφοροι πολιτικάντες να αποκτούν κοινό και εξουσία ψάχνοντας λογικές εξηγήσεις, γιατί δεν ξέρουμε τι μπορεί να φοβούνται οι άλλοι. Κι ας έχουμε κάθε πρωί να αντιμετωπίσουμε πρωτοσέλιδα φόβητρα κρεμασμένα στα περίπτερα, κι ακόμα πιο υποβλητικά στα ραδιόφωνα και οικεία στην τηλεόραση τα βράδια. Ζούμε μαζί τους, τα συνηθίσαμε, παίρνουμε μεγάλα σκυλιά στα μικρά διαμερίσματα να μας φυλάνε, επεξεργαζόμαστε λεξιλόγιο μίσους και πορευόμαστε.

Οι Γαλάτες φοβόντουσαν μήπως τους πέσει ο ουρανός στο κεφάλι, αλλά έχασαν αυτή την ωραία πίστη όταν ήρθαν οι Ρωμαίοι από ξηράς. Εμείς εδώ φοβόμαστε τους γείτονες, κάποιος που δεν μας ξέρει δύσκολα θα καταλάβαινε τι μας συμβαίνει με τους εξοπλισμούς, ας πούμε, και τα σκάνδαλα δισεκατομμυρίων, τους ένστολους και τα επιδόματα, όλο το πακέτο.

Μυστήριο πράγμα ο φόβος του άλλου. Από διακριτικότητα και σεβασμό δυσκολευόμαστε να τον καταλάβουμε κι ας είναι κραυγαλέος σαν μικρού παιδιού. Κάποτε θα βρεθούν θεραπευτικές παστίλιες, θα θυμίζουν καθώς τις πιπιλάς πόσο παράλογοι είναι οι δικοί σου φόβοι. Κάποιος πιο τολμηρός και πιο ωραίος κι απ” τον Χαβιέρ Μπαρδέμ θα τις πλασάρει και τότε θα καταλάβουμε την υπέρβαση κι ίσως ξεπεράσουμε, κι εμείς κι οι άλλοι, ακόμα έναν φόβο.