.........................................................
Διαφωνώ με τον Νίκο Δήμου
Οι απόψεις που εξέφρασε ο κ. Δήμου στο κομμάτι που
όλοι ξέρετε, δεν είναι ούτε καινοφανείς, ούτε τις γράφει πρώτη φορά και
ο ίδιος. Απλώς τώρα λειτούργησε παραμορφωτικά η σύνδεσή του με Το
Ποτάμι, με αποτέλεσμα μία συζήτηση που έχουμε ξανακούσει να διεξάγεται
ψύχραιμα μεταξύ ιστορικών, να οδηγείται στα πάνελ με όρους εθνικής
μειοδοσίας.
Ο κ. Δήμου γνωρίζει ότι το βιβλίο του Σκαρίμπα γράφτηκε σε μια εποχή που έπρεπε να μετακινηθούν ογκόλιθοι βεβαιοτήτων και για αυτό το λόγο ήταν προκλητικό και μονομερές. Στο μεταξύ προστέθηκαν νέες πηγές στην καινούργια ματιά, που φώτισαν και άλλες πλευρές. Η Επανάσταση όντως είχε σβήσει το ‘27, αλλά αναζωπυρώθηκε μετά το Ναυαρίνο, με τον επαναστατημένο λαό πάλι πρωταγωνιστή. Η ηγεσία της Εκκλησίας πλούτιζε με χρυσόβουλα, αλλά υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για τη συμμετοχή λαϊκών παπάδων, που αδικούνται από την προσπάθεια της επίσημης Εκκλησίας να μονοπωλήσει τον Αγώνα. Η σφαγή στη Τριπολιτσά δεν ήταν κάτι διαφορετικό από αυτό που συνέβαινε τον 19ο αιώνα και αργότερα, σε πολλά μέρη της Ευρώπης, όταν δημιουργούσαν ζωτικό χώρο τα έθνη κράτη που τότε χτίζονταν.
Δεν σκοπεύω να επεκταθώ σε αυτή τη συζήτηση, προτιμώ να την παρακολουθώ να διεξάγεται νηφάλια μεταξύ επιστημόνων. Εμένα η ένστασή μου είναι άλλη. Δεν πιστεύω ότι η ιστορία πρέπει να διδάσκεται αποστειρωμένη και χωρίς ψυχή στα μικρά παιδιά. Νομίζω ότι στις τρυφερές ηλικίες η Παιδαγωγική δίνει πρωτεύουσα σημασία και σε άλλες αξίες πέραν της ακριβούς εξιστόρησης των γεγονότων. Στα τρυφερά χρόνια τα παιδιά διαπλάθουν συνείδηση συνύπαρξης και ένταξης σε ομάδες. Η ψυχρή τοποθέτηση των ιστορικών γεγονότων στον παγκόσμιο χάρτη και η διδασκαλία της σχετικής ασημαντότητας αυτής της μικρής γωνιάς της γης, περισσότερο τονίζουν το αίσθημα μοναξιάς και μειονεξίας και λιγότερο συμβάλλουν στην οικοδόμηση συλλογικής συνείδησης και συμμετοχής σε μία σπουδαία υπόθεση αιώνων, αυτό που ονομάζουμε εθνική συνείδηση.
Δεν είναι κακό να παίζουμε και λίγο έδρα όταν προσπαθούμε να εμπνεύσουμε στα παιδιά την αντίληψη του ανήκειν. Πρώτα για τα ίδια, οι ψυχολόγοι θα σας πουν ότι το έχουν ανάγκη. Μετά για την κοινωνία μας. Χάνουμε λίγο σε ιστορική ακρίβεια κερδίζουμε σε δημιουργία αυριανών πολιτών με αίσθημα αλληλεγγύης, κοινωνικότητας, ομαδικότητας, συμμετοχής σε μια πατρίδα που είχαν μάθει να αγαπούν στα παιδικά τους χρόνια, γιατί τη στολίσαμε με ορισμένα άκακα παραμύθια. Όλοι οι λαοί έχουν μύθους, θρύλους, παραποιημένες παραδόσεις, υπερτονισμένους ήρωες, μεγεθυμένα έπη. Όλοι έχουν τον δικό τους Πρωτοσίλαο, Διγενή Ακρίτα, παπά του Κρυφού Σχολειού. Δεν παθαίνουν τίποτα, εφόσον τηρούνται ορισμένες βασικές προϋποθέσεις.
Και οι προϋποθέσεις είναι να διδαχτούν τα μεγαλύτερα παιδιά με επιστημονικό τρόπο την ιστορία μιας πατρίδας, που στο μεταξύ έχουν γίνει κομμάτι της. Να μην παραχαράσσεται ποτέ το πραγματικό ιστορικό πλαίσιο. Να μην είναι οι μύθοι επιθετικοί εναντίον άλλων λαών, να μην υποδαυλίζουν δηλαδή μίσος. Και το κυριότερο να σταματήσουν με κάθε ευκαιρία να επικαιροποιούν το ένδοξο παρελθόν οι διάφοροι ταγοί («σήμερα το μήνυμα της μάχης του Μαραθώνα είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ»), να μη ζούμε, δηλαδή, οι ίδιοι μέσα στους μύθους που λέμε στα παιδιά μας. Καλύτερα να προσπαθήσουμε όλοι μαζί να χτίσουμε ένα ένδοξο παρόν, για το οποίο θα είναι περήφανοι οι απόγονοί μας.
Ο κ. Δήμου γνωρίζει ότι το βιβλίο του Σκαρίμπα γράφτηκε σε μια εποχή που έπρεπε να μετακινηθούν ογκόλιθοι βεβαιοτήτων και για αυτό το λόγο ήταν προκλητικό και μονομερές. Στο μεταξύ προστέθηκαν νέες πηγές στην καινούργια ματιά, που φώτισαν και άλλες πλευρές. Η Επανάσταση όντως είχε σβήσει το ‘27, αλλά αναζωπυρώθηκε μετά το Ναυαρίνο, με τον επαναστατημένο λαό πάλι πρωταγωνιστή. Η ηγεσία της Εκκλησίας πλούτιζε με χρυσόβουλα, αλλά υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για τη συμμετοχή λαϊκών παπάδων, που αδικούνται από την προσπάθεια της επίσημης Εκκλησίας να μονοπωλήσει τον Αγώνα. Η σφαγή στη Τριπολιτσά δεν ήταν κάτι διαφορετικό από αυτό που συνέβαινε τον 19ο αιώνα και αργότερα, σε πολλά μέρη της Ευρώπης, όταν δημιουργούσαν ζωτικό χώρο τα έθνη κράτη που τότε χτίζονταν.
Δεν σκοπεύω να επεκταθώ σε αυτή τη συζήτηση, προτιμώ να την παρακολουθώ να διεξάγεται νηφάλια μεταξύ επιστημόνων. Εμένα η ένστασή μου είναι άλλη. Δεν πιστεύω ότι η ιστορία πρέπει να διδάσκεται αποστειρωμένη και χωρίς ψυχή στα μικρά παιδιά. Νομίζω ότι στις τρυφερές ηλικίες η Παιδαγωγική δίνει πρωτεύουσα σημασία και σε άλλες αξίες πέραν της ακριβούς εξιστόρησης των γεγονότων. Στα τρυφερά χρόνια τα παιδιά διαπλάθουν συνείδηση συνύπαρξης και ένταξης σε ομάδες. Η ψυχρή τοποθέτηση των ιστορικών γεγονότων στον παγκόσμιο χάρτη και η διδασκαλία της σχετικής ασημαντότητας αυτής της μικρής γωνιάς της γης, περισσότερο τονίζουν το αίσθημα μοναξιάς και μειονεξίας και λιγότερο συμβάλλουν στην οικοδόμηση συλλογικής συνείδησης και συμμετοχής σε μία σπουδαία υπόθεση αιώνων, αυτό που ονομάζουμε εθνική συνείδηση.
Δεν είναι κακό να παίζουμε και λίγο έδρα όταν προσπαθούμε να εμπνεύσουμε στα παιδιά την αντίληψη του ανήκειν. Πρώτα για τα ίδια, οι ψυχολόγοι θα σας πουν ότι το έχουν ανάγκη. Μετά για την κοινωνία μας. Χάνουμε λίγο σε ιστορική ακρίβεια κερδίζουμε σε δημιουργία αυριανών πολιτών με αίσθημα αλληλεγγύης, κοινωνικότητας, ομαδικότητας, συμμετοχής σε μια πατρίδα που είχαν μάθει να αγαπούν στα παιδικά τους χρόνια, γιατί τη στολίσαμε με ορισμένα άκακα παραμύθια. Όλοι οι λαοί έχουν μύθους, θρύλους, παραποιημένες παραδόσεις, υπερτονισμένους ήρωες, μεγεθυμένα έπη. Όλοι έχουν τον δικό τους Πρωτοσίλαο, Διγενή Ακρίτα, παπά του Κρυφού Σχολειού. Δεν παθαίνουν τίποτα, εφόσον τηρούνται ορισμένες βασικές προϋποθέσεις.
Και οι προϋποθέσεις είναι να διδαχτούν τα μεγαλύτερα παιδιά με επιστημονικό τρόπο την ιστορία μιας πατρίδας, που στο μεταξύ έχουν γίνει κομμάτι της. Να μην παραχαράσσεται ποτέ το πραγματικό ιστορικό πλαίσιο. Να μην είναι οι μύθοι επιθετικοί εναντίον άλλων λαών, να μην υποδαυλίζουν δηλαδή μίσος. Και το κυριότερο να σταματήσουν με κάθε ευκαιρία να επικαιροποιούν το ένδοξο παρελθόν οι διάφοροι ταγοί («σήμερα το μήνυμα της μάχης του Μαραθώνα είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ»), να μη ζούμε, δηλαδή, οι ίδιοι μέσα στους μύθους που λέμε στα παιδιά μας. Καλύτερα να προσπαθήσουμε όλοι μαζί να χτίσουμε ένα ένδοξο παρόν, για το οποίο θα είναι περήφανοι οι απόγονοί μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου