Αυτές οι υπέροχες γυναίκες. Γυμνές συνήθως, στο μπάνιο ή στον καναπέ, θηλάζοντας ή φορώντας το γοβάκι τους, χορεύοντας, συζητώντας ή περνώντας τη χτένα από τα μαλλιά τους, γυναίκες τρυφερές ή ατίθασες, γυναίκες πρότυπα!
Χαρακτικό του Ματίς (κάντε κλικ εδώ, πάνω από τη λεζάντα)Κοινός τόπος το ότι οι γυναίκες είναι που εμπνέουν, από τις αρχικές εννιά, τις μούσες, έως τη μοναδική που μπορεί να ταράξει σήμερα το μυαλό κάποιου κοινού θνητού ή καλλιτέχνη. Και ακριβώς με τον τίτλο «Η γυναίκα ως μούσα, 1900-1950» το Μουσείο Ηρακλειδών από την Παρασκευή έως τις 21 Νοεμβρίου κάνει τη διαφορά.Συγκεντρώνοντας 90 έργα -υδατογραφίες χαρακτικά και σχέδια των Νταλί, Πικάσο, Λοτρέκ, Μπονάρ, Ματίς, Κλιμτ, Σίλε αλλά και των δικών μας Μόραλη, Γαλάνη, Βασιλείου κ.ά.- η έκθεση αφηγείται μια ιστορία: πώς από τις εννιά μούσες, που έριξε από το βάθρο τους ο χριστιανισμός, φτάσαμε στη μία, όπως εξηγεί η επιμελήτρια Αλεξάνδρα Van der Staaij, τη Βεατρίκη Πορτινάρι, την οποία ο Δάντης συνάντησε τυχαία και την έκανε λόγο ύπαρξής του, την κοπέλα που του ενέπνευσε τη «Θεία Κωμωδία». Υστερα ήρθε φυσικά η Αναγέννηση και το ενδιαφέρον για την αρχαιότητα ζωντάνεψε ξανά. Οι καλλιτέχνες της εποχής επανεκτίμησαν τις ιδανικές φόρμες, ο άνθρωπος έγινε ξανά το μέτρο, η μορφή του αυτοδίκαια ζωντάνεψε στο μάρμαρο, στην πέτρα ή στον καμβά.
Η ομορφιά σε δεύτερο πλάνο
Η μεγάλη δικαίωση όμως της γυναίκας ως μούσας και η πλήρης απενεχοποίηση του γυμνού γυναικείου σώματος ήρθε τον περασμένο αιώνα, όταν το «δεύτερο φύλο» απαίτησε και απέκτησε ίσα δικαιώματα, η Εκκλησία έχασε τη μεγάλη ισχύ της και η επιστήμη έκανε γιγαντιαία βήματα. Δεν μπορούσαν παρά και οι καλλιτέχνες να ακολουθήσουν, αν όχι να μπουν στην πρωτοπορία της γυναικείας λύτρωσης. Κάθε ένας τους ζωντάνεψε τη μούσα διαφορετικά και δεν την απεικόνισαν βέβαια όλοι τονίζοντας την ομορφιά της. Οι μούσες των εξπρεσιονιστών, ας πούμε, συχνά έχουν άσχημα χαρακτηριστικά, εκφράζουν αγωνία και αλλοτρίωση, αντικατοπτρίζοντας τον πόνο για τον κόσμο όπως τον αισθανόταν ο καλλιτέχνης. Ισχυρό παράδειγμα -ανάμεσα στα εκτιθέμενα έργα- είναι η ξυλογραφία του Γιώργου Οικονομίδη «Γυμνό με μαύρη κάλτσα», όπου η λευκή σάρκα, οι έντονες μαύρες σκιές και η γεμάτη υπερένταση στάση του γυμνού προκαλούν συναισθήματα ανησυχίας και φόβου.
Πολλοί καλλιτέχνες διαφορετικών εθνικοτήτων επισκέφθηκαν το Παρίσι, την πρωτεύουσα της πρωτοπορίας, κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, και επηρεάστηκαν από τον φωβισμό, τον εξπρεσιονισμό, τον φουτουρισμό ή τον κυβισμό. Ο Σεζάν ήταν ο πρόδρομος του κυβισμού, ενώ ο Πικάσο και ο Μπρακ έγιναν οι πρωτοπόροι του, συμβάλλοντας σε μια μεγάλη αλλαγή στην ιστορία της μοντέρνας τέχνης μεταξύ 1907 και 1914. Να αναφέρουμε επίσης τον Ματίς, έναν από τους μεγαλύτερους καινοτόμους του 20ού αιώνα. Οι πρόγονοί του ζούσαν από την κλωστοϋφαντουργία και ο ίδιος συνέλεγε υφάσματα. Σήμερα, η διακοσμητική ποιότητα των πινάκων του, των χαρακτικών και των κολάζ του θεωρείται σημαντικό επίτευγμα της μοντέρνας τέχνης. Καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, αγαπημένο του θέμα ήταν η γυναικεία μορφή.
Τα έργα προέρχονται από τις συλλογές του Μουσείου Ηρακλειδών, της Εθνικής Πινακοθήκης, της Alpha Bank και από τις ιδιωτικές συλλογές των Γ. Οικονόμου και Χ. Λεοντιάδη. *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου