Από το "δεν ξέρω, δεν καταλαβαίνω" στο "κάτι ξέρω και θέλω να σου το πω...": Μανώλης Μαυροματάκης: «Πώς να βγεις από την κρίση με κατεστραμμένη ψυχή;» τη συνέντευξη πήρε ο Χρήστος ΝΕ Ιερείδης | "ΤΑ ΝΕΑ", 03/05/2014 |

..........................................................

Μανώλης Μαυροματάκης: «Πώς να βγεις από την κρίση με κατεστραμμένη ψυχή;»

τη συνέντευξη πήρε ο Χρήστος ΝΕ Ιερείδης  | "ΤΑ ΝΕΑ",  03/05/2014 |

 

Ψήνοντας λουκάνικα στη διαφήμιση που τον 

έβαλε σε όλα τα ελληνικά σπίτια

 

Προ ημερών βραβεύτηκε σε αμερικανικό φεστιβάλ για την ερμηνεία του στην ταινία «Ο εχθρός μου». Εναν χρόνο πριν, είχε γίνει γνωστός σε όλους μας από την τηλεοπτική καμπάνια κινητής τηλεφωνίας με την ατάκα «ομορφάααντρα μου». Σήμερα, υπομένοντας τις συνέπειες της απότομης αναγνωρισιμότητας, συνεχίζει  με εργατικότητα μυρμηγκιού να υπηρετεί το θέατρο
Για όσους τον ανακάλυψαν πέρυσι μέσω της διαφήμισης, ο Μανώλης Μαυροματάκης μετράει 23 χρόνια στο θέατρο. «Ξεκίνησα μεγάλος, 29 ετών» διευκρινίζει, αλλά με μια ματιά στην πορεία του έστω των προηγούμενων τεσσάρων ετών διαπιστώνεται διαδρομή μεστή με αξιοσημείωτους σταθμούς-ρόλους χωρίς τυμπανοκρουσίες.

Αλλος στη θέση του θα είχε μετατρέψει σε σανίδα του σερφ τον «ομορφάντρα» και θα έκοβε βόλτες στα πρωινάδικα των καναλιών. Ο Μαυροματάκης με βραβείο Κουν (το 2007 για τη συμμετοχή στο θεατρικό έργο του Τσέζαρις Γκραουζίνις «Δάφνις και Χλόη: ταξίδι αναψυχής»), μεταξύ των άλλων, στις περγαμηνές του, δεν είναι όμως σταρ με τηλεοπτικούς όρους. Πόσω μάλλον όταν το θέατρο δεν είναι στην ατζέντα των ψυχαγωγικών εκπομπών, παρά μόνο α λα καρτ.

Υστερα από μια σεζόν κατά τη διάρκεια της οποίας συζητήθηκε ως Μπερανζέ στον «Ρινόκερο» του Ευγένιου Ιονέσκο (στο Θέατρο Θησείο, 11 Μαΐου τελευταία παράσταση) σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου, το τελευταίο διάστημα κάνει πρόβες ως σκηνοθέτης στο εφηβικό έργο «Καταστρούπολη» του Βρετανού Φίλιπ Ρίντλεϊ. 

Το πρόσφατο βραβείο καλύτερου ηθοποιού στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου του Νάσβιλ για την ερμηνεία του στην ταινία «Ο εχθρός μου» (του Γιώργου Τσεμπερόπουλου σε σενάριο Γιάννη Τσίρου) ήταν μια ηθική τόνωση αλλά δεν επηρέασε την καθημερινότητα του. «Είναι μια ηθική ανταμοιβή το βραβείο. Μου έδωσε χαρά. Αλίμονο σε εκείνον που περιμένει να αλλάξει κάτι μια βράβευση. Την έχει πατήσει», λέει ο Μανώλης Μαυροματάκης.

Τι αξια έχει ένα βραβείο;

Δίνει μια ηρεμία. Χορταίνεις. Και πρέπει να έχουμε χορτάτους ανθρώπους στις μέρες μας. Διότι ο πεινασμένος είναι πιο ευάλωτος.

Γιατί ακολουθείτε την τάση που θέλει τον ηθοποιό να σκηνοθετεί;

Μου αρέσει που είμαι ηθοποιός. Η σκηνοθεσία προέκυψε συμπτωματικά. Είναι μεγάλη ευθύνη. Με ρώτησε ο Θωμάς Μοσχόπουλος: «Θα ήθελες να σκηνοθετήσεις κάτι στο Πόρτα του χρόνου που σκεφτόμαστε να το ξανανοίξουμε;». Κι εγώ είπα... αφελώς: «Ναι». Αλλά στην προκειμένη περίπτωση οι ευθύνες δεν περιορίζονται στην καθοδήγηση των ηθοποιών. Εχω αναλάβει και άλλα διαδικαστικά της παραγωγής, τα οποία απαιτούν αρκετό από τον χρόνο μου.

Ποιο είναι το κριτήριο της επιλογής του συγκεκριμένου εφηβικού έργου;

Εχει ενδιαφέρον. Είναι μια αλληγορία για ό,τι περνάμε. Ξέρετε στην Αγγλία το εφηβικό θέατρο είναι διαδεδομένο. Σε μας, πάλι, όχι. Οι έφηβοι στην Ελλάδα δεν πάνε στο θέατρο. Είναι μάλλον απορροφημένοι από τις εφαρμογές των έξυπνων κινητών.

Αν δεν δουν οι έφηβοι το έργο ποιος θα το δει;

Η «Καταστρούπολη» είναι μεν εφηβικό έργο, αλλά ουσιαστικά αφορά ενηλίκους. Πέντε έφηβοι συναντώνται τυχαία σε ένα διαλυμένο τοπίο. Μπορεί να είναι παιδικό δωμάτιο ή μια παιδική ψυχή. Δεν θυμούνται τίποτα, ούτε πώς λέγονται. Μια γριά - την υποδύεται η Ξένια Καλογεροπούλου - εμφανίζεται ξαφνικά, αρχίζει να τους λέει παραμύθια και τους παρακινεί να πουν κι εκείνοι. Ο ένας μετά τον άλλον αρχίζουν τις διηγήσεις και σιγά σιγά καλύπτουν το έλλειμμα που έχει η μνήμη τους.

Θυμίζει πολύ αυτό που ζούμε στην Ελλάδα.

Στη σκηνή θα είναι ενήλικοι ηθοποιοί ηλικίας 35 - 40 ετών. Διότι αυτοί είμαστε οι ανήλικοι στην Ελλάδα σήμερα. Γίνεται αφορμή για να δούμε ποιοι είμαστε. Διότι οι μαμάδες μας έχουν μάθει να αποκτούμε κάτι, αλλά οι μπαμπάδες δεν μας έμαθαν τους κανόνες να αποκτούμε. Και είναι ένας λόγος που φθάσαμε εδώ σήμερα. Και το λέω χωρίς να παραγνωρίζω τη βαρβαρότητα που έχει προκαλέσει ο εξωγενής παράγων. Νομίζω ότι η μεγαλύτερη δυσκολία στην αντιμετώπιση της κρίσης είναι η ασυνειδησία, η κατεστραμμένη ψυχή.

Πώς θα τους κερδίσετε;

Θα σας μεταφέρω μια εμπειρία μου από τον «Ρινόκερο». Είχε κανονιστεί να έρθουν 70 μαθητές από τη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο της πενταήμερης εκδρομής τους. Προς τιμήν των καθηγητών τους, αντί να τους αφήσουν να ξενυχτούν ασκόπως, προγραμμάτισαν να δουν την παράσταση. Στο τέλος του έργου έχω ένα μονόλογο. Τα παιδιά ήταν ανήσυχα κι εμείς, παρότι εκπαιδευμένοι να μη χάνουμε τη συγκέντρωσή μας, δυσκολευόμασταν. Χάρη όμως στα παιδιά βρήκα και πρόσθεσα ακόμη έναν τρόπο στο παίξιμό μου για να κερδίσω την προσοχή τους. Εγινα λίγο πιο διδακτικός, λίγο πιο εκφραστικός.

Πώς ερμηνεύετε το οξύμωρο σχήμα ότι σε αυτή τη δύσκολη εποχή το θέατρο συσπειρώνει κόσμο, παρά το αλμυρό σε κάποιες περιπτώσεις αντίτιμο;

Ίσως συμβαίνει - αν το δούμε μεταφυσικά - σε μια προσπάθεια να διώξει ο κόσμος την ενοχή του επειδή δεν συμμετέχει σε κάτι κοινό. Μάλλον γι' αυτό έρχονται στο θέατρο. Διότι κινητοποιεί τις ψυχές τους με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο θα εμπλέκονταν σε κάτι συλλογικό. Και έτσι απενοχοποιεί κάπως την έλλειψη συμμετοχής στα κοινά.

Η πορεία ενός ηθοποιού, δηλαδή αν είναι επιτυχημένη, κρίνεται από τους μεγάλους ρόλους μόνο;

Στην αγορά, ναι. Είναι το μέτρο της επιτυχίας. Το θέμα είναι να μη μένει ο ηθοποιός σε αυτό, αλλά να έχει να πει κάτι. Εχω διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι του θεάτρου μένουν στο να κάνουν καλά τη δουλειά τους, κάτι που πολλοί συμπολίτες μας δεν το έχουν. Αυτό έχει και μια παιδικότητα. Υπάρχει η θέρμη να κάνουν κάτι καλά, αλλά δεν περνούν στο επόμενο στάδιο.

Τι πρέπει να κάνουν δηλαδή;

Να πουν κάτι στους γύρω τους. Εκεί είναι το έλλειμμα. Πολλοί από εμάς δεν βλέπουμε τι συμβαίνει γύρω μας, ο χώρος του θεάτρου λειτουργεί ως καταφύγιο για κάποιους. Αυτό προκαλείται από την εγωπάθεια που έχουμε αρκετοί. Η αυτοαναφορικότητα, νομίζουμε πολλές φορές ότι δημιουργεί ταυτότητα. Δεν είναι όμως έτσι. Ο εγωισμός μας είναι πολύ δυνατός και δεν μας αφήνει να δούμε πράγματα έξω από εμάς. Και είναι έντονος στον πολιτικό στίβο, ιδίως στις προοδευτικές δυνάμεις που θα έπρεπε να αρθρώνουν άλλο λόγο αυτή την περίοδο.

Η Αριστερά δηλαδή υποφέρει από εγωισμό;

Μα είναι παγιδευμένη σε αυτόν. Ο λόγος της παραμένει παλιός. Απλώς ο κόσμος τής έχει δώσει παραπάνω εμπιστοσύνη διότι δεν έχει άλλον να εμπιστευτεί.

Οι περισσότεροι πολιτικοί είναι τεμπέληδες. Δεν είναι δουλειά τους να βάζουν τον κόσμο να κάνει τους ήρωες καλώντας τον να ξεσηκωθεί, αλλά να βρίσκουν τρόπους, να προτείνουν για να βγούμε από την κατάσταση που ζούμε. Χωρίς επαναστατικό όραμα δεν μπορεί να υπάρξει επαναστατική δράση. Η Αριστερά χρειάζεται την καθαρτική άθροισή της, όχι για τον εχθρό της αλλά για τον εαυτό της. Επειτα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι οι ιδεολογίες είναι εργαλεία για να ερμηνεύουμε τον κόσμο, δεν είναι φυλακές. Αν η κοινωνία αλλάζει τόσο που μια ιδεολογία δεν μπορεί να την παρακολουθήσει, έχει πρόβλημα.

Τι πρέπει να κάνει;

Χρειάζεται συμμετοχή, συμβιβασμοί ακόμα και με τον «εχθρό», τακτική και στόχος. Ενα κομμάτι της Αριστεράς δίνει την αίσθηση ότι δεν έχει σαφή στόχο και παίζει το παιχνίδι του «εχθρού». Χρειάζονται νέα ονόματα και νοήματα. Η τακτική της ενοχοποίησης για ξεσηκωμό είναι λανθασμένη. Ο ξεσηκωμός θέλει χαρά και ελπίδα. Δεν μπορεί να απευθύνεσαι στον άλλον λέγοντάς του: «Είσαι θύμα, γίνε ήρωας». Δεν αρκεί, ενώ παράλληλα θεωρείς ότι εσύ (σ.σ. εννοεί την Αριστερά) έπραξες το καθήκον σου. Δείξε του τον τρόπο στην πράξη.

Οι ρόλοι στα πρόσφατα έργα που έχετε παίξει δίνουν αφορμή για προβληματισμό σχετικά με τη σημερινή δεινή κοινωνική και οικονομική κατάσταση. Είναι σύμπτωση ή επιδίωξη;

Η εποχή μας χρειάζεται ανθρώπους οι οποίοι όταν αισθάνονται ότι έχουν κάτι να πουν, μέσα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα αφασίας και ακινησίας, να το λένε. Είναι σημαντικό να περάσει από το «δεν ξέρω, δεν καταλαβαίνω» στο «κάτι ξέρω» και να το πει. Διότι με αυτό τον τρόπο θα συνδεθεί με έναν άλλο. Θα δημιουργεί μια γραμμή γνώσης. Και ας μη συμφωνεί ο άλλος. Με ενδιαφέρει να βρίσκω στοιχεία που θα δημιουργήσουν συμμαχία με τους άλλους. Αν μου έλεγαν να παίξω σε ένα σκληρό έργο, για παράδειγμα σε κάποιο της Σάρα Κέιν, δεν θα το έκανα για να πω απλώς πόσο μαύρη είναι η ζωή. Αλλά αν ο σκηνοθέτης μου έλεγε ότι το κάνουμε για να δείξουμε ότι υπάρχει χαραμάδα ελπίδας, ευχαρίστως να συμμετάσχω.

Αποφεύγετε την τηλεόραση ή είναι ιδέα μου;

Μα έτσι όπως είναι τα πράγματα, τι να κάνω; Μου χρωστούν από παλιά. Εδώ δεν εξοφλούν δεδουλευμένα του παρελθόντος, θα πληρώσουν τώρα; Γι' αυτό την αποφεύγω.
Info
«Ρινόκερος» του Ευγένιου Ιονέσκο στο Θησείον, Eνα Θέατρο για τις Τέχνες (Τουρναβίτου 7, Ψυρή, τηλ. 210-3255.444) έως τις 11 Μαΐου
«Καταστρούπολη» του Φίλιπ Ρίντλεϊ στο Θέατρο Πόρτα από 24/6 (στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών) με τους Αριάδνη Καβαλιέρου, Θανάση Δήμου, Αννα Καλαϊτζίδου, Γιώργο Χρυσοστόμου, Ανδρη Θεοδότου, Χρήστο Σαπουντζή, Ξένια Καλογεροπούλου