Αύγουστος Στρίντμπεργκ (1849 - 1912) Αποσπάσματα από το θεατρικό έργο δωματίου (μονόπρακτο) "Ο Πελεκάνος"

..............................................................

Αύγουστος Στρίντμπεργκ

          (1849 - 1912)

Αποσπάσματα από τον 

   "Πελεκάνο"* (1907) 

 Από την Τρίτη Σκηνή

...Γέρντα: Όλο κακά πράγματα σκέφτεσαι για τη μητέρα.

Γιος: Ενώ εσύ σκέφτεσαι πάντα καλά... Δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται, αφού ξέρεις...

Γέρντα: Όχι δεν ξέρω! Και δεν θέλω να μάθω...

Γιος: Αυτό είναι το πρόβλημα: δεν θέλεις να ξέρεις, έχεις λόγους να...

Γέρντα: Σώπα! Ξέρω ότι είμαι ένας υπνοβάτης αλλά δεν θέλω να με ξυπνήσουν! Γιατί - πώς θα ζήσω μετά;

Γιος: Λες και δεν είμαστε όλοι υπνοβάτες. Ξέρεις... επειδή σπουδάζω νομικά μελετάω τις δικογραφίες, διαβάζω τους μεγάλους εγκληματίες που δεν μπορούν να εξηγήσουν πώς έγινε... νομίζουν ότι έκαναν το σωστό μέχρι τη στιγμή που τους συλλαμβάνουν, τότε μόνο ξυπνούν. Αν αυτό δεν λέγεται όνειρο τότ είναι ένα είδος ύπνου!

Γέρντα: Άφησέ με να κοιμάμαι! Ξέρω ότι κάποτε θα ξυπνήσω αλλά ας αργήσει εκείνη η ώρα! Υπάρχουν πολλά που δεν καταλαβαίνω αρχίζω να τα υποψιάζομαι μόνο! - Θυμάσαι, όταν είμασταν μικροί... μας φώναζαν "παλιόπαιδα" κάθε φορά που λέγαμε την αλήθεια - "είσαι κακό κορίτσι" μου φώναζαν συνέχεια όταν έλεγα ότι το κακό ήταν κακό... έτσι έμαθα να κρατάω το στόμα μου κλειστό... και τότε με παίνευαν για την καλή μου συμπεριφορά. Έμαθα να λέω το αντίθετο από αυτό που σκεφτόμουν και τότε πια, ήμουν έτοιμη να βγω στον κόσμο και να ζήσω.

Γιος: Καλυτερα να παραβλέπεις τις αδυναμίες και τα λάθη των άλλων, δεν υπάρχει αμφιβολία... αλλά το επόμενο βήμα είναι η υπεκφυγή και η κολακεία. Δύσκολο να ξέρεις τι ακριβώς πρέπει να κάνεις σε κάθε περίσταση - όμως μερικές φορές είναι καθήκον σου να λες αυτό που σκέφτεσαι...

Γέρντα: Σώπα!

Γιος: Σωπαίνω.

(ΠΑΥΣΗ)

Γέρντα: Όχι, καλύτερα να μου μιλάς αλλά όχι γι' αυτό. Ακούω τις σκέψεις σου μέσα στη σιωπή... Όταν οι άνθρωποι συναντιούνται, μιλάνε, μιλάνε ασταμάτητα μόνο και μόνο για να κρύψουν τις σκέψεις τους... για να ξεχάσουν, για να μην ακούνε... θέλουν να μαθαίνουν όλα τα τελευταία κουτσομπολιά αλλά δεν μιλάνε ποτέ για τον εαυτό τους!

Γιος: Καημένη μου Γέρντα.

Γέρντα: Ξέρεις τι με πληγώνει πιο πολύ απ' όλα; (παύση) Το να βλεπω πόσο μάταιο πράγμα είναι η ευτυχία, ακόμα και η μεγαλύτερη.

Γιος: Τώρα μίλησες σωστά!

Γέρντα: Είμαι παγωμένη, άναψε τη φωτιά.

Γιος: Κι εσύ κρυώνεις;...  

Από την Τέταρτη Σκηνή

...Γέρντα: Θεέ μου, βοηθησέ μας.

Γιος: Ήταν ο μόνος τρόπος.

Γέρντα: Εσύ έβαλες φωτιά!

Γιος: Τι άλλο έμενε. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος, ή μήπως υπήρχε;

Γέρντα: Όχι, όλα πρέπει να καούν αλλιώς δεν θα ξεφύγουμε από δω! Κράτα με στην αγκαλιά σου Φρέντικ, κράτα με σφικτά μικρέ αδελφέ! Ποτέ δεν ήμουν τόσο ευτυχισμένη, όλα είναι τόσο ανάλαφρα, η καημένη η μητέρα ήταν τόσο κακιά...

Γιος: Μικρή αδελφή, φτωχή μαμάκα, τι ζεστά που είναι, τι 'όμορφα δεν κρυώνω πια, άκου το σπινθίρισμα της φωτιάς, ό,τι είναι παλιό καίγεται τώρα, ό,τι είναι παλιό και άσχημο και αποτρόπαιο...

Γέρντα: Κράτα με σφιχτά μικρέ αδελφέ δεν θα καούμε, ο καπνός θα μας πνίξει, μυρίζει όμορφα, είναι ο φοίνικας που καίγεται και το δάφνινο στεφάνι του μπαμπά... τώρα είναι υα ασπρόρουχα της ντουλάπας, μύρισε τομάρωμα της βιολέτας και τώρα τα τριαντάφυλλα! Μικρέ αδελφέ μη φοβάσαι, όλα τελειώνουν σε λίγο, ω καλέ μου μην πέφτεις. Καημένη μου μαμά που ήσουν τόσο κακιά! Κράτα με πιο σφικτά, πιο δυνατά, αγκαλιασέ με όπως έλεγε ο μπαμπάς!... Είναι όπως το βράδυ των Χριστουγέννων που τρώγαμε στην κουζίνα και βουτάγαμε το ψωμί στη σούπα, η μόνη μέρα που τρώμε όσο θέλουμε, έλεγε ο μπαμπάς. Ω, αυτή η μυρωδιά... καίγεται η ντουλάπα του τοίχου τώρα, με το τσάι και τα μπαχαρικά, την κανέλα και το μοσχοκάρυδο.

Γιος: (εκστατικά) Ήρθε το καλοκαίρι, το τριφύλλι έχει ανθίσει, αρχίζουν οι καλοκαιρινές διακοπές, θυμάσαι τότε που τρέχαμε κάτω στα άσπρα ατμόπλοια και αγγίζαμε τα φρεσκοβαμμένα σκαριά που μας περίμεναν, μόνο εμάς, τι ευτυχισμένος που ήταν τότ ο μπαμπάς, νιώθω στ' αλήθεια ζωντανός, έλεγε. Εκείνος ήταν ο πελεκάνος, που μάδησε τα φτερά του για μας, το παντελόνι του τριμμένο και ο μεταξωτός του γιακάς λιωμένος ενώ εμείς είμασταν ντυμένοι σαν πριγκιπόπουλα... Γέρντα βιάσου... άκου τις σειρήνες του πλοίου, η μητέρα κάθεται στο σαλόνι. Όχι, δεν είναι εκεί, η καημένη η μανούλα! Έφυγε, μήπως είναι ακόμα στην αποβάθρα; Πού πήγε, δεν γτη βλέπω... Δεν είναι ωραία χωρίς τη μαμά... Ω! Νάτη, νάτη! Τώρα αρχίζουν οι καλοκαιρινές διακοπές!...

Παύση. Οι πόρτες ανοίγουν στο πίσω μέρος και διακρίνεται έαν κόκκινο φως. Ο Γιος και η Γέρντα καταρρέουν στο πάτωμα. 

                                            ΤΕΛΟΣ




*ΣΗΜΕΙΩΣΗ: η μετάφραση είναι της κ. Άσπας Τομπούλη (επιμ. Μαργαρίτας Μέλμπεργκ) και χρησιμοποιήθηκε στην παράσταση του "Πελεκάνου" (το 1996) από τη θεατρική Εταιρεία "ΟΨΕΙΣ". Η σκηνοθεσία ήταν της κ. Τομπούλη.

  
 ..........................................................

Και μια μουσική του Σοπέν που ο Στρίντμπεργκ ήθελε να ακούγεται στην έναρξη του "Πελεκάνου"