Protagon για Ποτάμι: Εξ’ ιδίων τα βέλη (05 Μαρ 2014 | tvxsteam tvxs.gr)

........................................................

Protagon για Ποτάμι: Εξ’ ιδίων τα βέλη

14:29, 05 Μαρ 2014 | tvxsteam tvxs.gr/node/149950

 

Φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Εξ’ ιδίων τα βέλη για το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη, καθώς δυο άρθρα κριτικής δημοσιεύονται στο protagon.gr. «Ένα Ποτάμι ενδοιασμοί» είναι ο τίτλος του άρθρου του Θάνου Δημάδη ενώ «Κίνημα στο κενό» τιτλοφορείται το σχόλιο του Απόστολου Διαμαντή.

«Από την πρώτη στιγμή απέφυγα να γράψω ή να εκφέρω δημόσια άποψη για Το Ποτάμι, για έναν απλούστατο λόγο: ότι κανείς μας -πλην του Θεοδωράκη- δεν μπορούσε να έχει ξεκάθαρη εικόνα για έναν νεογέννητο πολιτικό σχηματισμό μέσα από ένα κείμενο-«σεντόνι» σκέψεων, που έγραψε ο δημιουργός του. Ήταν η πρώτη φορά που διάβασα, παρακολούθησα και άκουσα σωρεία βεβιασμένων αναλύσεων, που εδράζονταν σε εικασίες, υποθέσεις και θεωρίες για μια πολιτική κίνηση άμα τη γενέσει της. Βέβαια αυτό από πλευράς επικοινωνίας ήταν μια πρώτη επιτυχία. Σαν να πουλάς ένα προϊόν, και πριν ακόμα αυτό βρεθεί στα ράφια των σούπερ μάρκετ, όλοι να μιλούν γι' αυτό. Χθες όμως, κατά την συνέντευξη τύπου του Θεοδωράκη, έπρεπε να είχαμε αποκτήσει μια διαυγέστερη εικόνα. Την αποκτήσαμε; Φοβάμαι πως όχι. Έφυγα από τον πολυχώρο στο Γκάζι, που διοργανώθηκε η εκδήλωση, περισσότερο μπερδεμένος απ' ότι έφθασα εκεί» σημειώνει ο Θάνος Δημάδης.

«Οι δηλώσεις του Σταύρου Θεοδωράκη για τον χαρακτήρα του κινήματός του ήταν σε απόλυτη αρμονία με τις ιδιότητες των περισσότερων στελεχών: δημοσιολογία. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Στις δηλώσεις διαπιστώθηκαν εμμονές, που επίσης βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με τις ιδέες των δημοσιολογούντων στελεχών. Οι ιδέες αυτές κινούνται μεταξύ της άποψης ότι οι Έλληνες είναι ένας λαός καθυστερημένος, αμόρφωτος, ανατολίτης και τεμπέλης, που χρειάζεται δυτικό σωφρονισμό, μέχρι την πρωτοφανή άποψη ότι πρέπει να καταργηθεί το εθνικό κράτος, να μην υπάρχουν εθνικά σύνορα και η Ευρώπη να γίνει ενιαίο κράτος. Προφανώς χωρίς έθνη επίσης. Η αφόρητη ελαφρότητα τέτοιων ιδεών είναι προφανής» τονίζει ο Απόστολος Διαμαντής.
 

Ακολουθούν τα δυο άρθρα στο protagon.gr

Κίνημα στο κενό

^{Του Απόστολου Διαμαντή}

Οι δηλώσεις του Σταύρου Θεοδωράκη για τον χαρακτήρα του κινήματός του ήταν σε απόλυτη αρμονία με τις ιδιότητες των περισσοτέρων στελεχών: δημοσιολογία. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Στις δηλώσεις διαπιστώθηκαν εμμονές, που επίσης βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με τις ιδέες των δημοσιολογούντων στελεχών.

Οι ιδέες αυτές κινούνται μεταξύ της άποψης ότι οι Έλληνες είναι ένας λαός καθυστερημένος, αμόρφωτος, ανατολίτης και τεμπέλης, που χρειάζεται δυτικό σωφρονισμό, μέχρι την πρωτοφανή άποψη ότι πρέπει να καταργηθεί το εθνικό κράτος, να μην υπάρχουν εθνικά σύνορα και η Ευρώπη να γίνει ενιαίο κράτος. Προφανώς χωρίς έθνη επίσης.

Η αφόρητη ελαφρότητα τέτοιων ιδεών είναι προφανής. Ας αφήσουμε τις ιδέες περί καθυστερημένων Ελλήνων που δεν χρήζουν σχολιασμού και ας πάμε σε μία και μόνη δήλωση του Σταύρου Θεοδωράκη, σ’ αυτήν της κατάργησης των συνόρων.

Πρώτα-πρώτα, η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ένωση ανεξαρτήτων και ελεύθερων εθνικών κρατών, από την ίδρυσή της. Ελάχιστοι στην Ευρώπη προωθούν την ιδέα της πολιτικής ένωσης και ακόμη πιο λίγοι και γραφικοί, την ιδέα της κατάργησης των κρατών και των συνόρων. Λες και τα κράτη είναι φτιαγμένα τεχνητά, με κάποια απόφαση εκ των άνω και έτσι με μια απόφαση επίσης μπορούν και να καταργηθούν. Τα εθνικά κράτη είναι προϊόντα της φύσης των πραγμάτων, δεν σχηματίστηκαν εν κενώ, αλλά πάνω σε υπαρκτές εθνικές κοινότητες που κάποτε έφτιαξαν κράτος. Επομένως, είναι τόσο επιπόλαιο το αίτημα της κατάργησης των κρατών και των συνόρων, που δεν χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση.

Αλλά, εάν δεν απατώμαι, όχι μόνον τα σύνορα και τα κράτη δεν καταργούνται, αλλά ούτε καν στοιχειώδης πολιτική ένωση δεν μπορεί να υπάρξει στην Ε.Ε. Διότι, πολύ απλά, την έχουν ήδη απορρίψει με δημοψηφίσματα ευρωπαϊκοί λαοί, με πρώτον και καλύτερο τον ιδρυτή της ίδιας της Ε.Ε., τον γαλλικό λαό. Επομένως βρισκόμαστε σε εποχή, που όχι μόνον δεν αναζητά την κατάργηση των συνόρων, όχι μόνον δεν δέχεται απλή συνταγματική ομοιομορφία, αλλά που αναζητά την εθνική διαφοροποίηση, την επιστροφή στο εθνικό πλαίσιο.

Τι ακριβώς είναι, λοιπόν, Το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη; Είναι ένα μείγμα των ιδεών του Νίκου Δήμου, ότι το να είσαι έλληνας είναι σχεδόν κατάρα και των ιδεών του ηθοποιού Νίκου Ορφανού, ότι πρέπει να κλείσουμε και τις εκκλησίες απολύοντας όλους τους παπάδες μας;

Νομίζω ότι μετά από αυτές τις διακηρύξεις, Το Ποτάμι δεν κινείται με τρόπο σοβαρό και οδεύει στο κενό. Πώς να κάνεις κίνημα με ανθρώπους που δεν δέχονται ότι πρέπει να υπάρχει κράτος και πιστεύουν ότι ο λαός στον οποίο απευθύνονται είναι ανόητος;

*Ο Απόστολος Διαμαντής είναι συγγραφέας. 

Ένα «Ποτάμι» ενδοιασμοί

^{Του Θάνου Δημάδη}

Πριν γράψω -κι εγώ- για Το Ποτάμι, θα ήθελα να ξεκινήσω από μια προσωπική εξομολόγηση. Ότι κατά βάθος ζηλεύω -όχι με φθόνο, αλλά με θαυμασμό- τον Θεοδωράκη γιατί στο ζενίθ της δημοσιογραφικής του καριέρας, αποφάσισε να κάνει την δική του προσωπική ανατροπή. Να δοκιμαστεί σε κάτι ξένο ως προς τις δικές του επαγγελματικές μέχρι σήμερα προδιαγραφές. Και ενδεχομένως να ρισκάρει να στραπατσαριστεί από μια ενδεχόμενη αποτυχία, που πολλοί με την πρώτη ευκαιρία θα σπεύσουν να του χρεώσουν, με χαιρεκακία θα προσέθετα εγώ. Τον ζηλεύω όμως και για κάτι άλλο. Διότι σε αντιδιαστολή με πολλούς «δεινόσαυρους» των ελληνικών μίντια που προσπαθούν να κρατηθούν γατζωμένοι στις αυτάρεσκες καρέκλες της εξάρτησής τους από το γυαλί, ο Θεοδωράκης δεν επέλεξε την πεπατημένη αλλά το διαφορετικό. Σε μια χώρα που, όπως έχω γράψει πολλές φορές, κάθε τι διαφορετικό, από πλευράς προσωπικότητας, επιλογών, αποφάσεων, αντιλήψεων ή οτιδήποτε άλλο δίνει μάχη να γεννηθεί μέσα στην συντηρητική ασφυξία μιας κοινωνίας που έχει μάθει να φοβάται να τολμά. Είναι ένα εγχείρημα που αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία όταν ο δημιουργός του προέρχεται από τον δημοσιογραφικό χώρο. Έναν χώρο που για όσους δεν τον γνωρίζουν, δεν κρύβει μόνο ανταγωνισμούς, αντιπάθειες και εμπάθειες. Αλλά κρατάει καλά κρυμμένα κόμπλεξ και ανασφάλειες που δεν επιτρέπουν σε πολλούς δημοσιογράφους να κάνουν απλά τη δουλειά τους. Δηλαδή, να κρίνουν τον συνάδελφό τους ή τον κάθε Θεοδωράκη με κριτήριο αυτό που ο ίδιος είναι και όχι με αυτό που θα ήθελαν εκείνοι να είναι, αλλά δεν είναι.

Εδώ, όμως, τελειώνω με τα καλά, και έρχομαι σε όσα με ξένισαν χθες.

Από την πρώτη στιγμή απέφυγα να γράψω ή να εκφέρω δημόσια άποψη για Το Ποτάμι, για έναν απλούστατο λόγο: ότι κανείς μας -πλην του Θεοδωράκη- δεν μπορούσε να έχει ξεκάθαρη εικόνα για έναν νεογέννητο πολιτικό σχηματισμό μέσα από ένα κείμενο-«σεντόνι» σκέψεων, που έγραψε ο δημιουργός του. Ήταν η πρώτη φορά που διάβασα, παρακολούθησα και άκουσα σωρεία βεβιασμένων αναλύσεων, που εδράζονταν σε εικασίες, υποθέσεις και θεωρίες για μια πολιτική κίνηση άμα τη γενέσει της. Βέβαια αυτό από πλευράς επικοινωνίας ήταν μια πρώτη επιτυχία. Σαν να πουλάς ένα προϊόν, και πριν ακόμα αυτό βρεθεί στα ράφια των σούπερ μάρκετ, όλοι να μιλούν γι' αυτό. Χθες όμως, κατά την συνέντευξη τύπου του Θεοδωράκη, έπρεπε να είχαμε αποκτήσει μια διαυγέστερη εικόνα. Την αποκτήσαμε; Φοβάμαι πως όχι. Έφυγα από τον πολυχώρο στο Γκάζι, που διοργανώθηκε η εκδήλωση, περισσότερο μπερδεμένος απ' ότι έφθασα εκεί.

• Μπερδεμένος για το «ποιούς» τελικά το Ποτάμι φιλοδοξεί να εκφράσει. Η απόσταση από τον άνεργο μέχρι τον επιχειρηματία, από τον νέο που μεταναστεύει στο εξωτερικό μέχρι τον δημόσιο υπάλληλο, κι από τον κρεοπώλη της Δραπετσώνας μέχρι την κυρία με τα louis vuitton στην Κηφισιά είναι πάρα πολύ μεγάλη για να καλυφθεί με το επιχείρημα ότι «είμαι με όλους όσοι είναι δυσαρεστημένοι από τα υπάρχοντα κόμματα». Ένας πολιτικός φορέας δεν είναι ζευγάρι παπούτσια για να βγαίνει σε όλα τα νούμερα.

• Μπερδεμένος για το «γιατί» το Ποτάμι φιλοδοξεί να τους εκφράσει όλους αυτούς τους ανθρώπους. Το επιχείρημα ότι δεν είναι «φορτωμένο με τις αμαρτίες του παρελθόντος» δεν ακούγεται ισχυρό. Και άλλα κόμματα, από τη Φιλελεύθερη Συμμαχία μέχρι το Δημιουργία Ξανά, λένε το ίδιο αλλά έφθασαν στο σημείο να εκφράζουν αμελητέες μειοψηφίες. Ένας βασικός κανόνας στην πολιτική επικοινωνία είναι ότι για να πείσεις το ακροατήριό σου ότι μπορείς να το εκφράσεις, είναι προηγουμένως να το πείσεις ότι εσύ ο ίδιος έχεις λόγο ύπαρξης. Και η ύπαρξη ενός Θεοδωράκη μέσα σε αυτό μαζί με κάποιες άλλες, καθ' όλα σεβαστές, προσωπικότητες δεν είναι αρκετός λόγος. Η ιδρυτική διακήρυξη ενός κόμματος είναι η ταυτότητά του, η γενεσιουργός αιτίας της ύπαρξής του. Και έμεινα έκπληκτος που δεν την είδα.

• Μπερδεμένος για το «πώς» το Ποτάμι φιλοδοξεί να εκφράσει όλους αυτούς τους ανθρώπους. Χθες είδα τον Θεοδωράκη να προσπαθεί να αναβιώσει κάτι που ήταν... της μόδας την δεκαετία του 2000 και έχει ως σημείο αναφοράς τον περίφημο "μεσαίο χώρο". Το ιδεολόγημα που συμπυκνώνονταν στην φράση, την οποία με μικρή παραλλαγή επανέλαβε χθες: ότι δεν υπάρχουν δεξιές κι αριστερές, πράσινες ή γαλάζιες λύσεις. Για όσους θυμούνται, η έννοια του «μεσαίου χώρου» δημιουργήθηκε από το τότε επικοινωνιακό επιτελείο της Ν.Δ. για να απεγκλωβιστεί από την δεξιά ρητορική και να μετακινηθεί προς το μετριοπαθές κέντρο, το οποίο μέχρι τότε διεμβόλιζε το ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη. Σήμερα, όμως, η άποψη αρκετών επικοινωνιολόγων και πολιτικών επιστημόνων -την οποία συμμερίζομαι απόλυτα- είναι ότι σε μία εποχή ενίσχυσης των πολιτικών άκρων, οι πολίτες ζητούν ξεκάθαρες απαντήσεις στα μείζονα και τα σημαντικά ακόμα κι αν αυτές δεν τους είναι αρεστές. Αποτέλεσμα αυτού είναι το ιδεολόγημα του «μεσαίου χώρου» με την απολιτίκ γλώσσα που επιχείρησε να καθιερώσει τότε, να μοιάζει ξεπερασμένο στην πολιτική διάλεκτο της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Με την ιδιότητα του ανθρώπου που έχει σπουδάσει την υπόθεση του Political Management στην Αμερική, θεωρώ ότι το Ποτάμι κινδυνεύει να ποντάρει σε λάθος ιδεολογικοπολιτική πλατφόρμα, την ώρα που απέναντί του έχει μια κοινωνία που αποστρέφεται μεν τον ξύλινο λόγο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αναζητά τον πολιτικό λόγο που θα την διεγείρει και θα την εμπνεύσει με όρους πολιτικούς και όχι «απολιτίκ».

Φυσικά όλα αυτά είναι μερικές -ως ένα βαθμό υποκειμενικές- παρατηρήσεις που το Ποτάμι ή ο Θεοδωράκης μπορούν να πάρουν ή να μην πάρουν υπ' όψη. Όμως ανεξαρτήτως από τις επιφυλάξεις που μπορεί να υπάρχουν -και τις οποίες έχω κι εγώ- όλα αυτά δεν αναιρούν ότι για πρώτη φορά στα μεταπολιτευτικά χρονικά γίνονται τέτοιες προσπάθειες που πλαισιώνονται από το μεράκι ανθρώπων που, όπως όλοι μας, διψούν για να σπάσει ο φαύλος κύκλος μιας ατέρμονης στασιμότητας στην Ελλάδα. Προσπάθειες με προβλήματα, υστερήσεις κι αδυναμίες που δείχνει να έχει το Ποτάμι. Το ερώτημα είναι αν αξίζει να έχει μια ευκαιρία. Η απάντησή μου είναι πως ναι. Υπό μία προϋπόθεση: ότι ο Θεοδωράκης, και ο κάθε Θεοδωράκης, δεν θα κάνουν ότι δεν βλέπουν αυτές τις αδυναμίες.

Χρόνος υπάρχει. Όχι φυσικά άπλετος αλλά τόσος όσος χρειάζεται ώστε να βεβαιωθούμε τουλάχιστον για τις αγνές προθέσεις, ως βάση για όλα τα άλλα που θα έρθουν ή δεν θα έρθουν. Το μέλλον θα δείξει.