Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 2015

"Τα τέρατα του Τιμ Μπάρτον σε πρώτο πλάνο" γράφει ο Χρήστος Ιωαννίδης ("Εφημερίδα των Συντακτών", 07.09.2015)

.............................................................

Τα τέρατα του Τιμ Μπάρτον σε πρώτο πλάνο


Τα τέρατα του Τιμ  
 Ο διάσημος Αμερικανός σκηνοθέτης, Τιμ Μπάρτον 
| © 2015 Tim Burton, All Rights Reserved


Αν είστε σερβιτόρος και μαζεύετε τα πιάτα του Τιμ Μπάρτον, προσέξτε να μην πετάξετε τις χαρτοπετσέτες! Ο διάσημος Αμερικανός σκηνοθέτης έχει τη συνήθεια να σκιτσάρει οπουδήποτε και σε οτιδήποτε βρει μπροστά του εκείνη τη στιγμή - ακόμα και σε λερωμένες χαρτοπετσέτες. Οι φίλοι του έχουν συχνά «σώσει» χαρτοπετσέτες την ώρα που φεύγανε από ένα εστιατόριο. Κάποιες από αυτές καταλήξανε στην έκθεση με τίτλο «Ο κόσμος του Τιμ Μπάρτον», που άνοιξε πριν λίγες μέρες στο Μουσείο Μαξ Ερνστ στην πόλη Μπριλ της Γερμανίας.

Τα τέρατα του Τιμ Μπάρτον σε πρώτο πλάνο  
«Blue Girl with Wine», 1997,-«The Last of Its Kind», 1994 | 
  © 2015 Tim Burton, All Rights Reserved
 
Η έκθεση περιλαμβάνει πάνω από 500 έργα, από σκίτσα και ακουαρέλες μέχρι φωτογραφίες και γλυπτά. Τι δείχνουν τα περισσότερα; Τέρατα! «Υπήρχε πάντα κάτι που με τραβούσε στα τέρατα» λέει ο ίδιος ο Μπάρτον. «Μεγάλωσα σε μια μικρή πόλη όπου όλοι χαμογελούσαν και όλα ήταν κάθε μέρα ακριβώς τα ίδια. Για να ξεφύγω έβλεπα συνεχώς ταινίες τρόμου. Ενιωθα ότι τα τέρατα δεν ήταν κακά, αλλά παρεξηγημένα. Και πολλές φορές διαπίστωνα ότι τα πραγματικά τέρατα ήταν οι κανονικοί άνθρωποι».

Τα τέρατα του Τιμ Μπάρτον σε πρώτο πλάνο  
«The World of Stainboy», 2000 | © 2015 Tim Burton, 
All Rights Reserved
 
Ολα τα τέρατα, όλοι οι περιθωριακοί ήρωες που έγιναν διάσημοι από τις ταινίες του Μπάρτον -ο Ψαλιδοχέρης, ο Τζακ Σκέλινγκτον, η Νεκρή Νύφη, ο Σουίνι Τοντ- είναι εδώ. Και καθώς η έκθεση είναι αναδρομική, ο επισκέπτης νιώθει σαν να μπαίνει στο εργαστήριο του καλλιτέχνη και να παρακολουθεί από κοντά τη μεταμόρφωση των ηρώων του. Βλέπει, ας πούμε, τον Ψαλιδοχέρη να υπάρχει σε μια σειρά από σκίτσα - το πρώτο το 1980, δέκα χρόνια πριν γίνει η ταινία.
Ο Τζόνι Ντεπ, που ενσάρκωσε τον Ψαλιδοχέρη, έχει πει ότι την πρώτη φορά που συνάντησε τον Μπάρτον δεν μιλήσανε σχεδόν καθόλου για τον ρόλο. «Απλά μου έδωσε ένα σκίτσο και από εκεί τα κατάλαβα όλα».
Γενικά ο Μπάρτον δεν πολυμιλάει. Δεν μίλησε ούτε όταν συνάντησε τη Βρετανίδα ηθοποιό Ελενα Μπόναμ Κάρτερ, που έγινε μετά γυναίκα του και μητέρα των δύο παιδιών του. «Με φλέρταρε σιωπηλά. Μου έδινε κάθε τόσο ζωγραφιές, όπου είχε κάνει τον εαυτό του, με το κεφάλι του χωρίς σώμα, τα μάτια του τεράστια και το στόμα του ραμμένο. Πώς να αντισταθώ;»
Η ίδια έχει πει και μια άλλη αποκαλυπτική ιστορία για τον Μπάρτον: «Κάποτε, στην αρχή της σχέσης μας, μετά από έναν καβγά, είδα στο γραφείο του ένα σκίτσο στο οποίο με είχε παραστήσει με ένα υδροκέφαλο πλάσμα, ένα τεράστιο παραμορφωμένο κεφάλι περικυκλωμένο από ερωτηματικά. Με ενόχλησε αυτή η εικόνα που είχε για εμένα και κάποια στιγμή αργότερα του το είπα. Με καθησύχασε λέγοντας ότι θα είχα λόγο να ανησυχώ μόνο αν δεν με ζωγράφιζε.

Τα τέρατα του Τιμ Μπάρτον σε πρώτο πλάνο 
«Surrounded», 1996 | © 2015 Tim Burton, All Rights
 Reserved
 


Οι ζωγραφιές του είναι ένας τρόπος να ξορκίζει το σκοτάδι. Να σκάβει μέσα του και να βγάζει ό,τι τον ενοχλεί. Συχνά σκέφτομαι ότι κάπως έτσι σώθηκε από την τρέλα, που θα ήταν η φυσιολογική κατάληξη για έναν άνθρωπο τόσο δημιουργικό. Είναι σαν να έχει βρει μόνος του έναν απευθείας δρόμο για το υποσυνείδητο».
Αυτόν τον «απευθείας δρόμο για το υποσυνείδητο» εκμεταλλεύτηκαν και οι υπεύθυνοι του Μουσείου Μαξ Ερνστ φέρνοντας την έκθεση του Τιμ Μπάρτον στην Μπριλ. Η Μπριλ είναι μια μικρή πόλη που ζει στη σκιά της Βόνης και της Κολονίας. Είναι όμως η γενέτειρα του μεγάλου ζωγράφου και γλύπτη Μαξ Ερνστ και έχει εδώ και 10 χρόνια αυτό το ομώνυμο μουσείο-κόσμημα. Κάποια από τα τέρατα του Μπάρτον οι υπεύθυνοι τα τοποθέτησαν απέναντι από τα σουρεαλιστικά γλυπτά του Ερνστ. Για να υπάρχει, όπως λένε, «ένας διάλογος ανάμεσα στους δύο τρελούς εικαστικούς μάγους».
Στα επίσημα εγκαίνια της έκθεσης, στις 15 Αυγούστου, ήταν καλεσμένος ο ίδιος ο Μπάρτον. Ειδικά για την περίσταση είχε στρωθεί ένα μακρύ κόκκινο χαλί. Απέξω είχαν μαζευτεί από νωρίς εκατοντάδες θαυμαστές. Ανάμεσά τους ξεχώριζαν καμιά τριανταριά έφηβοι, μασκαρεμένοι τέρατα από τις ταινίες του Μπάρτον. Ηταν ακόμα μια έξυπνη ιδέα του μουσείου να αναθέσει την υποδοχή στη θεατρική ομάδα του τοπικού σχολείου.
Οταν ο Μπάρτον κατέφτασε, ήταν στην αρχή αμήχανος, μετά όλο και πιο άνετος.

Τα τέρατα του Τιμ Μπάρτον σε πρώτο πλάνο  
«Saucer and Aliens», 1972–1974 | © 2015 Tim Burton, 
All Rights Reserved

Υπέγραφε αυτόγραφα και έβγαζε φωτογραφίες με όλους χωρίς να βιάζεται. «Οταν τον βλέπω περικυκλωμένο από εκστασιασμένους νέους», έχει πει η Ελενα Μπόναμ Κάρτερ, «νιώθω ότι αυτό είναι ένας θρίαμβος του μοναχικού παρεξηγημένου παιδιού που ήταν ο Τιμ κάποτε. Τώρα πια είναι ο πιο αποδεκτός παρεξηγημένος άνθρωπος που ξέρω».
Πόσο ακέραιος βέβαια μπορεί να παραμένει ένας αντισυμβατικός καλλιτέχνης όταν τον υποδέχονται παντού σαν χολιγουντιανό σταρ; Την τελική απάντηση θα τη δώσουν οι επόμενες ταινίες του. Το σίγουρο είναι ότι διατηρεί ακέραιο το χιούμορ του. Στην αίθουσα διαλέξεων του μουσείου οι Γερμανοί μίλησαν για εκείνον με τα πιο κολακευτικά λόγια. Ανάμεσα στις ομιλίες μια μπάντα έπαιζε μουσική από ταινίες του. Οταν τον κάλεσαν να ανέβει στο βήμα, εκείνος μίλησε μόνο για δύο λεπτά: «Μετά από όλα αυτά τα υπέροχα που ακούστηκαν, ειλικρινά δεν ξέρω τι να πω. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Νιώθω σαν να έχω έρθει καλεσμένος στην κηδεία μου! Σας ευχαριστώ που ήρθατε και εσείς!»

Ιnfo:
Η έκθεση θα διαρκέσει ώς τις 3/1/2016. Πληροφορίες στο www.maxernstmuseum.lvr.de 

Δεν υπάρχουν σχόλια: