..............................................................
Ο Βύρων φόρεσε την περικεφαλαία του
Tου Στεφανου Κασιματη / kassimatis@kathimerini.gr
Aς είναι καλά ο Βύρων, που φροντίζει να μας φτιάχνει τη διάθεση σε
τέτοιους δύσκολους καιρούς! Ο πολιτικός που κέρδισε τη θέση του σε μια
σημαντική υποσημείωση της Ιστορίας ως ο πρόεδρος της Βουλής των δύο
ημερών υιοθετεί πλήρως την πρόσφατη καταγγελία κάποιας δασκάλας σε
σχολείο της Ραφήνας, η οποία, μη αντιλαμβανόμενη τη διάκριση μεταξύ
φωνής και γραφής, ήχου και γράμματος, διαπιστώνει σχέδιο αφανισμού των
φωνηέντων της ελληνικής, μέσω του βιβλίου γραμματικής της Ε΄ και Στ΄
Δημοτικού.
Ακριβέστερα, ο Βύρων επαυξάνει την καταγγελία:
«Πόλεμος! Γρηγορείτε Συνέλληνες!» Με αυτή την κραυγή καταλήγει την
ανακοίνωση του (ασυνήθιστα λιτή για τα μέτρα του Βύρωνα, αλλά ας μην
ξεχνάμε ότι πρόκειται περί πολεμικού διαγγέλματος...) Ο ρωμαλέος και
φλογερός πολιτικός δεν πείθεται από την ανακοίνωση με την οποία εκατόν
σαράντα γλωσσολόγοι κρίνουν «επιστημονικά ορθή πέραν πάσης αμφιβολίας»
την προσέγγιση του επίμαχου σχολικού εγχειριδίου· αντιθέτως, αποδίδει
στην παρέμβασή τους ρόλο «βαρέος πυροβολικού» και τη θεωρεί απόδειξη
«προμελέτης».
Πομπώδης και ευφάνταστος εκ φύσεως, λάτρης του
ηρωικού και του μεγαλειώδους, ευόργητος και θυελλώδης ως προς την
ιδιοσυγκρασία του, δεινός καλλιεργητής της περικοκλάδας του
λογιοτατισμού, πηγαίος ποιητής της πολιτικής, με ύφος ολότελα δικό του,
όπου το Sturm und Drang συνδυάζεται αρμονικά με την πονηρεμένη αγνότητα
του κινηματογραφικού Ζήκου, ο Βύρων Πολύδωρας είναι ως χαρακτήρας
άκακος, άδολος και, παρά την τρομακτική όψη του ρομαντικού ήρωα,
παντελώς ακίνδυνος. (Το τελευταίο υπό την προϋπόθεση, εννοείται, ότι δεν
έχει επιφορτισθεί με σοβαρές ευθύνες και δεν αντιμετωπίζει τον στρατηγό
Ανεμο...) Εντούτοις, με όλο το θάρρος της συμπάθειάς μου για το πρόσωπό
του -συμπάθειας που ελπίζω ότι η γνησιότητά της πιστοποιείται σε τούτες
τις γραμμές- η επική προσωπικότητά του έχει μια σοβαρή ρωγμή. Είναι το
μοιραίο ελάττωμά του: αυτό στο οποίο οφείλει τον χαρακτήρα του τραγικού
ήρωα.
Ας μου επιτραπεί όμως να αξιοποιήσω την περίσταση, για μία
εν παρόδω νεκρολογία ενός άλλου ήρωά μου, του οποίου η περίπτωση, σε
αντιπαραβολή με εκείνη του Βύρωνα, φωτίζει το μοιραίο ελάττωμα του
τελευταίου. Στις αρχές του Ιουλίου πέθανε στα 89 του ο Ερικ Σάικς, ο
τελευταίος της γενιάς των μεγάλων Αγγλων κωμικών που βγήκαν αμέσως μετά
τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Αν καταλαβαίνεις την κωμωδία, καταλαβαίνεις τη
ζωή», είχε πει ο Σάικς. «Δράματα, θανάτους, τραγωδίες τα έχει ο καθένας
μας στη ζωή. Με το χιούμορ όμως έχεις και το αντίδοτό τους. Εχεις την
απάντηση». Αυτή η απάντηση είναι που λείπει από την προσωπικότητα του
Βύρωνα: δεν έχει ίχνος χιούμορ! Και, όπως πολλοί άλλοι της κατηγορίας
του, δεν έχει την παραμικρή επίγνωση της αναπηρίας του. Την αναπληρώνει
με επιφανειακά και διακοσμητικά στοιχεία, όπως το πνευματώδες απόφθεγμα ή
το περιστασιακό λογοπαίγνιο, αλλά δεν έχει τη βαθύτερη χιουμοριστική
θέαση της ζωής, ώστε ακόμη και αν ο πόνος δεν τον αφήνει να χαμογελάσει
με ένα πάθημά του, τουλάχιστον να μπορεί να αποκτήσει συνείδηση της
αστειότητας του παθήματός του.
Η συνείδηση του αστείου της θέσης
του θα αρκούσε - όμως ο Βύρων δεν την έχει. Παράδειγμα; Το πρόσφατο κάζο
με την προεδρία της Βουλής. Εξελέγη για δύο ημέρες και η καλπάζουσα
φαντασία του τον οδήγησε (κλιτικλόπ, κλιτικλόπ) στην πλάνη ότι θα
κρατούσε το αξίωμα και στην επόμενη. Γι’ αυτό, μόλις εξελέγη, μοίρασε
αφειδώς τις κολακείες προς όλες τις πτέρυγες της Βουλής στην ομιλία του.
Γι’ αυτό, υπέγραψε και το επίδομα στους υπαλλήλους της Βουλής - σαν
άλλος αυτοκράτωρ που ξεκινά την ηγεμονία του ανοίγοντας τις σιταποθήκες
για τον λαό. Η συνέχεια είναι γνωστή... Τώρα το φυσάει και δεν κρυώνει.
Αφήνεται στη βουή και το πάθος του προδομένου, αναλαμβάνει αρχιστράτηγος
των γλωσσαμυντόρων και κηρύσσει τον πόλεμο. Αν όμως, για μια φευγαλέα
στιγμή και μόνο, έβλεπε τον εαυτό του σαν κάποιον που την πάτησε και
ξεσπά τον θυμό του τραβώντας μια ξεγυρισμένη κλωτσιά στον σκύλο του, θα
χαμογελούσε καταλαβαίνοντας το αστείο της κατάστασής του, θα του
περνούσε και θα ξανάβρισκε την ισορροπία του.
Η έλλειψη του
χιούμορ από την προσωπικότητά του σε συνδυασμό με επιμέρους στοιχεία,
όπως ο λογιοτατισμός του δημοδιδασκάλου, η δύναμη της φαντασίας του που
συχνά τον μεταφέρει σε κόσμους δικούς του, ακόμη και η ροπή στη
μεγαλομανία, παράγουν ένα αποτέλεσμα αυθεντικά κωμικό. Αυτό ακριβώς
είναι που προσδιορίζει την τραγικότητα του Βύρωνα και τον κάνει
χαρακτήρα μοναδικό και αξεπέραστο στην πολιτική σκηνή: επινοεί και
φιλοτεχνεί στην εντέλεια τον τραγικό ρόλο του, ενώ την ίδια στιγμή ούτε
καν υποψιάζεται πόσο κωμικός είναι.
Verba volant
Ο
πρόεδρος ο Ευάγγελος ο Βενιζέλος, όπως διαβάζω, διέψευσε ως μυθεύματα
τα γραφέντα στον κυριακάτικο Τύπο για την υποστήριξη που προσέφερε στον
Γιώργο, όταν ο τελευταίος αυτοπυροβολήθηκε με τη φαεινή έμπνευση του
δημοψηφίσματος. Τόνισε ότι διαφωνούσε εξαρχής με την ιδέα. Αναρωτιέμαι,
ειλικρινά, αν ο πρόεδρος ζει στην ίδια χώρα με όλους εμάς τους άλλους.
Διότι ποιος δεν τον θυμάται να υποστηρίζει ενθέρμως την πρόταση του
Γιώργου από το βήμα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, αμέσως μετά την ομιλία
του τότε πρωθυπουργού; Ποιος δεν τον θυμάται να παίρνει σβάρνα τις
τηλεοράσεις και να υπερθεματίζει; Νομίζω ότι ο πρόεδρος χρειάζεται
επειγόντως διακοπές. Θα είναι για το καλό όλων: του εαυτού του, των
άλλων, της χώρας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου